Ísafold - 19.08.1903, Blaðsíða 3

215
Páll amtm. Briem
bætir gráu ofan á svart.
II.
Herra amtmaðurinn skákar í því
skjóli, að fáir muni hafa f höndum
bréf mitt 10. jan. 1901, enda fer hann
ekki ráðvandlegar með efni þess en
búast má við, þegar litið er til þess,
hve ófeilinn hann er, þar sem hver
maður getur staðið hann að verki. —
Hann segir raeðal annars, að eg bafi
farið þar »mörgum niðrandi orðum um
Myklestad«, og er mér sú staðhæfing
lítt skiljanieg, nema ef það skyldi
vera niðraDdi, að eg tel hann »dug-
legan mann, sem unnið hafi verk sitt
samvizkulega*. Ef öðru vísi hefði
staðið á, get eg þess til, aðhr. amtm.
hefði ekki kallað orð þessi niðrandi.
— |>á segir amtm. að eg vari við því
í enda bréfsins, að gera »álit Mykle-
stads í fjárkláðamálinu að almennings-
áliti«, og er þaS á sömu bókina lært.
Ef hr. amtm. vildi reyna til að skilja
það, sem þar er sagt, mundi útkoman
verða önnur; eg vara sem sé við því,
að gera þ a ð álit Myklestads að al-
menningsáliti, að telja kláðakind grun-
lausa, þegar eftir lækninguna. Hr.
amtm. reynir að gera lítið úr þessu
bréfi mínu, og skil eg það; honum
hefir líklega sárnað það, að stjórnin,
samkvæmt því er segir í athugasemd-
unum við kláðafrv. 1901, fór þar aðal-
Iega eftir tillögum mínum, en ekki
hans.
Herra amtm. segir sér hafi komið
•nokkuð á óvart þetta uppþot í dýra-
lækninum út af hinni almennu böðun«,
og furðar sig á því, að eg skuii ekki
fyrr hafa mótmælt framferði sínu í
Norðuramtinu, þar sem hann hafi ár
eftir ár fyrirskipað almennar baðanir
síðan 1896. Herra amtmanninum er
það víst ekki síður kunnugt en öðrum,
að eg hefi alt af verið mótfallinn ein-
földum kláðaböðunum og það mátti
hann vita þegar 1897; hitt datt mér
ekki í hug, að hr. amtm. gæti þá
ekki skilið það, að eg mundi e i g i
síður vera á móti þeim, þegar þeim
er beitt í heilum ömtum. En að eg
hefi ekki andmælt framferði amtm. í
Norðuramtinu kemur til af því, að eg
hefi ekki fundið ástæðu til þess, að
sletta mér fram í það, sem mér í
raun og veru kom ekki við, þar sem
hr. amtm. hefir aldrei látið svo lítið,
að leita ráða minna um það mál, og
hefði honum þókna3t, gat hann hagað
fyrirskipunum sínum eftir því, sem
gert hefir verið í Suður- og Vestur-
amtinu nú í mörg ár, en það hefði
líklega líka kostað oddbrot á oflæti.
Annars skal eg fúslega játa það, að
eg hefi ekhi álitið það heppilegt, eins
og staðið h e f i r á hjá oss, að mæla
opinberlega á móti almennum böðun-
um, af því að þær hafa gert talsvert
mikið ó b e i u 1 í n i s gagn. Menn
hafa sem sé nokkuð lært af þeim að
baða og fengið sönnun fyrir því, að
böð eru fénu nauðsynleg til þrifa, og
þótt þau hafi ekki getað haft tilætluð
áhrif á kláðann, hafa þau samt verið
nauðsynleg þrifaböð, og því borgað sig
fyllilega, en þetta gat að eins gengið,
meðan hver bóndi borgaði sjálfur
baðið á sitt eigið fé. Alt öðru máli
gegnir, þegar það er leitt í lög, að
landssjóður skuli borga baðlyfin við
allar fyrirskipaðar baðanir, og vita-
skuld er sá einn tilgangur laganna,
að varna útbreiðslu kláðans og útrýma
honum. j?að er því, eftir minni hyggju,
beint brot gegn anda laganna, að
fyrirskipa (á landssjóðs kostnað) ,kláða[-
bað, sem faktist er ekki annað en
þrifabað. Landssjóði hefir aldrei verið
ætlað að borga lúsaböð fyrir lands-
menn. f>etta sá amtm. yfir Suður-
og Vesturamtinu, og væri hr. P. Br.
nær að viðurkenna sitt eigið glappa-
skot, en að vera að narta í hr. Hav-
steen fyrir kláðaaðgjörðir hans í sín-
um ömtum, þar sem hann vitanlega
hefir sparað fyrir landið margar þús.
króna með því að hrapa ekki eins að
ráði sínu og amtm. eystra. —
í bréfi mínu 10. jan. 1901 lét eg í
ljósi það álit mitt, að allar ráðstafanir,
bem gerðar væru gegn fjárkláðanum,
ættu að sjálfsögðu að miðast við út-
rýming hans, hvort heldur ætlaður
væri til þess langur tími eða stuttur,
og lagði eg þá til, að fyrirskipuð væru
ákveðin baðlyf, sem landið borgaði,
en þar sem það var sýnilegt, að lands-
fé til baðlyfja mundi ekki geta komið
að tilætluðum notum, ef notkun lyfj-
anna, baðanirnar, gengju eins og áður
átti sér stað, lagði eg það jafnframt
til. sð stofnuð væri kensla í kláða-
lækningum, því að með kunnáttu
þeirra manna, sem standa eiga fyrir
lækningunum, fæst fyrst sú trygging,
sem fáanleg er fyrir því, að baðlyfin
komi að því gagni, sem til er ætlast.
— Með kláðalögunum 1901 fekst svo
heimildin fyrir landssjóðslyfjunum, en
ábvæði um kláðakensluna vantaði;
það kom svo frá þinginu 1902. —
Kom okkur amtm. Havsteen þá strax
saman um það, að ekki mundi rétt,
að nota baðlyfja heimildina að svo
stöddu í stærri stíl en til þess að
eins, að halda kláðanum í skefjum,
þar sem þingið 1902 ætlaðist beinlínis
til þess, að innan skamms yrði byrjað
á allsherjaratlögu gegn fjárkláðanum.
Að sú atlaga mundi kosta ærna pen-
inga, duldist mér ekki, og því fremur
var ástæða tíl þess, að hlífa landinu
við stærri fjárútlátum, sem fyrirsjáan-
legt var, að hafa mundi lítinn árang-
ur.
J>að lítur út fyrir, að þessi stór-
kostlega breyting, sem varð á kláða-
málinu 1901—1902, hafi farið fyrir
ofan eða neðan hr. P. Br., því að
haustið 1902 gerir hann sér lítið fyrir
og skipar e i n a allsherjarböðun í
Austuramtinu ásamt austustu sýslu
Suðuramtsins (!) Eins og við mátti
búast, hefir böðun þessi ekki gert neitt
gagu í samanburði við það fé, sem
hún kostaði, enda bera rannsóknir hr.
Davíðs Jónssonar vott um það.
Hr. amim. fer mjög háðslegum orð-
um um þá kenningu mína, að eitt
kláðabað sé ekki nægilegt, til að
lækna kláða, og kallar »fáfræði« mína
í því efni »einungis broslega«. Auð-
vitað þætti mér það leitt, ef eg yrði
til þess, að láta brosið deyja út á
vörum amtmannsins, en úr þessu ætti
það líklega betur við, að hann setti
upp aorgarsvip yfir sjálfum sér, en
bros að mér. En hvað skyldi nú
vera orðið af öllum vísindabókunum,
sem stöðugt hafa »legið fyrir framan«
hr. amtm., þegar hann hefir verið að
skrifa í blöðin? Líklega hafa þær
ekki getað tollað á »skraaplaninu«,
sem hr. amtm. er kominn út á, því
að hefði hann náð til þeirra, gat hann
sannfært sig um sína eigin fáfræði.
En hvaðan hefir amtm. þessa speki?
Ekki frá hr. Myklestad, þvf að hann
hefir látið það í Ijósi við mig, að
sjálfsagt sé að tvibaða kláðafé. Og
ef hr. amtm. álítur eitt bað nægilegt,
því lætur hann þá samþykkja á amts-
ráðsfundi Norðuramtsins 9.—13. júní
1903 þá tillögu hr. Myklestads, að
*alt sauðfé« skuli »baðað einu sinni
eða tvisvar, eftir því hvort sauðfé á
heimilinu er kláðalaust eða eigi« ?!
Er þetta að eins leikur eða tilraun
til þess að finna holu fyrir landsfó?
— Ef annað baðið er ,óþarfa‘-bað, þá
er fyrra baðið að eins ,óþrifa‘-bað og
ekki kláðabað.
Tilraunirnar í Eyjafirði í vetur
s a n n a ekkert. Eins og kláðinn
hagar sér nú, er það ölduugis ekki
auðvelt verk að finna örsmáar kláða-
örður á fé, sem baðað hefir verið í
alullu, því að eftir baðið hleypur
ullin oft í þá þófabendu, sem nær ó-
mögulegt er að þreifa í gegn. Hér
er alt öðru máli að gegna eníNoregi,
þar sem féð var alt klipt fyrir böðin,
svo að auðveldlega mátti finna kláð-
ann, ef fram kom aftur. Eg talaði
við hr. Myklestad um þetta og fleira
í sumar, og kom okkur yfirleitt vel
saman í kláðamálinu. Og það vil eg
taka hér fram, eins og eg gerði við
herra Myklestad, að varlega skyldu
menn treysta of mikið á einföld böð
á grunað fé, og því síður kláðafé, því
að þegar ekki er klipt áður, gæti farið
svo, að landið yrði að kosta 3 böðum
á mikinn hluta fjárins — og ekki
mundu tekjur landssjóðsins vaxa við
það. Magnús Einarsson.
Frá alþingi.
Löff.
30. Fjáraukalög fyrir árin 1902—
1903.
31. Um að stjórninni veitist heim-
ild til að makaskifta þjóðjörðunni
Norður-Hvammi í Hvammshreppi fyr-
ir prestssetursjörðina Fell í Dyrhóla-
hreppi.
32. Um þingsköp til bráðabirgða
fyrir alþingi.
33. Um viðauka við lög 9. jan'.
1880 um breyting á tilskipun um
sveitarstjórn á íslandi og breyting á
lögum 9. ágúst 1889 við nefnd lög. —
Aukaútsvar má leggja á hvalveiði,
sildarveiði með nót og laxveiðiafnot
utanhreppsmanna, þótt fyrirtæki þessi
eða atvinna sé rekin styttri tíma en
4 mánuði af gjaldárinu; sömuleiðis á
ábúð á jörð eða jarðarhluta og leigu-
liðaafnot aí jörð, þótt engin ábúð
fylgi og rekin séu skemur en 4 mán-
uði.
34. Um hafnsöguskyldu í ísafjarð-
arkaupstað, — Frá efni þess frumv.
hefir áður verið skýrt hér í blaðinu.
35. Um aðra skipun á æðstu um-
boðsstjórn Islands. — Laun ráðherr-
ans eru þar ákveðin 8000 kr. á ári,
risnufé 2000 kr. og aðrar 2000 kr. til
uppbótar fyrir embættÍBbústaðinn, þang-
að til hann fær hann til afnota. Eft-
irlaun ráðherrans má konungur ákveða
alt að 3000 kr. á ári. Laun landrit-
ara eiga að vera 6000 kr. og skrif-
stofustjóranna 3500 kr. handa hverj-
nm. Annar skrifstofukostnaður 14,500
kr. á ári. Til að breyta landshöfð-
ingjahúsinu í stjórnarráðsskrifstofur
má verja 11,000 kr. Að öðru leyti er
áður skýrt frá breytingu þeirri, er
þessi lög gera á umboðsstjórninni.
36. Um eftirlit með þilskipum, sem
notuð eru til fiskiveiða oða vöruflutn-
inga. — |>að frumvarp er lítið breytt
frá því, sem frá er skýrt í Isaf. 29.
f. m.
37. Um breyting á 1. gr. í lögum
19. febrúar 1886 um friðun hvala. —
Allir hvalir, nema tannhvalir og smá-
hveli (hnýsur, höfrungar og marsvín)
skulu friðhelgir fyrir skotum í land-
helgi árið um kring, nema í ísvök sé
eða fastir á grynningum eða hamlaðir
á annan hátt því líkan. Reka má
hvali á land og drepa með handskutl-
um og lagvopnum, sé eigi síldveiði
eða veiðarfærum spilt með því.
Falliu frumvörp.
16. Um viðauka við lög nr. 6, 12.
jan. 1900 um fjölgun og viðhald þjóð-
vega (nd.).
17. Um breyting á 3. gr. laga 2.
nóv. 1885 um breyting á 2. gr. í lög-
um 27. febr. 1880 um skipun presta-
kalla (uppgjöf árgjalds af Prestsbakka-
prestakalli í Strandasýslu (nd.).
N e f n d var sett í síldveiðamálið í
efri deild í gær: Júl. Havsteen, Kristj-
án Jónsson, Valtýr Guðmundsson.
Kennaraskólinn.
Efri deild vill láta hann standa í
Flensborg en ekki Reykjavík, og veit-
ir 15,000 kr. til þess að endurbyggja
skólahúsið þar. Auk þess hefir deild-
in fækkað kennurum skólans um einn,
og ætlast þá um leið til, að ekki séu
nema tvær ársdeildir í skólanum, Tal-
ið er vonlaust að neðri deild sam-
þykki þessar breytingar á frumvarp-
inu.
Gafínfræðaskólinii á Akureyrí.
Heimavistunum þar hefir efri deild
fækkað úr 60—70 niður í einar 24, og
lækkað fjárveitinguna til skólahúss-
byggingarinnar úr 70 þús. kr. Diður í
57 þús. kr. og ætlast þó til að fyrir
það fé sé einnig keyptir nauðsynlegir
munir handa skólanum, eu neðri deild
ætlaði 70 þús. kr. eingöngu til að
reisa skólahúsið. Sennilega gengur
neðri deild ekki að þessum breyting-
um.
t
Húsfrú Sigríður Siemsen
er nýlega dáin í bænum Slesvík á
þýzkalandi. Hún var ættnð hóðan úr
Reykjavík, fædd á Seli árið 1820, en
ólst upp í Bráðræði og eftir það í
Brunnhúsum. Árið 1841 giftist hún
konsúl og kaupmanni E d u a r d
S i e m s e n, þýzkum manni, er þá
var fyrir nokkru kominn hingað til
bæjarins frá þýzkalandi og rak hér
verzlun í fjöldamörg ár eftir það.
f>au hjón eignuðust 13 börn; af
þeim eru á lífi 6 dætur og einn sonur;
4 af dætrunum eru á |>ýzkalandi en
hin eru hér í Reykjavík: frú Carolíne
Jónassen, ekkja arotmanns Theódórs
Jónassen, frú Kristfn Guðmundsen,
ekkja Sveins kaupmanns Guðmundsens
frá Búðum en tengdamóðir Bjarna
adjunkts Sæmundssonar, og Franz
SiemBen fyrv. sýslumaður.
Árið 1882 fór frú Sigríður alfarin
héðan af landi til dætra sinna og
tengdasona á |>ýzkalandi og dvaldi
hjá þeim, það sem eftir var æfinnar.
Frú Sigríður var góð kona, móðir
og húsoióðir, yfirlætislaus, og gegndi
sinu hlutverki með stakri stillingu og
samvizkusemi,
„Kong Inge“
heitir hið ný keypta skip Thorefélags-
ins, er hingað kom í fyrra dag. f>að
er laglegt skip og ekki gamalt; bygt
1890. Er í fyrsta ábyrgðarflokki og
sagt mjög gott Bjóskip. f>að er ætlað
bæði til farþega og farmflutnings; ber
900 smálestir, er 170 fet á lengd, 28
á dýpt og 13 á breidd; hraðinn 10—
11 mllur. Skipið rúmar 30 farþega á
fyrsta farrúmi og nál. jafnmarga á
öðru; hefir góðan samkomusal á fyrsta
farrúmi og reykklefa á dekki; alt er
það yfirbygt og sagt mjög gott og
þægilegt skip af þeim, er reynt hafa.
Tíðarfar
Öndvegistíð hefir verið um langan
tíma hér sunnanlands svo langt sem
til hefir spurzt, þurkar og hreinviðri.
Að vísu allhvass á norðan og kuldi
með köflum; snjóað í fjöll.
Sama er að frétta að norðan, frá
Miðfirði og norðureftir; en vestan
Miðfjarðar, í Hrútafirði og Strandasýslu