Ísafold - 02.08.1902, Blaðsíða 1

Kemnr út ýmist einu sinni eða
tvisv. í viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l‘/2 doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXIX. árs:.
Keykjavík laugardaginn 2. ágúst 1902.
48. blað.
Biðjið ætíð um
OTTO M0NSTBD S
DANSKA SMJ0RLIKI, sem er alveg eins notadrjúgt og bragðgott eins og
smjör. Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til óefað
hina beztu vöru og ódýrastu í samanhurði við gæðin.
Fæst hjá kaupmönnum.
Mmia ber,
að gjalddags fyrir
ísafoldvar 15. f. m.
I. 0 0 F. 84889.
Fornqripasafn opið md., mvd. og ld.
11—12.'
Landsbókasafn opið bvern virkan dag
ki. 12—2 og einni stundu lengur (til kl. 3)
tnd., mvd. og ld. til útlána.
Okeypis augnlækning á spítalanum
fyrsta og þriðja þriðjud. hvers mánaðar
kl. 11—1.
Okeypis tannlækning í Pósthússtrseti 14,
b. 1. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
kl, 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Kjötsalan á Englandi.
Foraeti Landsbúnaðarfélagsins fann
núna stórkaupmann L. Zöllner frá New-
castle að máli, til að heyra álit hans
um horfurnar á kjötsölu á Englandi
af fé, slátruðu hér heima.
Hr. Zöllner brást vel við því og
kvaðst hafa hugsað töluvert um það
mál síðastliðin 15 ár. Fyrst kvað
hann upp um það, að ekki gaeti kom-
ið til nokkurra mála að flytja út fros-
ið kjöti, kjötið yrðiað flytjast í kæld-
um skipum, og hann hefði oft velkt
því fyrir sér, hvort ekki ætti að reyna
það; en hingað til hefði hann ekki
álitið það ábatavænlegt fyrir seljendur.
En nú taldí hann fara að reka að því,
að nauðsynlegt væri að breyta til um
útflutninginn. Meðan lifandi fé var
flutt út á stórum skipum, alt að 9000
á einu skipi, var salan arðvænleg; þá
mátti fara með mikið í einu, þegar
féð var selt jafnharðan til fitunar. En
uú vilja kaupendur fá sem minsta
farmana, er slátra skal, þegar er féð
kemur til Englands, vilja nú helzt
ekki fá meira en 3000 fjár í einu, en
flutningur í litlu skipi er tiltölulega
svo miklu dýrari. Hér við bætist, að
nú legst á alveg sórstakur kostnaður
við sóttvarnargæzluna' þessa 10 daga,
sem lengst má dragast að slátra fénu,
og nemur sá kostnaður um 75 aura á
kind.
Hann kvað fyrirsjáanlegt, að út-
flutningur á lifandi fé yrði mjög lít-
ill í haust; enn þá ekki selt neitt af
fé fyrirfram, og horfurnar væru yfir-
leitt ekki góðar á þeirri sölu eftir-
leiðis. í>ó taldi herra Z. árið þetta
ekki hentugt til að reyna útflutning á
sauðarkroppum, af þvf að salckjöt
mætti nú hóita í viðunandi verði, tunn-
an um 52 kr., sem samsvaraði hér um
bil 18 aura verði á pundinu. Stund-
um hefði saltkjötstunnan ekki verið
nema í rúmum 30 krónum, og það
lága verð gæti komið þegar minst von-
um varir og saltkjöt verið lengur eða
skemur í lágu verði, og þá verður
knýjandi nauðsyn að reyna útflutn-
inginn á kroppum.
Hann kvaðst hafa fengið sérstakt
tilefni til að íhuga svona lagaðan út-
flutning fyrir það, að hann hefði í
vetur fengið áskorun úr Skagafirði, að
flytja út 6000 kroppa frá Sauðárkrók;
en hann hefði ekki getað ráðið ril
þess; áhættan væri alt of mikil til
þess, að nokkurt einstakt hérað eða
kaupfélag geti í það ráðist. Landið
verður að hlaupa undir bagga með
því, að bera' áhættuna að meira eða
minna leyti. Og þessa tilraun er ekki
hægt að gjöra í haust; til hennar þarf
svo langan og margháttaðan undir-
búning.
Eigi tilraunin að gjörast haustið
1903, verður að gjöra ráðstafanir til
pess nú í sumar, til þess að hafa árið
fyrir sór til undirbúnings.
Reynslan, sem fengin er með slíkan
útflutning frá Esbjærg á Jótlandi, stoð-
ar ekki ■ nema að nokkru leyti. Að
gjöra tilraunina með litlu einu, eða
með 500 kroppum, eins og nú hefði
komið til orða, taldi hann mjög óhag-
felt, og af ýmsum ástæðum yrði nauða-
Iítið þá sölu að marka.
Tilraunina yrði að gjöra með full-
um farmi í kældu skipi, og það væri
ekki svo stórt skip, sem tæki 8000
kroppa; svo mikið yrði að flytja til
þess, að ekki yrði of dýrt flutnings-
gjaldið á hverri kind. Kjöt, sem flutt
er í kældum skipum, heldursér miklu
lengur en ella, með mjög litlum kæl-
ingarviðhaldskostnaði á eftir.
þegar Skagfirðingar komu með sína
málaleitan, spurðist Z. fyrir hjá Sam-
einaða gufuskipafélaginu danska um
skipleigu með kældu lestarrúmi, og
bauð félagið skipið »Georg« fyrir 1000
pund í mánaðarleigu, og voru þar í
hvorki kol né hafnargjöld. þá leigu
taldi Z. langtum of háa og hafði góða
von um að fá mætti mun lægra boð á
Englandi.
f>að væri álítamál, hve mikil ætti
að vera ábyrgð og áhætta landssjóðs.
Hún þarf að vera svo mikil, að eitt
eða tvö héruð fáist til að senda; hent-
ugasti mælikvarðinn væri pundatalan;
væri miðað við kroppatöluna, væri
það til að hvetja menn að senda margt
og smátt, en hér þyrfti sérlega vel að
vanda til um alt.
þessari ábyrgð mætti t. d. koma
svo fyrir, að næði kjötið ekki 20 aura
verði, þá yrði bætt upp að tilteknu
marki. Hámark áhyrgðarinnar virtist
vera nóg 5 aurar á pundið; lítt hugs-
anlegt, að seldist svo illa, að næði eigi
15 aurum; væri þá eitthvert alveg sér-
stakt slys eða ólag í tafli. Væri send-
ingin 8000 kroppar og hver að með-
altali 45 pd., yrði ábyrgð landssjóðs
að vera alt upp að 18,000 kr., sem
vonandi kæmi þó ekki til að greiða
þyrfti.
Talað var um, hvaðan ætti að taka
tilraunafarminn. Hr. Z. kvaðst álíta,
að Seyðisfjörður hefði flest til að bera
íram yfir aðra staði, einkum góða
bryggju og mikil hús fast við hana;
en helzt kaus hann að þar væri borið
niður, sem ekki er gott að flytja lif-
andi fó út, en féð jafnframt vænt, og
nefndi einkum til þess fíúnavatnssýslu.
— ÍJr þingeyjarsýslu og af Vopna-
firði kæmi og einkar-gott kjöt. Akur-
eyri á það sammerkt við Seyðisfjörð,
að utflutningur lifandi fjár er allgreið-
ur þaðan.
Reykjavík kæmi ekki til greina.
Um nauðayn slátrunarhúsa væri það
að segja, að kropparnir gætu við slátr-
unina skemst af vindi og vatni og sól-
bakstri; slátrunin verður að fara fram
undir þaki, með fylsta hreinlæti og
mestu vandvirkni.
Um það atriði var hr. Z. ekki spurð-
ur, hvort aðrar afurðir kindarinnar
en kjötið, væri verðmætara á Englandi
en hérlendis, og menn gjörkunnir því
efni telja verðmeira að nytja það hér
heima, upp og ofan.
Annað atriði sem forseti Landsbún-
aðarfélagsins bar undir herra Zöllner,
var það, hvort eigi mætti búast við
nokkurri sölu í Kaupmannahöfn á lít-
ið söltuðu úrvalskjöti, helzt af dilkum,
og.fá þar álit og verð á þá tegund
kjötsins; hafði skólastjóri Torfi Bjarna-
son í Ólafsdal bent félagsstjórninni á
það. Herra Zöllner taldi það mjög
sennilegt, gjörði sér beztu vonir um,
að selja mætti nokkuð af slíku kjöti
fyrir gott verð, ef rétt væri að farið
og kaupendur kæmust í skilning um,
að bér væri um alveg nýja og sér-
staka vörutegund að tefla, frábrugðna
hinu vanalegis íslenzka »lamba«-kjöti,
sem er fjarri því að hafa gott orð á
sér. Kjötið þyrfti að vera sykursaltað
»delíkatesse« saltað, ekki höggvið í spað.
Hr. Z. hefirí Kaupmannahöfn mikla
sölu á íslenzku kjöti, og sagðist vel
treysta sínum umboðsmanni að koma
slíkri vöru í verð. Bauð hann sína hjálp
til þess, og þá tilraun mætti gjöra
hóðan úr Reykjavík á þessu hausti.
Yatnavoðiim í Landeyjnm.
Hr. Kn. Zimsen verkfræðingur hefir
ritað Landsbúnaðarfélaginu eftirfarandi
skýrslu um síðari ferð sína og fram-
kvæmdir til að reyna að teppa vatna-
ganginn í Landeyjum m. m., dags.
28. f. mán.:
Laugardaginn þ, 12. þ. m. fór eg af
stað frá Reykjavík til þess samkvæmt
ósk Búnaðarfélagsins og beiðni sýslu-
mannsins í Rangárvallasýslu, aðstanda
fyrir verki við teppingu Valalækjar.
Fór eg þann daginu að Árbæ á fund
sýslumanns.
Sunnudaginn p. 13. fór eg að Mó-
eiðarhvoli og hitti þar Grím hrepp-
stjóra Thorarensen frá Kirkjubæ, er
sýslumaður hafði fengið til að útvega
fólk og vera yfirmaður við vinnuna.
Sagði hann mér, að gufubáturinn »Odd-
ur« hefði komið með timbrið frá Eyrar-
bakka föstudaginn þ. 11. Hafðí því
verið skipað upp á sandinn, svo ná-
lægt Valalækjarósnum, sem unt var,
og væri það raestalt komið á staðinn.
Mánudaginn p. 14. fórum við Grím-
ur í býti fram að Vaialæk og var þá
þegar byrjað að útbúa timburvegginn.
það sem eftir var af timbri á sandin-
um var flutt að og seinni part dags-
ins var byrjað að hlaða sniddugarð-
inn frá báðum endum.
þar sem stíflan var sett var ósinn
rúml. 60 faðmar á breidd, en hér um
bil í miðjum ósnum var grasi vaxinn
hólmi um 6 álnir á breidd en um 10
álnir á lengd, og þar sem hann var
traustur og botninn í kringum hann
góður, var það ætlun mín, að láta
hann vera í hleðslunni. Timburvegg-
urinn var settur straummegin við
hólmann, en sniddugarðurinn hlaðinn
í skjóli hans. Timburveggurinn var
þannig gjörður, að fyrst voru sperrur
reknar niður í botninu, svo langt, sem
auðið var, og langbönd höfð á milli
þeirra straummegin, en krossbönd
undan Btraum. Síðan var straum-
megin sett klæðning úr borðum, sem
einnig voru rekin niður í botninn; þar
sem dýpið var mest voru brúkaðir
plankar á klæðninguna í stað borða.
Loks var veggurinn trygður með köðl-
um, er festir voru á árbökkunum og
í hólmanum.
þriðjudaginn þ. 15. var lokið við að
setja niður sperrurnar og haldið áfram
að hlaða sniddu-garðinn. f>á var og
þiljað fyrir framan hólmann og til
beggja enda við hann, til að verja
hann skemdum.
Miðvikudaginn þ. 16. var haldið á-
fram að þilja og hlaða. |>ar sem
mestur sandur var í botninum, fóru
sperrurnar að losna, og var því nauð-
synlegt að tryggja timburvegginn með
nýjum sperrum og styrktarstoðum.
þetta var gjört að norðanverðu við
hólmann, en á meðan slitnuðu upp
tvær sperrur að sunnanverðu og var
þá farið að bunka sniddunni þar.
Voru þá óteptir nál. 7 faðmar þeim
megin út í hólmann, en um 14 faðma
að norðanverðu. Ekki var unt að
tryggja timburvegginn beggja megiri
hólmans í senn, þar sem ekki varð
komist að því nema af skipi, en vér
höfðum að eins eitt skip.
Fimtudaginn þ. 17. var haldið á-
fram að þilja og hlaða að norðan-
verðu. Að sunnanverðu voru nýjar
sperrur settar niður og byrjað að þilja
og hlaða, en mikið af sniddu var samt
bunkað þeim megin. Seinni part
dagsins fór vatnið að grafa sig undir
klæðninguna fyrir framan hólmann
og fór þá dálítið að étast úr honum.
Var klæðningin þá rekin lengra niður í
botninn og bætt úr skemdunum með
sniddu, sem borin var út í hólmann á
plankabrú frá syðri hleðsluendanum.
Föstudaginn þ. 18. var lialdið áfram
að þilja og hlaða. Hólminn hafði
ekkert skemst um nóttina; en í kring-
um kl. 2 fór vatnið aftur að komast
að honum og kl. 3 sópaðist allur
hólminn burt. f>ar sem kaðlar þeir,
er voru til tryggingar timburveggnum,
voru festir á staurum í hólmanum,
slitnaði jafnframt upp sá kafli timbur-
veggjarins, sem ekki var búið að hlaða
sniddugarðinn á bak við. |>egar þetta
óhapp vildi til, voru eftir rúmar 3 áln-