Ísafold - 24.08.1904, Blaðsíða 3

219
Fæstir skilja í framboði prófastains
á Isafirði, síra f>orvalds Jónssonar.
Kunnugum ber samaD um, að honum
muni vera nauða-ósýnt um afskifti af
þjóðmálum og aðhatin sé maður mjög
ístöðulítill og atkvæðasmár. Hann lét
ráðgjafann, sem nú er, hafa síg til
hér um árið að gerast frambjóðandi
til þess eins, að dreifa liði fyrir mót-
Btöðumönnunn hans. það var aumleg
för, sem hann fór þá. Nú hafamenn
fyrir satt, að honum sé hleypt af
stokkum fyrir það eitt, að hann muni
fara manna bezt í vasa ráðgjafans, er
á þing kernur. Hann kvað vera lát-
inn segja það sitt erindi á þing, að
stilla til friðar. En það er hvort-
tveggja, að slíkt er smámeunum ofur-
efli, ef um ófrið væri að tefla, og í
annan stað vita það allir, að friðar-
hjal stjórnarliðsins er ekkert annað
en blekking við einfeldninga. Alt
þess atferli hefir sýnt og-sýnir enn
mjög svo greinilega, að ófrið vill það
hafa sem mestan. f>að vill frið í alls
einni merkingu: það vill fá að sitja
í friði og næði að embætta og bitlinga
kjötkötlunum. En því fylgja þau ó-
sköp, að það sér ófriðarvofur í öllum
áttum, býst við árásum fyrir það
hvaðanæfa, fer aldrei úr herklæðum
og hefir harðan aga á öllu síuu liði.
f>ar helzt engum uppi annað en að
standa fastur í fylkingu til varnar
fyrnefndum, helgum réttindum þeirra
félaga, þótt allur háski þeim til handa
sé hugarburður einn. Kunnugt er og
öllum, hver ráð það hefir til að afla
sér liðsauka, og að þau eru af því
tægi, er mætum mönnum og atkvæða-
miklum er mjög um geð og sízt gang-
ast þeir fyrir. f>eir eru a£ hinum
endanum, sem það gera.
Af ófriðinnm.
f>að er helzt fréttnæmt af viður-
eigninni austur frá, að Kússar gerðu
10. þ. m. tilraun til að komast út af
höfninni við Port Arthur með leifarnar
af flota sínum þar, og munu hafa ætl
að sér norður í Vladivostock og sam-
einast flotadeildinni þar. En Japanar
tóku í móti úti fyrir og skutu sum
skipin í kaf, en eltu sum þar til er
þaú fengu forðað sér inn á griðahafn-
ir, í Kína. Eitthvað komst úr greip-
um þeim hins vegar. Greinilegar
fréttir ófenguar. Japanir fara dult
með þær að vanda.
Skrifað var og hingað fró Leith 16.
þ. m. í síðustu forvöðum, að Port
Arthur væri fallin. f>að getur vel satt
verið nú. Nýjustu blöð ensk herma
þó ekkert um það; þau eru frá 16. þ.
mán.
Nýtt rjómabú
var stofnað 31. f. mán. a fundi að
Möðruröllum í Hörgárdal, hið fyrsta í
Eyjafjarðars/slu. Fólagsmenn urðu þá
þegar 23 og búist við þeir yrðu 40,
með 3—400 rjómabús-kúgildum, úr 3
hreppum þar nálægum. Stefán kennari
Stefánsson á Möðruvöllum er formaður
félagsins. Ekki fullráðið, hvar búið
ætti að standa. Þó hugsað helzt um
að hafa það við' Hörgárbrú. En þar er
ekki hægt að nota vatnsafl, heldur
verður líklega reynt að hafa í þess stað
steinolíu hreyfivél. i>á skal reisa
mjólkurskálann við Hörgárbrú, en sem
næst henni ellá.
Rjómabúin voru orðin í fyrra 15 alls
á landinu, en 10 hafa bæzt við og tekið
til starfa ó þessu ári. Hörgárdalsrjóma-
búið er þá hið 26. alls, en hið 5. á
Norðurlandi; af hinum eru 20 á Suður-
landi, þar af 11 í Arnessyslú, og 1
vestra, í Daiasýslu, en ekkert austan-
lands. Þau eru allstór, rjómabúin flest,
með 30—50 fólagsmöunum og 200—400
rjómabús-kúgildum. En rjómabús-kúgildi
telst 1 kyr eða 15 ær.
Úr Arnarflrði w/8. Fyrir skemstu átti
eg leið vestur i Arnarfjörð. Þykir mér hlýða,
að segja nokkuð af þvi, er þar bar mér
fyrir sjónir, því það er geta mín, að þar
muni einn af þeim fáu stöðum hér á landi,
er sýnilega her vott um ótviræða rnani)-
dáð, framtakssemi og starfsemi.
Leið mín lá við sunnanverðan Arnar-
fjörð, um dalina alt út undir Selárdal. —
Þangað kom eg ekki. Á nokkur bænda-
býli í Dölunum kom eg, og virtist mér al-
staðar lýsa sér starfsemi og dugnaður. —
Túnasléttur eru þar all-miklar og grjót-
girðingar kringum tún. Húsaskipan er þar
mjog góð; íbúðarhús ýmist steinhús eða
timburhús; heyhlöður all-viðast úr timbri
með járnþökum. Kálgarðarækt er allviða
eigi lítil. Bátaútvegur er all-álitlegur með
öllum firðinum, og stunda menn alment
fiskiveiðar af kappi og dugnaði. En þar
var að heyra mjög alvarlega umkvörtun um
yfirgang og skemdir botnvörp-
unga á fiskiveiðum. Munu kvartanir þær
eigi ástæðulausar. Er sorglegt til þess að
vita, að þessir útlendu ránsmenn geta jafn-
vel tálmunarlítið gjörspilt, ef eigi eytt,
hinar aflasælustu veiðistaðir, og eru enda
þar svo nærgöngulir, að þeir fremja rán
sitt og rupl nær því við bæjardyr bænda.
Mundi þess þvi sárbrýn þörf, að strand-
vörnum vorum væri meiri sómi sýndur en
hér til hefir reynd á orðið. Yirðist þvi,
ef eigi skal til meiri auðnar horfa á öðrum
helzta bjargræðisvegi landsmanna, það
sjálfsagt, að þing og þjóð láti sig mála
mest skifta landbelgisvörnina íyrir útlend-
um ránsmönnum. Sé þvi máli eigi bráð-
lega í viðunandiv horf hrundið, mun ef til
vill að því reka, að vér um fiskiveiðarnar
verðnm undirlægja annarra þjóða, 0g er
eigi ólíklegt, að þeira, er tiðmálastir era
um framtíð þjóðar vorrar, þyki það eigi
fýsilegt, er útlendingar þessir árum sauian
sópa innan gullkistu vora, en vér korfurn
á það varnailauBÍr.
I kauptúninu á Bíldudal má lita hin
skýrustu framkvæmdarmerki framfara, mann-
dóms og dugnaðar; virðist þvi skyldara að
vekja eftirtekt manna á þessu, sem alt er
þar, er til fyrirkyggju 0g starfsemdar
horfir, af eins manns toga spunnið, hins
þjóðknnna dugnaðarmanns Péturs J. Thor-
steinssons. Langt yrði upp að telja hér
allar framkvæmdir hans á Bíldudai. En
nefna má nokkuð. Þar eru tvær stór-
skipabryggjur, önnur fyrir gufuskip að
liggja við, en hin fyrir smærri hafskip. —
Yatnsveita er ofan úr fjalli fram á háðar
bryggjurnar. Oreta því öll skip, er við
bryggjurnar liggja, fengið ótakmarkaðan
vatnsforða fyrirhafnarlaust. Tvöföld járn-
braut liggur eftir stærri bryggjunni, og
einföld járnbraut mun liggja eftir hinni
minni. Járnbrautir þessar liggja um alt
kauptúnið, um fiskverkunarreitina og að
vörugeymsluhúsunum Sá eg þar vagna á
ferð aítur og fram eftir brautunum með 8
til 12 skpd. hvern, og ýttu þeim áfram tveir
menn, ýmist konur eða karlar. Virtust
vagnýtendum þessum falla verkið létt og
þeir eigi taka nærri sér. Svo fór mér hér
sem að líkindum fleiri, að mér rann ti]
rifja, hve afarlangt höfuðstaður landsins
er hér á eftir. Mér gat eigi dulist, að hér
mundi engum vandkvæðum bundið, að
bjarga andan sjó böggum, er væru 3000—
4000 pund. Um hitt er mér kunnugt, að
oft reynist nær ókleift að koma undan sjó
i höfuðstaðnum böggum, þótt eigi séunema
1600 pd. þungir. Svo mörgu er betur fyr-
irkomið á Bíldudal en i Reykjavík, því er
horfir til þess að gjöra vinnuna léttari og
nytjameiri, að eigi mnndi neitt verulega
misboðið sóma höfuðslaðarbúanna, þó þeim
væri bent á, að þeim mundi vel sama að
taka margar mannvirkjaframkvæmdir eftir
Pétri kaupmanni Thorsteinsson á Bíldudal.
Áður en eg skilst við Arnarfjörð, get eg
eigi leitt hjá mér, að geta þar eins manns.
Það er E i n a r bóndi Gislason í Hrings-
dal. Auk þess sem býli hans ber sýnilega
vott um rausn og dugnað, er þess að geta,
að eftir þvi sem mér var sagt þar vestra
mun mega telja hann frömuð þess, að farið
var að afla þar kúfis ■ jar með botnplægingu
til beitu, sildar með laguetum og smokk-
fisks. En þetta þrent er nú aðallega notað
þar til beitu.
Margt fleira mætti frá A rnfirðingum segja,
og það gott eitt, er til dngnaðar og mann-
dáða horfir, en hér læt eg staðar numið
að sinni. B. Þ.
Hafús
hefir verið að flækjast nokkrar vikur
undanfarnar nærri Horni og inni á
Húnaflóa, var jafnvel landfastur við
Horn um eitt skifti, rétt fyrir mánaða-
mótin síðustu.
Föstudag 19. þ. m., er Ceres fór
þar um frá Blönduós vestur fyrir, var
allmikill íshroði við Strandir, en náði
hvergi nærri norður að Horni. Austar
í flóanum, Húnaflóa, var að sjá sam-
fasta spöng alt til hafs. Annars var
ísinn 8mávaxinn og strjáll heldur. Ekki
hefti hann för skipsins. En kulda
olli hann furðumiklum. Komst hitinn
uiður í la/2 stig þar sem hann lá,
laust eftir miðjan dag. Hitnaði aftur,
er kom út úr ísnum, norður að Horni,
upp í 6 stig, þótt þá væri komin nótt.
Með póstg'ufuskipi Laura (Aasberg)
kom 21. þ. mán. að morgni frá Kaupmanna-
höfn Kn. Zimsen verkfræðingnr, konsúls-
frú Aug. Thomsen meðj syni þeirra, frú
M. Lnnd (lyfsala), ekkjufrú Fr. Briem, frk.
Henr. Finsen; frá Englandi allmargir ferða-
menn; frá Vesimanneyjum cand. mag. Guðm.
Finnbogason og Einar Helgason garðfræð-
ingur.
Með Skállioltí kom að vestan 21. þ.
m., sira Helgi Árnasou i Ólafsvík, sýslu-
mannsekkja Kr. Hallgrimsdóttir, Pétur Leifs-
son verzl.maður frá Stykkishólmi o. fl.
Með Ceres (da Cunha) koinu í fyrra
dag norðan um land og vestan Reykvík-
ingar þeir, er héðan fóru með henni 11. þ.
m., og ennfrennir frá Akureyri Mattías
Einarsson læunashólakandidat, frá ísafirði
Arne Riis kaupmaður, frá Dýrafirði Páll
Torfason kaupm. og Kristján bróðir hans
verzlunarstjóri, frá Bíldudal P. J. Thor-
steinsson kaupm., 0. fl.
Nýlega dáinn hér i bæ (20. þ. mán.)
er Benedikt Pálsson prentari, rúmlega
hálfsjötugur, maður mjög vel fær i sinni
iðn og vandvirkur; hafði stundað hana
meira en hálfa öld. Hann var vel látinn
iðjuinaður. Hann lá lengi i fótarmeini, er
dró hann til dauða. Hann lætur eftir sig
ekkju og dætur upp komnar.
Hann verður jarðaður á mánndaginn 29.
þ. mán. úr Þinghstr. 18, kl. 12.
Ey.jafjarðarsýsla með bæjarfógeta-
embætti á Akureyri er veitt 22. f. mán.
Guðlaugi sýslumanni Guðmundssyni á
Kirkjubæjarklaustri.
HeiðnrsmerUi. Riddari af dbr. er
orðinn Hans EUefsen hvalveiðamaður á
Mjóafirði, Páll Briem amtmaður dbrmaður
(áður riddari) og Jul. Havsteen þokað upp
i 1. fl, kommand. af dbr.
VeðurathufíRiiir
i Reykjavik, eftir Sigríði Björnsdóttur.
1904 ágúst Loftvog millim. Hiti (C.) í»- e*f <rf <J ct> cx p “í sr S £L Skýmagn Urkoma millim. Minstur hiti (C.)
Ld 13.8 757,4 10,7 0 10 0,2
2 757,1 12,1 0 10
9 755,2 N\V 1 9
Sd 14.8 754,8 N 1 9
2 754,6 13,6 NNW 1 6
9 753,2 9,6 w 1 3
Mdl5.8 757,8 7,5 0 1
2 757,3 11,7 NW 1 4
9 758,9 10,9 N 1 6
Þd 16.8 761,4 8,6 N 1 5
2 761,5 12,6 N 1 6
9 758,5 10,8 Nw 1 10
Mdl7.8 760,1 5,7 NNW 1 5 4,7
2 759,4 10,3 NW 1 6
9 759,8 10,3 0 3
Fd 18.8 763,6 6,0 0 2
2 762,7 11,6 0 3
9 761,5 8,8 w 1 5
Fd 19.8 764,7 8,1 0 6
2 763,8 11,6 NW 1 4
9 763,1 10,5 Nw 1 5
Meira ljós!
Nú eru komnir i verzlnnina
LiVERPOOL
hinir góðu og ódýru
liengi-
boi'd-
veg-fí-
eidliús-
vinnustofu
nátt-
og alt lötnpum tilheyrandi.
Urval af luktum.
Lamparnir eru með beztu tegund af
brennurum, en samt sem áður seldir
________mjög édýrt. ___________
Vefnaðarvörubúð
Tti. Thoísteinsson
lngólfshvoli. Hafnarstræti
hefir með Laura og Vendsyssel feng-
ið stórt úrval, eins og vant er, af alls
konar álnavöru, t. d. fóðurefni, Laka-
. léreft, Dowlas og Twiil, Borðdúka,
Karlm.nærfatnað, Telpukápur með
skinnkanti, Skinnkraga (Boaer), Sund-
fatnaði, Skinnhanska svarta og mis-
lita, mjög ódýra og góða. Mislitar
peysur fyrir börn og fullorðna. AUs
konar garn og tvinna.
Öllum þeim, sem heiðruðu útför okkar
kæra sonar, með návist sinni, eða á annan
hátt sýndu okkur hluttekningu, vottum við
okkar innilegt þakklæti.
Kngnlieiðvir Ái’iiadóttii'.
Pétur .lónsson.
Bólusetning
fer fram þriðjudaginn 30. þ. m. kl.
4—7 í barnaskólahúsinu, sbr. augl. á
götuuum.
G. Björnsison.
Með því að hinar miklu birgðir, er
fluttar voru til íslands fyrir tollbækk-
unina af mínum hvarvetna eftirspurða
og góðfræga Elixír, eru nú þrotnar,
; hefir verið búinn til nýr forði, en verð
á honum er, stafandi af nefndri toll-
hækkun, 2 kr. flaskan. En elixírinn
er nú sterkari en áður, meira í hon-
um af læknandi jurtaseyði, og verð-
ur því verðbækkunin fyrir neytendur
hans sama sem engin.
Til þess að vera viss um að fá hinn
ekta Kína lífs-elixfr, eru kaupendur
v. p.
beðnir að líta vel eftir því, að ~p7~
standi á flöskunni í grænu lakki, og
eins eftir hinu skrásetta vörumerki á
flöskumiðanum: KÍDverji með glas í
hendi og firmanafnið Waldemar Peter-
sen, Frederikshavn, Danmark.
í verzlun
*%/. (B. direidfjörð’s
fæst nú afaródýr alls konar nauðsynja-
vara svo sem: Kaffi, Kandís, rauður
og ljós, Farin, Strausykur 0,22 pr.
pd. Bankabygg 0,10, Húsholdnings-
hveiti 0,08, Bankabyggsmjöl, Hafra-
mjöl knúsað, Hafragrjón, Riis o. m. fl.
Nýkomið er mikið úrval af alls kon-
ar Hálstaui og öllu þvf tilheyrandi,
er selst með óvanalega góðu verði.
Svo og alh konar Farfavara.
WHISKY
Wm. FORD & SON
stofnsett 1815.
Einkaumboðsmenn fyrir Island og
Færeyjar:
F. Hjorth & Co.
Kjobenhavn. K.