Ísafold - 18.07.1908, Blaðsíða 3

ISAFOLD
Itl
hafði víðar um fundarhaldið, og sóttu
hann þvi fleiri en til var ætlast.
Sent var út í Stykkishólm eftir
Ingólfi Jónssyni verzlunarstjóra, sem
mun hafa verið ætlast til að yrði
þingmannsefni stjórnarmanna í móti
Bjarna. Ingólfur kom og á fundinn,
talaði þar fimm mínútur, en bauð sig
ekki fram.
Þeir töluðu all-lengi, Lárus og
Bjarni. Loks bjóst Lárus til, er langt
var liðið á kveld, að tala enn svo
lengi, að Bjarni kæmist ekki að, en
fundarmenn skildu það, og hreyfðu
sig hvergi. Loks hætti Lárus, og
hafði þá talað tvær stundir fullar.
Bjarni svaraði, en stutt fremur. Þá
tekur Lárus enn til máls, og var þá
illorður mjög. Þá gengu fundarmenn
út. Lárus talaði þá enn við sjálfan
sig um hríð, en þagnaði síðan. — Svo
segja menn, að stórum hafi hann bætt
fyrir Bjarna með þessu hátterni, og
hafi Bjarni nú eindregið fylgi um alt
kjördæmið. (Þetta er eftir símtali úr
Norðurárdal, frá einum fundarmanni).
Rangæingar stofnuðu til þing-
málafunda hjá sér 14. og 16. þ. m.,
við Þjórsdrbrú fyrir vesturhreppa sýsl-
unnar, og á Seljalandi fyrir austur-
hlutann.
Þjórsárbrúarfundurinn stóð 6 stund-
ir, kl. 1—7; átti að byrja kl. 11, en
beðið eftir ráðgjafanum, sem hafði
gist 'í Hraungerði um nóttína. Um
120 kjósendur flest á fundi á að gizka,
og nokkrir aðrir.
Umræður allmiklar og fjörugar,
allar um Uppkastið góða. Auk ráð-
gjafans töluðu af utanhéraðsmönnum
Björti lónsson ritstjóri og Jón Olafs-
son Þá töluðu af innanhéraðsmönn-
um 4 þingmannsefni: stjórnarliðarnir
Eggert prestur Pálsson og Einar bóndi
á Geldingalæk Jónsson, og stjórnar-
andstæðingar Sigurður Guðmundsson
frá Selalæk og Þórður Guðmundsson
hreppstjóri i Hala. Enn fremur sýslu-
maður (Björgv. V.) margar ræður.
Loks tóku til máls Kjartan prófastur
í Holti og síra Þorsteinn Benedikts-
son; þeir eru og stjóinarliðar. Með
Uppkastinu töluðu stjórnarliðar allir,
en hinir í móti.
Þingmannsefni stjórnarandstæðinga
vildu láta fresta málinu, — fresta
kosningum til vors og þingi til 1. júlí
n. á., og pví enga atkvæðagreiðslu hafa
um það að svo komnu. Þeir báru
því ekki fram neina fundarályktunar-
tillögu. En fundarstjóri, Björgvin
sýslumaður, sem var allur á bandi með
ráðgjafanum, hélt hinu fram og gerði
tilraun í þá átt, jafnvel ítrekaða, en sú
viðleitni fór út um þúfur, enda mun
honum hafa virzt stjórnarliðum (Upp-
kastsmönnum) horfa óvænlega, og iauk
við það, að hann lét bóka í fundargerð,
að atkvæðagreiðsla hefði engin orðið. —
Tillagan, sem fundarstjóra langaði til
að fá samþykta, fór í þá átt, að fund-
urinn teldi »óráðlegt að hafna kostum
sambandsnefndarfrumvarpsins*. (Hann
varðist allra frétta um, hvað gera
skyldi við ókostinai).
Af Seljalandsfundi er ófrétt enn. —
Reykvíkingar hurfu suður aftur að
Þjórsárbrúarfundinum afloknum.
Suðurför þeirra félaga Halldórs Jóns-
sonar og Jóns sagnfræðings hafði orðið
ekki góð þeim til handa. Þeir fengu
hvergi komið á fundi nema í K e f 1 a-
v í k, og var sá þeim mjög mótsnuinn.
í hinum hreppunum vita menn af 2
stjórnarfylgifiskum mest; í sumum eng-
um. Með því að búa sig út fyrir
fram með nöfn nokkurra Seltirninga
(6—7), hafði þeim tekist að hafa
saman lögmælta tölu meðmælenda
undir væntanl. þingmenskuframboð
(12). — Kjósarför kváðu þeir vera
hættir við.
Dáinn er
11. þ. m. merkisöldungurinn Ó 1 a f-
ur Sigurðsson dbrm. í Ási í
Hegranesi, fyrrum þingmaður Skag-
firðinga (1865—1867), meira en hálf-
níræður að aldri (f. 1822), valinkunn-
ur sæmdarmaður, búhöldur mikill og
framfaramaður fram á elliár, íróður
um margt og vel að sér. Þrírsynir
hans lifa hann, þar á meðal Björn
augnlæknir í Reykjavík.
Þingmalafandur
í Galtarholti.
Jón Jensson og ráðgjaflun.
Uppkastsmenn hræddir um sig.
Ólögum beitt viö kjósendur.
Af þessum fundi eru nú komnar
greinilegar fréttir; og er þetta viðbót
við talskeytið í síðasta blaði, eftir einn
fundarmánninn. — Komnir voru á fund-
inn margir hinna helztu kjósenda úr
allri Mýrasýslu, því fundarstaðurinn er
mjög nálægt niiðbiki sýslunnar. Þar
var ætlast á að væru eitthvað rúmt
100 kjósenda, en margt fleira kvenna
og yngri manna.
Fundurinn var hafður úti og var
veður hið bezta.
Sigurður Þórðarson sýslumaður setti
fundinn og stakk upp á sira Magnúsi
á Gilsbakka fyrir fundarstjóra, en hann
stakk aftur upp á sýslumanni, og var
það þegjandi samþykt.
Böðvar Jónsson kandídat frá Einars-
nesi bar fram þá tillögu, að hver
ræðumanna talaði ekki lengur í fyrsta
sinn en hálfa eða tvo þriðjunga úr
klukkustund, með því hér mundu
vera milli 10 og 20 ræðumenn, en
kjósendur langaði til að heyra sem
flesta; en úr öðrum héruðum hefði
heyrst, að sumir ræðumenn töluðu þar
timum saman og kæfðu með því fund-
ina.
Ekki vildi fundarstjóri bera upp
þessa tillögu, eins og hann var þó
skyldur til, en skaut þó til ræðumanna,
að vera sem stuttorðastir. Stungu
menn saman nefjum um það, að sýslu-
maður vildi láta ráðgjafann njóta sín
sem bezt og takmarka ekki mælsku
hans.
Jón Jensson talaði fyrstur og mælti
eindregið með Uppkastinu óbreyttu;
kvað þar fengið alt hið bezta, sem vér
hefðurn æskt. Annars var þessi orða-
slitringur, sem hann hreytti út úr sér,
mestmegnis skammir um einstaka fjar-
stadda menn [Björn Jónsson ritstjóra,
Kristján Jónsson háyfirdómara og Skúla
Thoroddsenj, og svo gremjuyrði um
ísafoldarblað, sem hann tók upp hjá
sér og var lengst af að rífast við. Ó-
víst taldi hann, að hann gæfi kost á sér
til þings. — Enginn rómur var gerður
að ræðuslitringi hans og engin hönd
klappaði.
Jóhann í Sveinatungu talaði og með
frumvarpinu og bauð sig til þings.
Auk þeirra talaði ráðgjafi (H. H.)
bæði oft og lengi, og varði Uppkastið
af móði og mælsku.
Móti ráðgjafa og þeim Jóni töluðu
þeir Böðvar oddviti Jónsson í Einars-
nesi, Jón hreppstjóri Sigurðsson á
Haukagili, Einar Hjörleifsson, Sigurð-
ur ritstj. bróðir hans, Ari Jónsson rit-
stj, og Þorsteinn Erlingsson; og létu
þeir hvergi sinn hlut.
Síðan var borin upp tillaga sú, sem
skeytið segir frá, og stóðu undir henni
16 meðal hinna merkustu kjósenda
sýslunnar, og var að heyra meðal á-
heyrenda, sem tillagan hefði góðan
byr; en þá stendur ráðgjafi upp og
telur tillöguna of óákveðna að orða-
lagi, því þetta, sem hún fari fram á,
vilji hann og allir. En hins gat hann
ekki, eða lézt ekki sjá, að tillagan fer
einmitt fram á það, að Uppkastinu sé
breytt svo, að það standi ljóst og ó-
tvírætt, að ísland sé fullveðja ríki og
jafn-rétthátt Dönum. Við þetta kom
kurr í menn og kröfðust þeir, að til-
lagan væri borin upp. En þá hefir
sýslumaður aftur upp orð ráðgjafans
og neitar með öllu að bera upp til-
löguna; heimtar að henni sé
breytt.
Þessu broti á öllum fundarreglum
svöruðu tillögumenn því, að þeir skor-
uðu á fundarstjóra að bera undir fund-
inn, hvort bera skyldi upp tillöguna
eða ekki.
En þessu neitar fundarstjóri líka, og
segist þá segja af sér fundarstjórn og
geti þeir kosið annan; fer hann þá
í þeim svifum burt úr fundarstjóra-
sætinu.
Ráðgjafa þótti víst nóg um, og skaut
því að honum, að þeir gæti komið
með breytingartillögu; þá áttar sýslu-
maður sig eitthvað og kemur aftur
í formannssætið og fer að skeggræða
um það við einn og einn tillögumann,
að þeir taki tillögu sína aftur; fekk
hann víst loks eitthvert vilyrði fyrir
því hjá formælanda, með því að ókyrð
var komin á fundinn og fjöldi manna
mjög gramur fundarstjóra fyrir hlut-
drægni hans og þingsafglöp, og
þótti mörgum sem hann óttiðist að
verða í minni hluta, en þætti væn-
legra að vinna einn og einn mann í
sumar. Enda var hér ekkert svigrúm,
því hann fór þá úr formannssæti í
annað sinn og sagði fundi slitið.
Þannig sleit fundinum í Galtarholti
og hafði hann þangað til farið að öllu
vel fram og rólega, og enginn maður
talað þar öðruvísi en kurteislega, nema
Jón Jensson, sem beindist þar óhæfi-
lega að fjarverandi mönnum.
Margir töluðu þar vel, þar á meðal
Jón hreppstjóri Sigurðsson í Haukagili,
og töldu það margir, að þar ættu
Mýramenn gott þitigmannsefni úr sín-
um hóp, einarðan mann og prýðilega
vel máli farinn.
Lélegust þótti mönnum tala Jóns
Jenssonar og sérstaklega tölur Jóhanns
í Sveinatungu; en sýslumaður þótti
minka við framkomu sína, því að
hann er alment vel látinn, og menn
höfðu ekki vænst þessarar hlutdrægni
af honum; og virtu menn svo, sem
hræðsla um ófarir Uppkastsins hafi of
mjög raskað stillingu hans um stund-
ar sakir.
1
— Oskiljanleg blindni. —
Manna rækilegast og röksamlegast
ritar gegn Uppkastinu alræmda lög-
fræðiskandidat Magnús Arnbjarnarson,
í 3 siðustu tbl. Þjóðólfs; Þessi eru
niðurlagsorð ritgerðar hans:
Verði frumvarpsuppkast millilanda.
nefndarinnar að lögum án gagngerðra
umbóta, þá væru það slík firn, sem
ekki eru dæmi til. Ef íslendingar,
sem þykjast nú, eftir eðlilegum, sögu-
legum og lagalegum rétti, vera alfrjáls-
ir og óháðir nokkurri annari þjóð, og
þykjast stöðugt hafa reynt að varð-
veita þenna rétt sinn, og hafa síðustu
áratugina verið að berjast fyrir að fá
hann viðurkendan, færu nú, ótilknúðir
og ókúgaðir af erlendu valdi, að ganga
að nokkrum samningi eða sáttmála
við Dani á öðrum grundvelli en þeim,
að þeir (íslendingar) fái fullkomlega
viðurkendan þennan rétt sinn, það
væri óskiljanleg blindni!
Það væri ekki einu sinni hægt að
segja, að Islendingar hefðu selt sjálf-
stæðisrétt sinn — enda væri það lítið
betra —; því hvar er andvirðið?
Þetta tal manna um fullkomið sjálf-
stæði og sjálfræði hefði þá ekki verið
annað en eintómt glamur 1
Því að hvaða nauðsyn knýr íslend-
inga til þess nú, að hrapa að því að
ganga að þessum samningi við Dani,
án þess að honum verði breytt þann-
ig, að sæmd Islendinga og rétti sé
borgið ?
Það nær þá ekki lengra en að
samningarnir stranda, og hafa íslend-
ingar þá óbundnar hendur (óglataðan
rétt sinn).
Það er gleðilegur vottur um þroska
almennings, hvernig frumvarpsupp-
kastinu til þessa hefur verið tekið,
og um það, að alþýða hefur ekki
blinda trú á hinum svo kölluðu »betri
mönnum«, sem veita Uppkastinu fylgi
sitt.
Staka
(Kveðin að Graltarholti 7. þ. m.).
Hér er engum sköpum skeytt,
Skorið er frelsið niður.
Stjórnarþýjum þykir heitt;
Því er enginn friður.
E.
Franskt skemtiferðaskip
kom hér í fyrri viki, allstórt og
einkarfrítt, er fyrir ræður frönsk
hefðarkona, madame H e r i 0 t, stór-
auðug, á að sögn_i40 niilj. franka,
og hefir með sér í sínu boði 6 föru-
nauta, karla og konur, jafnt af hvoru;
þar á meðal er allfrægur málari,
Charles Cottet. Fólk þetta fór alt til
Þingvalla, Geysis og Heklu. Því leið-
beinir Þorgrímur Gudmundsen kenn-
ari. Skipið liggur hér á meðan.
EH. ritsímafréttir
til ísafoldar.
Khöfn “/, kl. 7'/s.
Bryan er til nefndur forsetaefni sér-
valdsmanna (í Banduríkjum).
Blaðið Dannebrog (i Khöfn) átelur
afskifti Norðmanna af íslandsmálum.
Enskt bankalán.
Bankastjóri Emil Schou, er fór utan
í öndverðum þ. mán. að leita fyrir
sér um bankalán í Lundúnum, kom
aftur á Sterling 14. þ. m. og lætur
mikið vel yfir erindislokum; gat þó
ekki staðið við nema 3 daga í Lund-
únum. Hann skýrir ekki nánara frá,
hverju sér hafi ágengt orðið; er ef til
vill ekki fullséð um það; en aðrir
nefna eitthvað á aðra milj. kr., er
ádráttur hafi fengist um, gegn veði í
íslenzkum bankavaxtabréfum.
Lárus og Bjarni.
Skrifað er ísafold úr Stykkishólmi
14. þ. m.:
Nú í morgun fór Breiðafjarðarbát-
urinn (Geraldine) á stað héðan og inn
í Hvammsfjörð. Þeir voru meðal
farþega, félagarnir Lárus og Bjarni (frá
Vogi), sem héðan fer við bezta orð-
stír. Fanst flestum mjög um rök-
færslu hans (B.) fyrir máli voru, og
afburðamælsku. Enda var L. sem
leiksoppur í hendi hans.
L. hafði einatt að undanförnu hótað
Bjarna að fylgja honum eftir á fund
Dalamanna og mæla þar með honum.
Bjarni bað hann vera vel kominn
þangað. Við eruni ekkert hræddir
um að hann (L.) eigi þangað mikið
fremdarerindi, að minsta kosti ef hann
hefir ekki fundarstjóra í vasanum og
lætur hann gera fundarafglöp til þess
að rugla fundinn; þvi þarf naumast
að gera ráð fyrir þ a r.
Um íkveikjuglæp
varð uppvíst nýlega á Isafirði á
hendur Bjarna nokkurum Sigurðssyni
verzlara frá Borg. Eldur kviknaði f
húsi hans með búð aðfaranótt 1. júlí,
en tókst að slökkva áður en húsið
skemdist til muna. Þó var fólk í
húsinu uppi yfir búðinni hætt komið;
stökk út á nærklæðum. Grunur lagð-
ist á húseiganda, Bjarna þennan, sem
var snarað í gæzluvarðhald, og játaði
á sig glæpinn von bráðara; hann hafði
fengið til förmann sinn, Sigvalda Guð-
mundsson, að kveikja í húsinu.
Háskólapróf.
Margir íslendingar hafa gengið undir
ýms próf við Khafnarháskóla í f. mán.,
þó enginn embættispróf.
Geir G. Zoéga lauk fyrri hluta prófs
í mannvirkjafræði við fjöllistaskólann
með 1. eink.
Guðmundur Sk. Thoroddsen lauk
fyrri hluta læknaprófs með 1. eink.
og þeir Björgólfur Ólafsson og Vern-
harður Jóhannsson með 2. eink.
Magnús Gislason fyrri hluta lög-
fræðisprófs með 2. eink.
Forspjallsvisindapróf hafa þessir stú-
dentar af hendi leyst: Ásgeir Gunn-
laugsson, Pétur Halldórsson, S'gfús
Maríus Jóhannsson og Sveinn Valdi-
mar Sveinsson með ágætiseinkuun,
Alexander Jóhannesson með 1. eink.
og Jón Jónasson með 2. eink.
Læknaskólinn.
Embættisprófi við þann skóla iauk
í f. mán. Sigvaldi Stejánsson með 2.
eink.
Veðrátta
vikuna frá 12. júlí til 18. júlí 1908.
Rv. Bl. Ak. Gr. Sf. Þh.
s 118 9.8 10.5 8.5 8.4 9.8
M 12.0 13.9 14.5 11.2 7.4 8.6
Þ 10.8 12.0 12.0 12.0 9.2 8.8
M 11.4 13.1 16.9 11.8 6.4 10.8
F 11.1 9.7 9.8 13.0 8.7 9.8
F 10.7 10.5 12.0 10.0 12.8 10.6
L 12.0 12.0 14.0 13.5 9.2 8.7
Gufuskipin (fa8tráðnu). Sterling (E.
Niehen) kom 14. þ. m., tveim dögum
undan áætlun, frá Khöfn og Leith með
um 70 farþega. Fór á rúmum 3*/a
sólarhring milli Leith og Keykjavikur, og
stóð þó við 7 tima i Vestmannaeyjum. Ná-
lægt helming farþega voru Bkemtiferðamenn,
þar á meðal 20 Þjóðverjar í hóp eðafélagi,
karlar og konur, og ferðast hér til Þing-
valla, Gieysis og Giullfoss, og 5 aðrir þeim
frálausir; ennfremur 10 enskir ferðamenn.
Meðal hinna má nefna Emil Schou banka-
stjóra og hans frú (frá Englandi), Friðrik
Jónsson kaupmann, Boga Th. Melsted sagn-
fræðing, franska konsúlinn nýja M. Jean-
Paul Bríllouin, frú Katrínu Briem (frá.Viðey),
Mr. Berrie stórkaupm. fráLeith, Braun stór-
kaupmann frá Hamborg, Ólaf J. lafsson
tannlækni frá Chicago, ym. Joh. Finnboga-
son og Kristínu Biering, stúdentana Georg
Ólafsson, Guðm. Ólafsson, Geir Zoéga 0g
Vernharð Jóhannsson.
Prospero kom miðvikud. norðan um
land og austan með nokkra farþega og fór
aftur í morgun vestur um land og norður;
Magnús Blöndahl verksmiðjustjóri tók sér
far með því.
Tækifæriskaup á
g’ufuskipi.
Gufuskipið Premier frá Grimsby,
sem næstliðinn vetur strandaði á
Hörgslandsfjörum (milli Skaftáróss og
Hvalsíkis) í Vestur-Skaftafellssýslu, er
til sölu. — Skipið er að sjá óbrotið
og verður selt þar sem það er og
eins og það er með akkerum, festum,
ljóskerum, áttavitum og öðru tilheyr-
andi, setn er um borð í skipinu. —
Skriflegum boðum í skipið veitt við-
taka til 15. ágúst.
Helgi Zoega,
______________Reykjavik.__
Enskar húfur.
Stærsta úrval i bænum, fleirf
hundruð úr að velja
í Vesturgötu 11.
Viðg/erö á slitnum fötum fæst á
Laugaveg 27 B.
Tækifæriskaup
á Humber-reiðhjólum.
Menn snúi sér sem fyrst til utidir-
ritaðra.
Blöndahl & Einarsson,
Lækjargata 6.
3 herbergi og eldhús
til leigu í Suðurgötu 8 frá 1. okt.
D. Östlund.
5 herbergi ásamt eldhúsi
til leigu i.okt. Miðstöðvarhitun.
P. Östlund.
í fjarveru
minni hefir trésmiður PéturVngimund-
arson, Laufásveg 16, urnsjón með húsi
mínu. Gand. juris Einar Arnórsson
gegnir málfærslustörfum.
Einar M. Jónasson,
yfirréttarmálfærslumaður.
Hænsnabygg, mais,
laukup, og allskonap
niðupsuðuvöpup nýkomið
í verzlunina í
Yesturgötu 39.
Hvergi betra verð.
Jón Árnason.________
Búðarstúlka
óskast að verzlun hér í bænum. Um-
sóknir, merktar: BúðarstörJ, sendist í
skrifstofu ísafoldar.
Verzunarbúö iil feigu.
©. éstlunó.
Untlirritaður vill fá
duglegan ferðahest
leigðan í 8—io daga túr.
________B. H, Bjarnason,
Kartöflur
nýkomnar til
Guðin. Olsen.
Ullarsala.
\'egna þess að margir bændur hafa farið þess á leit, að við seljúm
fyrir þá ull — hreina og óhreina — á erlenduin mörkuðum, tilkynnum við
hérmeð, að ullinni verður veitt viðtaka í húsi nefndu Kaupangur (tiæst við
Sláturhúsið) í Reykjavik frá þessum degi til 18. þ. m.
G. Gíslason & Hay.