Ísafold - 23.10.1909, Blaðsíða 3

ISAFOLD
279
Mannfjðldi á Islandi
í árslok 1908.
Biskup skýrir frá í síðasta N. Kirkju-
blaði, að eftir skýrslum prestahafi mann-
fjöldi á landinu verið í f. á. lok 82,410.
Á árinu hafa fæðst alls 2344. Þar af
andvana 79 og óskilgetin 274. Tví-
burafæðingar hafa verið 27 og ein þri-
burafæðing. Tala óskilgetinna barna
fer minkandi. Hún hefir verið ná-
lægt 15 af hverjum 100 fæðingum,
en er nú ekki meir en n —12, líkt
og í Danmörku. (Fróðlegt væri að
greina óskilgetnar fæðingar í bæjum
og i sveitum sundur, til þess að vita
hvorar eru tíðari). Dáið hafa 1671.
Þar af 3 manneskjur eldri en 95 ára.
— Voveiflega hafa dáið alls 79.
Biskup gizkar á, að nokkur vanhöld
muni hafa orðið hjá prestunum, er
þeir töldu, og muni mega telja vist,
að nú séum vér orðnir
83,000.
HViðkoman hafði verið næsta ár á
undan (1907) 630, og árið þar áður
um 900.
Fyrir 8 árum, er reglulegt mann-
tal fór fram hér álandi, 1. nóv. 1901,
reyndist íóiksfjöldinn vera um 78^/2
þús. Hefir þá aukist síðan um 4V2
þúsund eða um 560 á ári; og er það
heldur minna en milli næstu talninga
á undan, eða 11 árin frá 1890 til
1901. Þá fjölgaði um nær 700 á ári,
eða um 7,500 alls.
Hn áratuginn næstan þar á undan,
1880—1890, fækkaði landsfólk-
inu um ix/a þús. alls, sama sem um
150 manns á ári. Þá voru vestur-
farir óvenjumiklar sum árin, auk þess
sem mislingarnir drápu 1300 manns
umfram meðaltal ella.
Hér um bil 11 þús. skortir enn á
tvöfaldan manníjölda á landinu á við
það sem var árið 1800. Hann var
þá rúm 47 þús. Og 57 þús. 40 ár-
um síðar. Svo hægfara var mann-
fjölgunin í þann tíð: 250 á ári að
meðaltali.
Seyðisfirði 6. okt : Ekki eru korfurn-
ar allbkostar góðar. Þó hygg eg ástœður
manna hér ekki lakari, heldur öllu betri
en viða annarsstaðar á landinu. Það má
ráða af líkum, að þröngt verði um föng
hjá mörgum þeim, er mestmegnis hafa fieytt
sér á lánsfé, þegar tekið er fyrir öll lán
— og lánstraust þrotið. Kanpmenn nú
farnir að sjá ókosti lánsverzlunarinnar og
og er mælt, að nú ætli þeir að láta henni
vera lokið með öllu. Betur &ð þeir hefðu
gert það fyrr. Þetta mun mörgum þykja
þungar bnsifjar — einkum vegna vanans.
En úr mun rætast von bráðar og enginn
þá sakna þessarar úreltu og hvimleiðu við-
skiftareglu.
Verzlun hefir verið fremur erfið 4 sumar.
Verð á útlendri vöru afarhátt, en miður
gefið fyrir hina innlendu. Það bjargar,
að afurðir til sjós og lands eru með meira
móti.
Peningavandræðin afskapleg, og þýðir
ekki um að fáre^st, þvi að margur mun
vera svo skuldugur, að ekki mætti á það
bæta, þótt peningar væri fáanlegir. Að
minsta kosti er oss sagt, að svo sé. Eg efa
þó, að það sé rétt, þegar um heildina ræð-
ir. Hitt mun sanni nær — að minni l.yggju,
að mikið af skuldunum sé á röngum stað.
Er það leitt og bagalegt, að landstjórnin
skuli ekki sjá sér fært að verða við itrek-
uðum áskorunum um, að setja hér upp úti-
bú frá Landsbankanum. Það mundi vera
til mikils hagræðis, jafnvel þó ekki væri
þar veitt önnur lán en gegn fasteignarveði.
Þá yrði setn sé hjá þvi komist, að greiða
íslandsbanka aukaþóknun fyrir slik lán.
Afföllin á skuldabréfunum eru tilfinnanleg
aukageta ofan i önnur peningamarkaðs-
vandræði.
Úr þessu verður að bæta. Og við ger-
um okkur góða von um, að það verði gert,
er hin nýja bankastjórn tekur við völdun-
um, því að vel virðist hafa tekist með skip-
un bankastjóranna. — —
18. okt. Hér gerði ofsaveður, með snjó-
bleytu og hvassviðri 2. þ. m., og setti nið-
ur feiknasnjó á fjöll og heiðar, svo að fjár-
rekstrar teptust. Nú var aftur fyrir nokkr-
um dögum brotist niður yfir heiði með c:
2000 fjár, og umferð haldist siðan. Tiðin
er þó altof óstöðug, sifeldir rosar og rign-
ingar.
Sunnlenzkir sjómenn, þeir, er hér hafa
verið í sumar, fara nú flestir með Ingólfi
— með mestallan arðinn af Bjávarútvegin-
um hér í sumar. — Það er meira þeim til
hróss og ánægju, en útvegsbændunum, seín
sitja eltir með skarðan hlut. — Yið þvi
þyrfti að sjá í byrjun vertíðar, en tjáir
ekki um að sakast i vertiðarlok.
Norðurskantið meira en 300
manna bani-
Frá árinu 1800 til 1830 varð norður-
heimskautið 67 mönmim að aldurtila.
Þeir fórust í heimskautsleit. Á næstu
40 árum voru þeir komnir upp í 107
og árið 1900 voru þeir orðnir 312 alls,
sem farist höfðu í norðurleit á einni
öld.
Frægir hestar-
í Liverpool á að stofna bráðlega hesta-
safn, þar sem geyma á beinagrindur af
frægum reiðhestum og hafa þær til sýnis.
Þetta er þó ekki allsendis ný hugmynd.
í vopnabúrinu f Stokkhólmi eru allir
uppáhaldshestar Svíakonunga úttroönir,
alt frá dögum Gústafs Vasa. í Hohen-
zollernsafniuu í Berlín stendur gæðingur
Friðriks mikia, Condó, enn i dag með
öllum tygjum. í fornöld var frægum
hestum sýnd meiri virðing en þetta.
Þar sem stólpagripur Alexanders mikla,
Bukepnalos, lózt, lót hann reisa borgina
Bukephalia. Minnisvarði var reistur fræg-
asta brokkara í Róm hinni fornu, And-
rámon, og sömuleiðis skeiðhesti Anton-
fusar Verusar, Volucer. Caligúla keisari
gerði alt til virðingar Incitatus hesti
sínum. Yfir hann var breitt purpura-
klæði og prýddur var hann gimsteinum.
Jatan, sem hann var látinn óta úr, var
úr fíiabeini og gulli. Hesthúsið var
marmarahöll og glitsaumaðir þrælar voru
látnir stjana undir jálknum. Það er jafn-
vel sagt, að Calígúla hafi ætlað að gera
hestinn að ræðismanni.
Að verða afburðamaður.
Uppeldisfræðingurinn Swett Marden
hefir ritað fyrir æskulýðinn í Ameríku
bók, sem heitir Pusbing to the
f r o n t. í þessari bók, sem nú er not-
uð í skólum í Japan, bregður höf. birtu
yfir sitthvað í sálarlífi amerískra mil-
jónamæringa. Hann kemst að þeirri
niðurstöðu, að margir af iðnkóngum
Ameríku hafi komist svo langt, sem
þeir hafa gert, vegna þess, að þeir hafi
farið eftir meginreglum ýmissa merkustu
stjórnmálamanna og hershöfðingja heims-
ins.
í bókinni er mikið af smásögum og
ummælum ýmissa frægra manna um
sjálfa sig og ástæðurnar til þess, að þetta
hefir orðið úr þeim.
Bíddu ekki eftir sórstöku tækifæri,
segir Marden á einum stað, taktu litla
atburði og gerðu úr þeim mikla. Smá-
mennin bíða eftir hentugu tækifæri,
mikilmennin skapa það sjálf.
Cornelíus Vanderbilt fór að gera út
gufuskip án þess að honum byðist nokk-
urt sórstakt tækifæri. Hann var sann-
færður um, að haun ætti mikla framtíð
fyrir sór, og haua einsetti hann sór að
gera að sínu »tækifæri«. Hann bauðst
til að flytja allan póstflutning til Evrópu
ókeypis og fara fleiri ferðir en áður, en
þó hafði stjórnin orðið að gjalda of fjár
fyrir flutning þenna. Þetta var með
þökkum þegið og með þessu fekk hann
mikinn fjölda farþega á skip sín og ó-
grynni vöruflutnings.
Þegar hann var beðinn um að segja
frá leyndardóminum í öllu þessu, svar-
aði hann: Leyndardómur! Þetta er
enginn leyndardómur. Það eina, sem
verður að gera, er að hugsa um atvinnu
sína og slá ekki slöku við hana.
— Gætir þú, spyr Swett Marden
lærisveininn, verið sá grjótpáll aö halda
áfram, ef þú ættir að bíða ósigur í 9
orustum af 10 eins og Blucher? Gætir
þú gert eins og Washington, botið lægra
hlut í fleiri orustum en þú gazt sigrað
í og borið þó efra skjöld að lokum með
akapfestu þinni einni?
Þrekmiklum manni er ekkert ókleift,
segir Marden. Ókleift!, sagði Pitt
hinn eldri, þegar kunningi hans einn
sagði um eitt af fyrirtækjum hans, að
það væri ókleift, alt það sem eg á í er
ókleift. Napoleon sagði um orðið ókleift,
að það væri orð, sem ekki væri til nema í
orðabókum heimskingja.
Jafn-mikilsvert viljanum er og það,
að nota tímann rótt og að vera stund-
vís. Það eru til tvísýnur í æfi allra
mikilmenna. Þá getur alt farið forgörð-
um, ef andinn hikar eða hugurinu bilar.
Það kostaði Cæsar h'fið, að haun geymdi
sór að lesa boðskap, sem honum var
færður. Alvarleg störf á morgun — orð-
tak, sem allir þekkja úr grísku sögunni,
var feigum munni mælt. Sórhvert glat-
að augnablik getur leitt af sór ógæfu,
sagði Napoleon. Afríkufólagið í Lund-
únum vildi láta Ledyard landkönnuð
fara fyrir sig til Afríku í ranusóknar-
ferð og lót því spyrja hann, hvenær
hann gæti orðið ferðbúinn. Snemma í
fyrramálið, svaraði hann. Og þegar
John Jerves var spuiður um, hvenær
hann gæti tekið við skipi sínu, svaraði
hann: Undireins.
Hvað kosta heimskautaleitir?
Það er gert ráð fyrir því, að kostn-
aðurinn við suðarskautsleit þá, sem fyrir-
huguð er frá Englandi á vori komanda,
nemi 800,000 kr. Þetta er tiltölulega
lítil fjárhæð þegar gætt er að því, að
50 menn eiga að taka þátt í förinni.
Þegar Sir John Ross ætlaði í heimskauts-
leit í annað sinn, var honum synjað um
styrk af stjórninni. Þá gaf Whisky-
kóngurinn, Felix Booth, honum 400,000
krónur og í þakklætisskyni fyrir þetta
rausnarvik, nefndi Ross eftir honum
landið, Boothia Felix, sem hann fann á
leiöinni. Koldeweysförin þýzka kostaði
alls rúmar 400,000 kr. Skipeigandinn
Rosenthal í Bremen gerði út þrjá leið-
angra á árunum 1869—71. Þeir kost-
uðu 120,000 kr. auk gufuskipakostnaðar.
Könnunarferð Payers kostaði hins vegar
ekki nema einar 24,000 kr., en hún var
heldur ekki löng. Seinna fóru ferðirnar
að verða dýrari. Til Tolls-leiðangursins
veitti rússneska stjórnin 950,000 kr
Til »Baldivia«-leiðangursins, er sendur
var til þess að rannsaka hafdýpi, veitti
ríkisdagurinn þýzki 300,000 kr. styrk.
En yfirleitt eru könnuuaraðferðir í Af-
ríku miklu dýrari að tiltölu en heim-
skautaleitir.
8mátt og stórt víða vegu
— Hröðust ferð um Atlauzhaf þvert,
milii Englands og Bandaríkja, er sú, sem
eitt með stærstu skipum í heimi, Manritania
bin enska, fór fyrir fáum vikum: á 4 sólar-
hringum 10 tímum og 87 minútum.
— Þráðlausri firðritun er her-
málastjórnin rússneska að koma sér upp um
þessar mundir milli Pétursborgar og Yladi-
vostock austur við Kyrrahaf. Það er sjálf-
sagt tuttugu sinnum meiri vegarlengd en alt
Island endilangt, og kvað þó ekki þurfa
nema 3—4 millistöðvar.
— öömul beinagrind. Símað var
frá Paris til Khafnar fyrir hálfum mánuði,
að fundist hefði þá fyrir skemstu skamt
frá bænum Le Buque í Dordogne-amti undir
kletti því nær ósködduð beinagrind af manni,
er visindamenn fullyrða að muni vera 20,000
ára gömul. Þar voru og hreindýrshnútur
og högnir steinar til að kveikja með eld.
— Öndverðir skulu ernir klóast. Svo
mæltu forðum vaskir drengir og vel að sér
gervir, og horfðust i augu á hólmi. En
huglaus varmenni gerðu vesala f 1 u g u -
menn til höfuðs þeim, er þeir vildu feiga.
Leppar nefnast slikir flugumenn nú á tím-
um. Það eru leigðir saurblaða-ábyrgðar-
menn. En söm er enn þeirra gerð, er var-
mensku þá hafa i frammi, bæði flugumanna
og skúmaskotsóþokka þeirra, er þá gera út.
— Stærstu eyjar 4 i Norðnrálfu eru:
Bretland hið mikla 4000 fermilur
ísland............... 1900 —
írland............... 1500 —
Sikiley.............. 470 —
— Eiffelturninn i Paris, er reistur var
1889, fyrir réttum 20 árum, er 300 stikur
eða 936 fet á hæð og kostaði 3 milj. 600 þús.
kr. Dómkirkjan i Ulm er 161 stika. Dóm-
kirkjan i Köln 160. Keops pýramidi á
Egiptalandi 150. Pétnrskirkja í Róm 140.
Réðhústurninn i Khöfn 105. Sivaliturn i
Khöfn 36 st., sama sem 137 fet.
Miklu eru margir menn valdalausir meiri
auðmenn nú á tlmum en voldugir
þjóðhöfðingjar, ekki sizt miljónamæring-
arnir i Ameriku. Þó er keisurum og kon-
ungum yfirleitt vel lifvænt.
Róssakeisari er sagður þeirra einna fjáð
astur. Hann hefir 36 milj. i árstekjur af
jarðeignum sinum, enda kváðu þær vera
méiri um sig en alt Frakkland.
Tyrkjasoldán er þó sagður enn tekju-
hærri. Lífeyrir hans er talinn að visu ekki
nema 20 milj. En hitt vita menn, að hann
kostar 60 milj. kr. um árið til kvennabúrs
sins.
Austuríkiskeisari er maður stórauðugur,
hefir 22 milj. kr. um árið. Hann eyðir þó
mjög litlu handa sjálfum sér. En fjölsl
hans er honum afardýr.
5 milj. i lifeyri.
hefir ekki nema 4/6 milj' kr.
Danakonungur hefir 1 milj. og F
forseti eins.
En Taft Bandarikjaforseti ekki nem
dollara. (Sumir segja 25 þús. doll.).
Lík
Ingimars Sigurðssonar, búfræðing:
frá Draflastöðum, þess, er týndist
desembermánuði í fyrra, fanst þ. 11
sept. síðastliðinn norðan og vestan
vert í Héðinsskörðum, undir bamra-
belti 10—20 faðma háu. Líkið var
lærbrotið, er það fanst. Hefir hann
hrapað fram af hömrunum og fótur-
inn þá brotnað, svo að hann hefir
enga björg getað veitt sér, en orðið
að bíða dauða síns hjálparlaus.
Reykjavíkur-annáll.
Alþýðustyrktarsjóður. Bæjarstjórn sam-
þykti i fyrra dag tillögur fátækranefndar
um úthlutun styrks úr honum til 45 gamal-
menna, þar af 3 karlmanna.
Brunabótavirðing staðfesti bæjarstjórnin í
fyrra dag á þessum húseignum:
Högna Finnssonar Grundarstíg 7,6970 kr.
Tómasar Tómassonar Bergstaðastr. 11 A
2756 kr.
Dánir: Björn Ólafsson augnlæknir 47 ára.
Dó 19. okt.
Ingibjörg Jónsdóttir ekkja, 84 ára, Brekku-
stig 1. Dó 20. okt.
Elliðaárnar. Bæjarstjórn samþykti i fyrra-
dag að veita M. Bartolomeus kost á"að fá
leigða laxveiðina í Elliðaám næsta ár fyrir
400 pd. sterl. (= 7,200 kr.), og að mega
fá leigutímann lengdan um 2 ár hin næstu.
Erfðafestuiönd veitti uæjarstjórnin á slð-
asta fundi þeim Pétri Ingimundarsyni og
Helga Jónssyni i Kringlumýri norðanverðri
alt að 8 dagsláttum, með 4 ára ræktunar-
tima, að meðtöldu girðingarárinu. Ýmsum
synjað um leiguland.
Fasteignasala. Þingl. 21. okt.
Hjálmtýr Sigurðsson verzlunarmaður sel-
ur húsfrú Guðrúnu V. Guðmundsdóttur hús-
eign nr. 43 við Laufásveg með tilheyrandi
lóð og girðingum. Dags. 25. okt.
Lárus Benediktsson emeritprestur fær upp-
boðsafsalsbréf fyrir búseign nr. 50 B við
Laugaveg fyrir 2675 kr. Dags. 13. okt.
Þórður Gislason trésmiður á Kaldárbakka
selur Jónatan Jónssyni gullsmið í Rvik
húseign nr. 34 við Njálsgötu með tilh. fyr-
ir 4100 kr. Dags. 12. okt.
Hjúskapur. Geir Jónsson frá Hjarðarbóli
á Akranesi og ym. Gróa Halldórsdóttir 22.
okt.
Guðmundur Magnússon Ánanaustum og
ym. Ingibjörg Gisladóttir s. st. 5. okt.
Hafliði Hjartarson trésmiður Bókhlöðu-
stig 10 og ym. Ingveldur Guðmundsd'ttir
16. okt.
Kristbjörn Einarsson Skólavörðustig 3 og
ym. Guðrún Jónsdóttir 9. okt.
Kristinn Sigurðsson múrari Grettisgötu 11
og ym. Elisabet Bergsdóttir frá Sunnuhvoli
2. okt.
Jarðarför
Björns heitins Ólafssonar augnlæknis fer
fram á þriðjudaginn 26. þ. mán. og byrjar
með húskveðju kl. II1/, á heimilinu Tjarnar-
götu 18.
f
Ishús
og kælihús hefir undirritaður keypt og
útbúið hér í K a u p m a n n a h ö f n til
geymslu og sölu á íslenzkum afurðum,
einkum
rjúpum
linsöltuðu kjöti
rullupylsum
linsöltuðum íiski
og síld
og eftir nýjárið einnig á
nýjum fiski og
nýju kjöti
ísvörðu, kældu eða frosnu.
Allar íslenzkar vörur verða teknar
til geymslu og sölu fyrir mjög lág
umboðslaun, svo sem saltfiskur, síld
saltkjöt, gærur, ull, dúnn o. s. frv.
Ágæt sambönd við stórkaupmenn,
smásala, hóteleigendur og privat
heimili hér.
Kaupmannahöfn 25. sept. 1909.
H. Th. A. Ttiomsen,
Blömsturlaukar
flyacinther — Tulipaner — Narcisser
Tacetter — Crocus — Ixia
Scylla m. m. fá$t á
Stýrimannastíg 9.
Kassi í óskilum, merktur Sigrið- ur Björnsdóttir Reykjavík. Vitja má til Kristjáns Jónassonar, Laugaveg 47.
Stúlka óskast i vetrarvist. Upp- lýsingar i Grjótagötu xo.
Fæði, þjónusta og húspláss fæst á Laugaveg 38.
2 áföst herbergi móti suðri, húsgagnalaus, bæði með forstofuinn- gangi, fást leigð strax í Bergstaða- stræti 9 A (niðri). — Jón Oýeigsson.
Dugleg og húsvön stúlka óskart í vist nú þegar. Ritstj. vísar á.
Til sölu (fyrir gott verð) failegt smáborð úr eik, borðstofugögn saman- tigandi með leðursætum, hengilampi 0. fleira hjá Grahame, Laugaveg 46.
Herbergi til leigu fyrir einhleypa í Þingholtsstræti 26 (niðri).
Fæði, mjög ódýrt og gott, fæst á Spítalastíg 5.
Mudressur vanal. fást á Laufás- veg 4 hjá Bened. Sigfússyni söðlasmið.
Telpukjóls, sem komið var fyrir í sumar til hreinsunar hjá Sigrúnu Kjartansdóttur, óskast vitjað sem allra fyrst.
í sumar hefir tapast nýsilfur- búin svipa, merkt: Geir Zoéga. Hver sem kann að hafa fundið, skili henni gegn fundarlaunum til kpm. G. Zoéga.
Reiðbeizli hefir fundist nálægt Fossvogslæk: Réttur eigandi getur vitjað þess til G. Zoéga.
I»rifin og myndarleg stúlka óskast í vist nú þegar. Afgr. vísar á.
Gott og ódýrt fæði fæst enn á Laufásveg 4.
Kanarifugl hefir tapast, finn- andi er vinsamlega beðinu að skila honum í Vesturgötu 5.
18 tegundir af enskum vaðmálum og dömuklæðum í verzlun G. Zoega.
Vlunið eftir að
þurmjólk
fæst bezt og ódýrust í verzlun
Jöns Þörðarsonar
Þingholtsstræti i.
Ensk vaðmál og
dömuklæði
eru, eins og vant er, áreiðanlega lang-
bezt, ódýrust og úr mestu að velja í
verzl. G. Zoéga.
Aldan.
Fundur næstkomandi miðvikudag kl.
8 e. m. í Báruhúsinu. — Áríðandi að
allir félagsmenn mæti.
Stjórnin.
Nýjar myndabækur:
* Robinson +

Munchhausen
með íslenzkum texta nýkomnar í bók-
verzlun ísafoldar. Ágætar barnabækur.
Gufuhreinsað fíður
65, 75 og 1,00 pr. pd.
hjá
Frá i. apríl 1909 verður laus stað-
an sem hjúkrunar- og ýorsfóðukona
sjúkrahússins á ísafirði. Laun 600
kr. árl, 2 herbergi til ibúðar og 1
herbergi fyrir vinnukonur. Forstöðu-
kona sér um húsþrif og þvotta, hefir
á hendi sjúkrahjúkrun, lætur sjúkling-
um í té fæði, ljós og hita fyrir ákveð-
ið endurgjald, - en launar sjálf vinnu-
konum.
Nánari upplýsingar hjá sjúkrahús-
neínd ísafjarðar.
Umsóknir með vottorðum um hjúkr-
unarnám og meðmælum lækna séu
komnar til sjúkrahústiefndar fyrir 1.
febr. 1910.
Isafirði 10. okt. 1909.
í umboði sjúkrahúsnefndiu.
D. Sch. Thorsteinson,
héraðslæknir.