Ísafold - 14.03.1906, Blaðsíða 1

Kemur út ýmist einn sinni etla
tvisv. i vikn. YerÖ árg. (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eða
I‘/j doll.; borgist fyrir miðjan
júli (erlendis fyrir fram).
ISAFOLD.
Uppsögn (skrifieg) bnn in viö
áramótj ógild nema komin sé til
útgefanda fyrir 1. október og kanp-
andi skuldlans við blaðið.
Afgreiðsla Auxturstrceti 8,
XXXIII. ár
llcyk,javík miövikudag/inn 14. raarz 1906
15. tölulblaö.
J. 0. 0. F. 873168 */,._____________________
•Augnlækning ók. 1. og 8. þrd. kl. 2—8 í spítal.
í'orngripasttin opið A mvd. og ld. 11—12.
Hlutabankinn opinn lu—2 */* og ú1/*—7.
P. U. M. Lestrar- og skritstofa frá 8 Ard. til
10 síbd. Alm fundir fsd. og sd. 81/* siod.
Landakotskirkja. GuÓ9þj. 9 og 6 á helgidögum.
■kandakotsspítali f. sjúkravitj. 101/*—12 og 4—6.
Eandsbankinn 10‘/s—2 »/«. Bankastjórn við 12—1.
Eandsbókasafn 12—8 og 6—8.
Landsskjalasafnid A þrd^ fmd. og ld. 12—1.
Lœkning ók. i læknask. þrd. og fsd. 11—12.
Náttúr ugnpasafn á sd. 2—3.
Tannlækning ók. i Pósthússtr. 14, l.ogS.md. 11—1
Ávextir, svo sem: Epli — Appelsínur — Bananas — Vínber. — Ostur o
Margaríne. — Ýmsar nýlenduvörur . — Kaðlar — Færi — Netagarn -
Strigabauur (dufl). — Pönnur og Pottar margar teg.
Alls konar Saumur. — I»ak,iárn slétt. — Ennfremur allmikið af
sw vefnaðarvörum o. m. 11.
íingmannalieimboð til Danmerkur.
f>rátt fyrir allan blindingsleikinn við
Dani af ráðgjafans hálfu og hans fylgi-
fiska hefir þeim félögum ekki lánast
&ð dylja þá þess alveg, hve bágboriðer
stjórnarástandið hér og traust og vin-
sældir ráðgjafans nauða-litlar, en að
það spillir aftur æskilegu bræðraþeli
milli þjóðanna, Dana og Islendinga,
tteð því að almenningur lítur svo á,
að hann sé aðallega fulltrúi og erind-
'íeki hins danska valds hér á landi.
Hann er því og hans lagsmenn að
brjóta upp á hinu og þessu til að draga
fjöður yfir þetta ólag, og ýmist að
reyna að telja oss íslendingum trú um,
að öllu sé óhætt um sjálfstæði vort
°- 8. frv. þrátt fyrir afglöp hans, eins
°g þegar hann ætlaði í sumar að slétta
yfir undirskriftarhneykslið með kon-
eng8orðsendingunni t.il alþingis, sem
8Dginn skrifaði undir til ábyrgðar, svo
a® ekki þarf að standa við það sem
tar segir, enda var svo hyggilega orð-
að ekkert er á henni að græða,
k^t fult gildi hefði, — eða hann full-
^(öir fyrir Dönum, að vér sóum harð-
^Rðir.
^ hefir í þessari utanför einhver
honum það ráð til að sannfæra
Dani Um, að ljómandi vel stjórni hann
Hndinu í þeirra nafni, að stjórn og
þar, í Khöfn, bjóði íslenzkum al-
Þ'^gistnönnum suður til Danmerkur í
SUCQar kynnÍBför og verðilátnirdvelja þar
12 daga í dýrlegum fagnaði. Hægt
a^ 8já í hendi sér, að þá gengi D&nir
Ór 8kugga Un3j ag honum fylgdi mikill
'í'eiri hluti a þingi af miklum trúleik
°R alúð, og þú hitt, að ekki mundi
Vlðtnótið stirt við Dani af þeirra þing-
^aena hendi, við dýrar veigar og vistir
hvers kyns fagnað. Jafnvel sízt
yrir að synja, að minni hlutanum
^ynni að gangast hugur við alla þá
líðu og ástúð, er þar ætti hann að
mæta.
Flogið hafði þó frumkvöðli þessa
ráða f ag óvíst væri, hvort minni
klution fengist til að stíga þennan
dans með fyrir »húsbóndann«. f>ví var
Það til bragðs tekið, að láta svo sem
þingmennirnir settu að vera gestir kon-
UnR8 og þá mundu þeir hika sér við
að neita boðinu.
í OB álJade8a vei mnn minni hlutinn sjá
efa ^ þarf naumastað
siafi 8*nU einsömlu sæki ráð-
úr Þetta fyrirhugaða heimboð, ef
ur Þvi verður.
Ráðgjafinn mun að vísu hugga sig við,
að minstu muni, hvort þessir 11—12
þjóðræðisfiokksmenn séu með eða ekki.
|>ví verði ekki veitt mikil eftirtekt, þótt
þá vanti. Og ekki séu Danir svo sem
að hnýsast í það, hve margir í hópnum,
þessum 27—28 meirihlutamönnum, séu
kjörnir beint af ráðgjafanum sjálfum
eingöngu eftir h a n s höfði sjálfs, eftir
vild og vinsemd og engu öðru. Né
heldur fari neinn að segja þeim af
því, að af þeim rúmum 20, sem þá
eru eftir, séu 2 ólöglega kosnir og 3
aðrir hafi gerst hans menn eftir að þeir
höfðu krækt sér í kosningu með því
að látast vera utan flokka. Og væru
þá loks eftir heilir 15—16 þingmenn
af 40, er gætu heitið reglulegir þjóð-
fulltrúar.
það sem gerir nú beina óhæfu að
vera að heimsækja samríkisþjóð vora í
fulltrúamensku skyni fyrir Islendinga er
einmitt það, að þingmenn þeir, er nú
eiga sæti á þingi, eru alls ekkí þeirra
fulltrúar. Mikill meiri hluti kjósenda
hefir mótmælt þeim svo og svo mörg-
um og afsagt þá alveg, auk þess sem
þeir voru í rauninni aldrei kosnir til
annars en að binda enda á stjórnar-
bótina.
|>ingrof og nýjar kosningar
þarf til þess, að þjóðin geti fengið full-
trúa að sínu skapi, hvort heldur er til
að sitja á þingi eða heimsækja fyrir
hennar hönd samþegna vora í Dan-
mörku.
Hún getur ekki gert sér að góðu, að
menn, sem gert hafa sig að kongum yfir
henni og smáð hennar vitja og tillög-
ur, séu að vasast í nokkurs konar
erindrekstri fyrir hana suður við
Eyrarsund. Menn, sem gert hafa sig
sumpart að kongum og sumpart að
kongspeðum — skósveinum valdhafa,
sem sundlar svo mikið af upphefðinni,
að hann S6gir með sjálfum sér eins
og þar stendur : ríkið, það er eg ! Eða
að minsta kosti er ekki annað hægt
að sjá á framkomu hans allri en að
eitthvað því líkt búi inni fyrir.
Veðrátta. Góan er engu bliðari en
þorri heitinn var. Sifeld fannkoma og
frost töluverð að jafnaði. Komst niður í
-4- 15 stig frek í gær morgun á C.; líkleg-
ast 17—18 í fyrri nótt. Fyrra dag var
frostið -7- 10 að morgni, og •— 7 á sunnu-
daginn. Alhvitt um alt. Sér hvergi á
dökkvan dil. Vindur af ýmsum áttum,
stundurn rokhvass. Stundum hægð og
bjartviðri.
Eugíii nýiunda.
|>eir sem muna viðtökurnar, sem
bindindishreyfingi n (Templarafélagið)
fekk hér fyrir rúmum 20 árum hjá
þorra hinna heldri manna bæjarins,
þeir kippa sér sannarlega ekki upp
við það sem nú þýt.ur í þeim skjá í
móti Tilraunafélaginu (um hin dular-
fullu fyrirbrigði, sem svo eru kölluð).
Eða þá þegar Hjálpræðisherinn bar
hér að bygðum 10—11 árum síðar.
Ofstækin gegn bindindisfélagsskapn-
um kom meðal annars fram í ótrúleg-
ustu ófrægðarskáldsögum um háttsemi
félagsmanna á fundum þess, ýmiss
konar ósóma, er þar væri framinn í
leyni — þess vegna væri fundar
siðirnir hafðir leynilegir —, auk þess
sem langar leiðir þótti það vera fyrir
neðan virðingu »betri« manna bæjarins,
að vera í slíkum félagsskap eða yfir
höfuð að vera í bindindi.
Og ekki var sumt af kennimönnum
landsins lengi að lesa það út úr biblí-
unni, að bindindi væri »ókristilegt«. —
|>að er líklega ekki margt gott og nyt-
samlegt, sem þeim hefir ekki tekist
einhverjum að finna einhvern biblíu-
stað í móti, hafi það ekki verið eftir
þeirra höfði og einhverjum mannasetn-
ingum, þeirra eða annara.
Einn kennifaðir landsins hinn helzti,
sem þá var uppi, kallaði Templarafé-
lagið Mormónafélag !
Stúdents-vesalingur einn, svo yfir-
kominn af drykkjuskap, að hvergi hélzt
við og var sendur það sem kallað »í
tunnu« fram og aftur milli Khafnarog
Islands, í algerðu ráðaleysi, tjáði það
einum kunningja sínum hér, að stein-
hissa hefði hann orðið, er hann frétti
að h a n n væri orðinn bindindismaður
og templar. |>að væri engin b e t r i
maður í Khöfn — (sem var þó alveg
ósatt þá, hvað þá heldur síðar).
Fyrsta veturinn, sem Hjálpræðisher-
inn starfaði hér, voru nokkrir allra-
helztu menn bæjarins staddir kaman
við kveldskemtun og hjöluðu meðal
annars um þá nýlundu. |>að var ófag-
ur fróðleikur, sem þar var á borð bor-
inn, og heldur illa rökstuddir áfellis-
dómar upp kveðnir um starfsemi hans.
Einn í þeim hóp var þó aunarar
skoðunar. Hann andmælti sleggju-
dómunum, hægt og hógværlega þó, því
maðurinn er hægur og hógvær að jafn-
aði. Enda átti hann að etja við eitt
landsins mesta valdastórmenni meðal
annarra og sömuleiðis eina hina fyrir-
ferðarmestuog háværustu vísinda-höfuð-
skepnu þjóðarinnar; og kunni su hin-
ar mestu svívirðingarsögur um hátterni
Hjálpræðishersins, sem vitanlega var
ekki nokkur hinn minBti flugufótur
fyrir, heldur hafa verið þær annaðhvort
samansettar af sögumanni sjálfum, eða
lesnar úr vísindalindinni d ö n s k u m
óþokkablöðum.
|>að var óorðið þá, er síðar gerðist,
að yfirmaður alls Hjálpræðishersius,
Booth hershöfðingi, komst í kærleika
við Englandskonung og var gerður
heiðursborgari í Lundúnum, en lof
hersíns á hvers mæts manns vörum
um allan mentaðan heim og þakk-
læti fyrir líknarstarfsemi hans einkan-
lega.
f>essi eini, undantekningin, var for-
stöðumaður prestaskólans, sem nú er.
Honum rann svo til rifja þessi
ósvinna, þessi óskaplegi ribbaldahátt-
ur í garð umkomulausra útlendinga,
sem hér voru komnir til að vinna landi
og lýð tóm kærleiksverk, að hann tók
rögg á sig og kvnti sér með eigin sjón
og reynd llknarstarf hersins í þessu
bæjarfélagi, hjúkrunarstarf han3 og
margvíslega aðstoð á bágstöddum
heimilum, einkanlega í úthverfum bæj-
arins; og birti því næst greinilega
skýrslu um þetta í blaði sínu, Kirkjubl.
(eldra) með viðeigandi formála og eftir-
mála.
f>að var þá, sem honum hrutu af
munni þau mjög svo virðingarverðu
drengskaparorð, að væri Kristur hér
kominn, mundi hann miklu heldur
ganga hér út um holtin með »hernum«
en fara að lesa prestaskólafyrirlestra.
Umskiftin síðan eru alkunn.
Nú þ o r a jafnvel mestu Bakkusar-
vinir, hinar litlu leifar af þeim óvíga
her, sem hann var fyrir 20—30 árum,
— þeir jafnvel þ o r a nú ekki annað en
leggja alt gott til Templarafélagsskapar-
ins í o r ð i, hvað svo sem þeir hugsa
í hjarta sínu. f>eir gera það bæði á
þingi og utan þings. S»o auðsær er
öllum hinn afarmikli og góði árangur
af rúmra 20 ára starfi félagsins,
meiri og betri en dæmi eru til með
öðrum þjóðum, smáum og stórum,
þær eru teknar til að dást að oss fyr-
ir hann.
N ú lætur og enginn af kennimönnum
landsins framar til sín heyra þá
hneykslis-flónsku, að bindindi sé »ókristi-
legt« eða »óbiblíulegt«. Nú er og æði-
margt hinna »betri« manna orðið ekki
einungis bindindi hlync og í bindindi
gengið, heldur eigum vér nú þar á
meðal suma hina nýtustu og ötulustu
bindindispostula, menn, sem fjandsköp-
uðust áður sem óðir væru sumir hverir
gegn bindindis-hreyfingunni.
Og ótaldir eru þeir nánir vanda-
menn hinna, er drembilegast sneru
upp á sig gegn Templarafélagsskapnum
framan af, sem hann hefir bjargað frá
að falla í drykkjufenið eða dregið þá
upp þaðan, hafi þeir verið í það falln-