Ísafold - 28.02.1903, Síða 1

Kemur út ýmist einu sinni eða
tvisv. í viku. Verð árg. (bO ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l*/j doll.; uorgist fyrir miðjan
júlí (erlendis fyrir fram).
# Uppsögn (sk.ifleg) bundin við
áramót, ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslustofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXX. árg.
Reykjavík laugardaginn 28. febrúar 1903.
10. blað.
jfíuáÁiífó yffa/iýO'tuiL
I. 0. 0. F. 84368*/^
Raatobak.
Störste Lager i Skandinavien; alt til
Cigarfabrikationen henhörende anbe-
fales til yderst billige Priser. Speci-
alitet: Lyse Sumatra og Java
Dæks Bladrig Sedleaf. Java
Omb. Felix Brasil m. m-
OTTO PETERSEN & SÖN.
Dr. Tværgade 81,
Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd. á
hverjum mán. kl. 11 —1 í spltalanum.
Forngripasafn op'ð mvd. og ld, 11—12.
Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9
<og kl. ti á hverjum helgum degi.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
kl 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landsbólcasafii opið hvern virkan dag
:k). 12—2 og einni stundu lengur (til kl. 3)
md., mvd. og ld. til útiána.
Náttúrugripasafn, i Doktorshúsi, opið
á sd. kl. 2—3.
Tannlcekning ókeypis i Pósthússtræti 14 b
1. og 3. mánud. hvers máu. kl. 11—1.
Jarðarbætur buuaðarfélaganna
°g
búnaðarstyrksreglurnar.
Eftir
Siyurð ráðunaut Sigurðsson.
II.
(Síðari kafli).
f>á eru ýmsir, bæði skoðunarmenn
og aðrir, sem þykir sum fyrirmælin í
búnaðarstyrksreglunum óljós og vafa-
söm.
í almennu skilyrðunum, tölul 3
staflið c. segir, að jarða’oótaskýrslan
skuli útgefin af stjórn félagsins.
Sumum formönnum búnaðarfélag-
anna hefir skilist þetta svo, að með
þessu væri það stjórn félagsins eða
formaður þess, sem bæri ábyrgð á þvf,
að jarðabæturnar væru rétt mældar og
skýrslan rétt.
En svo er alls eigi; enda næði slíkt
engri átt. |>á þyrfti formaður félags-
ins að vera með skoðunarmanninum á
skoðunarferð hans; en til þess mun
alls eigi ætlast. það er skoðunar-
maðurinn, sem ber veg og vanda af
skýrslunni, að jarðabæturnar séu rétt
baldar og vel af hendi leystar, enda
er hann skyldur að votta að svo sé.
Með undirskrift fólagsstjórnar eða for-
manns er átt við, að þar með sjáist,
að félagíð hafi skipað sér stjórn, svo
sem heimtað er.
Fyrirmælin um torfgarða eru mörg-
um furðu-torskilin.
í reglunum, stafl. c., tölulið 5, seg-
ir svo, að garður úr torfi skuli vera
3 fet á hæð og 4—5 fet á breidd að
neðan. — f>að er svo sem auðvitað
ekki ætlast til, að þessir garðar séu
teknir gildir, nema því aðeins,
að þeir sé á einhvern hátt gerðir g r i p-
b e 1 d i r.
f>etta sést ljósast og bezt, þegar
gætt er að skýringunum, tölul. 2. f>ar
segir svo: »Sé girðingin eigi gripheld
að áliti skoðunarmanns, e n d a þótt
hún að hæð og breidd fullnægi regl-
um þessum, og skal hún því að
eins fullgild talin, að hún
sé gerð gripheld með vír-
streng eða á annan jafn-
tryggan hátt« o. s. frv.
Samkvæmt þessari skýringu er því
auðsætt, að torfgarð, sem er 3 fet á
hæð, o. s. frv., má því að eins taka
gildan, að haun sé gerður gripheldur
með vírstreng eða á annan hátt, enda
er slíkur garður ella ónógur til girð-
ingar.
Naumast þai-f að taka það fram,
vegna hvers ekki er heimtuð meiri
hæð á garðinum. En þess skal þó
getið til skýringar, að háir torfgarðar
þykja að flestu leyti léleg jarðabót,
sökum endingarleysis og ónógrar varn-
ar. Meðan eigi var kostur á gadda-
vír„og hann nær óþektur, var það af-
sakanlegt, þó hæðin á torfgörðum í
eldri búnaðarstyrksreglunum væri ekki
höfð meiri. En nú eru tímarnir breyttir,
og er því engin ástæða til að binda
sig við, að hafa þá mjög háa, því frem-
ur, sem það er talinn ókostur, — garð-
urinn því endingarminni, sem hann er
hærri.
Torfgarðar 3 feta háir geta enzt
lengi, ef þeir eru vel gerðir, og með
1 umferð af gaddavír veita þeir trygga
vörn.
Ennfremur greinir menn á um gadda-
vírsgirðingarnar eða gildi þeirra til
landssjóðsstyrks. Sumir ætla, að eigi
muni leyfilegt að taka gilda gaddavírs-
girðingu með mjóutn teinum, og vitna
þar til reglnanna, stafl. c., tölulið 6.
f>ar er svo fyrir mælt, að taka megi vír-
girðingu 3-þætta, með járnstólpum og
tryggri undirstöðu. En í skýringunum,
tölul. 6, segir svo, að vírgirðing megi
telja þvíaðeins trygga, að»járnstólparnir
séu festir í keng eða stöðuga undir-
stöðusteina, eða á annan hátt
svo um stólpana búið, að
þeir eigi raskist, þótt gripir
ráðist á girðinguna#.
Eg fæ nú ekki betur séð en að
eftir þessu sé heimilt að taka í jarða-
bótaskýrslurnar vírgirðingu með sívöl-
um járnteinum, er gangi 3 fet niður í
jörðina og sé að minsta kosti 3-þætt,
og að öðru leyti vel frá henni gengið.
I sandi eða lausri jörð geta teinarnir
sveigst til á annanhvorn veginn; en
annarstaðar naumast mikið, e f þeir
eru reknir nægilega langt niður, vírinn
vel strengdur og hornstólparnir traustir.
Jafnvel þó eg telji þessa vírgirðingu
ekki eins trausta og þá, þar sem stólp-
arnir eru festir í steina eða berg, þá
er það eftir mínum skilningi ekki ó-
heimilt eða brot á móti búnaðarstyrks-
reglunum, að telja slíka girðingu í
jarðabótaakýrslu góða og gilda.
Fríkirkjan nýja
í Reykjavík var vígð sunnudaginn
var, 22. þ. m., af síra Ólafi Ólafssyni
ritstjóra, væntanlegum presti safnað-
arins. |>að er allveglegt guðshús, lík-
lega snotrasta kirkjan á landinu. Hún
er 20 álna löng og 18. á breidd, vegg-
hæð 12 álnir og risið 6. Turn 40 ál.
frá jörðu og 7 álna stöng upp af, með
krossi á endanum. Innanprýðirkirkj-
una mjög vönduð krosshvelfing, með
sömu gerð og í Frúarkirkju í Khöfn,
og eúlnahöfuð með prýðilegum út-
skurði eftir Stefán Eiríksson. Vegna
breiddarinnar er kirkjan furðurúm-
góð, hefir sæti handa nær 600 manna
uppi og niðri; full 1000 komust
fyrir í henni vígsludaginn. Tólf hundr-
uð vita menn hafa komist fyrir í dóm-
kirkjunni mest; meiri er ekki mun-
urinn.
Kostað hefir kirlcjan þessi þannig
upp komin nær 20 þús. kr. Organ
vantar enn í hana, en er pantað, fyr-
ir um 4J/2 þús. kr.; svo og ljósahjálm.
Ráðgert helzc að fá í hana rafmagns-
lýsing, og er gizkað á að mundi kosta
nál. 2000 kr. að koma henni upp.
það er meir en lítið þrekvirki af
fátækum söfnuði, að hafa komið sér
upp á sínar spýtur jafn-vönduðu guðs-
húsi. þ>að munu vera í honum um
1000 sálir, langflest fátæklingar, sumt
bjargálnamenn, en örfáir efnamenn,
varla nema tveir eða þrír. Enginn
úr flokki hinna meiri háttar borgara
bæjarins, sem svo eru kallaðir, svo
sem embættismenn eða kaupmenn.
Fyrir kirkjusmíðinni hafa þeir stað-
ið aðallega, Jón Brynjólfsson skósm.,
Gfísli Finnsson járnsm. og Arinbjörn
Sveinbjarnarson bókbindari. En yfir-
smiður hefir verið Sigvaldi Bjarnason,
og Bertelsen málað hana; þeir þykja
hafa leyst sitt verk mætavel af hendi.
Húsið er þeim öllum til mikils sóma.
Hvíta-bíindið.
Að hverju starfar Bindindisfélag ís-
lenzkra kvenna eða Hvítabandið, er
það er stundum nefnt?
|>að eru margir, sem spyrja að því.
Vér viljum skýra hér stuttlega frá,
hvað Reykjavíkurdeild félagsins hefir
unnið 8iðastliðið ár.
Hvíta-bandið hefir haldið fund í
mánuði hvörjum til að ræða málefni
sín og auka samvinnu og áhuga með-
al félagsmanna.
Hvítabandið hefir látið úti 69 potta
af mjólk að meðaltali um mánuðinn
eða 828 potta yfir árið til fátækra
sjúklinga hér í bænum.
Hvítabandið hefir lánað fátækum
sjúklingum hér 120 rekkjuvoðir af
Iíni, sömuleiðis koddaver og skyrtur.
þ>essum fatnaði hefir félagið séð um
þvott á.
Hvítabandið hefir greitt 42 krónur
fyrir aðhlynningu á fátækum sjúkl-
ingum.
Hvítabandið sendi eina stúlku til
»Royal Infirmary« í Edinborg til að
læra hjúkrunarfræði og sá henni fyrir
nauðsynlegum farareyri.
Hvítabandið tókþáttí »veitingahúss-
verðinum* í fyrra vetur.
Hvíta bandið stóð fyrir samkomu
þeirri er Dr. Clark frá Boston hélt hér
í sumar sem leið.
Telja mætti mjög margt fleira sem
Hvítabandið hefir starfað síðan 1895,
að það var stofnað hér á landi.
Hvítabandsdeildin á Bíldudal, sem
frú Ásthildur Thorsteinson er forseti
fyrir, hefir t. d. komið upp styrktar-
sjóð fyrir ekkjur druknaðra manna þar,
og m. fl.
Deildin á Akureyri, sam frú Ragn-
hildur Jónsdóttir er forseti fyrir, hefir
opt gengist fyrir að hjálpa þeim, sem
bágt hafa átt þar í bænum.
Hver er skuldbinding Hvítabandsins?
Sú, að neyta einkis áfengis og að
veita það ekki fyrir sjálía sig.
Árstillag í Hvítabandinu er 50 aurar
fyrir kvennmenn, og 1 króna fyrir
karlmenn.
Hvítabandið beldur fundi fyrsta
mánudag í hverjum mánuði kl. 8 síð-
degis í Melsteðshúsi.
|>eir, sem kynnu að vilja gerast fé-
lagsmenn, eru velkomnir á fundina.
Félagsstjóruin.
r
Onýtt ráðagerð.
Hin nýja bæjarstjórn hér er nú
loks sezt á rökstóla, og verður ekki
»rudd« úr þessu.
En minstu munaði þar.
f>að mátti heita tilviljun tóm, að
síðari kosningin ónýttist ekkí líka.
f>á hefði leynifélagshöfðingjarnir fengið
sinni fyrirætlun framgengt: að gild
kosning færi eigi fram fyr en farið
væri að íækka í bænum um viðsjála
kjóseudur — viðsjála frá þeirra
sjónarmiði.
f>eir eiga það upp á lausmælgi eins
þ e i r r a manna, að það lánaðist
ekki.
f>egar síðari kosningin var auglýst,
var svo komist að orði, að kjósa
skyldi »7 bæjarfulltrúa«. Kjörstjórnin
eða oddviti hennar hafði litið svo á,
sem ónýtingarúrskurður landshöfðingja
ætti að eins við bæjarfulltrúakosning-
una, en ekki endurskoðendakjörið, þótt
farið hefði fram jafnhliða, á sama
kjörfundi (5. jan.) f>ví að bæði í
kærunum sjálfum, áfrýjuninni og loks
í úrskurði landshöfðingja hafði að eins
verið talað um »bæjarstjórnarkosningu«,
þ. e. hún kærð og ónýtt af lands-
höfðingja, en hvergi minst á kosningu
endurskoðunarmanna; enginn kært
hana o. s. frv., og naumast hægt að
celja þá með »bæjarstjórn«.
En hitt kvisast þó einhvern veginn,
eftir að ný kosniug var auglýst með
fyrtéðum hætti (»7 bæjarfulltrúa«)
að úrskurðinn muni eiga að skilja
hins vegar og því beri einnig að
auglýsa nýja endurskoðendakosning.
Og þá glappast það út úr einum
kappanum hinna:
»Ef okkur líkar ekki kosningin (9.
febr.), þá látum við auðvitað ónýta
hana«, — sem sé fyrir það, að hún
hafi ekki verið rétt auglýst: endur-
skoðendum slept.
f>essi lausmælgi náungans þess var
tilefni að því, að ný endurskoðenda-
kosning var einnig auglýst nokkrum
dögum síðar og hinir þar með sviftir
allri von um nýja ónýting, »e f þ e i m
líkaði ekki kosningin«.
Nærri má geta, hvort ekki muni
hafa komið scr illa, að ekki var hægt
að fá sfðari kosninguna ónýtta, svo
hrapallega illa sem hún tókst — frá
þ e i r r a sjónarmiði.
f>es8 þarf naumast að geta, að því
ganga menn að vísu, að þessi ráðagerð
hafi alls eigi verið á vitorði lands-
höfðingja.