Ísafold - 27.08.1904, Side 1

Xemur út ýmist einn sinni eBa
tvisv. í viku. Yerð árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
l1/, doll.; borgist fycir miðjan
’úli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifleg) bnndin við
áramót, ógild nema komin sé tit
átgefanda fyrir 1. október.
Afgreiðslnstofa blaðsins er
Austurstrœti 8.
XXXI. árg.
Beykjavík laugardaginn 27. ágúst 1904
56. blað.
I. 0. 0. F. 86929
Augnlœkning ókeypis 1. og 3. þrd. á
hverjnm mán. kl. 11—1 i spltaíannm.
Forngripasafn opið mánud., mvd. og
ld 11—12.
Hlutabankinn opinn kl. 10—3 og
'6,/s-7 >/..
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op-
vn á hverium degi kl. 8 árd. til kl.lOsíðd.
.Almennir fnndir á hverju föstndags- og
annnndagskveldi kl. 8*/, siðd.
Landakotskirkja. Guðsþjónusta kl. 9
tig kl. ti á hverjum helgnm degi.
Landakotsspítali opinn fyrir sjákravitj-
.endur kl. 10*/2—12 og 4—6.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
■ittl 11—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Bankastjóri við kl. 11—2.
Landsbókasafit opið hvern virkan dag
12-3 og kl. 6—8.
Landsskjalasafni.ð opið á þrd., fimtud.
*»g ld. kl 12—1.
Náttúrugripasafn, i VeBturgötu 10, opið
í sd. kl. 2—3.
Tannlækning ókeypisiPósthásstræti 14b
l. og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
Afsetning ankakennarans (B. J.)
við lærða skólann.
f>að er ein nýleg stjórnarráðatöfun,
er vakið hefir umtal og landstjórnin
fengið ámæli fyrir árfleiriátten einni:
að hún hefir mpð ráði rektors og stifts-
yfirvalda tekið af cand. mag. Bjarna
Jónssyni (frá Vogi) aukakennarastarf
það við latínuskólann, er hann hefir
á hendi haft þar 10 ár samfleytt, —
fyrir drykkjuskaparóreglu.
Ekki er sú ráðstöfun ámælisverð í
sjálfri sér, heldur þá fyrst, ef stjórn-
in lætur þar við lenda og heldur í
embættum áfram engu minni óreglu-
mönnum og öllu háskaraeiri jafnvel,
þar sem eru sumir héraðslæknarnir
íslenzku t. a. m. f> á er full vorkunn,
þótt mönnum verði á að ímynda sér,
að ekki mundi hafa verið hreyft hót
við þessum manni, ef ekki hefði stað-
ið svo á, að hann hefir haft á hendi
jafnhliða kenslustarfinu ritstjórn á
blaði, sem er stjórninni mjög svo ó-
geSfelt og andstætt.
Annað er það, að allir vita, hver
hefir löngum verið lenzka hér um ó
reglumenn í embættum, þá sjaldan er
embættið hefir verið af þeim tekið
fyrir þær sakir seint og síðar meír,
eftir að þeim hefir sýnt verið langt-
um meira langlundargeð en þessum
manni. £>að hefir verið órjúfanleg
regla, það er frekast rekur minni til,
að láta slíkar hneykslisskepnur og
gallagripi sækja um Iausn í náð og að
veita þeim síðan full eftirlaun. Dæmi
þess jafnvel, að landssjóður hefir ver-
ið látinn ala slíka menn og ala þá vel
heilan mannsaldur eftir það er þeir
höfðu gert sig sjálfir allsendis ófæra
til að vinna landinu nokkurt handar-
vik til gagns. Bn þessum manni er
fleygt út á klakann, sem kallað er,
með fjölskyldu sinni, miskunnarlaust
og fyrirvaralaust að kalla.
|>ví verður svarað svo, vitanlega, að
hann hafi ekki verið reglulegur em-
bættismaður, heldur að eins settur
sýslunarmaður við skólann með fjár-
laga-launaþóknun. En í sjálfri sér er
meðferðin á honum enn harðneskju-
legri fyrir það að því leyti til, sem
hann hefir verið látinn vinna 10 ár
samfleytt fyrir sem svarar helmingi
þess kaups, er aðrir kennarar við sömu
stofnun vinna ella fyrir yfirleitt. Hann
er fjölhæfur gáfumaður, með ágætum
undirbúningi undir sína stöðu, enda
ekki verið hlíft, þegar skift hefir ver-
ið störfum milli kennaranna; jafnvel
bætt við hann á síðasta skólaári miðju
nýrri kenslugrein, erfiðri og vanda-
samri, og ber það vott um sæmilegt
traust á honum frá skólastjórnarinnar
hálfu, og því trausti mun hann alls
ekki hafa brugðist að þekkingu eða
kensluhæfileikum. Hann hefir komið
sér mætavel við pilta; og loks er það
við hann að virða, sem er harla mik-
ilsvert, að hann hefir um skyldu fram
kent piltum að tala eitt hinna lifandi
mála, sem tilsögn er í veitt við skól-
ann, þýzkuna, en það hefir enginn
gert á undan honum. Fyrir það eitt
er því, hvað sem öðru líður, mjög
mikil eftirsjá í honum frá skólanum,
og harla óvíst, hvort það skarð verð-
ur fylt að svo stöddu viðunanlega.
Af þessum ástæðum og fleira er
ekki öllum Ijóst, að frágangssök hefði
verið að fresta afsetningu þessa kenn-
ara litla stund, og heyra, hvað nýr
rektor segði um að reyna manninn
enn næsta vetur. Hann hefir verið
fullkominn reglumaður með köflum,
löngum köflum, jafnvel alt fram á síð-
asta missiri, og er margt ólíklegra,
meira að segja, en að óstandið í skól-
anum síðasta vetur og kali milli hans
og rektors hafi átt sinn þátt í að
glæða ofdrykkjutilhneiging hans, og
að miklu betur hefði gengið með nýj-
um rektor og betra lagi á skólanum.
f>á hefði og ekki þurft að verða nein
rekistefna út úr fjárlaga-launaþóknun
hans, það sem eftir er fjárlagatíma-
bilsins, svo sem nú horfir helzt við,
með því að hann hetði þá að sjálf-
sögðu engin meðmæli getað fengið til
nýrrar fjárveitingar á næsta þingi, ef
tilraunin með hann næsta vetur hefði
mishepnast.
Mundl þess vera mörg dœmi
um hinn siðaða heim, að maður
væri látinn halda embætti eftir það er
réttlættur væri með dómi sá áburður
á hann, að hann hefði sem Bkiftaráð-
andi róið að því öllum árum, að dán-
arbú, er hann hefði undir höndum,
misti 1000 kr., og það honum sjálfum
í hag? Að honum væri ekki einu sinni
vikið frá embætti um stundar sakir,
meðan verið væri að bíða eftir hæsta-
réttardómi í málinu, en til fullnaðar,
ef þar yrðu söm málalok?
Ósannindi á þingi.
Óhreinleiki og ósannindi er alstað-
ar ilt, og þegar fulltrúar þjóðarinnar
reyna að beita því á alþingi, sjálfum
sér eða öðrum til hagsmuna, og horfa
ekki í að féfletta landssjóð í því skyni,
þá er þetta svo skaðlegt, að það má
ekki vera óátalið.
Hermann alþingismaður Jónasson á
|>ingeyrum lét svo á síðasta þingi, að
hann væri mótfailinn því að selja
þjóðjarðir, nema alaeg sérstaklega stæði
á, t. d. jarðir, sem lægju »afsíðis og
hefðu ekki neinar framtiðarhorfuri.
|>etta varð að búa til og hafa fyrir
ástæðu, þegar hann vildi fá þingið til
að selja kunningja sínum einum þjóð-
jörðina Ægissíðu hér í sýslu fyrir of
lftið verð.
jpingmaðurinn Iýsti því næst jörð-
inni fyrir hinum ókunnugu samdeild-
armönnum sínum, og gat þess um leið
til áréttingar, að hann væri »sjálfur
kunnugur þessari jörði!
Einmitt það — því ófyrirgefanlegra
var að skýra jafn-rangt frá og hann
gerði.
í lýsingu hans er þetta meðal ann-
ars (Alþt. B bls. 113):
»Engjarnar eru erfiðar, og svo
slætúar, að ekki er hægt að slá þær
nema annaðhvort ár». Túnið segir
hann að sé »þýfti — leynir því, að þar
eru sléttur allmiklar — »og svo ó -
h o 11 t a ð a af því, a ð hún þykir
lítt k ý r g æ f (!). f>að er því svo langt
frá því, að það sé rétt farið með hjá
umboðsmanninum, að hey á þessari
jörð séu holl, að það er a I v e g ö f -
ugt við það, sem satt er«.
Umrnæli mín um þessar jarðarnytj-
ar, í umsögn minni til sýslunefndar-
innar, sem þm. gefur þennan vitnis-
burð, eru þannig:
•Utheyisslægjurnar úr túni, mjög
miklar að víðáttu og grasgefnar, mest-
part greiðfærar, og vanalega slegið sitt
árið hvað. Hey holl og þrifagóð til
gjafai.
jpetta er svo hvað á móti öðru hjá
þingmanninum og mér, að það er fljót-
séð, að annarhvor okkar fer með ó-
sannindi. Vegna allra þeirra, sem
kunnugir eru, er hreinasti óþarfi fyrir
mig að sýna fram á, h v o r okkar það
er. En það er vegna ókunnugra —
sérstaklega þeirra sem hann bar þetta
á borð fyrir — sem eg álít skyldu
mína að gera það. Eg hygg að það
verði bezt gert raeð eftirfarandi vott-
orðum nákunnugra og áreiðanlegra
manna, sem eru algerlega óviðriðnir
þetta mál:
Við undirritaðir vottum hér með, að
jörðin Ægissiða í Þverárhreppi hefir mjög
nærtækar og hægar engjar, og.að öll hey
eru sérlega holl og þrifagóðj/ en nokkuð
mikilgæf.
Þó eru þar til á smáhlettum veruleg
krafthey. Taða er nálega í meðallagi að
gæðum.
Þetta getum við vottað eftir mikilli
þekkingu á jörðinni, þvi annar okkar hefir
húið á henni 16 ár, en hinn verið I grend
við hana yfir 30 ár og fleirnm sinnum
fengið þar lánaðar slægjur.
Vesturhópshólum og Gottorp 28. marz 1904.
Þ. S. Þorláksson. M. Kristinsson.
Eg hefi verið 55 ár i Þverárhreppi 1
grend við þjóðjörðina Ægissíðu, og 12 ái
á næsta bæ við hana. Þekki eg því jörð
þessa mjög vel. Eftir þvi sem kallað er
í því bygðarlagi, er þar óþrjótandi hey-
skapur, slægjur allar út úr túni og viða.
Þurkað hey i engi i þurkasumrum. Eitt
sumar man eg, að þegar búið var að heyja
þar 1100 hesta af útheyi, þá horfði eg yf-
ir engið úr fjallinu þar fyrir ofan, og sá,
að mikill meiri hluti af því stóð óslegið.
Þar má sjáifsagt gera ráð fyrir 1000 hesta
heyskap árlega, þó skift sé — slegið sitt
árið hvað. Heyin ern mjög holl og þrifa-
góð, en viða fremur létt. Þó eru þar
krafthey sumstaðar.
Silungsveiði er þar töluverð.
Bakka, i júlimán. 1904.
Friðrik Eggertsson.
Vottorðum þessum ber þá nákvæm-
lega saman við lýsing mína. |>að sem
þau ná, og þó þau séu ekki víðtæk
— hefðu þau getað verið miklu víðtæk-
ari — taka þau samt af allan vafa
um það, að það er Hermann á f>ing-
eyrum, en ekki eg, sem hefir um þetta
efni sagt það, sem » e r alveg öf-
ugt við það sem satt er«.
Með öðrum orðum: það er Hermann
sem fer hér með ósannindi, og það
sem verst er — það verður ekki ann-
að séð en að bann geri það v í s v i t-
a n d i, af því hann segist þekkja jörð-
ina » s j á 1 f u r «.
Með því að líta á Uppdrátt íslands,
getur hver sem vill séð sjálfur, hvað
jörð þessi er »afskekt«, þar sem hún
liggur innarlega á Vatnsnesi austan-
verðu, eða sem næst innan við miðj-
an Húnaflóa.
f>á er það æði-broslegt, að halda
því fram, að sú jörð, sem hefir mikið
land, mestalt grasi vafið, »hafi engar
framtíðarhorfuri!, og hroðaleg ósam-
kvæmni er það hjá manni, sem þykist
hafa sterka trú á framför landsins
okkar, og þykist með lífi og sál vilja
vinna að framförum þess. Auðvitað
er það, að engin jörð á íslandi hefði
•neinar framtíðarhorfur*, ef þær væru
setnar eins og Hermann situr sína
jörð. En því er betur, að svo er ekki.
Alt það sem þingmaður þessi sagði
um Ægissíðu, er af sama toga spunnið,
nefnilega að rýra álit jarðarinnar í
augum ókunnugra manna og blekkja
þá; hann vildi t. d. ekki heldur gera
neitt úr silungsveiðinni þar, sem eg
hafði getið um að væri til góðra muna.
f>að er alt af sama sannleiksástin!
A sama þinginu gerði Hermann Jón-
asson aðra tilraun að hafa fé af lands-
sjóði, með því að flytja frumvarp um
makaskifti á þjóðjörðinni Árbakka og
bændaeigninni Yztagili með jöfnu verði,
en þar rak hann sig svo óþægilega á
kunnugleik 1. þm. Skagfirðinga (Ól.
Br.), að honum þótti ráðlegast að
þagna. Sýndi þá þingdeildin orðum
hans hafilegt traust með því að fella
frumvarpið með 15 atkv. gegn 3; t v o
fekk hann þó með sér.
Hvammi 11. ágúst 1904.
B. G. Blöndal.
Falleg gjöf. Húsfrú Sigurbjörg
Helgadóttir, sem kom i sumar aftur frá
Ameriku eftir nokkurra ára dvöl þar, hef-
ir gefið Keykholtsdals- og Hálsahreppum
300 krónur, til stofnunar sjúkllngasjóðs,
og á af þeim sjóði að veita styrk fátækum
mönnum, sem hágstaddir eru vegna heilsu-
bilunar. Hún hafði gegnt yfirsetukonu-
störfum og hjúkrunarstörfum i þessum sveit-
um og siðan i Ameriku, og hefir nú á
þennan hátt svo rausnarlega látið sjúkling-
ana njóta þess, að henni lúnaðist vel vest-
urförin.
Betra að margir léti sér fara svona vel.