Ísafold - 09.07.1904, Blaðsíða 2

182
mentafólags«, frá næstu áramótum, þótt
eigi sé komið samþykki Hafnardeildar-
innar, og skyldi samþykki hennar eigi
fást, að halda þó fyrirtækinu áfram
eigi að síður, þó svo, að beinn kostn-
aður við það fari eigi 1000 kr. fram
úr því, er útgáfa Skírnis og Tímarit/-
ins hefir áður kostað.
Tillaga þessi var eftir töluverðar um'
ræður samþykt með 20 samhljóða at-
kvæðum.
5. Þá las forseti upp bróf frá síra
Bjarna Þorsteinssyni á Siglufirði til
Hafnardeildarinnar, þar sem hann byð-
ur henni til prentunar rit um íslenzk-
an söng að fornu og nyju, er hann'
hefði nú lokið víð að semja, en Hafn-
ardeildin hafði frá sér vísað til Reykja-
víkurdeildarinnar. Eftir lauslegri áætl-
un mundi sú útgáfa kosta 3—4000
kr.
Forseti lysti þeirri skoðun stjórnar-
innar, að félaginu væri langt of vaxið
að ráðast í jafnkostnaðarsamt fyrirtæki
að svo stöddu og nema stórmikill styrk-
ur væri til þess veittur af almannafé.
Þó samþykti fundurinn eftir nokkrar
umræður, að kjósa 3 manna nefnd til
að yfirfara ritið o. s. frv., svo sem lög
mæla fyrir. Kosningu hlutu: síra Jón
Helgason með 22 atkv., Björ.i Kristj-
ánsson kaupmaður með 14 atkv. og
Jón Jónsson sagnfr. með 10 atkv.
6. Þá var kosið í stjórn félagsdeild-
arinnar.
Þeir fengu fyrst alveg jöfn atkvæði í
forsetaembættið, Landsbankagæzlustjór-
arnir, Eiríkur Briem prestaskólakennari
og Kristján Jónsson yfirdómari, 14
hvor; Páll amtm, Briem 1. Þá var kos-
ið aftur, og hlaut Kristján Jóns-
son þá 16 atkv. en Eir. Briem 13.
Féhirðir var kosinn Geir T. Zoega
adjunkt, í stað Björns heit. Jenssonar,
og skrifari Pálmi l’álsson adjunkt (í
stað lektors Þóhalls Bjarnarsonar) og var
Pálmi áður varaskrifari; en bókavörður
endurkosinn Morten Hansen skólastjóri.
Eiríkur Briem hafði verið forseti
deildarinnar 4 ár og Þórhallur lektor
skrifari 16 ár.
Varaforseti var endurkosinn Steingr.
Thorsteinsson yfirkennari, og varaféhirðir
Halldór Jónsson bankagjaldkeri, vara-
skrifari kosinn síra Jón Helgason og
varabókavörður endurkosinn Sigurður
Kristjánsson bóksali.
7. Eftir tillögu stjórnarinnar var
Jón Borgfirðingur kosinn heiðursfélagi.
Félaginu bættust á fundinum 4 nýir
félagar.
Bæjarstjórn Reykjavikur mælti
með því á fnndinum í fyrra kveld, að
veittur yrði áður nmgetnum beiðendum 15
ára einkaréttur til að hafa telefónmiðstöð
með telefúnsamböndum um bæinn við þp
miðstöð, með þeim kjörum, sem ekki séu
lakari fyrir bæjarbúa en til eru tekin 1
bónarbréfinu.
Gert hafði verið yfirmat á lóðarræmu
úr Rauðarártúni, er taka þarf undir Hverf-
isgötu og vegna hennar. Yfirmatsmenn
höfðu komist að sömu niðurstöðu sem hinir
fyrri matsmenn, 12.89 anra fyrir feralin
hverja.
Bæjarstjórn samþykti þá tillögu vega-
nefndar, að hún leitaði styrks hjá búendum
við Austurstræti til aðgerðar að rennunni
i norðanverðri götunni.
Til veganefndar var visað erindi frá Jóni
Hannessyni í Austurkoti i Kaplaskjóli um
varnargarð fyrir sjávargangi.
Bæjarstjórn vildi ekki nota forkaupsrétt
sinn að erfðafestulandinu Norðurmýrarblett
nr. 8, er H. Th. A. Thomsen á og ætlar
að selja fyrir 715 kr.
Bæjarstjórnin gekk að þeim skilmálum
fyrir kaupum á Klapparlóð, er landstjórn-
in hafði sett, með þeim fyrirvara, að fé-
lagið Völundur gangi inn i kaupið með
þeim skilmálum, er áður hafa verið ráð-
gerðir.
Rætt var frumvarp til nýrrar heilbrigð-
issamþyktar fyrir bæinn og samþyktur
fyrsti kafli hennar.
Samþyktar voru þesSar brunabótavirðing-
ar: húseign Jóhannesar Magnússonar við
Bræðraborgarstíg 5972 kr., Vilhjálms Ingv-
arssonar við Suðurgötu 4459.
Knud Zimsen bæjarverkfræðingur fekk
leyfi til utanfarar sökum vanheilsu konu
hans, frú 9. júlí til 7. ágúst. Bæjarstjórnin
samþykti og þá ráðstöfun, að Guðm. Jak-
obsson gegndi byggingarfulltrúastarfi haus
á meðan.
Um búnaöarskölaflutninginn.
Enn berast Isafold smáhugvekjur um
það mál úr ýmsum áttum, og verður
að láta sér nægja að vinza úr þeim að
eins — í þetta sinn t. d. sína af hvor-
j um landsenda að kalla má, og hina
þriðju frá Islendingi erlendis.
S i g u r ð u r prestur P. Sívertsen
á Hofi í Vopnafirði skrifar:
Eg get alls ekki hugsað mér flutn-
ing búnaðarskólanna til Reykjavíkur.
Fyndist, að eins mætti þá flytja upp
í sveit sjómannaskólann, sem býr
menn undir að stunda sem bezt hinn
aðalatvinnuveg landsius, fískiveiðarn-
ar.
Starfssvið búfræðinganna verður al-
veg að breytast, ef æskilegt á að verða
að flytja búnaðarskóla vora í kaup-
staðina.
Að undanförnu hafa flestir búfræð-
ingar vorir að afloknu námi unnið
hjá bændum að búnaðarvinnu, t. d.
túnasléttun, garðhleðslu, skurðgreftri
o. fl. Hafa þeir með þeirri vinnu uun-
ið þarft verk, sem víða mundi ella
hafa verið ógert. Er nú líklegt, að
skólanám í Reykjavík gjöri unga menn
hæfilegri til þessarar vinnu en bún-
aðarskólanám til sveita?
Eg álít síður en svo sé.
Auk þessa er eitt, sem búfræðingar
hafa síðar mikla þörf á að kunna og
þeir ættu að geta lært í búnaðarskóla
til sveita, en alls ekki lærist í skóla
í kaupstað.
f>að er verkstjórn.
Hana læra nemendur af duglegum
og stjórnsömum skólastjóra í sveit eða
yfirleitt á myndarlegu skólabúi. en alls
ekki í kaupstaðarskóla, Bem enga um-
sjón hefir með neinni búnaðarvinnu.
Búnaðarskólar eru að mínu áliti þeir
skólar, sem bezt eru settir til sveita
og helzt ættu hvergi annarsstaðar að
vera. Og það er sannfæring mín, að
ef áhugi ungra manna á búnaðarfram-
kvæmdum eykst ekki við að
dvelja við nám á fyrirmyndarsveita-
búum — því það eiga skólabúin að
vera —, þá muni hann ekki aukast
við dvöl í kaupstað, þar sem ekkert
búnaði viðvíkjandi ber daglega fyrir
auga nemandans.
En búnaðarskóla vora ætti að gera
sem fullkomnasta, og væri æskilegt, að
tilraunastöðvum væri komið upp f
sambandi við þá. Ef slíkt er ekki
kleift kostnaðarins vegna, nema með
fækkun búnaðarskólauna, tel eg það
vel gjörlegt.
Þá ritar S t e f á n hreppstjóri G u ð-
mundsson á Fitjum:
Að minni hyggju var fásinna að
stofna svona marga búnaðarskóla sem
eru, áður en nokkur íslenzk búnaðarvís-
indi voru til. Hugsað hefir verið, að
nægja mundi að kenna sömu greinar,
sem kendar eru erlendis, en hins ekki
gætt, sem sórstaklegt er fyrir þetta
land; við þessu er mönnum fullhætt
enn. Af þessu er það, að búnaðarskól-
arnir hafa ekki náð almennings hylli
eða áliti. En úr þessu fer nú vonandi
að rætast, er vór höfum fengið gróðrar-
stöðvar og efnarannsóknastofa er á
ferðinni.
Betri trú hefi eg á því, að láta verk-
lega kenslu vera samfara bóknámi í
hverju sem er,t ef hægc er að koma
því við.
Eg rotla að bezt þyki t. d. að kenua
eðlisfræði samfara tilraunum, grasafræði
með því að skoða jafnframt grösin sjálf,
jarðfræði með því að kyin.S"* sór jarð-
lagamyndanir o. s. frv.; og svo mnn
vera í flestum greinum, að, úklu síðra
þyki að lesa sór þekkinguna upp úr
bókum einum.
Sama ætla eg að engu síður eigi
heima um búfræðina, nema fremur sé.
Só nú ekki, eins og viðurkent er,
hægt að sameina verklegu kensluna við
hina bóklegu, við þanu allsherjarskóla,
sem nú er farið að halda fram að stofna
ætti í Reykjavík í stað búnaðarskólanna,
sem nú eru, virðist mér að kenslan yrði
ónotasæl.
Til þess að bæta úr þessu er ráðið
til að útvega námsveinum Reykjavíkur-
skólans verklegu fræðsluna hjá bændum.
En só svo, sem oft heyrist klingja,
að þjóð vor standi á lágu stigi í öllu
verklegu, yrði líklega vandkvæði á að
fá nægilega staði, sem hefði ástæður og
kunnáttu, sem boðleg þætti sprenglærð-
um bókabéusum úr Reýkjavíkurbunað-
arskóla. Hve margir bændur geta kent
plægingar?
Margir hlaða vegg, og hirða fónað;
en hve margir kunna það svo vel sé?
Sæmst held eg væri að bjargast við
búnaðarskólana, úr því þeir eru komnir
á, og sjá hvort þeir verða ekki smám
saman viðunanlegri, eftir því sem ís-
lenzk búvísindi þróast, sem ætti að
verða, er gróðrarstöðvarnar fara að starfa,
ásamt efnarannsóknarstöðinni.
Persónulegu áhrifin kennaranna á nem-
endur yrði líklega rninni 4 í' .Revkjavík
en í sveitaskola. Það mun reynast, að
því fleiri sem maður umgengst, því minni
verða persónulegu áhrifin frá hverjum
einum. Vitanlega eru þau að þvl skapi
meira virði, sem kennarinn er mikil-
hæfari.
Þessi Islendingur erlendis, sem fyr
var getið og er búfræðingur, segir svo:
Enginn vottur sýnist vera af skyn-
semi í þeirri hugmynd, að leggja alla
búnaðarskólana niður og flytja í kaup-
stað (Reykjavík).
Það er víst, að gott væri að hafa einn
búnaðar-h á s k ó 1 a í landinu, e f vér
værum þvx' vaxnir, að hafa hann svo
útbúinn, að orðið gæti þjóðinni bæði til
gagns og sóma. En til þess eigum vór
langt í land; það er heimska að dyljast
þess. Slíkur skóli mætti auðvitað gjarn-
an vera í Reykjavík. En fyrir það
mætti landið fyrir engan mun missa
verklegu búnaðarskólana sína. Það er
reglan í Danmörku, að búfræðingaefni
læra fyrst í sveitabúnaðarskólunum alt
hið verklega, og síðan hið bóklega í
landbúnaðarháskólanum. Sumir láta
sér að vísu nægja, að læra landbúnað-
inn á einhverju fyrirmyndarbúi, og þá
hjá ágætlega mentuðum mönnum í
þeirri grein. Það getur auðvitað verið
alveg eins gott og að ganga í búnað-
arskóla. En slíka bændur höfum vér
alls eigi á Fróni. Skólarnir eru því
bráðnauðsynlegir þar enn að svo stöddu.
Með 8trandf.bat Hólum fóru í raorg-
un austur um margir farþegar, auk annara
Björn Kristjánsson kaupm. til Hornafjarðar,
Steingr. Jónsson sýslum á Húsavik og
systir hans frú Rebekka (frá Gufudal); síra
Guttormur próf. Vigfússon á Stöð og dótt-
ir hans frk. Guðriður; J. Caroc verksmiðjustj.
frá Ktöfn, til þess að skifta sér eitthvað
af Lagarfljótshrúnni, er kvisast hefir að
enn gangi í basli með.
Ritdómur Sigfúsar
um
sálmasöngsbókina.
Sigfús stúdent Einarsson í Kaup-
mannahöfn hefir tekið sér íyrir hend-
ur að rita langan dóm um hina nýju
Sálmasöngsbók, i 18. bl. ísaf. þ. á., og
er það, út af fyrir sig, sízt að lasta;
en ritdómurinn hefir tvo stóra galla;
annar er sá, að sumar aðfinslurnar
eru á alU engum rökum bygðar, og
sumt, sem að er fundið, er svo lítil-
f jörlegt, að tæplega er vert að hleypa
í sig miklum vindi út af þvi; en hitt
er þó verra, að í ritdómnum bregður
eigi óvíða fyrir töluverðum kala og
jafnvel óvild, að eg ekki segi illgirni.
Einnig virðist ritdómurinn gerður af
mjög rýrum föngum að hjálparmeðul-
um til, því svo er að sjá, sem mað-
urinn hafi ekki haft annað við að
styðjast en eíntóma Jónasar-bók; ekki
einu sinni Viðbæti Björus og sr. Ste-
fáns, — að eg ekki tali um Berggreens-
bók og aðrar slíkar sjaldgæfar! bækur.
En hvað um það; langan ritdóm
þurfti hann að rita; og að mörgu
þurfti hann að finna.
Eitt er það, að sum af nýju lögun-
um, er eg hefi tekið upp, séu mjög
svo #léleg«, og nefnir hanu þar til nr.
108 og nr. 117. Um þetta og annað
eins má þrátta til eilífðar. Minn
smekkur er nú sá, að mér þykir nr.
108 fallegt og einkar-viðfeldið lag, og
eiga mjög vel við ýmsa sálma í Sálma-
bókinni með lagboðanum: Alt eins og
blómBtrið eina, eins og eg hef tekið
fram í formálanum. En um lagið nr.
117, sem Sigfúsi þykir svo ákaflega
»lólegt«, skal eg fræða hann á því, að
það er eftir hið heimsfræga tónskáld
H ii n d e 1, og er mjög víða prentað
(þar á meðal í Stapfs: Harmonium
Album, lli. lö.). Aumiugja HkndDl,
að búa til s v o n a 1 é 1 e g t lag og
fá þarna loksins sinn maklega dóm!
Aðalgalli bókarinnar þykir Sigfúsi
sá, að »ótækar misfellur« séu eigi óvíða
á raddfærslunni, og er það meira en
meinlegt, að eg skuli vera á öðru máli
en hann um flestar af þessum »mis-
fellum«. Eg tel raddfærsluna í fremsta
laginu, 1.—2. takti, fullkomlega leyfi-
lega og rétta, — eins og líka Sigfús
játar sjálfur x öðru veifinu, þar sem
hann segir, að »parallele kvarter
séu oft leyfilegir, og h é r séu þeir
leyfilegir, af því sá seinni sé stækkað-
ur«. Nr. 13,13. takt; þarerþ í milli-
rödd í staðinn fyrir fis; en þetta er
p r e n t v i 11 a, sem eg hef fyrir löngu
beðið útgefandann að leiðrétta; sama
er að segja um nr. 37, 2.—3. takt,
þar er prentvilla, es í bassa í staðinn
fyrir c; í 8. takti í sama lagi er önn-
ur prentvilla, c í bassa í staðinn fyrir
d, en ekki hefir Sigfús rekið sig á það.
þe8sar prentvillur veit eg ekki betur
en útgefandinn sé búinn að leiðrétta,
og er leiðinlegt að vera að rekast í
því missiri síðar. Ekki er aðfinsla
Sigfúsar við nr. 15, 2. takt, á neinum
rökum bygð, og er þar alveg hár-rétt
raddsett, en það er ekki mér að þakka,
því þetta, sem hann er að reyna að
fetta flngur út f, er alveg eins í ensku
sálmasöngsbókinni, sem lagið er tekið
úr, og verður Sigfús því að snúa sér
með þessa »misfellu« til Sir William
Henry Monk, Professor of vocal Music
in King’s College, London.
f>á eru tvær aðfiDslur, sem eru á
rökum bygðar, og það er við nr. 41,
6.—5. takt frá endi, og nr. 100, 3.
takt frá endi; á báðum Btöðunum eru
óléyfilegir kvintar; og þótt ekki sé
það mikið í stórri bók, þá er leitt að
svo skyldi vera.
En ekki hélt eg að Sigfúsi mínum
þyrfti að ofbjóða það, öðrum eins