Ísafold - 05.12.1906, Qupperneq 2

í S A L F O D
Heiðraðum kanpmonnnm og kaupfélagum á Islandi
tilkymiÍ8t hér með, að við undirritaðir höfum buudið með oss félagsskap'
undir firmanafninu 0- Johnson & Kaaber til að annast kaup á útlendum
vörum og 8ölu á íslenzkum afurðum. A ferð okkar um jpýzkaland, Bretland:
hið mikla og Danmörku, hefir oss öðlast að ná einkasölu fyrir ísland hjá fjölda
beztu og ódýrustu verksmiðjum og verzlunarhúsum í ýmsum greinum, eftir þvh
sem bezt hentar fyrir fslenzka markaðinn.
Verðlistar og sýnishorn til sýnis á skrifstofu okkar í Lækjargötu 4.
Virðingarfylat
Olafur Johnson. Ludvig Kaaber.
Símautanáskrift: Import. Talsimi 147.
Liii huinargerðiiiíi
veiður mönnum nú afartíðrætt, frá
því er það mál var upp tekið hér um
daginD. Og mæla fie3tir eða allir á
einn veg, að fjárhagsleg ofdirfska
muni vera í hana e.ð ráðast að svo
stöddu, og annað hitt, eem aumir
bæta við og út yfir tekur jafn-vel. að
þú að hafnargerðin kostaði oss alla ekki
nei't, t. d. einhver miljónamæringur
gæö bamum og landinu slíka höfu,
8eui hér er ráðgerð, þá mundi hún
verða frernur til illa en góðs svo lög-
uð, aem nú er í ráði, eftir tillögum
hins norska hafnar mannvirkjafræðings,
sem hér var á ferð í sumar.
Með opnu hliði mót austri yrði
höfnin, segja þeir, undirorpin eftir sem
áður langskæðaeta sjávarganginum hér,
innan úr Viðeyjarsundi, þeím er mest
skurk gerir hér á höftimni að vitni
reynslunnar.
f>á fullyrða þeir og, að upphleðBla
Graudana se bæði óþörf annars vegar,
og geri hins vegar ilt eitt.
Hún er ó þ ö r f vegna þess, að þá
leið koma litlir sem engir ejóír inn á
höfnina, með því að sker og hólmar
þar úti fyrir langar leiðir hafa marg-
brotið þá og lægt með öllu áður eu
þar ke.mur.
Svo kveður ramt að því, að lenda
xná í vestanátt hlöðnum bát vestan við
Grandann í þvt veðri, er óhlaðið skip
verður ekki hamið í lendingu austan
við hann. — Stórsjóir koma með öðr-
um orðum alls ekki hér inn á höfn þá leið,
heldur ýmist Dorðan um Orfiriseyjar-
tagl, um sundið þar í mtlli og Eng-
eyjar, eða mtlli Plngeyjar og Viðeyjar,
og beygja þá leið beint á land, eða að
þeir koma innan úr sundutn.
En háskaleg er hækkun Grand
ans vegna þe8B, að hafnargarður þar
yrði aama sem geigvænlegt hamrabelti,
ef skip slítur upp á höíninni í austan-
átc. J>au færi þar alveg í spón, og
mannbjörg ólíkleg, þar sem nú verður
þeim oft lítið að meini, þótt á GraDd
ann reki eins og hann er. Menn
rekur minni til. að hér sleit upp f einu
14 skip fyrir eitthvað 20 árum, í
Bumarinálaveðri á au8taD, minnilegum
aftökum, og rak öll vestur á Grandann;
þau lágu þar nær þvi í einni þvögu,
flest lítið skemd eða ekki, og engu
mannslffi týnt. Hvernig mundi hafa
farið, ef þá hefði verið þar hár og
mikill hafnargarður?
Einna skorinorðast hefir lýst þessu
öllu annar eins maður og G e i r kaup-
maður Zoéga, og segir mega bera
sig fyrir því hvar sem er, maður, sem
hefir alið hér allan sídd aldur, meira
en hálfan áttunda tug ára, reri hér
til fiskjar að staðaldri fyrri hlut æfi
sinnar, en hefir verið síðan öndvegis-
höldur íslenzkra þilskipaútgerðar-
manna; er hverjum manni útsjónar-
eamari, athugulli, hagsýnni og glögg-
skygnari á það, er fyrir hann ber og
að hans verkahring lýtur. Dómi slíks
manns verður því örðugt að vísa á
bug orðalaust.
Og hvað sem líður vísindalegri sér-
þekkingu á hafnargerð og hafnar-
mannvirkjum, þá geturenginn samjöfn-
nuður verið á reynslu annars eins manns
um veðurstöðu og sjávargang í skamm-
degia-harðviðrum og aftökum á ýms-
um tímurn árs, eða útlendinga, er hér
dvelur fáeinar vikur um hásumar,
þegar bezt er og blíðaat, eins og var
um norska hafnarfræðinginn í sumar
sem leið.
|>að er eins og vikið var á síðast,
að stórmikil þægindi eru að al-
mennilegum hafnarvirkjum og mjög
mikið varið í trygga böfn.
En gefa verður kostnaðarhliðinni
glöggvar gætur, að tveDuu leyti: því
fyrst, að kostnaðurinn getur gert hafn-
argerðina ókleifa, beiuau voða að ráð-
ast f bana, ekki sízt er það er haft í
huga, hve atórum viðsjálar eru að
jafnaði kostnaðaráætlanir um verknað
í landi, er lítil eða engin stórvirki
hefir í raðÍ8t og leikur á miljónuru ;
og þar næst hinu, að mikil hafnar-
gjöld geta orðið verzlunarbæ til stór-
hnekkie — fælt þaðan vöruskip í stað
þess að draga þau að sér. Ef hér
yrði ránverð á hafnarafnotum, mundu
þá eigendur eða leígjeudur kaupskipa
og vöruflutnÍDga verða lengi að hugsa
sig um að nota heldur Hafnarfjörð en
Reykjavík, eða þá Akraoea og Borgar
nes fyrir aliar vörur, sem í þau hér-
uð eiga að fara eða þaðan ? Og hvað
yrði þá eftir handa Reykjavík? Kol
og salt aðallega og annað það, er bær-
inn þarfnast sjalfur. En scandast aðr
ar eins vörur og kol eða salt mikil
hafnargjöld ? Hvað mundi verða um
fiskiskipaútveginn hér, ef salt yrði
dýrara miklu hér en aDnarsstaðar,
vegna hafnargjaldanna ? Og evo mikil
g æ t u hafnargjöld orðið, að tilvinn-
andi væri að flytja mikið af öðrum
vörum handa bænum á Iand í Hafuar
firði og aka þeim hingað þaðan.
Að höfnin hér sé tiltakanlega ótrygg,
mun og vera framar orðum aukið en
efm eru til. Geir Zoéga kaupmaður
hefir átt bér skip full 40 'ár, og þau
allmörg síðari árin, en engu hlekst á
fvrir honum alla þá tíð hér á höfn,
nema alls eitt rekist upp á Grandann
fyrir nokkurum árum og var óskemt
eftir eða sama sem óakemt.
Annar nafnkunnur athafnarmaður við
verzlun og skipaafgreiðslu, Björu Guð-
mundsson kaupmaður, segir svo frá
sinni 30 ára reynslu við þau atörf, að
aldrei hafi skip tafist fyrir sér hér á
höfn fram yfir það, sem áskilið var í
leigusamningi; og bendir það greÍDÍ-
lega á, að minni eéu örðugleikar á
ferming og afferming hér en orð er á
gert oft og tíðum. Reynslan virðist vera
sú, að það sé yfirleitt að kenna sér-
staklegri vangæzlu eða hirðuleysi, ónóg-
um legufærum og þvf um líku, ef
skipum hlekkist á hér á höfn. f>ett«,
segja kunnugir að mundi mega rekja
skip fyrir skip meðal þeirra allra,
er hér” hefir ahtið upp eða orðið
eitthvað að.
Eitt hið meata aftakaveður í elztu
manna minnum er það 8em hér kom
um hau8tiðl857, er póstskipið Sölöven
fórst undir Svörtuloftum, og Drey
Annaa (með Biering kaupmann) við
Mýrar, bæði á útsiglingu héðau. f>á
lágu tvö kaupskip eftir hér á höfn og
sakaði hvergi.
Eftirfarandi greinarstúfur um höfn-
ina hér hefir ísafold ennfremur borist
fiá eiuum meðal hinna allramerkustu
manna og reyndustu hér í bæ:
Eg 8em rita þessar linur, hefi verið að
staðaldri í Reykjavík 56 ár, og hefi gefið þvi
ávalt itarlegan ganm, hversa skipum hefir
reitt af hér á höfninni, þegar mikil veður
hefir borið að höndum.
Þegar veðnr stendur af suðri eða land-
suðri, er engn skipi hætt hér.
Af útsuðri eða vestri koma hér mikil
veður og fylgir þeirn þá meira eða minna
brim; samt hefir, það eg til veit, sjald-
an eða aldrei skipum, sem iegið hafa fyrir
akkerum á höfninni, hlekst á í veðrum úr
þeim áttum.
I aftakarokum á norðan hafa skip að
visu alloft rekið hér á land; en það mun
mjög sjaldan hafa borið að, nema ef festar hafa
verið ónógar, eða skipstjóri hefir sýnt van-
gæzln, eða honum hefir verið jafnkært, þótt
skip hans yrði að strandi.
En þegar mikil veður standa af há-austri
eða þó heldur af landnorðri, er skipum lang-
hættast hér.
Norðmaður sá, sem kynti sér staðháttu
við höfnina hér í sumar er leið, lét það
álit sitt i ljósi, að hér mætti gera trausta
höfn með því að hlaða upp örfiriseyjar-
grandann og gera álmu úr landsuðurhorni
Örfiriseyjar beint í landsuður. Þó skyldi
húu ekki vera lengri en það, að alllangt
opið gimald yrði milli endans á þeirri álmu
og norðvesturhorns Arnarhóls (Batterlisins);
og veit það op beint í verstu áttina, norð-
austur.
Nú værn mannvirki þau, sem nefnd voru,
gerð, og mundi þá engu skipi í norðaust-
anveðri vært eða óhætt við neina bryggju
eða gaið innan slíkrar hafnar, nema ef
vera skylrii svo sem 1 skipi (gnfuskipi i
stærra lagi) suðvestan við álmu þá frá
Örfirisey í suðaustur, sem áður er getið.
En hvernig færi, ef hanngengi þái útsuður ?
Það er með öðrum orðum: engin trygg
böfn væri fengin þótt þessir gatðar væru
gerðir.
Það þarf engan lærðan verkfræðing eða
bafnagerðarmann til þess að sjá þetta;
nóg að hafa haft opin augun um langt
árabil. —
Að minu áliti er ókleift að geia hér
trausta og trygga höfn, nema máske með
margra miljóna kostnaði.
Herra Th. Krabbe, sem auðsjáanlega veit
hvað hann fer með, hefir með mjög sterk-
um og góðum rökum ráðið frá að hngsa
hér um höfn; megum vér Reykjavíkurbúar
vera honum mjög þakklátir fyrir það, að
hann hefir i tíma látið álit sitt í Ijósi nm
þetta efni. 'S'.
f>ví segir íaalold þaö enn af nýju:
orðalaust rná ekki þetta hafnargerðar-
mál lengra fara en komið er. f>eir
sem áformað hafa að láta það komast
leogra og vald hafa til þesa nokkurt,
v e r ö a að gera betur greiu fyrir sín-
um uiálstað en heyrst hefir til þessa.
Kitsímafréttir
frá útlöndum fær Blaðskeytabanda-
lagið hér upp frá þessu hjá Ritzaus
Bureau í Khöfn. Dr. Valtýr alþm.
Guðmundsson gerði félaginu þann
greiða, að aímrita því fréctir í bili, með-
an samningar voru að komast á við
Ritzau; og kann það honum beztu
þakkir fyrir.
Af rjómabúasmjöri
segir í Frey síðasta að fluzt hafi í
sumar og haust frá Reykjavík til út-
landa hér af Suðurlandi 2000 hálftunn-
ur, en það eru rúm 200,000 pd. f>að
er nokkuð minna eu í fyrra, og er um
kent vorharðindunum og kuldakastinu
í miðjum júlímánuði.
f>að hefir verið selt í 10 staði alls,
þar á meðal ofurlítið sýnishorn til
Hollands. Hinir kaupendurmr eru 3
í Khöfn, 3 í Leith, 2 í Newcastle og
1 í Manchester. Faber í Newcastle
hefir keypt langmest að tiltölu, 783
hálftunnur af 2000. Næstir honum
eru á 4. hundraði þeir G. Davidaon í
Leith og Garðar Gíslaaon & Hay s. at.
Til Khafuar voru eeldar 196 hálf-
tunDur. j>að er fyrsta skifti, er ísl.
rjómabúasmjör flyzt til Daumerkur.
Smjörið fluttu Samein.fél.-skipin
Botnía, flólar, Laura, Skálholt og
Vesta, — Botnía mest, í kældu rúmi,
í 2 ferðum í ágústmánuði, 858 hálf-
tunnur samtals. Hin skipin fóru ann-
aðhvort beina leið, eins og hun, eða
höfðu örstutta viðdvöl í Færeyjum.
Yfirleitt seldist amjörið vel, en all-
misjafnt þó, frá 70 a. upp í 95 a.
Kynbótafénaður.
Fyrir nokkrum missirum var komið
upp 8auðfjárræktarbúi á Breiðabólsstað
í Reykholtadal (þar er bjó fyrir 9£ öld
Torfi Valbrand88on, móðurbróðir Harð-
ar Grímkelssonar). f>ar býr nú Ing-
ólfur hrepp8tjóri GuðmuDdsson. Hann
seldi í haust (segir Freyr) frá búinu á
uppboði 15 hrúta veturgamla til kyn-
bóta á nær 26 kr. hv6rn að meðaltali,
en me8t 31 kr. f>eir voru nær 15
fjórðuDgar hver á velli upp og niður;
einn nokkuð á 17. fjórð. þrevetran
hrút seldi hann á sama uppboði á 60
krónur. Sá var á 20. fjórðung á vellj,
Eftir átti hann 20 fjórðunga hrút og
anuan 14 merkum létcari; þá ætlar
hann til kynbótanna hjá sér í vetur,
fírútlömb þau, er hann setti á vetur
í haust, voru 8£—10 fjórð. á þyngd,.
en gimbrarlömb 7—9 £ fjórð.
Reykjavikur-annáll.
Bókauppboð sira Þorvalds heitins á Mel
stúð marga daga hér í Templarahúsinu um
mánaðamótin siðustu. Bækurnar voru að
tölu nær 2 ’/2 þús., þar á meðal nokkur
handrit, fá merkileg þó. Safnið hafði verið-
vatrygt í flutningi hingað á 5000 kr. En
ekki seldist það nema 1551 kr. Verulega-
eigulegar bækur komust í allhátt verð. En
meiri hlutinn var ekki rerulega eigulegnr'
og ekki vel um vandaður.
Dáin 2. þ. m. i Landakotsspítala stúlkan
Matthildur Sigurðardóttir frá Sveigsá, 28-
ára.
Heilsufar. Veikindi eru mikil i börnum,.
mest magaslæmska, líkt og vandi er til á
haustum og þó í frekara lagi. — Tauga--
veikin segir héraðslæknirinn að sé heldur
í rénum aftur. Enginn dáið enn, en fáeinir-
hættulega veikir. Veikiu er aðallega i 2
götnm austan bæjar, Hverfisg. og Lindarg.,,
og vestan bæjar á Brunnstíg.
Hjúskapur. Einar Sigurðsson og yngis-
mær Hólmfríður Björnsdóttir (Njg. 55).
Sigurður Þorsteinsson skipstjóri i Odd-
geirsbæ og ym. Gróa Þórðardóttir.
Hvorutveggja 1. þ. m.
Niðurjöfnun aukaútsvara hér i bæ (um
árið 1907) er nýlokið. Þau standa mjög í
stað frá því í fyrra, en eru þó samanlögð1
rúmum 7 þús. kr. hærri en þá, eða alls
60,700 kr. Aðstreymið í bæinn er svo
mikið, að ekki þarf að hækka á mönnum^
þótt fjárhæðin hækki. Crjaldendur á skrá
voru í fyrra 1820, en nú 2106.
Hæstur gjaldandi er nú sem þá D. Thom-
sen konsúll með 1800 kr. Þar næst er
Asgeir Sigurðsson (Edinborgarverzlun) með
1700 kr. Þá verzlanir þeirra J.P.T. Bryde
og H. P. Duus 1400 kr. hvor. Aðrir aliir
langt fyrir neðan 1000.
Niðurjöfnunarskráin er prentuð öll i heila
lagi nú sem í fyrra (Bókverzlun ísaf.pr.sm.)..
Eyjafirði 2. des. (Talskeyti úr Svarf-
aðardal). Tíð stirð, jarðlaust fyrir skepn-
nr, en þó snjólétt. Afli enginn. — Haust-
vertíð er þar frá göngum tll jóla.