Ísafold - 21.05.1910, Síða 1

Kemiu út tvisvar l viku. Vorð Arg. (80
arkiv minst) 4 kr., eriendih c ki eða l1/*
■loliar; borgist fyrir mið.jan júli (erlondifi
fvrír fram).
1SAF0LD
Uppsðgn (skrífleg) bundin við Aramót, er
ógild nema komm só til útgefanda fyrir
1. okt. eg aaupandi skuldlans viö blaðiö
Afgreiðsla 5 Aueturstraoti 8.
XXXVII. árg.
I. O. O. F. 915687a
Forngripasafn opið sunnud., þrd. og fmd. 1*2—2
íslandsbanki opinn 10—2 */* og 5 l/t—7.
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa frá 8 árd. til
10 siðd. Alm. fundir fsd. og sd. 8 */t siðdegis
Landakotskirkja. Guðsþj. 91/* og 6 A helgum
L&ndakotsspitali f. sjúkravitj. 10‘/t—12 og 4—5
Landsbankinn 11-2*/«, ðVt-B1/«. Bankast.j. við lJ-2
Landsbókasaln 12—3 og 5—8. ÚtlAn 1—3
Landsféhirðir 10—2 og 5—6.
Landsskjalasaínið A þrd. fmd. og ld. 12—1
Lækning ók. i læknask. þriðjd. og íöstd. 11—12
Náttúrugripasafn opið A1/*—2l/t á sunnudögum
Tannlækning ók. Pósth.str. 14, 1. og 3. md. 11—1
Lárus Fjeldsted
vfirréttarmálafærslumaður
Lækjargata 2
Heima kl. n—12 og 4—5.
Trausti lýst á ráðkerra.
Aukaþingi mótmælt.
Úr kjördæmi Gautlanda-Péturs.
Úr Aðaldælahreppi í Suður-Þingeyj-
arsýslu hefir ísafold verið sent trausts-
yfirlýsing sii, er hér fer á eftir.
Innlimunarmennirnir hafa í vetur
freistað að skera upp herör um land
alt gegn ráðherra, sent smala sína
»inn á hvert einasta heimili* með
fullar skjólur ósanninda og yfirdrep-
skapar.
Og hver hefir svo árangurinn orð-
ið? Þeir hafa getað hóað saman vilt-
ustu Uppkastsmönnum á einstaka
stöðum til fundarhalda, — en undir-
skriftaskjölin hafa víðast hvar sokkið
i jörðu, svo að um þau veit engin
sál, nema sá »útvaldi«, er fyrir því
varð að taka á móti þeim úr póstin-
um.
Og enn hefir árangurinn orðið sá,
er þá herra, Uppkastsberserki, naum-
ast varði, að ýmsum mætum mönn-
um hefir ofboðið svo ósannindaaustur
og svívirðingarróður þeirra, að þeir
hafa algerlega af eigin hvötum tekið
það upp hjá sjálfum sér að mótmæla
aðförum Heimastj(!)manna og þakka
ráðherra djarfiega og dugmikla fram-
komu í bankamálinu og stórmálum
þjóðarinnar.
Eitt dæmi þess, er yfirlýsingin þessi,
úr kjördccmi Péturs jrá Gautlöndum.
Húu hljóðar svo:
Yérundirrit. kjósendur til alþiugis ( Að
aldrelahreppi lýsuni hórnieð yfir þakklœti
voru og fullu trausti til ráðherra íslands,
herra Björns Jónssonar, fyrir aðgjórðir
hans í bankamálinu, er að voru áliti
hafa í fylsta máta verið réttmætar og
nauðsynlegar. Álítum vér, að æsingar
þær, er vaktar hafa verið gegn þeim,
eigi við ekkert að styðjast annað en
skammsýni eina og óhlutvendni, og muni
því falla um sjálfar sig fyr en höfunda
þeirra varir. Vér viljum einnig votta
herra Birni Jónssyni þakklæti vort fyr-
ir hina þýðingarmiklu framgöngu hans
í sambandsmálinu og aðflutningsbanns-
málinu, og treystnm því fastlega, að
hann megi vænta öruggs fylgis meiri
hluta þjóðarinnar til farsæls sigurs í
þeim málum.
Aðaldælahreppi, í marz 1910.
Jóhanoes Friðlaugsson kennari Fjalli.
Gnðmundur Stefánsson bóndi Fótaskinni.
Jóhannes Þorkelsson hreppstj. Fjalli. Sig-
urður Jónasson bóndi Hranni. Jóhannes
Jónatansson bóndi Klambraseli. Baldvin Þor-
grimsson bóndi Nesi. Gisli Sigurbjörnsson
bóndi Prestshvammi. Jónas Sigurbjörnsson
bóndi Yztahvammi. Vilhjálmur Jónasson
bóndi Hafralffik. Indriði Þorkelsson bóndi
Fjalli. Jakob Þorgrimsson bóndi Haga.
Þorgrlmur Pétnrsson bóndi Nesi. Sigtrygg-
nr BjörnBSon bóndi Jarlsstöðum. Páll Jóa-
kimsson bóndi og kennari Arbót. Kristján-
Jónsson bóndi Hólmavaði. Björn Sigurgeirs-
son bóndi Haga. Sigmnndnr Sigurgeirsson
Árbót. Davið Jósefsson bóndi Árbót. Stein-
þór Jónsson bóndi Hafralæk. Geirfinnur
Sörensson bóndi á Tjörn. Vigfús Sig
nrgeirs8on bóndi Bergstöðum. Pétur
Bergvinsson bóndi Jódisarstöðum. Jón Þórð-
arson Jódisarstöðnm. Jakob Jónsson Skriðn-
landi. Hernit Friðlangsson bóndi Sýrnesi.
Stefán Guðnason bóndi Grímshúsum. Gnðm.
Guðnason. Helgi Jóhannesson bóndi Múla. 1
Sigurjón Friðfinnsson bóndi Miðhvammi. |
Reykjavík laugardaginn 21. maí 1910.
32. tölublað
Fráfall Björnstjerne Björnsons.
----- Khöfn 5. maí ’IO.
Eins og símað hefir verið, andaðist skáldjöfur Noregs 26. f. m. kl. 88/*
síðdegis í hotel Wagram í París. Hann hafði legið þar veikur í allan vetur,
oft milli heims og helju. Altaf voru að heyrast fregnir af helstriði hans, en
altaf fór svo, að dauðinn varð að hopa á hæl. Hinn mikli maður var eigi
auðsóttur. Hann var brynjaður logandi lífsfjöri og eldurinn gneistaði af hon-
um þar sem hann lá í rúminu. Hann gaf dauðanum litinn gaum, þó að hann
stæði uppi yfir honum. Hann var sjálfur að tala um ókomna tímann, rita
blaðagreinar, yrkja ný ljóð, hugsa og hjala um næsta skáldrit sitt. En dauð-
inn var iðinn við sitt; atlögurnar gerðust æ tíðari — og loks brast bogastreng-
urinn.
Þriðjudagskvöldið (26. f. m.) stundu af miðaftni fekk hann skyndilega
nýtt aðsvif, og var lækna þegar vitjað. En þeir fengu við ekkert ráðið. Nokkr-
í fyrstu var ákveðið að láta norskt herskip sækja lík Björnsons til Frakk-
lands, en úr því varð eigi, því að ekkjan hafði gjört ráðstafanir til, að það
yrði flutt á járnbraut hingað til Khafnar. Þá var ákveðið að senda hingað
herskipið Nores; til þess að taka við likinu hér.
Sorgarförin um Kaupmannahöfn.
Laugardaginn 30. f. m. kom lík Björnsons hingað á aðaljárnbrautarstöð-
ina. Átti þaðan að flytja líkið gegnum borgina niður að sjó, á skipsfjöl i
Noreg er þar lá albúið til ferðar.
Líkið kom skömmu fyrir hádegi, og var saman»kominn á stöðinni ijöldi
stórmennis til þess að taka við því. Síðan var því eKÍð gegnum borgina og
blöktu fánar á hverri stöng á leið þeirri, er líkið fór um. Á eftir likfylgd-
inni gengu þúsundir manna sorgargöngu og höfðu ýms félög bæjarins fylkt
sér með fána í broddi. Yfir
líkkistu Björnsons var breidd-
ur norski fáninn og allur var
vagninn sem einn blómbeð-
ur. Meðal annars var þar
blómsveigur frá Bókmentafé-
laginu islenzka.
Þegar líkið var komið
á skipsföl flutti Zahle yfirráð-
gjafi hjartnæma ræðu til þess
að færa Björnson hinztu kveðju
fyrir hönd dönsku þjóðarinn-
ar og tjá Noregi hlutdeild
Dana í þessari miklu sorg.
Hagerup sendiherra
Norðmanna i Kaupmannahöfn
þakkaði fyrir hönd norsku
stjórnarinnar.
Að því búnu lét herskipið
frá landi, en á landi lék hljóð , SorgarathöfaÍD í Khöfn.
færaflokkurinn: Ja, vi elsker Á myndmni sjást. Björn elzti sonnr Björnsons
, , , t.,v .. VT (lengst til hægri), þá forsætisráðherra Dana Zahle
dette landet, þjóðsong Noregs og við hlið honum ekkj-a Björnsons, Karolina. Þan
eftir Björnson. eru að ganga á skip á eftir kistunni.
Björnson á banabeðnum. Bergljót dóttir hans sitnr hjá likinn.
Jarðarförin.
um sekúndum áður en hann skildi við, reis hann upp i rúminu, greip hend-
inni í hjarta stað og mælti með ofurveikum róm:
Nú er búið!
Þetta voru siðustu orð hans. Hann hné aftur á bak á koddann og
skömmu síðar var hann örendur. Andlátið var hægt og rólegt, eins og ljós
liði útaf. Við banasængina voru viðstaddar kona hans Karolina og dætur hans
tvær, Dagný ekkja Alberts Langen bóksala, og Bergljót, kona Sigurðar Hinriks- J
sons Ibsens.
Sorgfarfregniu berst út.
Frú Björnson símaði þegar andlátsfregnina til Noregs, til Hákonar kon- 1
ungs — og skömmu siðar '?ar hún símuð út um allan heim.
Hotel Wagram i París, húsið, sem Björnson lézt í.
(Hviti krossinn sýnir herbergi hans.)
og mist hefði náinn ættingja sinn eða ástvin.
Hér i Danmörku vakti fregnin um andlátið mikla athygli og söknuð,
enda var Björnson mikill vinur Dana. Blöðin birtu um hann löng eftirmæli,
rituð af merkustu mönnum þjóðarinnar, sem flestir höfðu verið kunningjar
Björnsons og sumir alúðarvinir. — í Svíþjóð var og lofsamlega um hann
ritað, þrátt fyrir gamlar stjórnmála-erjur. Mörg heimsblöðin fluttu um hann
marga dálka og samhrygðarskeytin drifu að úr öllum áttum til konu hans og
barna.
í gistihúsið (Hotel Wagram) i París, þar sem hann lézt, kom fjöldi
franskra merkismanna og rituðu nöfn sín í sérstaka bók, er þar var lögð fram.
Má þar meðal annarra nefna ýmsa nafnkunna menn frá Dreyfusmálinu: Briand,
Claretie, Labori, Clemenceau o. fl. 0. fl.
í Noregi varand-
látsfregninni tekið með
miklum harmi, svo sem
vænta mátti, og næsta
dag, þegar almenning-
ur vissi um atburðinn,
blöktu fánar á miðri
stöng um allan Noreg.
Blöðin komu öll
út með svartri sorgar-
rönd og öll fluttu þau
löng eftirmæli um hinn
látna þjóðskörung.
Þegar konungar
andast, er landssorg fyr-
irskipuð í ríkjum þeirra,
en þar fylgir ekki altaf
hugur máli, og það er
fátítt yfirleitt, að heil
þjóð verði harmi lostin
út af láti eins manns.
— Norska þjóðin átti
hér á bak að sjá sínum
mesta manni og bezta
— og þenna dag grét
margur Norðmaður likt
Líkið flutt heim.
Á fundi norska stórþingsins flutti forsetinn, Hálvorsen, hlýja minningar-
ræðu um Björnstjerne Björnson og hlýddu þingmenn á ræðuna standandi.
Forseti stakk síðan upp á, að jarðarförin og heimflutningur liksins færi fram
á ríkisins kostnað, og var það samþykt.
Bjömson var jarðaður þriðjudaginn 3. þ. m. frá Þrenningarkirkju í Krist-
janíu. Snemma morguns tók fólk að þyrpast inn í kirkjuna, meðan rúm
lej7fði. Kirkjan var tjölduð svörtu og veggir og súlur skreytt pálmum Og
Björnson 26 ára. Björnson 76 árt
sýni hennar. Hann taidi það yíirleitt enga furðu, þó að andlaus kristindðm-
ur leiddi til guðleysis meðal gáfaðra og góðra manna. Ræðan þótti hin sköru-
legasta; en það hefir hneykslað marga eftir á, að gamall prestur skyldi biðja
sannkristna menn að taka sér Björnstjerne Björnson til fyrirmyndar.
Þá talaði Fridtjof Nansen hjartnæm minningarorð um Björnson og fóst-
urjörðina.
Þá stóð upp sænska skáldið Verner von Heidenstams og talaði nokkur
orð um höfðingjann Björnson. Hann kvaðst hafa elskað Björnson næst föður
sínum og móður. Hann kvaðst ekki vilja þakka neitt, því að það væri altof
lítið. Hann kvaðst ekki vilja kveðja, því að Björnson mundi lifa þótt hann
Sorgarathöfnin i Kristjanin.
Likfylgdin í aðalstræti borgarinnar, Karls Jóbanns götn.
blómum. Þar var saman komið alt stórmenni landsins, og skáld og listamenn
víðsvegar að.
Prestur sá er iíkræðuna flutti heitir Hermann Lunde, maður mjög frjáls-
lyndur. Ræða prestsins vakti mikla athygli. Hann flutti Björnson þakkir
fyrir hönd norsku kirkjunnar og varð í því sambandi fjölorður um þröng-