Ísafold - 23.10.1909, Blaðsíða 2

278
ISAFOLD
Loftferðir millilHafnar og Hamborgar.
Oet fr/drfí afðækkei visenae 5Ballone>
nf de 1/der bx/rs L uftshibet
Bsgcrste Bmdmeo Maskfne
fbrreste Baad20fbd
lang med MasJdne
Loftskipið Zeppelin III.
í ráði er að koma á loftskipasamgöngum milli Kaupmannahafnar og Hamborgar á sumri komanda — einu
sinni í viku hverri.
Til ferðanna á að kaupa loftskip af Zeppelins-gerðinni, sem ísafold flytur hér mynd af. Myndin er af
Zeppelin III, loftskipi því, er Zeppelin greifi fór á milli Friederichshafen við Bodenvatn og Berlínar seint í ágúst-
mánuði. Seytján loftbelgir bera skipið, — af þeim sjást 5 á myndinni — en hinir 12 skiftast á báða bóga þess-
um 5. Aftast á myndinni sést stýrið, en framan á er oddur dálítill úr aluminium, til að taka á móti höggum, ef
skipið rekst á. Loks sjást neðanámyndinnibátartveir,hinn stærri 10 alna langursem ætlaðireru vélumogfarþegum o. s. frv.
Á ferðunum milli Hamborgar og Hafnar er ætlunin, að gera annan bátinn, þann stærri, svo úr garði, að i
honum verði borðsalur, svefnstofa og önnur þægindi. Ennfremur útsjónarpallur fyrir farþegana, svo að þeir geti
notið þess sem fyrir augun ber. Farrýmið á að verða fyrir alt að 18 farþegum, en skipshöfnin verður 6 manns.
Ferðin milli Hafnar og Hamborgar er búist við að taki 6 tíma (talsvert styttri en járnbrautarferðin) — og
búist við, að hún kosti 300—35Ö kr. fyrir hvern.
Geigvænlegur sjóhrakningur
Um ÍOO mannslíf i veði.
Mánudaginn 11. þ. m. að áliðnu
lagði gufuskipið F 1 o r a frá Björgvin-
jargufuskipafélagi á stað frá Húsavík
beint til ísafjarðar áleiðis hingað til
Reykjavíkur; hefir verið i förum hér
við land í sumar að staðaldri, frá
Norvegi, til farþega flutnings og kaup-
varnings. Farþega hafði það innan
borðs þetta sinn rúma 80, en skips-
höfn 13—14 manns.
Þegar leið á nótt gerði afspyrnu-
rok á norðan með megnu kafaldsfjúki;
var þá komið á miðjan Húnaflóa.
Ekki var viðlit að halda áfram ferð-
inni i þeim aftökum, með náttmyrkri,
og var þá stefnt til hafs, á veðrið.
Veður þetta stóð fulla 3 sólarhringa,
fram undir morgun á föstudaginn.
Þá fór að lina.
Aðfaranótt miðvikudags braut sjór
stjórnpallinn efri, áttavitaklefann og
sjálfan áttavitann, en þeir meiddust
allir, er staddir voru uppi á pallinum,
4 að tölu: skipstjóri, stýrimaðurinn
æðri og 2 hásetar. Einn lenti á
skipsbátnum, annar á bátströnunum,
þriðji niðri á öldustokk, og var mikil
mildi, að hann lenti ekki utan borðs.
Hann meiddi sig það í síðuna, að
hann lá 2—3 daga.
Það var þó verst, að stýrishjólið
brotnaði, og varð ekki stýrt framar.
Rak þá skipið á hliðinni miðvikudag
allan og fram eftir fimtudegi. Þá
tókst að komast að eftra stýrishjólinu
og notast við það; hafði verið ófært
eftir þiijunum fyr en það, vegna klaka
Þar var annar áttaviti, en bilaður.
En 2 voru vara-áttavitar undir þiljum.
Annar þeirra var hafður í reykinga-
klefanum, og reynt að stýra eftir hon-
um; en það var mjög erfitt.
Fimtudagsmorguninn þóttust ein-
hverir sjá land, ímynduðu sér það
vera Grænland, en líklegra þykir, að
það hafi veri hafís. Þá var haldið í
suður, en gekk seint, með því að bil-
að hafði eitthvað í vélinni, svo að
gufa mistist út.
Ekkert vissu þeir, hvar þeir voru
staddir. Þeir rendu færi 170—180
faðma, en höfðu engan botn.
Föstudagsmorgun slotaði veðrinu,
og rofaði það til um hádegisbil, að
mæld varð sólarhæð. Þá voru þeir
9 mílur danskar útnorður af Látra-
bjargi, á 70 fðm. dýpi. Þá hvesti
aftur stórum, en kyrði sjó um sólar-
lag, í skjóli af landi; það var Skor.
Þá var haldið undir Rauðasand og
lagst á Keflavík, er dimma tók.
Morgunin eftir, laugard., var gert við
vélina og lagað það, sem hægt var,
og eftir það lagt á stað til Patreks-
fjarðar stundu eftir hádegi; komið þar
í rökri.
Meðal farþega var stúlka, er komið
hafði á skipsfjöl á Akureyri, áður en
farið var til Húsavikur, dottið þá í
sjóinn og lagst á járnrimlana yfir
gangvélinni til að þurka sig, lent eft-
ir það fram í hásetaklefa, og verið
lokuð þar inni, er veðrið skall á og
hásetar fengu nóg að gera á þiljum
uppi, en komust ekki þangað aftur
fyrir sjódrifi yfir skipið og klaka.
Komst hún ekki úr þeirri prisund
fyr en eftir 3 sólarhringa, bragðaði
hvorki þurt né vott og sat í kolniða-
myrkri. Henni hélt við vitskerðing,
er lokið var upp fyrir henni.
Framganga skipstjóra er orðlögð
fyrir vaskleika og árvekni. Hann
sofnaði ekki dúr nær 3 sólarhringa.
Hann heitir Stuhr.
Frá Patreksfirði fór Flóra til ísa-
fjarðar og kom hingað miðvikudags-
kveld 2o þ. m.
James Cook
sá er getur um í fremstu greininni
að farið hafi fyrstur umhverfis jörð-
ina um Suðurhafið, gerði það á árun-
um 1769—1776.
Nýgift
eru cand. phil. Gunnar Egilsson og
Guðrún Thorsteinsson (frá Bíldudal).
Þau fóru utan á Sterling.
„Skaftfellingur“inn i
Lögréttu.
Eg hefi hingað fcil leitfc hjá mér að
svara persónulegum ónotum, er Lögr.
hefir haft meðferðis til mfn í brófköfl-
um öðru hvoru, síðan í fyrra. — Eg
hefi einnig látið ósvarað fúkyrðum Jóns
í Hemru í sama blaði í vetur, einkum
vegna þess, að eg taldi honum þau ó-
sjálfráð, eftir »hrapið« í fyrra sumár og
öll vonbrigðin, enda virðist hann hafa
lokið sór af í þetta eina skifti.
En það er öðru máli að gegna um
þenna brófkafla-mann, er drítur í Lögr.
því nær með hverjum straum nú orðið.
Reyndar er hann ekki svara verður,
en þó þykir mór, sem eg verði, annara
vegna, er eigi þekkja ti), að veita hon-
um viðtal um stund, og er þá sjálfsagt
í því sambandi að benda á, hvers konar
garpur hann er, þessi brófkafla höfundur,
er nú upp á síðkastið nefnir sig »Skaft
felling«:
Hann þekkist bezt í sinni sveit undir
nafninu »Trolli« og þykir hann bera
það nafn með rentu. Hann er einn af
þessum fólum, er að sjálfs sín dómi vita
alt og geta alt. Hann er stjórnfræð-
ingur, og rithöfundur þykist hann vera
með afbrigðum og vitnar hann oft í rit-
gerðir sínar í Lögr., um stjórnmál og
annað, en það eru brófkaflar hans, svo
vitlausir sem þeir eru og ógeðslegir.
Ekki hefir hann kosningarrótt og er
hann þó um þrítugfc. Því var það sagt
— og haft eftir honum sjálfum — að
hann bæði Hannes Hafstein, í fyrra
sumar, að veita sór leyfi til að kjósa
Jón í Hemru. En til mikillar undrunar
fyrir garpinn, gat Hannes ekki veitt
leyfið, hversu mikil nauðsyn sem á var
og lá þá við sjálft, að Trolli mundi
snúast gegn Hannesi, því að honum
þótti ómaklega með síg farið og illa
launuð dygg þjónusta. En það tókst
að stöðva hann með því að lofa honum
að fara um alla sýsluna með þann boð-
skap, að Tyrkinn mundi brátt koma, ef
eg yrði kosinn, því að þá mundu Danir
sleppa af okkur hendinni, hæfcta að
verja okkur og þá hefði Tyrkinn ekk-
ert að hræðast.
Kaup skyldi Trolli hafa fyrir ferðir
þessar, en það fekk hann aldrei, þvf
að flokk hans varð að engu gagni.
Einn erfiðleika hefir þessi maður átt
við að stríða og hann er sá, að fá sór
vist. Bændum hefir staðið stuggur af
garpinum, en lausamaður hefir hann
ekki þoraö að vera, enda ekki haft efni
á að fæða sig.
Þannig er nú ráð þsssa merkismanus
og máttarstólpa Hannesarmanna í V,-
Skaftafellssýslu. Getur verið, að eg
minnist hans síðar og nefni skírnarnafn-
ið, því að það er nauðsynlégt, að þjóðin
þekki slíkan höfund.
Síðasta bróf hans, er eg hefi séð, er
í 45. bl. Lögr. þ. á. og er aðalinnibald
þess þetta:
Að eg hafi ekkert leiðarþing haldið;
að erindi mitt á þing hafi veúð það, »að
vera með öðrum til að sparka i H. Haf-
stein«.
Að eg hafi ekkert fyrir sýsluna unnið, en
tafið fyrir brú á Rangá »með atkvæði um
ófyrirsjáanlegan tima«;
að eg hafi greitt atkvæði með Thorefé-
lagstilboðinu og, að því er mér skilst, ver-
ið á móti síma til Garðsauka;
að mönnum »verði á« að sakna Guðlaugs,
en um það dugi ekki að tala nema eg leggi
niður þingmensku.
Að því er leiðarþing snertir, þá eru
orðin óþörf. Blöðin flytja fregnir um
það, er á þingi gerist, jafnóðum, og
miklu gleggri, en hægt mundi að gefa
á stuttum fundi og mönnum þykir þar
af leiðandi ekkert varið í leiðarþing, gefa
sór ekki tíma til að sækja þau langar
leiðir.
Mór vitanlega hefir leiðarþing aldrei
verið haldið í Y.-Skaftafellssýslu, sem
ekki er heldur von, jafnerfitt og menn
eiga að sækja sarneiginlega fundi, sakir
vatnsfalla og vegalengdar.
Eg er því viss um, að engum kjós
enda minna hefir dottið slíkt þing < hug.
En Trolli hefir líklega heyrt getið
um skraf Reykjavíkur um leiðarþing í
Reykjavík og hefir ætlað sór að verða
fljótur til að nefna það líka í »sinu
umdæmi«.
Um eriudi mitt á þing er það að
segja, — þeim er eigi vita það áður —
að það var hið sama og aunarra sjálf-
stæðismanna: að varna þess, fyrst og
fremst, að róttindum landsins yrði af
salað í hendur útlendu valdi um aldur
og æfi. Að það só »spark« í H. Haf-
stein, eins og þessi maður segir, fæ eg
ekki skilið. Og satt að segja held eg, að
veslings Trolli geri litla flokknum engan
greiða með því að kalla það »spark« í
H. Hafstein, er til sjálfstæðis horfir
fyrir land og lýð. Lögrótta hefði að
minsta kosti getað látið þá kenningu ó-
flutta, hvernig svo sem hún annars lít-
ur á það mál.
Um það, hvort eg hafi unnið mikið
eða lítið fyrir kjördæmi mitt, tala eg
ekki við Trolla. Það eru kjósendur
mínir, sem dæma um það og þeirra dómi
hlíti eg að sjálfsögðu.
Þá segir margnefndur sómamaður, að
eg hafi tafið fyrir brú á Rangá »með
atkvæði um ófyrirsjáanlegan tíma«. Eg
veit ekki, hvernig á að skilja þetta, það
er svo vísdómslega orðað. En rétt þykir
mór að geta þess, að Rangá hefir aldrei
verið og verður víst aldrei talin vont
vatnsfall.
Að minsta kosti telja Skaftfellingar
komið yfir öll vötn, þótt ófarið só yfir
Rangá, og satt að segja hefi eg aldrei
orðið var við, að þeir teldu það sórstak-
lega nauðsynlegt að brúa þessa á. Þess
er og heldur ekki von. Hvað ætli þeim
sýnist Ytri-Rangá borin saman við
Jökulsá, Kúðafljót, Hverfisfljót, Núps-
vötn eða Múlakvísl, þegar Sandvatnið
rennur í haua? Ekki annað eða meira
en lítill bæjarlækur.!
Ætli Skaftfellingum sfcæði í raun og
veru ekki nær að heimta brýr á eitt-
hvað af þessum vötnum, sórstaklega á
Hverfisfljót og Jökulsá. Jökulsá verður
mannsbani því nær árlega og bannar
mönnum umferð vetur og sumar, og
Hverfisfljót hindrar svo Fljótshverfinga,
að þeir komast ekki nema einstöku hausfc
með sauðfó yfir fljótið og geta þar af
leiðandi ekkert selt eða komið á markað.
Þannig hindrar það þá í öllu og oft er
það beinlínis li'fshætta að fara yfir fljótið.
Þefcta nefnir Trolli ekki og vita þó
flestir, að bót hefði átt á þessu að ráða
fyrir löngu, ef sýslen hefði notið jafn-
róttis við sumar aðrar sýslur. En, að
ekki skuli vera skelt brú á Rangá undir
eins og það er nefnt, þykir sumum af
þessum guðsvoluðu minnihlutamönnum,
ganga glæpi næst og Trolli heldur, að
hann só skyldur að vera með þeim.
Þá er það, að eg hafi greitt atkvæði
með Thorefólagstilboðinu. Þótt það skifti
ekki miklu, hvort svo var eða ekki, þá
vil eg geta þess, sem Trolli ekki veit,
að þetta tilboð var aldrei rætt 1 þeirri
deild, sem eg átti sæti í og þar af leið
| andi greiddi eg aldrei atkvæði um það.
Hið sama er að segja um símalínuna
I til Garðsauka. Hún var ákveðin og fcil
| hennar veitt fó á þingi 1907. En þá
var jafníramt heimtað svo hátt tillag til
línunnar frá hlutaðeigandi sýslum, að
þær gátu ekki og vildu ekki inna það
af hendi og þess vegna var lagningu
símans frestað. En síðasta alþingi bætti
úr þessu ranglæti, er sýslurnar voru áður
beittar, og lækkaði tillagið um helming
og þvl er það, að síminn er nú kominn
austur að Garðsauka.
Þetta veit hvert einasta mannsbarn í
landinu, það er eg viss um, nema vesl-
ings Trolli og er honum það vorkunn,
jafnheimskum manni. En vorkunnarlaust
ætti honum að vera, að þegja um þessi
og önnur málefni, er hann ber ekkert
skyn á. Og illa breytir Lögr. við þessa
»máttarstoð« flokksins síns / Vestur-
Skaftafellssýslu, að láta hana blaðra
þvílíkar vitleysur og hór hefir verið
bent á.
Mönnum »verður á« að sakna Guð-
laugs, segir Trolli ennfremur. Hverjum
ætli verði þetta á? Eða er það ávirðing
að sakna hans? Eg held ekki. Hitt
gæti rétt verið, að margir söknuðu Guð-
laugs, bæði eg og aðrir, sem yfirvalds
og framkvæmdamanns í hvívetna f hór-
aði, þar til núverandi sýslumaður kom.
En síðari ára stjórnmálastefuu Guðlaugs
sakna víst fáir, svo sem raun hefir borið
vitni.
Er nú rakinn þráðurinn í bréfkafla
mannBÍns, ef þráð skyldi kalla, og verð-
ur hór því staðar numið að sinni.
Gunnar Olafsson.
Guðsþjónusta i dómkirkjunni á morg
nn:
Á hádegi: sira Jóhann Þorkelsson; alt-
arisganga.
Siðdegis: sira Fr. Friðriksson.
Gufuskipln, Flóra kom 4 miðviku-
dagskvöld úr hrakningaferð sinni, og fer
aftur á mánudaginn. Farþegar voru á ann-
að hundrað, m. a. Páll Jónsson yfirréttar-
málafl. m., Carl Sæmundsen kaupmaður,
Jón Bergsveinsson skipstjóri, Emil Strand
frá ísafirði 0. s. frv.
Sterling fór i fyrrakvöld beint til Hafn-
ar. Farþegar m. a. Ól. Ólafsson kaupm. með
frú sinni, Gunnar Egilsson cand. og frú hans,
Aage Möller stórkaupmaður, Guðm. Svein-
björnsson cand. jur. með frá, ungfrú Helga
Þórðardóttir (frá Hól), Chr. Nielsen um-
boðssali, Philipsen forstjóri Steinolíufélags-
ins, verzlunarmennirnir Ragnar ÞorsteinB-
son og Arni Einarsson, Árni Riis fullm.,
frú Tutein, 2 franskar hjúkrunarkonur, frú
Margrét Arnadóttir 0. fl.
Ingólfur, Thorefélagsskipið, kom i fyrra-
dag frá útlöndum og austurlandi með lið-
ugt 300 farþega, flest kaupafólk frá Aust-
fjörðum. Skipið fór aftur vestur og norð-
ur i gær.
Ceres kom i nótt frá útlöndum kringum
land. Farþegar m. a. Jón alþm. Jónsson
frá Múla, Guðm. Böðvarsson kaupm. (frá
Leith), Jón Féldsted skraddari (frá Höfn)
0. fl.
Kornyrkja á Norðurlandi.
Ræktunarfélag Norðurlands hefir
gerl kornyrkjutilraunir undanfarin ár
og hepnast vel 2 seinustu árin.
Nokkurar byggtegundir, ein hafrateg-
und og vetrarrúgur hafa orðið full-
þroska.
»Nú er búið að slá vetrarrúginn
og binda hann í knippi, sem reist
eru upp til þerris á akrinum, segir
Norðurl. Sjá ferðamenn, sem um
akurbrautina fara, nýstárlega sjón:
mannhæðarhá kornöx vaxin í islenzkri
mold. Það er talandi vottur þess
hvern árangur jarðræktin getur gefið
hér á landi, ef henni [er sómi sýndur
og reynsluvísindi nútímans höfð til
leiðbeiningar*.
Fríi Svíþjóð,
Verkfallið. Banatilræði.
---- Kh. ll.okt.
Verkfallinu er ekki lokið enn;
35,000 manns eða svo hafa ekki tek-
ið upp vinnu enn.
Ungjafnaðarmenn heitir yzti fylk-
ingararmur jafnaðarmanna, til vinstri,
þeir er lengst fara. Þeir eiga sérstakt
málgagn í Stokkhólmi og eru allöfl-
ugir í Svíþjóð yfirleitt. Blað þeirra
er hið svæsnasta og eggjar allfast til
hryðjuverka. Ætla margir þeirra, að
það sé eina ráðið til að koma sinu
máli fram.
I fyrradag kom böggull einn með
póstinum til forstjórans fyrir útflutn-
ingsfélagi einu sænsku, Hammar að
nafni. Þegar hann opnaði böggulinn,
sprakk alt með hvelli miklum, og
Hammar misti tvo fingur á hægri
hendi og brendist talsvert á hinni.
Annars sakaði hann eigi. Annar mað-
ur sænskur fekk og samskonar bögg-
ul, en hann var opnaður með svo
mikilli varkárni, að ekki kviknaði í
sprengikúluuni.
Þetta er kent ungjafnaðarmönnum
en þó hefir ekkert komist upp entiþá.
Lombroso dauður.
(Slrafregn frá Khöfn 19. okt.)
Cesare Lombroso, var ítalskur lækn-
ir af Gyðingaættum, f. 1835:
Heimsfrægð vann hann á rannsókn-
um sínum á glæpum og glæpamönn-
um. Aðalbók hans hér að lútandi:
L’Uomo delinquente (Sakamaðurinn)
kom út 1871 og vakti þá allsherjar-
athygli um víða veröld.
Lombroso taldi glæpametin vera
með sérstöku einkennilegu sköpulagi:
Höfuðskapnaður þeirra væri ekki ólík-
ur höfuðlagi mongólska kynflokksins
og hárvöxtur öðruvísi en annara
manna.
Glæpsemi taldi hann oftast tekna
í arf frá foreldrum og forfeðrum;
undirrót hennar oftast vera drykkju-
skap, saurlifnað og fátækt og harð-
ræði lægri stéttanna o. s. frv. Eina
ráðið til að útrýma glæpsemi væri
því að taka fyrir drykkjuskap og saur-
lifnað með öllu mögulegu móti og
gera það, sem framast væri unt til
verndar fátækari stéttunum.
-----sxse----
Guðm. G. Bárðarson,
bóndi frá bæ í Hrútafirði fór utan
á Sterling og ætlar sér að stunda jarð-
fræðisnám fyrir styrk þann (1000 kr.),
er þingið siðasta veitti honum.
Kynnisför
norðlenzkra bænda til Suðurlands
er verið að ráðgera á næsta sumri,
þann veg, að nokknr (3) bændur úr
hverri sýslu i Norðlendingafjórðungi
ríði suður — helzt i júnilok — og
fari um Suðurlandsundirlendið — meira
eða minna, — komi á Þingvöll, í
Borgarfjörðinn o. s. frv. Er þetta
ráðið í því skyni að auka kynningu
Norðan- og Sunnanbænda. Búist við,
að Ræktunarfélagið og Búnaðarfélagið,
hvort um sig, veiti einhvern styrk til
fararinnar.
Va milj. kr. ábati.
Þess er getið í grein um samgöngu-
samningana í Norðurlandi 25. f. mán.,
að Hamborgarferðirnar muni leggja l/2
miljónar króna gróða upp i hendurn-
ar á verzlunarstéttinni íslenzku, ef
hún notar þær almennilega. Svo
mikið sparast á lykkjunni, sem þýzk-
ar vörur og annarra þjóða leggja á
leið sína með því að koma við í
Kaupmannahöfn: flutningsgjald og það,
sem kaupmenn í Khöfn leggja á vör-
una. Þess vegna meðal annars er
Thoresamningurinn glæpur í augum
/awáíverkfræðingsins, to«í/læknisins eða
land-hvað þeir eru nú, höfðingjar þeir,
er hafa Lögréttu að málgagni. Það
mun verða svo að skilja, að eftir
þeirra skilningi sé landiö ekki Island,
heldur Danmörh.