Ísafold - 09.11.1907, Blaðsíða 1

SCemur út 'ýmist sioa siani eJ5a
visv. i vikn. Verð érg, (80 ark.
minnst) 4 kr., erlendis 5 kr. eOa
l‘/» doll.; borgist fyrir miðjan
júlí (erlendis fyrir fraœ).
Öppsögn (skrifleg) bundin riO
iramót, ógild nema komis sé til
itgefanda fyrir 1. október og kaup-
andi skuldlaus viCJ blaðið,
Afgreiðsla Austurstrœti 8■
XXXIV. ar
Reykjavík laugardagmn 9. nóv. 1907.
71. tölublað
Erlendar ritsimafrettir
til ísafoldar frá R. B.
Kh. 6. nóv.
Landeígnarhelgi Noregs.
Frakkland og Egland hafa numið úr
gildi nóvembersáttmálann, er til Nor-
egs kemur. Utanrikisráðgjafinn norski
hefir eftir það undirskrifað nýjan sátt-
mála við sendiherra Þýzkalands, Eng-
lands, Frakklands og Rússlands um
landeignarhelgi Noregs.
Þingkosningar á Rússlandi.
Kosningum á fulltrúaþingið í Péturs-
borg er hér um bit lokið. Hið nýja
(þriðia) þing verður mj'ög stjórnsinnað.
Kh. 7. nóv. kl. 47» sd.
Bankavaxtahækkun enn.
Englandsbanki hefir hcekkað vexti
upp í 7 af hundraði.
Frakklandsbanki hefir hœkkað þá úr
gi/2 upp i 4 af hundraði.
Peningadýrleikinn hefir valdið mnrgu
alvarlegu verzlunarhruni og verksmiðja
í Sviþjóð.
í Ameriku virðist vandrœðakreppan
vera búin að nokkru leyti.
Minning Gustaf Adolfs.
Kapella Gustaf Adolfs í Liltzen var
vigð í gœr með miklum hátiðarbrigðum.
Vínsölubann i Þórshöfn.
Samþykt hefir verið í Þórshöfn (Fær-
eyjum) með 440 atkv. gegn HO, að banna
þar sölu og veiting áfengra drykkja.
*
* *
Nóvenibersáttmálinn, sam hér er á
minst, var gerður 25. nóv. 1855 milli
Svía konungs og NorSmanna annars
vegar, en Breta og Frakka hins vegar,
í ót'riSi þeirra vesturríkjanna við Rússa
(KrimstríSinu). Konungur skuldbatt sig
'þar að sleppa ekki við Rússa nokkurri
þúfu af landeign sinni, hvorki í landa-
skiftum nó aðra leiS, nó heldur gras-
nytjum né fiskiveiðum né öSrum rótt-
indum á sjó eSa landi. Þar í móti hétu
vesturríkiu Svíum og Norðmönnum liði
sínu, ef Rússar gerðu tilkall til ein-
hverra slíkra réttjnda eða gengju á
þeirra hlut.
Nokkur vafi lék á því, hvort sátt-
máli þessi væri enn í gildi eftir skiln-
aðinn með Svíum og Norðmönnum.
Svíar þóttust orðnir einir aðnjótandi
allra réttinda eftir honum, en Norðmenn
hefðu fyrirgert þeim með skilnaðitmm ■
Nú hafa Norðmenn leyst þann vanda
svo, sem hraðskeytið hermir: sagt sund-
.ur sáttmálanum, en gert nýjan sátt-
mála jafngóðan ekki einungis við vest-
urríkin, heldur einnig bæði Þýzkaland
og Rússland.
Þessi bankavaxtahækkun í Englands-
banka mun vera mjög svo fágæt, og
.það þetta mikla stökk: úr S1/^ upp í 7,
en mjög skömmu áður annað stökk gert
’þar, úr 4J/2 upp í ö1/^ Sömuleiðis
tmjög fáheyrt, að Frakklandsbanka vext-
;ir komist þetta hátt, þótt ekki só mik-
ið í samanburði við hitt.
Færeyingar fengu ný áfengislög í
vor sem leið, þar sem meðal annars
kjósendum í hverri sveit eða bæjarfé-
lagi er fengið í hendur atkvæði um það,
ihvort selja megi eða veita áfenga drykki.
ÍBæjarbúar í Þórshöfn hafa nú unnið sór
mjög til sæmdar og frægðar með því
að banna þar áfengi nær í einu hljóði.
Miljónafélagiö nýjasta
og
danskur fiskiútvegur.
Um miljónafélagið nýjasta heyrast
nú engar frekari sögur.
þó telja kunnugir eugau efa á því
leika, að það komist á. það eitt ófull-
séð enn, hve stórt það ríður úr hlaði.
Mætti geta til, að hin fádæmamiklu
peningavandræði erlendia kynnu að
hafa gert því einhvern tálma eða töf
í svip eða að sinni.
þeir eru sjaldnast óðara af baki
dotnir, Bretar, þótt fyrir þeim verði
steinn í götu fyrsta sprettinn.
það eru Danir, sem þykja eiga það
heldur að sér.
En vera má, að þeir fari nú að taka
upp annað lag.
Hann hafði gengið ekbi vel, hinn
nýi útvegur mikla mannsins í Esbjærg,
sem hingað kom í sumar í för með
konungi, konsúls Lauritzens. Hann
Bendi hingað í vor 6 nýjar fiskiskútur,
er mikið orð fór af, þegar þær voru
að leggja á stað heiman að. f>ær áttu
svo sem að nhjálpa við« sjávarútvegin-
um »þar uppi«. þær komu heim að
áliðnu sumri mjög lítt fiskaðar, og
kunnu þau tíðindi að segja og fyrir
sig að bera, að þær væri of smávaxn
ar í sjó að leggja hér. f>ær kváðu
hafa verið rétt á borð við vestfirzku
skúturnar, er þar hafa fiskað margt
ár og oft mætavel. Enda ganga þær
sögur af þeim vestra, hinum dönsku
sægörpum Lauritzens þessa, að þeir
hafi vel flestir kunnað engu miður við
sig inni á höfnum við veigar og aðra
gleði en að draga lóð á djúpmíðum.
En missagnir geta það vel verið.
Einum 8bipstjóranna fer þó orð af, að
hann hafi verið vel stundull og ötull.
Enda hafi veitt drjúgum til jafns við
hina alla eaman lagða. Afiinn sagður
allur lítið á annað hundrað skpd, sem
mundi samsvara 7—8 þús. kr. Og
mun það skamt hrökkva fyrir útgerðar-
bostnaðinum. En frægir urðu þeir
kappar, er heim kom, fyrir þá norður-
pólsför! Blöð fiuttu myndir af þeim
og lofsamlega æfiþætti. f>au kunnu og
frá að segja allmerkilegu veiðarfæri,
er þeir hefðu notað: geysilöngum
taumum með önglum á hér og þar og
á þeim fiskbeitu. Er svo að sjá, sera
þeir ímyndi sér, að það »kljádýr« hafi
íslendingar aldrei séð, og fundist mik-
ið til um. Talið líklega fiskiútveg
sínum stórmikla viðreisnar von að
þeirri »bræðraþels«-nýlundu.
En hann kvað alls ekbi vera af
baki dottinn fyrir þetta, Lauritzen sá,
heldur hafa nú ráðið sér íslenzkan
erindreka eða yfirumsjónarmann yfir
væntanlegum útveg sínum hér, og hafi
sá þegar keypt fyrir hann einhver ver-
gögn suður á Miðnesi, þar með frysti
og fshús, — ef ekki víðar.
Gufuskipin.
S t e r 1 i n g (Em. Nielsen) kom til
Khafnar í fyrra dag. HafSi verið að
eins rúma 8 sólarhringa hóðan og komið
þó við bæði í Leith og Kristjánssandi.
Vesta var ókomin í gær til Isa-
fjarðar.
S k á 1 h o 11 var í fyrra kveld á Pat-
reksfirði.
Hólar voru í gærmorgun í Yest-
manneyjum.
L a u r a kom á mv>. vestan að með
fjölda farþega. Fer á morgun út.
Einar Hjðrleifsson
hefir ferðast í sumar og haust víða
um íslenzku nýlendurnar í Cauada og
Bandaríkjunum nyrztu, flutt fyrirlestra
og lesið sögur eftir sig. Honum hefir
verið hvarvetna vel fagnað og mikill
rómur gerður að máli hans. Lesturinn
snild, sagan ágæt, — segir í Lögb. 3. f.
m.; þá hafði hann lesið kafla úr hinni
nýju sögu, er har.n hefir 4 smíðum (Of-
urefli).
Fyrirlestrarnir voru tveir, annar
um andlegar frelsishreyfingar hór
á landi, en hinn um frelsiskröfur vor
íslendinga.
Þess hefir verið getið í íslenzkum
blöðum, að hann het'ði farið eða ætlað
að fara vestur að Kyrrahafi. En það
er ekki rétt.
Hans er von heim hingað fyrri part
vetrar.
Mannalat.
Hinn 30. f mán. varð presturinn að
Stað í Steingrímsfirði, H a n s Hallgrím-
ur J ó n s s o n, bráðkvaddur þar að
heimili sínu, rúml. fertugur að aldri.
Hann var fæddur 24. nóv. 1868 að
Staðastað, sonur Jóns Sveinssonar (próf-
asts Nfelssonar) bróður Hallgríms bisk-
ups, og konu hans Elinborgar Hans-
dóttur Hoffmanns, sem lifir enn, en Jón
dó 1868. Síra Hans heit. útskrifaðis úr
latínuskólanum 1888 og af prestaskól-
anum 1890, með I. eink. Vígðist að
Stað í Steingrímsfirði 1892. Hann var
kvæntur Ragnheiði Magnúsdóttur bónda
á Hrófbergi, er lifir mann sinn ásamt
5 börnum þeirra mjög ungum. Síra
Hans heit. var maður fáskiftinn ogyfir-
lætislaus mjög, enginn atkvæðamaður í
embætti nó utan, en tryggur og vin-
fastur.
Jón Valdason, bóndi í Skólabæ,
er hór andaðist 28. f. m., komitin yfir
sextugt, var mesti iðjumaður og ráð-
vendnis. Lætur eftir sig ekkju og 1
dóttur barna, vart tvítuga.
Bergþóra Jónsdóttir heit.
Arasonar frá Skálholtskoti og konu hans
Ingibjargar Sigurðardóttur, en kona Guð-
brands Eiríkssonar í Stöðlakoti, er lózt
hér i fyrra dag, varð bráðkvödd, var vel
metin og vel greind röskleikakona.
Meðal barna þeirra hjóna er ungfrú
Ingibjörg leikfimiskennari.
Veðrátta.
Rigningartíð yfirleitt þessa viku, með
8—9 stiga hita að morgni þrd. og mvd.,
en síðan við frámark. Bjart veður og
fagurt í dag, við norður. Kafaldsfjúk
norðanlands, með 3. stiga frosti á Blöndu-
ós og Akureyri, og 5 stiga á Grímsstöð-
um á fjöllum. (Landssíminn er tekinn
til að birta veðurskeyti frá þeim stöð-
um og Seyðisfirðl).
Málmnámið.
Gull og aðrir málmar.
Nú hefir gull fundist í tveimur sýn-
ishornum, er náðst hefir í þessa dagana,
annað á 119 fet og hitt á 124 feta dýpi
í Vatnsmýrinni.
Það er viðlíka djúpt og þar sem það
fanst fyrst í hitt eð íyrra, og þó all-
langt þaðan, 20—30 fet.
Má það heita merkileg tilviljun, ef
hizt hefir í sömu örmjóa æðina. Hitt
virðist öilu líklegra, að gullið liggi þarna
ekki í örmjóum æðum, heldur öðru vísi,
og þá öllu líklegra til arðs eða ávinn-
ings.
En ekki er enn leyst úr þeirri spurn-
ingu, hvort gull þetta er nokkurs virði,
þ. e. hvort svo er mikið um það, að
nokkurs ábata sé von á því að grafa
eftir því, — grafa regluleg námugöng
niður til að ná því.
Þvf svo slysalega hefir til tekist um
rannsóknaráhöldin, jarðborinn aðallega,
að hann hefir verið valinn af því tægi,
er mylur það sem fyrir verður, í stað
þess að hafa hann hins vegar: að hann
taki það upp í kólfum, alveg eins og
það liggur í jörðinni. Nú verður því
að dæla upp mulninginn úr nafarhol-
unni með vatni og rannsaka síðan þá
blötidu. -i eð því að gullið er málma
þyngst, getur það einmitt orðið eftir í
holunni, er annað næst upp, — örsmá
gullkorn.
Borinn er nú kominn 136 fet í jörðu
niður, og hefir hitt þar fyrir afarhart
grjótlag eða málms.
Engu minna í varið en gullfundinn
er þetta zink, sem fundist hefir, og það
ekki færri enn 3 lög af því, jafnvel
allhreinu. Þvísvo segja málmnámsfræð-
ingar, að þar sem zink finnist í jörðu,
bregðist aldrei, að eitthvað sé þar um aðra
málma. Og þó að svo væri ekki, þá
er zinkið tómt harla mikils virði, enda
svo um það sem aðra málma, að gull
er þeim ekki hóti mætara, ef minna
hefst upp úr að nema það en þá. Fá-
ist 100 kr. virði í zinki eða kopar úr
1 smálest af grjóti eðx leir með jöfnum
tilkostnaði og 50 kr. virði í gulli, sjá
allir, að meiri er ábati í þeim hinum
ódýru málmum en því.
Hór er í stuttu máli enn óráðin gáta
eða tæplega hálfráðin, h v o r t þeir,
sem lagt hafa fé og fyrirhöfn í Vatns-
mýrarmálmleitina, hafa upp úr því
hlaup en ekkert kaup, e ð a hór bólar
á vísi nýrrar mikils háttar auðsupp-
sprettu, sem getur gjörbreytt högum og
horfum höfuðstaðar vors og meira að
segja landsins alls.
Enskum botnvörpung
hafði hlekst á rétt fyrir utan leguna
á Sauðárkrók núna á miðvikudaginn,
í bálviðri. Vélarbátur úr kauptúninu
fór út að bjarga fólkinu, og náði skip-
verjum öium, en komst ekki með þá
að landi, heldur hrakti undan og hafði