Ísafold - 10.09.1904, Blaðsíða 3

239
útbúnaði og flutningstækjum á landi
bæði á fúngeyri og Vatneyri (við verzl-
un þá og fiskiútveg, er Pétur A. Ó-
lafsson veitir forstöðu).
Eg man eftir því, er eg sá Reykja-
vík í fyrsta sinn, fyrir 41 ári, að þá
voru járnbrautarteinar neðan af bryggju
upp í kjallaraun undir Glasgow eitt
furðuverkið, sem mér varð starsýnt á.
En langt er síðaD, er það framfara
s p o r hvarf úr sögunni aftur.
Reykjavík má vara sig, að verða
ekki aftur úr hinum kaupstöðuuum
Og kauptúnunum sutnum í fleira en
vatnslindar umbúnaði og hafskipalend-
inga með sporbrautum. Húsagerð á
Akureyri t. d. séleg>i og smekklegri
en hér gerist enn yiirleitt. Hún hefir
grætt það ábrunanum meðfram. Veit-
inga og gistihúsið nýja (Vigf. Sigfús-
sonar) þar er viðhafnarmeira og veg-
legra sýnum en nokkurt hús annað
þess kyns á landinu.
Kauptúnamergðin á landinu er ein-
hver mestu nýbrigðin frá því sem gerð
ist fyrir einum mannsaldri. þetta
3—4 kauptún £ héruðum þar, sem áð-
ur var 1 eða ekkert. Og þaðan af
fleiri kaupmenn í hverju, þótt 1-—2
dygði áður í þessu eina, sem til var.
Hægð fylgir því til viðskifta og aukin
híbýlaprýði allvíða. En tvískiftar
skoðanir um veigamikla framför þar
eftir. Breytingin sú mest, að nú er
eins og alt, sem landsmenn hafa handa
í milli, smátt og stórt, þurfi þráðnauð-
synlega að fara inn og út um ein-
hverjar búðardyr.
|>að er eins um kauptúnin og aðra
bygð landBÍns, að í sumar-sólskins
blíðu verða þau flest svipfríð til að
sjá. Svo aðkrept sem er á Seyðis-
firði, þá er aðalkaupstaðargrundin sjálf,
Aldan, býsnafögur, og Búðareyrin
snotur hjáleiga þaðan. En Vestdals-
eyri er ofaukið. Dáfallegt sveitabæj-
arstæði og annað ekki.
Inn Eyjafjörð þykír alment vera
fegurst innsigling á landinu. þar fríkk-
ar æ því lengra sem dregur inn eftir,
og er þar sízt undan að skilja bæjar-
stæðið, Oddeyrina með hlíðarbrekk-
unni þar innar af og fitinni, sem
gamla kaupstaðarbygðin (Akureyri)
stendur á, og breiðum hjalla upp yfir.
En sveitin fram af, dalbygðin eyfirzka,
einhver hin friðasta á landinu.
Málmey, Drangey og þórðarhöfði,
þriðja eyin til að sjá, gera Skagafjörð
merkilega skemtilegan umferðar.
TimburibúðarhÚ8 til sveita fá nú
orðið miður gott orð hjá húsgerðarsér-
fræðingum vorum. En myndarsvip
veita þau bygðinni meiri en moldar-
bæirnir, og eru órækur vottur um virð-
ingarverða viðleitni að komast áfram
og upp á við í áttina til rneiri sið-
menningar. Eg var að hugsa um það
á leiðinni út Arnaifjörð, fram hjá
dölunum þar, við hann sunnan-
verðan, skápunum níu, öllum bygð-
um nema einum, hinum yzta. Eg
hafði farið þar um landveg einu
sinni, fyrir 36 árum, og verið að
því meiri hluta dags, sæmilega vel
ríðandi þó. Nú skreið Ceres þar
fram hjá á liðugri klukkustund. |>að
e r frítt þangað heim að sjá í sum-
ar-sólskins blíðu.
B. J.
Teitur minn.
Hann verður ekki fyrir mikilli náð
hjá ritdómendum blaðanna. f>ó er
það virðingarvert að sjá annan eins
ritdóm og þann, sem hr. X hefir
skrifað í ísafold. Hann ber vott um
meiri mentun og meiri kurteisi en al-
ment eigum vér að venjast, og jafn-
framt um það, að höf. hefir þó lesið
ritið. En það efast eg um að einn
annar ritdómari hafi gert.
Aðal-villan er í því fólgin, að Teiti
er skipað í flokk, þar sem hann á
ekki heima. HaDn er ekki söguleikur,
og það er ónákvæmni, að berja því
fram þvert ofan í yfirlýsingu mína í
athugasemdunum,—ónákvæmni, sem eg
hélt að enginn mundi gera sig sekan
í nema Hafnarfjarðar-Bjarni og þjóð-
ólfnr.
Hr. X líkar ekki pórdís. f>að er
bágt. En eg vona að hann fyrirgefi,
þótt eg gangi þar mína götu. Hann
þekkir sjálfsagt hugarástand þar, sem
tvær sterkar tilfinningar v e g a j a f n t,
þ. e. vippa huganum sitt á hvað, eins
og tvær metaskálar, sem geta ekki
kornist í jafnvægi. Svo er t. d. um
von og kvíða, ótta og fögnuð, — og
svo er einnig ást sumra kvenna farið,
þar til er eitthvað ríður baggamuninn
og dregur aðra hvora metaskálina nið-
ur. þesBÍ tvískifting á sálarlífinu er
það kvalræði, að það er hún, sem
rekur marga til að stytta sér aldur,
eða útrýmir öllum ótta við dauðanum.
Sálarlífi þórdísar er svo komið, og
hana skortir það, sem getur hrifið
hana út úr þessu aumlega ástandi, en
það er öflugur vilji. þessi tvískifting
á tilfinningum hennar kemur auðvitað
aldrei betur í ljós en þegar kraftar
hennar eru þrotnir og hún blaktir til
eins og fjöður fyrir hverju því, sem
henni er ríkast í hug þá stUDdina.
f>ess vegna eru orð hennar og gjörðir
sífelt hvað í móti öðru. Hvort þetta
sé eðlilegt sálarástand eða hugsanlegt,
það læt eg hvern mann segja um það,
sem honum sýnist. petta verður erfitt
að hrekja eða verja, því hér verður
hver maður að fara eftir sjálfs sín at-
hugunum. Hvort pórdís vekur sam-
kend manna, eins ng hún er, það ligg-
ur mér í léttu rúmi. þannig gerðar
persónur eru óvanalegar í skáldritum,
og er það ekki þess vegna, sem hún
sætir mótmælum? Eg held minn góði
vinur hr. X sé ekki fyllilega búinn að
átta sig áfjhenni.
En Teitur dettur ekki í stafi. þótt
á hann sé andað. Hann á eftir að
koma fyrir fleiri dómendur. Hann
breytist ekki, en dómarnir um hann
g e t a breyzt.
Um leið og eg þakka hr. X fyrir
SÍnar kurteisu aðfinslur, nota eg og
tækifærið til að þakka hr. Teiti eða
Ajax, sem ritaði f Fjallkonuna, fyrir
velvildarþel til mín og ritsins, og lýsa
því yfir, að því fer fjarri, að eg hafi
reiðst orðum hans. Til Hafnarfjarðar-
Bjarna mun eg hugsa einhvern tima
seinna.
Svo eyði eg ekki fleiri orðum til að
verja Teit.
G. M.
Austfjörduin (Mjóafirði) 24. ágúst:
Hér má heita hin mesta árgæzka bæði til
lands og sjávar.
Vorið var hart og hryðjusamt fram
undir hvitasunnu, eins og flestum mun vera
f minni. En þá skifti um, og það að
marki; kom mesta og hezta hita- og gras-
sprettutið, og spratt þá gras svo ótt, að eg
minnist eigi að hafa séð slík umskifti á
arstuttum tíma.
Tún hafa sprottið i meðallagi, og
há verður töluverð hjá mörgum, einkum
þsim er sléttað hafa og horið vel undir
þökurnar.
N ý t i n g hin bezta það sem af er; að
vísu þurkdeyfur þennan mánuð, en alls
engar rigningar.
Góð u 11 hefir komist hér eystra í hO
til 85 aura pd.
Svona er nú til landsins.
Til sjávar iná heita góðæri líka. Hér kom
i maímán. töluvert a f 1 a h I a u p, en svo
var freinur dauft um afla i júnim. og fram-
an af júli. Síðan allgóður afli; og þá
spillir ekki verðið til: málfiskur 20 aura
puudið, að minBta kosti sumsíaðar.
S í 1 d fór að veiðast i miðjum þ. m.,
var sögð óvanalega mikil úti fyrir, Enda
hefir mikil síld hlaupið hér í fjörðinn og
hún óvanalega mikið og jafnt aflast alveg
inn í fjarðarbotn, þrátt fyrir alla hvalveiði,
sem hefir verið hér með mesta móti jafn-
stuttan tima og á henni hefir staðið.
Já, slik sildarganga hefir eigi komið
mörg ár, 10—12 ár, og vér höfum aldrei
fylt frystihús vort hreppsbúa síðan það
var reist, fyr en nú.
Stórkostlega mikil hvalaveiði og síldar-
veiði á sama firðinum, sama blettinum —
hvar skyldi nú verða eftiraf kenningu síld-
arveiðamanna?
Sannleikurinn mun vei-a sá, að *ti það,
er síldin lifir á, mun berast með straum-
um, og er þá alt undir því komið, hvern-
ig þessir straumar liggja það og það árið,
þann og þann árafjöldaun, hvort nær eða
fjær landi, oss í hag eða óhag, strandbú-
unum, —
Þetta mun alt sannast á sínum tima með
rakilegri rannsókn sjávar og strauma þar.
Þess væri óskandi, að slik rannsókn yrði
gerð sem fyrst.
Hafið umhveifis Island mun vera órann-
sakaður geimur enn sem komið er.
H e i 1 s a og heilhrigði mun yfirleitt í
meðallagi; þó hefir gengið hér fyrri part
s.mars þungt. kvef, er likst hefir inflúenzu
að mörgu leyti.
Treystiö varlega tímanum í
Hér vantar, eins og kunnugt er,
alla reynslu um pað, hve langur tínii
muni Jara til kosningarinnar í dag,
par sem liér verður höjð i jyrsta sinn
alveg ný kosningaraðjerð.
Liklega er hún seinlegri en sú eldri.
En sá er ajtur munurinn, að nú er
kjósandaliðinu prískijt, i stað pess að
haja pað alt i einu lagi.
Enginn skyldi pví treysta pvíojjast-
lega, að kosning geti ekki orðið búin
kl. 2 í hans deild. Það er vel hugs-
anlegt,,ej t. d. mjög margir skyldu vera
fjarverandi einmitt aj peim jlokki. En
sama regla sem áður um pað, að
slíta má kosningu x/4 stundar ejtir pað,
er kjósendur liaj'a liœtt að geja sig
jram í striklotn og sé kl. orðin meira
en 2. Því kl. 12 byrjar kosningin.
Treystið þvi varlega tim-
anum svona að óreyndu!
Fækkun prestakalla.
í 30. bl. Fjallkonunnar þ. á. hefir
•sveítapresluri gefið talsverðar bend-
ingar um, hvar tiltækilegt sé að fækka
prestaköllum hér á landi. Slíkar bend-
ingar eru nauðsynlegar og ættu að
koma úr flestum sýslum, því það eru
lítil líkindi til, að einn »sveitaprestur«
sé svo kunnugur um alt land, að
bendingar hans stefni allar í rétta átt,
þótt þær séu gerðar i bezta tilgangi.
|>ess vegna leyfi eg mér að fara nokkr-
um orðum um brauðafækkun þá, er
hann telur hæfilega i Skagafjarðar-
sýslu, af því eg þekki þar bezt til.
Hann vill láta leggja uiður 2 brauð-
in og sameina sóknirnar við önnur
prestaköll með þeim hætti, að Éípur-
sókn leggist til Viðvikur, en Glaum-
bæjarbrauð skiftist milli Reynistaðar-
brauðs og Mælifells.
Hér er eg á gagnstæðri skoðun.
Eg vil ekki bæta við Viðvík, af því
það er þriggja kirkna brauð, og þess
vegna ófært að bæta þeirri fjórðu við.
En eg vil láta Rípursóko leggjast
til Glaumbæjarbrauðs, og að það hald-
ist óskert að öðru leyti.
Til Mælifells sýnist mér að Goð-
dala og Abæjar sóknir ættu að leggj-
ast; mætti þá ef til vill taka yzta
bæinn af Ábæjarsókn (Merkigil) til
Silfrastaðasóknar; þá verður Ábæjar-
kirkja óþörf.
28. ágúst 1904.
Skagfirðingur.
Tví ekki komingkjörinn?
Eg skil ekki, hvers vegna stjórnin
þarf að láta sér svona óðslega með
að troða hinum nýja dýrling sínum,
héraðsl. Guðm. Björnssyni, upp á kjós-
endur hér í Reykjavík. J>ví getur
hún ekki gert hann konungkjörinn?
Er hann of góður, eða ekki nógu góð-
ur til þess? •
Eg skil það hvorugt.
Eg skil ekki aDnað en að hann sé
mætavel til þess fallinu.
Fylgispektina vantar hann ekki.
Henni hefir hann lýst yfir og heit-
ið hátíðlega.
Er þessa áleitni rneð manninn við
oss Reykvíkinga svo að skilja, að hon-
um 8é að vísu fyrirhugað sæti í hinni
útvöldu, ódauðlegu sveit, ásamt þeim
uppgjafarektor B. M. Ólsen, ráðherra-
frændanum á Oddeyri (Oddeyrarkon-
súlnum) og hirðblaðsritstjóra Jóni Ó-
lafssyni, auk hinna tryggu leifa frá
fyrri tíð (E. Br. og Jul. H.), en að
hafa eigi oss fyrir nokkurs konar vara-
skeifu, og vita, hvort vér viljum ekki
vera svo greiðviknir við stjórnina, að
hjálpa henni um hann (G. B.) svo
sem hinn sjöunda.
En mér finst vér Reykvíkingar get-
um verið góðir vinir stjórnarinnar, þó
að vér séum ekki að þeim leikaraskap,
heldur látum hana fá manninn (G.
B.) óvolaðan af okkar höndum.
N ærgætinn.
V edurathuganir
i Reykjavik, eftir Sigrídi Björnsdóttur.
1904 ágúst — sept. Loftvog millim. Hiti (C.) b- CT Ct- < (T> OX P ** er s « Skýmagnl Urkoma millim. Minstur hiti (C.)
Ld 3.8 752,9 8,6 0 8 4,4
2 752,8 10,8 W í 7
9 752,6 8,6 0 5
8d 4.8 753,4 6,2 E8E 1 3 1,3
2 750,6 12,7 E 1 5
9 747,8 9,3 0 6
Md 5.8 741,9 9,8 NE 1 10 0,2
2 739,5 11,6 E 1 10
9 738,4 11,7 0 í
bd 6.8 739,8 11,1 NE 1 10 4,3
2 740,6 12,6 NE 1 10
9 742,4 11,1 N 1 9
Md 7.8 748,1 7,5 0 4
2 747,2 12,0 N 1 3
9 748,2 9,7 0 1
Kd 8.8 749,7 8,2 NE 1 9
2 749,6 11,6 NW 1 7
9 750,5 10,7 0 7
Ed 9. 8 756,9 8,5 0 9
2 759,8 10,4 NW 1 5
9 761,4 8,8 N 1 io|