Ísafold - 25.06.1904, Qupperneq 3

167
Ferðapistill frá Berlín.
iii.
(Niðurl.).
Miklar eögur ganga víða af rudda-
skap og ójöfnuði þýzkra hermanna og
lögregluliðs við alþýðu. Vel getur vsr-
ið, að eicthvað sé til um það; en sjálf-
sagt eru sögurnar mjög ýktar. |>ann
tíma, sem eg var í Berlín, varð eg
einskis þvílíks var, og heyrði aldrei
um það kvartað. Eg þurfti oft að
tala við þýzka lögregluþjóna, því það
er eitt af skylduverkum þeirra, að vísa
ókunnugum til vegar í bænum, enda
skyldi aldrei aðra til vegar spyrja en
lögregluþjóna, hvar sem maður er
staddur. f>eir sem eg hitti fyrir voru
hver öðrum liprari og þýðari, og að því
leyti mjög líkir stóttarbræðrum sínum
í Englandi, sem orðlagðir eru fyrir,
hvað vel þeir koma fram við ókunn-
uga. Eg sá fjölda fólks gera þetta,
og lögregluþjónana bregðast æfinlega
eins við. Eg sá þá oftar en einu sinni
afstýra hættu á fjölförnum svæðum,
og koma yfirleitt svo fram hvarvetna,
að þeir áynnu sér traust og hylli al-
mennings. Hermönnunum í Berlín
mætir maður í öðruhverju spori og á
öllum 8amkomustöðum er fram undir
helming allra karlmanna í hermanna-
búningi. En aldrei 8á eg neinn ójöfn-
uð til þeirra heldur.
fá er k e i s a r i n n. Ef nokkurs-
staðar er hægt að sjá, að almenuingi
þyki vænt um þjóðhöfðingja sinn, þá
er það í Berlín. Hann á það og skil-
ið að mörgu leyti. Hann befir mjög
mikinn áhuga á framförum og vellíð-
an þegna sinna, er gáfumaður mikill og
skörungur, og má sjálfsagt telja hann
að manngildi fremstan þjóðhöfðingja
þeirra, er nú eru uppi. En þó gengur
dálæti það, sem Berlínarmenn hafa á
honum, nærri úr hófi fram. Hvað
lítið sem hann hreyfir sig út úr höll
sinni, og það gerir hann oft, því hann
unir illa kyrsetum, — þá er þar kominn
óðara múgur og margmenni, og raðar
sér þar fram með á tvær hendur, sem
leið hans liggur, til þess að sjá hann
og votta honum hollustu sína. Mynd-
ir af keisaranum eru á öllum sköpuð-
um hlutum, og í gluggunum á bóka-
búðunum liggja til sölu stórar bækur
um hann. Ekki man eg eftir að eg
kæmi inn á nokkurn þann veitinga-
stað í Berlín, að ekki væri þar mynd
af keisaranum, annaðhvort veggja-
mynd eða brjóstmynd úr gipsi eða
eir. Alt hið glæsilegasta í öllum varn
ingi er kent við keisarann, og hver
keppir við annan að hnoða andlits-
ntynd keisarans inn í auglýsingar sín-
ar- Einu 8Ínni gekk eg fram hjá
slátrarabúð. þar voru auðvitað nauts-
krof 0g svínsskrokkar hengdir út í
gluggann til sýnis, og innan um þá
var blikkskjöldur með mynd af keis-
aranum! Sagt er, að honum þyki
sjálfum mjög vænt um þetta alþýðu-
dálæti, og þegar hann vill votta mönn-
um eða stofnunum velvild sína, þá
sendir hann venjulega mynd af sér.
Viðburður gerðist í Berlín í húsi
skamt þaðan, sem eg átti heima, sem
er jafnvel sjaldgæfur f stórborgum.
Heil fjölskylda, fimm manns, róð sér
þar bana í einni þvögu. það voru hjón
°g Þrjú börn þeirra, tveir synir og ein
dóttir. Húsbóndinn var gamall her-
foringi, og var kominn í fjárkröggur;
hann hafði falsað skjöl, og hlaut það að
koroaat upp innan skamms. Afmælis-
dagur dótturinnar var notaður til þeBsa
hroða-tiltækis. Bræðumir voru í her-
mannaskóla og var þeitn boðið heim.
f>að er haldið, að þöim hafi verið gefið
inn eitur, svo þeir vissu eigi af. Stúlk-
an tók eitrið viljandi. Hún skrifaði
nokkur bréf vinstúlkum sínum, áður
en hún tók inn eitrið. Um morgun-
inn kom hraðskeytaþjónn með ham-
ingjuóskir frá einhverjum vinum og
vaudamönnum þessa fólks, vegna af-
mælis stúlkunnar. þá lá öll fjölskyld-
an dauð í rúmum sínum.
Heldur er það að fara í vöxt, að
íslendingar komi til Berlínar. Einu
sinni voru þar staddir í vetur 6 land-
ar í senn. Tveir þeirra eru ungir og
efnilegir iðnaðarmenn, sem eru búnir
að vera þar nokkuð lengi og eru nú
fullnuma í iðn sinni, enda hugsa bráð-
um til heimferðar. það eru þeir Hall-
dór Guðmundsson rafmagnsfræðingur,
og Baldvin Björnsson gullsmiður frá
ísafirði. Hinir íslendingarnir, sem þar
voru staddir samtímis mér, voru þeir
Ágúst Bjarnason cand. mag. (heím-
spekingur), Jón þorláksson verkfræð-
ingur og Asgrímur Jónsson málari.
Eftir þessa dvöl í Berlín er eg að
vísu dálítið fróðari um borgina en
áður. En það sem eg veit, er þó
sjálfsagt harla lítið í samanburði við
það, sem eg veit e k k i.
Ferðamaður, sem kom til Eóm,
spurði Albert Thorvaldsen, hve lengi
hann þyrfti að vera þar til að kynn-
ast borginni til hlítar.
»Eg veit það ekki«, svaraði Thor-
valdsen. »Eg hefi ekki verið hér
n e m a 2 0 á r«.
Svo er sagt um Par/s, að hún sé
ekki b o r g, heldur heill h e i m u r.
Likt mun mega segja um Berlín nú
orðið.
Dresden í aprílm. 1904.
Guðm. Magnússon.
^obrikoff myrtur
Bobrikoff hershöfðingja, yfirland-
stjóra yfir Finnlandi, hinum alræmda
rússneska harðstjóra þar, var veitt
banatilræði fyrra fimtudag, 16. þ. m.,
með skotum, og lézt hann af sárum
daginn eftir (17.).
Sá, sem verkið framdi, réð sér sjálf-
um bana samstundis.
Hann hét Eugen Schaumann, ung-
ur lagamaður og assistent í einni
stjórnardeildinni í Helsingfors, höfuð-
staðnum á Finnlandi og stjórnarsetri.
Bobrikoff fekk 3 skot, eitt í háls-
inn, annað á brjóstið, hið þriðja í
kviðinn neðan til. það var þriðja
skotið, 8em reið honum að fullu. Kúi-
unni þeirri tókst læknum að ná, hin-
ar höfðu að eius veitt honum svöðu-
sár; en sárið leiddi hann þó til bana.
þetta þykir Eússum ill tíðindi. En
Finnum síður sjálfsagt, nema að því
leyti sem þeir mega líklega búast við
engu minna harðræði eftir.
Liæknaskólinn.
þar luku í gær embættisprófi þeir
Mattías Einarsson með I.
einkunn (186^/g st.) og J ó n 0. E ó s-
enkranz með II. eink. (1472/3 st.).
Sveitakennarar
munu ekki hafa veitt því eftirtekt
nema sumir, að þingið í fyrra setti
þau skilyrði fyrir styrkveitingu þeim
til handa úr landssjóði, að þeir fái »úr
sveitarsjóði eða annarsstaðar að, auk
fæðis, helming á móts við landssjóðs-
styrkinn*, sem má vera 80 kr. mest.
þeir þurfa með öðrum orðum að
láta fylgja umsóknum sínum um Iands-
sjóðsstyrkinn, stíluðum til stiftsyfir-
valdanna, skilríki fyrir því, að þeir
hafi fengið helmingskaup á við hinn
umboðna styrk, auk fæðis. Og þessar
umsóknir kváðu eiga að vera komnar
til stiftsyfirvaldanna fyrir miðjan ágúst.
Isafjardarsýsla
og bæjarfógetaembættið á ísafirði er
veitt M a g n ú s i sýslumanni T o r f a-
s y n i í Árbæ.
Voöaslys.
það er sannfrétt, að um 1000 manna,
barna og fullorðinna, týndi lífi fyrra
miðvikudag (15. þ. m.) í New York,
með þeim hætti, að eldur kviknaði
í skemtiskipi General Slocum, er þar
var á ferð nærri höfninni, fullhlöðnu
af fólki, mest skólabörnum. Skipið
var þar statt, er heitir Hellgate [Vít-
ishlið], og eru hamrar á 2 «hendur.
Fólkið gerði ýmist að brenna, kafna
af reyk eða drukna. Alls einn maður
druknaði af sjálfri skipshöfninni. það
þykir bera vott um, að hún hafi hugs-
að töluvert minna um farþega en
sjálfa sig.
SíðdegisgnÖJ-þjón. á morgun kl. 5
(B- H.)
8. A. G. prédikar i hádegismessunni.
Messað i frikirkjunni á morgun.
Forspjalls-visiiidaprof (eða heim-
spekispróf) hafa leyst af hendi í Khöfn ný-
lega þessir íslenzkir stúdentar: Bogi Brynj-
ólfsson og Jónas Einarsson með úgætiseink.,
Qieir Zoega, Creorg Ólafsson, Gisli Sveinsson,
(juðm Guðmundsson, Guðm. Hannesson og
Vigfús Einarsson með I. eink.; Guðm. Ólafs-
son og Konráð Stetánsson með III. eink.
(Enginn með II. eink.).
Veðnrathuganir
i Reykjavik, eftir Sigríði Björnsdóttur.
1904 júnf Loftvog millim. Hiti (C.) Átt < <x> cx 3 ZT 8 ov Skjmagn| Urkoma millim. Minstur hiti (C.)
Ld 18 8 752,4 7,2 0 5
2 751,6 11,6 NW 1 8
9 10,1 0 6
Sd. 19 8 752,0 7,0 0 5
2 751,1 11,3 WNW 1 7
9 750,0 10,1 0 9
.Vld20 8 747,4 7,2 8 1 10 6,2
2 751,9 10,4 SW 1 9
9 752,2 8,1 sw 1 9
Þd21. 8 752,9 7,0 0 4 1,1
2 756,4 11,0 8W 1 3
9 760,2 9,4 N 1 2
Md22.8 765,9 8,2 0 0
2 764,0 11,9 NW 1 1
9 764,1 11,9 NW 1 1
Ed 23.8 763,9 13,0 0 2
2 762,0 16,8 NE 1 3
9 761,3 14,7 NE 1 5
Fd 24.8 763,5 13,6 NW 1 3
2 761,1 13,6 NW 1 5
9 761,1 11,7 NW 1 8
Eyrnainyndir með fjármörkum
°g
ruglingur á markanöfnum.
í markaskrá fyrir Borgarfjarðarsýslu,
sem nú er nýprentuð, eru samnefnd sum
fjármörk, svo sem hoðf jaðrað-and^/aðrað.
4>ar væri þörf á að sýna uppdregið eyra
með þessu marki, því, næstu sýslu marka-
skrá er boðfjaðrað og i enn annari andfjaðr-
að. Sömuleiðis þyrfti að sýna oddfjaðr-
að og oddfjöður, sem eru nokkuð algeng
mörk i næstu sýslum. Enn fremur eru fleiri
mörk i næstu sýslum, þó ekki séu hér í
Borgarfjarðarsýsiu, sem ekki munu vera
hverjum manni þekkjanleg, og væri ekki
vanþörf á, að sýna eyru með þeim, svo
sem: geirskorið, jaðarskorið, laufskorið,
hófbiti, hnífsbragð, netnál, sitg (eitt,
tvö, þrjú) vaglrifað, vaglskora.
Öll þessi mörk og máske fleiri þyrfti að
vera sem flestum mönnum sem þekkjanleg-
nst, minsta kosti til að geta lýst þeim, og
ættu jafnan að þekkjast undir sama nafni
í næstu sýslum. T. d. ef boðfjaðrað er
sama sem andfjaðrað, ætti að nefna það
svo í öllum maikaskrám. Hamrað ætti
hetur við að kenna ætíð við það sem eíst
er á eyranu: hamar-stýft, hamar-sýlt, ham-
arsneitt eða heilhamrað. Hvað er annars
hamarskorið? Hver er munurinn á hófi
og hófbita, eða hvernig er hann? eða
hvernig er geirskorið, jaðarskorið, eða
laufskorið? Hnifsbragð og hragð mun vera
hið sama. Netnál er fágæt og þvi fremur
sjaldsén. Stig, hvernig á það samnefnt við
vaglskoru? Vaglskorað og vaglrifað eru
algeng mörk i næstu sýslum og mun aldrei
vera annað yfirmai k á þvi eyra, sem vagl-
skora er; nú er stig og stundum tvö stig
undirben i Borgarfjarðarsýslu markaskrá—
þá verður það að vera sitthvað: vaglskor-
að i Árnessýslu og vaglskora (sama sem
stig) í Borgarfjarðarsýslu. Áf þessum
mörkum væri sannarlega þörf á að sýna
myndir.
Pað mundi því koma sér vel. að í öllum
markaskrám væri prentaðar nokkrar eyrna-
myndir með þessum vafalegu mörkum,
eins og þau eru i lögun þar sem þau eru
brúkuð, og varast að nefna eitt mark tveim-
ur nöfnum eða tvö mörk sama nafni, þótt
sitt i hverri sýslu sé.
H J.
Gjaíir og tillög
til Prestekknasjóftsins árið 1903.
I. Norður-Múlapróýastsdœmi: Einar
próf. Jónsson ................... 5,00
2 Suður-Múlaprójast&dœmi'Jó-
hann prófastur Sveinbjarnarson
5 kr: sira Benedikt Eyólfsson
4 kr.; síra Björn þorláksson 2
kr.; síra Jón Guðmundsson 2
kr. ...................... 18,00
3. Bangárvallaprófastsdœmi:
Kjartan próf. Einarsson 3 kr.;
síraEggert Pálsscn 3 kr.; BÍra Jes
A. Gíslason (fyrir ’02 og ’03) 5
kr.; sira Ófeigur Vigfússon 3 kr.;
síra Skúli Skúlason 3 kr...... 17,00
4. Árnespróýastsdœmi: Valdi-
mar próf. Briem 3 kr.; síra
Eggert Sigfússon 5 kr.; síra Jón
Thorstensen 2 kr.; síra Olafur
Briem 2 kr.; síra Steindór Briem
2 kr............................ 14,00
ð. Kjalarnesþing: Amtm. J.
Havsten 25 kr.; Hallgrímur
biskup Sveinsson 15 kr.; Jens
próf. Pálsson 5 kr.; síra Árni
■þorsteinsson 2 kr.; síra Brynj-
ólfur Gunnarsson 2 kr.; síra
Halldór Jónsson 2 kr.; Jóhann
próf. f>orkelsson 5 kr.; síra 0-
lafur Stephensen 2 kr.; 3 safnað-
arfulltrúar (nöfnin eigi greind)
2 kr. hver...................... 64,00
6. Borgarfjarðarpróýastsdæmi:
Jón próf. Sveinsson 5 kr.; síra
Aruór f>orláksson 2 kr.; síra
Einar Thorlacius 4,06; Guðm.
próf. Helgason 5 kr.; síra Sigurð-
ur Jónsson 2 kr................. 18,06
7. Snœýellsnesprófastsdœmi: Sig-
urður próf. Gunnarsson 5 kr.;
síra Helgi Árnason 5 kr.; síra
Jens V. Hjaltalín 5 kr......... 15,00
8. Barðastrandarprófastsdami:
Bjarni próf. Símonarson 2 kr.;
síra Jón Árnason 2 kr.; síra
Lárus Benediktsson 3 kr.; síra
f>orvaldur JakobsBon 3 kr. ... 10,00
9. Norður-ísaýjarðarpróýasts-
dœmi: jþorvaldur próf. Jónsson
4 kr.; Páll próf. Ólafsson 6,28.10,28
10. Húnavatnsprófastsdœmi:
Hjörleifur próf. Einarsson 3 kr.;
síra Ásmundur Gíslason 2 kr. .. 5,00
II. Skagafjarðarprófastsdœmi:
Zófonías próf. Halldórssou 3 kr.;
síra Árni Björnsson 2 kr.; síra
Björn L. Blöndal 2 kr.; síra
Björn Jónsson 2 kr.; síra Jón
Magnússon 3 kr.; síra Jónmund-
ur Halldórsson 2 kr.; síra Pálmi
f>óroddsson 2 kr.............. 16,00
12. Eyjaýjarðarpróýastsdœmi:
Jónas próf. Jónasson 2 kr
Davíð próf. Guðmundsson 2kr.;
síra Emil Guðmundsson (fyrir
’Ol, ’02 og ’03) 8,88; síra Geir
Sæmundsson 2 kr.; síra Jakob
Björnsson 2 kr.; síra Stefán
Kristjánsson 2 kr............. 18,88
13. Suður-þingeyjarpráfasts-
dœmi: Árni próf. Jónsson 2 kr.
Benedikt próf. Kristjánsson 2 kr.. 4,00