Ísafold - 09.07.1904, Blaðsíða 3

183
‘kvinta-fabrikanU. (Sbr. 12 sönglögin
bans, þar sem úir og grúir af jafn-
leiddum kvintum, t. d. ur. 1, 2.—3.
takt, milli 2. ten. og 2. bas.; nr. 3,
4.—5. takt, milli sömu radda; nr. 7,
9.—10. takt og 11.—12. takt, milli
sömu radda; nr. 8, 3.—4. takt frá
endi, milli 1. ten. og 1. bas.; nr. 10,
2. takt, á »stormur«. milli 2. ten. og
2. bas.; sama lag, 2.—3. takt, milli 1.
og 2. bas.; báðar þessar villur eru tví-
teknar í laginu; nr. 11, 7.—8. takt
frá endi, milli 1. og 2. bas.).
Báðar aðfinslurnar við nr. 47 eru
ástæðulausar. Aðfinslan við nr. 50,
15. takt, er á engum rökum bygð,
enda er þessi takt þannig raddsettur
í nýlegri, mjög vandaðri sænskri sálma-
lagabók eftir L. Aug. Lundb. |>að
sem fundið er að við 10. takt frá endi
í sama lagi, álít eg að afsakist af
hendingaskiftunum og dráttarbogan-
um.
Aðfinslan við nr. 71, 12. takt frá
eudi, er öldungis ástæðulaus, því þar
eru raddirnar færðar alveg rétt.
Spurningin: *Hvers vegna er bass-
anum ekki haldið áfram upp á við ?«
finst mér blátt áfram barnaleg. Hvers
vegna heldur bassinn ekki áfram upp
á við t. d. á þessari setningu bjá
Otto Lindblad; »Men dess bild jag i
mit hjerta bár« ?
t nr. 91, 3. takti frá endi, telur
Sigfús það »óliðlega« raddsett, án þess
að vera beinlínis rangt, að láta sis í
tenór ganga niður á o í staðinn fyrir
upp á d; en hann verður að rekast í
þessu við prófersor Berggreen sáluga,
því þetta stendur a 1 v e g e i n s í
hans bók, og fann eg enga ástæðu til
að brevta því. j?að var leitt, að
Berggreen skyldi vera dáinn, því aun-
ars hefði hann getað fengið tilsögn hjá
Sigfúsi, og þá befði bæði þetta og
fleira ekki orðið svona *óliðlegt«.
þá er næsta aðfinsla, »að niðurlags-
hljómar í enda laga og setninga séu
mjög víða óeðlilegir, af því að radd-
irnar fari allar samhliða niður á við«.
Vesalings Berggreen ! Ymist er það
»óliðlegt« hjá honum eða »óeðlilegt«,
því þannig raddsetur hann v i ð a í
endi laga og setninga, t. d. tvisvar í
laginu: Sæti Jesú, sjá oss hér, og
meðal annars í þessum lögum : Vakna
Zíons verðir kalla; Nýja skrúðið ný-
færð í; Hjartkæri Jesú, af bjarta eg
þrái (tvisvar); Rís upp raín sál að
nýju nú; J>ann signaða dag; Enn í
trausti; og miklu víðar. Einnig er
slíkt í Bielefeldts salipasöngsbók, t. d.
nr. 37, 53 og víðar.
|>á er enn eitt: Sigfúsi þykir tenór-
inn ganga »óþarflega« hátt t. d. f nr.
156; en það er að eins h á 1 f u t ó n -
b i 1 i hærra en í sarna lagi í Berg-
greens bók. Ef hann hefir ekki séð
háa tenóra fyrri, þá get eg vísað hon-
um t. d. í Berggreens hefti II. 6:
Det evige, og II. 34: Ære være Gud.
J>á þykir honum bassinn fara »baga-
fega« djúpt t. d. í nr. 47, þar sem
bftnn sé »neyddur niður á stóra e 8«.
í’yrst er það að athuga, að bassinn
6í alls ekki »neyddur« þangað, því
Vffl má taka þetta e s áttund ofar; og
svo get eg bent honum á djúpa bassa
í fleiri sálmasöngsbókum, t. d. í nr.
4, 27, 67, 87 og 118 hjá Bielefeldt,
en sú bók er nú einna mest notuð í
Danmörku.
það má lengi þrátta, og það
árangurslaust, hvort eitt lag fari bet-
ur í þessari tóntegund eða hinni. Eg
skal að eins taka það fram viðvíkj-
andi nr. 103 (Konung David), að
margir, sem eg hef talað við, hafa
verið BÖmu skoðunar og eg, að það
lag væri of erfitt og of hátt í G-dúr,
en færi miklu betur í F-dúr; sömu-
leiðis nr. 148.
Fremur held eg það só fljótfærnis-
lega ályktað og miður góðgjarnlega,
að kenna mér að nokkru leyti um
hinn seina kirkjusöng á íslandi, því
það sem eg hefi skift mér af því máli,
bendir algjörlega í gagnstæða átt.
Um það geta þeir sannfærst, sem
nenna að lesa fyrirlestur þann um
safnaðarsöng, er eg hélt á prestafundi
á Sauðárkrók í fyrra og var prentað-
ur síðar í »Norðurlandi«, og sörouleið-
is formálann fyrir sálmasöngsbók
þeirri, sem hér er um að ræða.
J>á gefur Sigfús það fullkomlega í
skyn með sinni eðlilegn góðgirni, að
eg viti ekki, hvað taktmarkið íj þýð-
ir; en svo segir hann, vitringurinn :
Íy merkir ekki annað en 2/2«. Eg
vildi að Sigfús væri nær mér en hann
er, þá gæti eg léð honum dálítið af
nótnabókum, og meðal annars sýnt
honum það, sem hann átti að vita, að
(y getur líka þýtt 4/2. Eg skal t.d. nefna
eitt söngverk nýlegt og mjög vandað,
sem heitir: Musiken till svenska
m á s s a n, útgefið af fjórum beztu
söngfræðingum Svía, og löggilt til
notkunar 1897 af rlskar konungi; inni-
heldur það um 100 lög, eldri ogyngri
og af þeim eru ekki færri en 30, —
segi og skrifa þ r j á t í u lög, — þar
sem taktvísirinn er íj^, takteiningin
hálfnóta og takthlutarnir fjórir, —
fjórar hálfnótur í taktinum,
— einmitt það, sem Sigfús er að bera
sig að finna að hjá mér. Sbr. einnig
Oratorium eftir G. Wennerberg:
Jesu födelse.
J>egar syngja skal sálminn : Mín
huggun og von undir Iaginu nr. 46,
þá er, eins og Sigfús segir, »ósamræmi
á hljóðfalli lags og texta«; en illhægt
er að gefa m é r sök á því, heldur
verður það að lenda á skáldinu, — ef
á annað borð er nauðsynlegt að vera
að rekast í slíkum smámunum. Sálm-
urinn nr. 638 er rótt orktur eftir hljóð-
falli lagsins, og lagið er rétt hjá mér,
en ekki í Jónasar bók.
Ekki líkar Sigfúsi taktinn hjá mér
í fremsta laginu (Sælir er þeir), og
segir að taktinn »hefði átt að vera«
öðruvisi. Eg get ekkert sagt á móti
þe8sum vitringi, sem talar með slík-
um myndugleika. Eg verð að láta
mér nægja að vitna í mér betri menn,
og dettur mér þá fyrst í hug Gunnar
Wennerberg, því svipaður takt kemur
fyrir hjá honum, t. d. í þessu :
cloé\;«'í lo'j jð'l
Sta-bat I ma-ter do-lo
Blessaður karlinn, að deyja
snemma; annars hefði hann getað
fengið leiðbeining um það hjá Sigfúsi,
hvernig taktinn »hefði átt að vera«
öðruvísi að Sigfúsar dómi.
Eg enda svo þessar línur með því,
að láta í ljósi það álit mitt og mjög
margra annara, að þessi ritdómur Sig-
fúsar »hefði átt að vera« öðruvísi.
Mér þykir verst, hvað þeir verða illa
úti, Berggreen, Hándel og Wenner-
berg, og er eg, því miður, ekki fær
um að bera hönd fyrir höfuð þeim
sem skyldi; þeir verða að gjöra það
sjálfir.
J>að er grunur minn, að slíkur rit-
dómur rýri hvorki álit bókarinnar né
spilli fyrir útbreiðslu hennar; því það
mun miklu frekara ráða forlögum
hennar og framtíð, hvert álit organ-
istar, prestar og söfnuðir landsins
kunna að fá á henni, heldur en hitt,
hvað Sigfús minn kann að gala þar
suður í Kaupmannahöfn, hvort sem
hann talar þar af sínu eigin, eða eft-
ir undirlagi annars sér verri manns.
Siglufirði 7. maí 1904.
B. Þorsteinsson.
Hádegismessa á morgun: síra Bjarni
Hjaltested. —
Engin síðdegisguðsþjónusta.
i
é a
- ro-sa.
svona
HrossaUanpaskip
L. Zollners, gufuskipið Fridthjof, fór
í gærmorgun hóðan til Newcastle með
943 hross og hann sjalfan að auki.
Nær 200 tirðu eftir og fara með Ceres
í dag.
LÆKNISVOTTORÐ.
Hr. Waldemar Petersen
Kaupmannahöfn.
Sigurður sonur minn, sem í haust
var altaf hálflasinn, er nú orðinn al
heilbrigður eftir að hann hefir tekið
inn úr þrem flöskum af K í n a-
lífs-elixír yðar.
Reykjavík 24. apríl 1903.
Með virðingu
L. P á 1 s s o n
homöop. læknir.
Með því að hinar miklu birgðir, er
fluttar voru til Islauds fyrir tollhækk-
unina af mínum hvarvetna eftirspurða
og góðfræga Elixír, eru nú þrotnar,
hefir verið búinn til nýr forði, en verð
á honum er, stafandi af nefndri toll-
hækkun, 2 kr. flaskan. En elixírinn
er nú sterkari en áður, meira í hon-
um af læknandi jurtaseyði, og verð-
ur því verðhækkunin fyrir neytendur
hans sama sem engin.
Til þess að vera viss um að fá hinn
ekta Kína-líf8-elixír, eru kaupendur
." v. p.
beðnir að líta vel eftir því, að ~yT
standi á flöskunni í grænu lakki, og
eins eftir hinu skrásetta vörumerki á
flö8kumiðanum: Kínverji með glas í
hendi og firmanafnið Waldemar Peter-
sen, Frederikshavn, Danmark.
úr silki, ull og silki, ull og bómull.
Vandaö úrval—mjög ódýrt.
í verziun G. Zo'éga.
Til heimalitunar viljum vér sér-
staklega ráða mönnum til að nota
vora pakkaliti, er hlotið hafa verð-
laun, enda taka þeir öllum öðrum lit-
um fram, bæði að gæðum og litarfeg-
urð. Sérhver, sem notar vora liti,
má öruggur treysta því, að vel muni
gefast. — í stað hellulits viljum vér
ráða mönnum til að nota heldur vort
svo nefnda »Castorsvart«, því þessi lit-
ur er miklu fegurri og haldbetri en
nokkur annar svartur litur. Leiðar-
vísir á íslenzku fylgir hverjum pakka.—
Litirnir fást hjá kaupmöunum alstað-
ar á Islandi.
Buchs Farvefabrik.
SKANDINAVISK
Exportkaffi-Surrogat
Kjobenhavn. — F Hjorth & Co-
alls konar, hvergi ódýrari, en í bóka-
og pappírsverzlun IsafoldarprentBmiðju.
Sisyfns-erfiöi.
» . . . æ .ð við fjalls-
i. s efsta ti dinn | ofan
valt steinninn, svo mann-
kindin | erfiðaði til ónýt- f
is«. (Sig. Breiðfjörð).
Aldrei verður það annað en Sisyfus-
erfiði hjá Bjarna mínum -Tónssyni, að
vilja hafa móti því, að íslenzkum al-
þýðukennurum sé launað starf þeirra
illa og að það standi þeim fyrir þrifum.
það er lífsómögulegt að hrekja það
með rökum, að sérhver einstakur mað-
ur, sórhver stótt og sérhver þjóð hefir
betri tök á því, að láta gott af sér
leiða, sé efualega sjálfstæðið óskert.
Efnalegt sjálfstæði islenzku alþýðu-
kennaranna er skert að mun, séu kjör
þeirra ekki bætt úr því, ssm nú er.
Með sama fyrirkomulaginu njóta
þeir sín á engan hátt sem kennarar.
Hér hefir aldrei verið kenslumóla-
stjórn, og kenslumálin eru í flagi hér
á landi.
því verður aldrei andmælt með rök-
um, að æfistarf hvers emstaks manns
þarf að veita honum það lífsuppeldi,
að hann megi og geti lagt alla alúð
við það. Hinu gagnstæða getur B. J.
aldrei troðið inn í nokkurn lesanda,
tæplega inn í nokkurn óvita.
Hann hefi hér í móti sér sannleika
sögunnar, daglega lifsreynslu og skoð-
un allra sanngjarnra manna.
Eg hirði ekki um að eltast við alla
útúrsnúninga Bjarna í grein hans (f
J>jóðvilj.), enda eru þeir lesendunum
ljósir.
Eg hefi sagt í grein minni, að æski-
legast væri, að íslenzkir alþýðukennar-
ar væru svo velmegandi, að þeir gætu
fórnað kröftum sínum í þarfir uppeld-
isins og fátæklinganna endurgjaldslaust.
En eg só ekki, að það geti staðist.
Löngunin til þess að skara eld að
köku kennaranna ræður ekki í þessu
atriði, heldur er lífsnauðsynin lögð hér
til grundvallar.
Dæmið um launamanninn og fátækl-
inginn hjá greinarhöf. sannar ekkert
alment, og var því varla ómaksins
vert, að koma með það.
Höfundur hefði ótt að koma með
dæmi, sem sannaði málstað hans og
gilti yfirleitt, en það má hann ekki
hugsa til að geta, nema hann lyfti af
sér a s k 1 o k i n u, rífi sig frá botnin-
um og komi fram í víðsýnið og ljósi.ð
Iiallgr. Jónsson.
Laust prostakaH. Goðdalir i Skaga-
fjarðarprófastsdæmi (tíoðdala og Ábæjar
sóknir). Mat 686 kr. 91 a.
Komi sérstakur prestur til brauðsins
þetta fardagaár er þvi auk þessa lögð
bráðabirgðauppbót 150 kr.
Auglýst 6. jóli
Umsóknarfrestur til 22. á úst.
Veðuratliuíraiiii'
i Reykjavík, eftir Sigriði Björnsdóttur.
1904 júlí Loftvog millim. Hiti (C.) >- <rt < 0) cx p er 8 c* w pr g 1 U rkoma millim. Minstur hiti (C.)
Ld. 2 8 748,2 13,1 N\V i 8
2 747,4 12,6 SW í 9
9 747,5 9,5 8w i 10
Sd. 3 8 747,2 11,9 8E i 10
2 745,3 10,6 E 2 10
9 742,5 10,9 8E 1 9
Md. 4.8 744,0 11,1 E 1 9 0,9
2 744,6 11,3 8E 1 9
9 744,0 10,7 E 1 9
Þd. 5. 8 745,2 12,9 0 ■5
2 746,3 11,6 0 S
9 743,5 10,8 NW 1 9
Md. 6.8 739,1 13,7 Nw 1 9
2 740,5 11,3 NW 2 8
9 743,8 10,1 N 1 10
Fd. 7.8 749,3 10,8 N 1 4
2 749,3 10,0 N 1 6
9 751,5 8,0 N 1 2
Fd. 8.8 757,3 11,7 NW 1 0
2 757,9 12,6 NW 1 3
9 759,9 11,7 N\V 1 1