Ísafold - 09.03.1904, Blaðsíða 1

Kemur út ýmist einu sinni eða
tvisv. i vikn. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
P/s doll.; borgist fyrir miðjan
iúlí (erlendis fyrir fram).
Uppsögn (skrifleg) bnndin við
áramót, ðgild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslnstofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXXI. árg
Reykjavík miðvikudaginn 9. marz 1904
11. blað.
jfíuóstaí/A jltay'ujfa/ti'ib
i. 0. 0 F. 8b3U8,l2.
Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd. á
hverjuTn mán. kl. 11—1 í spitalanum.
Forngripasafn opið mvd. og Id. 11
—12.
Frílœkning á gamla spitalanum (lækna-
skólanum) á þriðjudögum og föstudögum
kl. 11 — 12.
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op-
in á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. lOsiðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
aunnudagskveldi kl. 8‘/2 síðd.
Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9
*>g kl. fj á hverjum helgum degi.
Landakotsspítali opinn fyrir sjúkravitj-
endur kl. 10‘/2—12 og 4—B.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
'40 11—2. Bankastjórn við ki. 12—1.
Bankastjóri við kl. 11—2.
Landsbókasafh opið hvern virkan dag
12—3 og kl. 6—8.
Landsskjalasafni.ð opið á þrd., fimtud.
•og ld. kl 12—1.
Náttúrugripasafn, i Vesturgötu 10, opið
i sd. kl. 2—3.
Tannlœkning ókeypis i Pósthússtræti 14b
i. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Hvorir haft sitt fram.
f>að er vel farið, að ekki bryddir
að svo stöddu á mikilli eða almennri
óánægju með hina nýju landsstjórn
vora.
f>að væri og heldur snemt, meðan
ekki er farið að reyna hana svo neinu
nemi.
Almenningur er og feginn vopna-
hlénu, eftir hina löngu og hörðu stjórn-
arbaráttu.
Og þar að auki yfirleitt ánægður
með stjórnarbótina, þrátt fyrir þver-
Tbrest þann, er á smíðinu varð í síð-
ustu umferðinni og ekki var tekið
aftir fyr en um seinan.
Sum blöð hér, og þó einkum í
Kaupmannahöfn, hafa flutt óskaplegt
gum um hinn nýja ráðherra, hver
dýrðarmaður hann eigi að vera í alla
staði.
Oss hinum, sem getum ekki tekið
undir lagið það hræsnislaust, þykir
beut við eiga að láta slíkt í þagnar-
gildi og hafa ekki fyrir að spilla fögr-
um söng fyrir vinum hans og venzla-
mönnum. Vér reynum að ala með
08S betri von en vér hyggjum _ vera
efni til. Vér ætlum hana gera fremur
að bæta eu spilla.
En ekki er þó því að þakka aðallega
spekt sú, sem nú er á komin ogmjög
or ánægjuleg og lofsverð, það sem hún
nær.
Hún er miklu fremur hinu að þakka,
að stjórnbótarflokkarnir hafa hvor um
sig rauuar haft sitt fram.
Framsóknarflokkurinn hefir fengið
stjórnarbótinni framgengt, eftir langa
og harða baráttu og þrátt fyrir ákafa
mótspyrnu hinna fram til síðustu for-
vaða.
Hann hefir fengið henni framgengt
viðunanlegri.
Hann gat ekki fyrirgirt fyrnefndan
smíðagalla eða þverbrest, með því að
flokkurinn var orðínn í minni hluta,
þegar honum var laumaðinD; og hafði
því rniður þar að auki ekki tekið eftir
honum svo vel, sem hefði þurft að
vera, fyr en um seinan.
Að öðru leyti hefir Framsóknarflokk-
urinn haft sitt fram, sína stjórnarbót.
Og hinn sitt: hremt völdin.
það var þ a ð, sem h a n n barð-
ist fyrir, þegar svo langt var komið,
að stjórnarbótinni varð eigi afstýrt
framar.
Þetta, að láta ekki völdin »ganga úr
ættinnú.
Láta þau að minsta kosti lenda í
Dæsta knérunn, ef ekki væri hægt að
halda þeim alveg í sömu höndum eft
ir stjórnarbótina og áður.
Vér framsóknarmenn smíðuðum skip-
ið og vönduðum til þess eftir mætti,
eftir því sem vér áttum frekast kost
á. Vér gerðum það, meðan vér höfð-
um meiri hluta á þingi.
Vér gátum ekki við það ráðið, að
þjóðin lét blekkjast og hinir urðu fyr-
ir það í meiri hluta.
|>á var það, sem meinviðurinD, hin
1 ö g b o ð n a ríkisráðsseta, komst inn í
eitt umfarið.
Hinir ruddust síðan hver um annan
þveran að stýriuu.
Stjórnvelinum þurftu þ e i r að
festa hönd á.
Ella var alt ónýtt.
Og lítils vert um alt annað. —
jþar eru þeir nú seztir.
Og njóti þeir heilir handa, segjum
vér, e f þeir halda í horfi sæmilega
og hafa hæfilegt skrið á skeiðinni.
Hlutabankaseðlarnir.
Rétt áður en íslandsráðgjafinn, Al-
berti, fór frá, staðfesti konungur vor
að hans ráði þá tilhögun á hlutabanba-
seðlunum væntanlegu og útgáfu þeirra,
sem hér segir:
Fyrsta seðlaútgáfan nemur 10 milj-
ónum, í ð, 10, 50 og 100 króna seðl-
um. Mynd konungs veröur á öllum
seðlunum, og hinum stærri (hærri)
þar að aubi mynd af Heklu og Geysi;
ekki rúrn fyrir þau á hinum minni.
Aftan á þeim öllum verður þar að
auki mynd af fálkanum íslenzka.
Loks verða þeir allir prýddir ríkulega
haglega gerðum, hringlöguðum sveifl-
um. |>ær eru nefndar guillocher á
útl. tungur.
VatnsmerkiS 1. B. (þ. e. íslands
banki) verður haft í pappírnum, sem
seðlarnir eru prentaðir á; stafirnir
þeir dökkir, en hvítir í röndina. Hver
tegund seðlanna (5, 10, 50, 100) á að
vera með sínum lit á frainhliðinni, en
ekki fullráðið, hvernig litirnir eiga að
verða. |>ó er búist við, að morauður,
blár og grænleitur litur verði hafður á
framhliðinni eða rétthverfunni, en
rangbverfan blá með hvítum undirlit
á öllum seðlunum.
Eftir ákaflega snarpa samkepni var
tilbúningur seðlanna falinn L. Levi-
son jun. í Khöfn sem umboðsmanni
hinnar alkunnu listastofnunar Gescke
& Devrient í Leipzig. Það sem þar
réð úrslitum aðallega, var, að þeir
Gescke & Devrient veittu svo örugga
tryggingu, sem framast er hugsanleg,
fyrir því, að ekki verði auðið að stæla
eftir seðlunum. þeir kváðu hafa búið
til svo hundruðum miljarða skiftir af
bankaseðlum handa ymsum ríkjum
bæði hér í álfu og annarsstaðar, og
enginn seðill frá þeim verið falsaður
nokkurn tíma; en svo vel segja menn
að naumast muni tekist hafa nokkurri
seðlaprentsmiðju.
það verður eftir þessu lítt hugsan-
legt, að hlutabankaseðlarnir geti orðið
falsaðir. Allar hugsanlegar varúðar-
reglur eru viðhafðar. Meðal annars
eru seðlarnir svo gerðir, að ekki er
hægt að gera af þeim ljósmyndir, og
guilloche-vélar þær, er hafðar eru til
að prenta þá, eru ákaflega dýrar, og
tilbúnar eingöngu fyrir þá Gesche &
Devrient. |>etta er alt miður ánægju-
legt fyrir seðlafalsarana. En öllum
öðrum kemur það vel, að svona tryggi-
lega er um það búið, að aldrei verði
á gangi nema ófalsaðir íslenzkir seðl-
ar, — ekki sízt vegna binna tíðu pen-
ingafalsana nú upp á síðkastið.
|>að hefir vitanlega verið meira en
lítill tilkostnaður fyrir hlutabankann,
að hafa seðlana svona vandaða. En
hann hefir séð, og séð það rétt, hve
mikils var um vert að komast hjá ó-
róleik þeim og tjóni, er hlotist getur
af fölsunum, og hefir því ekbi horft í
að velja meðal margs góðs hið allra-
bezta, sem kostur var á. Hann hefir
því varið til seðlaprontuDarinnar, þess-
ara 10 milj. kr. virði í seðlum, fast
að 50,000 kr.
Megnið af þessum 10 milj. kr. íseðl-
um verður sent beint frá þýzkalandi
til Leith og afgreitt þaðan áfram til
íslands.
(Eftir »Dannebrog«).
Sláttuvél.
Hugvitsmaðurinn Ólafur Hjaltested
frá Khöfn hefir hugsað upp nýja sláttu-
vél, er margir hafa ímyndun um, að
komið geti hér að góðu haldi.
Landsbúnaðarfélagið hefir veitt hon-
um 250 kr. styrb til að smíða sýnis-
horn að henni.
|>ví miður eru litlar horfur á, að Ó.
H. geti haldist hér við, heldur neyð-
ist til að ganga að atvinnutilboði suð-
ur í Berlín.
|>að er illa farið, ef landið missir
af honnm fyrir það.
Um Mosfellsprestakall í Mosfells-
sveit er mælt að verða nmni í lijöri þess-
ir prestar: síra Jón Arason á Húsavik,
síra Magnús Þorsteinsson í Landeyjaþing-
um og síra Magnús Þorsteinsson í Selárdal.
Af ófriðinum.
Borið hefir margt við í hólmgöngu
Rússa og Japana fleira en á var vik-
ið eíðast. En mjög eru frásögur af því
öllu á reiki og raargt borið aftur jafn-
óðum; og er vant að vita að svo stöddu,
hverju treysta má, þótt hitt sé engum
vafa bundið, að Japönum hefir veitt
yfirleitt stórum betur.
Hér segir frá nokkru því, er gersb
hefir sögulegt og á lofti er haldið, þótt
mjög skorti fulla vissu fyrir, að alt sé
það áreiðanlegt.
En lýsa verður fyrst nokkuð afstöðu
láðs og lagar m. fl., þar sem þeir hafa
ázt við, Rússar og Japanar, og munu
eigast við enn um hríð.
Kórea er að mestu skagi, sem geng-
ur suður af Mantsjúríu milli Gulahafs
að vestan og Japanshafs að austan.
Vestan Gulahafs er Kina, megin-
ríkið.
Austan Japanshafs liggur Japan.
Norður úr Gulahafi gengur Kórea-
flói. Austan að honum liggur Kórea,
en að vestan nes eitt mikið, er Rúss-
ar hafa af tána fremstu á sínu valdi,
þótt það sé langt suður í Kína. |>eir
létu stjórn Kínverja selja sér það á
leigu fyrir nokkrum árum til 99 ára.
þar, á því nesi framanverðu, liggur
kastalaborgin Port Arthur, er Rússar
hafa eflt af kappi, síðan er hún komst
á þeirra vald. J>ar er fyrirtaks-höfn,
allstór fjörður, fjöllum luktur eða hæð-
um allmiklum. þar er herskipalægi
eitt hið mesta og bezta í heimi.
Framan við nesið Iiggur skipaleiðin
úr Gulahafi inn í Petschiliflóa. Við
hann vestanverðan stendur Tientsin,
hafnarborgin frá Peking.
En norður úr þeim flóa skerst annr
ar flói minni vestan við nesið þar sem
Port Arthur stendur, og er kendur við
Liao-Tang.
það var á áliðnum degi mánudag
8. f. mán., er Japanar lögðu að landi
við Chemulpo, hafnarborg frá Söul,
höfuðborginni og keisarasetrinu í
Kórea.
Chemulpo er við Gulahaf innanvert.
f>ar voru fyrir á höfninni brynsnekkj-
ur 3 rússneskar.
Japanar höfðu góðan skipakost og
mikið landgöngulið innanborðs. þ>ví
ætluðu þeir að halda upp til Söul.
Sú borg liggur þingmannaleið upp frá
sjó.
Japanar skoruðu á Rússa, að halda
brott af höfninni.
|>eir Iögðu burt 2 skipunum. En
hið þriðja, Korietz, tók til að skjóta
á Japana.
þau viðskifti fóru svo, að' Korietz
sprakk f loft upp, en önnur bryn-
snekkjan hin sökk; hún hafði skorist
í leik með Korietz. Hún hét Varjag.
Frakkneskt herskip, Pascal, er þar
var nærri statt, bjargaði áður skips-
höfninni hvorritveggju, um 800 manna.
það var á þriðjudagsmorguninn 9.
febr.
það var í sama mund kveldið fyr-
ir eða litlu síðar, er Japan héldu flota
sínum til atlögu að Port Arthur.