Ísafold - 07.11.1903, Blaðsíða 3

271
Landsyfinéttai dórnar.
Mánudaginn 2. þ. m. var i landsyfir-
réttinum kveðinu upp dórr.ur í máli
milli séra Þorleifs Jónssonar á Skinna-
staö og Páls bónda Bjarnarsonar á Sig-
urðarstöSum, lít af ærumeiðandi um-
mæium í grein einni í 33. tbl. Bjat'ka
VI. árg., 3. sept. 1901, er áfryjandi (P.
B.) hafði ritað og nafn lians var undir;
en i grein þessari er komist svo að orði
um stefnda (Þ. J.): »því síra Þorleifur
Jónsson er bæði mannorðs og muna-
þjófur. Eg nefni hann hinu fyrra nafni,
af því hann hefir logið því í 2 hátt-
standandi menn suður á landi, að síra
Halldór bróðir minn væri sliuðaþjófur,
og spunnið upp sögu um það. En því
kalla eg hann munnþjóf, að hantt hefir
stolið frá Presthólakirkju gömlum forn-
grip, skírnarfati einu, og selt sjálfum
sér til inntektar, og á sama hátt mun
hann hafa stolið skirnarfati Garðskirkju«.
Biskupinn yfir Islandi skipaði Þorleifi
presti með 2 bréfum, dags. 20. septbr'
og 31. desbr. s. á., að hrinda af sér ill-
mæli þessu með málssókn og dómi, og
samkvæmt því höfðaði síra Þorleifur
mál þetta fyrir gestarétti þingeyjarsýslu
gegn Pálibóuda Bjarnarsyni á Sigurðar-
stöðtim, og var málið dæmt í nefndum
rétti 8. ágúst f. á., á þá leið, að cand. phil.
Páll bóndi Bjarnarson var dæmdur til
að greiða 300 kr. sekt til landssjóðs eða
sæta einföldu fangelsi í 90 daga, ef sekt-
in eigi greiddist á akveðnum tíma; hin
átöldu ummæli, sem að ftaman eru til-
greind, voru dæmd dauð og ómerk og
loks var Páli Bjarnarson dæmdur til að
greiða allan kostnað 1 héraði eins og
sökin væri eigi gjafsóknarmál, Þessum
dómi áfrýjaði stefndi (P. B.) til yfir-
dóms.
Yfirréttur áleit hirta tiigreindu klausu
í Bjarkagreininrti »stórlega ærumeiðandi
og svívirðandi fyrir stefnda, sem et'
prestur í þjóðkirkjuembætti. þar sem
honuni er borið á brýn, að hann hafi
með lognutn rógburði stolið mannorði til
greinds manr.s, og að hann hafi stolið
2 gripum frá 2 tilnefudum kirkjunt,
sínunt frá hvorri, og að hann hafi gert
þetta til að tiuðga sjálfan sig. Að því
ieyti sem áfrýjandi hefir leitast við að
rökstyðja þessar gífurlegu sakargiftir,
einkanlega að því er annan kirkjugrip-
inn (skírnarfat Presthólakirkju) snertir,
þá eru varnir hans í því efni alveg þýð-
ingarlausar og ekkert mark á þeim
takandi«.
Samkvæmt þessu staðfesti yfirrótt-
urinn undirréttardóminn og dæmdi á-
frýjanda (P. B.) til að greiða málflutn-
ingslaun hins skipaða málsfærslumanns
stefnda fyrir yfirdómi, Odds Gíslasonar
málfærslumanns, með 25 kr.
Sama dag var kveðinn upp í yfirrétt-
inum dómur í máli milli Halldórs prests
Bjarnarsonar á Presthólum og Asgríms
barnakennara Magnússonar, út af um-
sömdu kaupi, 150 kr., fyrir 3 mánaða
kaupavinnu, er síra Halldórátti að gi-eiða
Asgrími, en hann kvaðst eig'i hafa feng-
ið greiddar af nema 6 kr. og lögsótti
þvi síra Halldór fyrir aukarétti Þing-
eyjarsýslu til að greiða það, er á vant-
aði. Lauk því, máli við undirréttinn roeð
dómi 5. okt. 1901, á þá leið, að síra
Halldór var dæmdut' til að greiða As-
grími 144 kr. með 5% vöxtum frá 27.
maí 1901 til borgunardags og 25 kr. í
málskostnað.
Yfirrótturinn staðfesti þann dóm og
dæmdi síra Halldór auk þess til að
greiða 40 kr. í málskostnað fyrir, yfir-
dónti og 10 kr. sekt tjl landssjóðs fyrir
þarflausa málsyfingu.
-----------------
Póstnr druknaður.
20. f. mán. fórst bátur með 6 mönn-
um á leið frá Flatey til Stykkishólms.
Formaður á bátnum var JóhannJónas-
son póstur, ágætur ajómaður og vel
kyntur. Var hann í póstferð, er slys
þetta vildi til. Með honum druknuðu
Guðjón bróðir hans, frá konu og 4
börnum, Jón Sigurðsson, giftur en
börn hans uppkomin, Guðmundur
Jónsson ógiftur, Jóhann þorvaldsson
unglingspiltur og Marbjörg Sigurðar-
dóttir, kona gift fyrir einu ári.
Um lif og heilbrigði.
Alþýðlega fyrirlestra um það efni,
10 að tölu, heldur Guðmundur Björns-
son héraðslæknir í þessum mánuði hér
í bænum. Verða þeir bæði skemti-
legir og fróðlegir, eins og nærri má
geta, eftir þann höfund. Upphaf á
fyrirk'8trum þessum birtist hér í blað
inu í dag og framhald væntanlega síð-
ar, af sumum þeirra að minsta kosti,
ef atvik leyfa.
Annar3 er í ráði að bóksali Sigfús
Eymundsson geíi fyrirlestrana iit í
sérstakri bók, ef höfundurinn fær tíma
til að færa þá í letur. Ætti jafn fróð-
leg bók og gagnleg að komast »inn á
hvert einasta heimili«.
Þórður J. Thoroddsen,
héraðslæknir í Keflavík, hefir flutt
heimili sitt hingað til bæjarins og ætl-
ar að verða hér í vetur með konu og
börn. Læknishéraðinu gegnir á með-
an kandídat þorvaldur Pálsson.
V eðurathuganir
í Reykjavík, eftir aðjunkt Björn Jensson.
1903 okt. nóv. Loftvog millim. Hiti (C.) c-r ct- -=1 CD O* P cr 8 ox w i ClQ 3 Urkoma millim. Minstur hiti (C.)
Ld 31.8 751,9 2,8 E i 8 -3,0
2 751,6 5,0 E i 7
9 750,5 4,7 E i 9
Sd 1.8 750,1 4,3 E i 6 2,0
2 746,2 6,7 E 2 10
9 738,5 7,1 E8E 2 3 8 2,9
Md 2. 8 742,5 7,1 8E o 6 4,0
2 741,3 7,5 SE 2 4
9 739,1 5,8 E 2 9
Þd 3. 8 744,3 5,1 N i 2 3,7 3,0
2 751,9 5,7 w i 4
9 757,1 5,1 \v i 10
Md 4. 8 755,0 5,8 SE 2 10 2,3 1,0
2 752,7 8,0 W 2 10
9 755,0 4,6 8\v i 8
Ed 5. 8 754,3 3,8 ENE i 8 5,8 1,0
2 752,2 7,1 8 i 10
9 754,3 6,9 & i 10
Fd 6. 8 748,8 8,1 8 2 10 8,1 5.0
o 743,7 6,4 W8W 2-3 10
9 752,4 6,6 W 1 2 9
Fórn Abrahams.
(Frll.)
Maður féll.
Hann var duglegur smiðvélafræðing
ur, en hún glaðlynd vinnukona. þau
giftust eins og fólk flest og lifðu af
handafla sínum eins og fólk flest.
Svo fæddist þeim barn, er varð yndi
þeirra og eftirlæti, og hétu þau því
hátíðlega, að því skyldi hlotnast alt
það, sem þau höfðu orðið að fara á
mis við um æfina. Nii höfðu þau
markmið að keppa að, unnu hálfu
meir en áður og neyttu enn meiri orku,
því framtíðin blasti við þeim árdegis-
hýr og undrafögur. Ungbarnið i vögg-
unni hafði brugðið nýju ljósi yfir til-
veruna, alt var auðvelt og alt átti
að lánast þeim.
Svo kom stríðið.
Hann varð órólegur, fór að venja
komur sínar á veitmgahúsið, las fjölda
dagblaða og hafðist ýmislegt að, sem
honum annars aldrei hefði til hugar
komið. Eitt kvöld kom hann ölvaður
heim, hafði hann tekið það ráðið, til
þess að fá þor til að segja það, sem
hann hafði lengi borið fyrir brjósti.
Hann hafði vandlega íhugað hvert orð,
er hann skyldi segja, haft það upp
fyrir sér aftur og aftur og fest það í
minni, svo hann þóttist viss um að
geta sagt það, og áhrif áfengisins gerðu
alt glæsiiegra í augum hans en það í
raun og veru var. En þegar hann
kom heim til sín var munni hans lok-
að og hann gleymdi þulunni,sem hann
hafði lært utan að.
Konan hans sá að hann bjó yfir
einhverju, spurði hann spjörunum úr,
kom honum á rekspölinn — og þess
iðraðist hún alla æfi.
það er hlægilegt, sagði hann, að eg,
sem þó veit að mig brestur ekki þor,
skuli ekki geta sagt það, sem mér býr
í brjósti. En nú hefir þú hjálpað
mér á stað, þakka þér fyrir það. Eg
ætla að fara í stríðið! —
Já, en þú veizt að eg ber annað
barnið okkar undir brjóstinu, stamaði
konan forviða.
Einmitt þess vegna, svaraði hanu
glaðlega, því nú fór honum að verða
liðugra um málbeinið, þegar hann var
einu sinni byrjaður. Ættjörðin von-
ast eftir því, að allir geri skyldu sína,
og nú verð eg að fara að berjast.
En . . .
Og nú komst hún í geðshræringu,
talaði um fátækt þeirra, að hún ætti
í vændum að leggjast á sæng o. s.
frv.
Hann brosti að hræðslu hennar og
hélt áfram upprifinn mjög, taldi upp
nöfn fjölda manna, þektra og óþektra,
er þegar væru komnir á stað, drap á
heiðunnn, sem jafnan fellur í skaut
þeirra, sem hraustir eru, og fekk þann-
ig sefað hana að nokkrn leyti og lauk
máli sínu þannig:
Heldur þú að landið láti hprmanns-
konu aðstoðarlausa, heldur þú að
stjórnin annist ekki um ungbarn her-
mannsins? Vertu ókvíðin; að missiri
liðnu verð eg kominn heim með heið-
urspening á brjóstinu fyrir drengilega
framgöngu og málann fær þú allan eins
og hann er. Hann verður sbórfé, er
gerir okkur fær um að veita barninu
okkar þarna, yndinu og eftirlætinu,
og hinu, sem við höfum ekki séð enn
þá, gott uppeldi; þau skulu fá að læra
eitthvað. Er það ekki ómaksins vert?
Trúnaðartraust hans varð til þess
að hughreysta hana — og þess iðrað-
ist hún líka alla æfi sína.
Ilann gekk á mála, þau skildust,
og þegar gufuskipið, er flutti herdeild-
ina til her8töðvanna, lagði á stað, stóð
hún á hafnarstéttiuni í hóp annara
kvenna, er hundruðum saman ýmist
hlæjandi eða grátandi veifuðu kveðju
til tnanna sinna og bræðra, Svo gekk
húu heirn til sín, beið og ól barn sitt.
Hvorki hun né maður hennar vissi,
fremur en flestir aðrir, hvað stríð er,
og hvorugt þeirra komst að raun um
það. Hann dó úr blóðsótt þegar á
land kom, var grafinn ásamt nokkr-
um öðrum og félí í gleymsku; hún
beið næsta missirið og nokkuð lengur.
þegar hún var orðin frísk eftir
barnsburðinn fór hún með sitt barnið
á hvorum handlegg til góðgerðastofn-
unar einnar, þar sem fátækum her-
mannakonum var miðlað mat og föt-
um. það sem bún fekk var af skorn-
um skamti, því þar var í mörg horn
að líta og lítið af að taka. En flest-
ir kjósa firðar líf, og lifa vildi hún
þangað til maðurinn hennar kæmi
heim aftur með heiðurspeninginn á
brjóstinu og ósnertan málann í vas-
anum. Henni var ekki vandara um
en honum, sem var i annari heimsálfu
og hún lét sér þetta þolinmóð lynda,
svalt og dró fram lífið. En kraftarn-
ir tóku að þverra, og atvinnu var
hvergi að fá, að minsta kosti fekk
bún enga. Nýfædda barnið var sjúkt
af fæðuskorti og boðum fátækralækn-
ísins gat hún ekki hlýtt. það varð
að reka á reiðanum.
Einn dag var það heimtað, að allir
þeir, er fæði fengu á góðgjörðastofnun-
inni, sönnuðu það, að áhangendur þeirra
berðust fyrir fósturjörð sína, eða hyrfu
þaðan að öðrum kosti. Hún var ein
af þeim, sém urðu að fara. það voru
ekki liðnir nema þrír raánuðir frá því
að maðurinn fór að heiman og það
kvöld varð hún að hátta hungruð, án
þess að eiga brauðbita handa sér eða
börnunum.
»Eg vil borða mamma«, sagði eldra
barnið. þá var það, að hún fór að
iðrast, en ekki bætti það úr skák.
Svo var hún rekin úr kvistherbergi
því, er hún bjó í. Innanstokksmunir
hennar voru teknir að veði fyrir ýms-
um smáskuldum, og nú varð hún að
þola alt það, sem eymdinni og fátækt-
inni fylgir. Hún stóð uppi ráðalaus
gegn öllu þessu og lét. það viðgangast,
án þes3 að hún þyrði að segja nokk-
urt orð. Heilan dag gekk hún óþreyju-
fo.ll, götu úr götu, og svo fyrirvarð hún
sig, án þess hún vissi eiginlega hvers
vegna, og af því blygðaðist hún sín
enu meir. Hún átti engan ættingja í
stórborginni og kunningjarnir áttu fult
í fangi með að hafa ofan af fyrir sér
og sínum. Hún bað um atvinnu,
vildi gera hvað sem fyrir félli, og
þegar atvinna fekst ekki, betlaði hún
um skilding fyrir brauðbita. En al-
staðar voru betlaudi hendur á lofti,
alstaðar raddir, sem sárbændu um
hjálp. Hún var ekki ein. því her-
mannakonur voru þúsundum saman
og þrefalt fleiri grátandi börn. í land-
inu var eymd og hjörtu þeirra sem
gáfu, fóru að harðna, því stríðið hélst
lengi, og hins vegar var þeim fyrst
hjálpað, sem hæst hrópuðu. Enginn
leit við þeim, sem báru eymd sína í
hljóði. Hún var ein af þeim sem
þögðu.
Nokkrar nætur svaf hún í opnum
húsdyrum eða undir beru lofti, og loks
lagði hún lag sitt við mann nokkurn,
er hafði yfirgefið konu og börn; hann
sá henni við og við fyrir matarbita.
Hún vandist á að drekka slæmt brenni-
vín, hnuplaði stuudum og loks hafði
neyðin spilt henni gjörsamlega. Oll
heimilisbönd voru slitnuð. Börn sín
skildi hún grátandi eftir í einhverju
skotinu, reikaði á drykkjusmugum nið-
ur við höfnina til að selja sig fyrir
skilding, svo hún gæti keypt brauð-
bita handa börnunum. Og hún gleymdi
manni sínum, hermanninum, en iðrun-
inni gat hún ekki gleymt.
Einn dag vildi það til, að maður-
iun, sem hún löngum fekk hjá svala-
drykkinn, er hitaði henni svo þægilega,
svaladrykkinn, er gaf henni stundar-
gleymsku en vakti því ákafara sam-
vizkubit eftir á, sló litla dretiginn
hennar. þá fór hún sína leið og var
nú aftur stödd á götunui með sitt
barnið á hvorum handlegg.
Hún gerði nú seinustu tilraunina
til að útvega sér hjálp, en hún hafði
engin skjöl í höndum, er sönnuðu að
húu ætti rétt á styrk af opiuberu fé.
Hún var vesöl, drykkfeld kona, sem
enginn trúði. Að hún hafði týnt skjöl-
um sínum var atvik, sem enginn gaf
sér tíma til að bæta úr, það var um
svo mikið að hugsa; hún var ein með-
al margra og fekk enga hjálp.
JSiíié inn
í Breiðfjörðs búð
Allir kaupa þar nú hin margbreyttu
fataefni, einnig alklæði á 2,50, tví*
breitt frakkafóður 0,70—100, ljómandi
svuntuefnin al. á 0,40 til 1,40; úrval
af sirsum á 0,20 til 0,28; hvenslifsi á
0,60 til 3,75. Óbl. léreft í olíufatn-
að 0,12 til 0,25 og m. m. fl.