Ísafold - 01.06.1910, Síða 2

134
ISAFOLD
Nýkomið í verzl.
DAGSBRÚN
Haröir hattar frá 2,45—645.
kr. tn., því mikið kom meira en unt
var að selja út um bæinn, og kaup-
menn bættu að kaupa þau. Liggja
enn miklar birgðir óseldar hjá kaup-
mönnum, bæði af innlendum jarðepl-
um og útlendum. — Minka mun
hvötin til að rækta jarðepli og flytja
þau langt, ef niður fyrir 8 kr. fer tn.
Eggin.
Likt mun segja mega um fram-
leiðsiu eggjanna. Þó lítið sé af þeim
innlendum á haustin og veturna —
meðan nálega engin hæna verpir hér
á landi — þá eru svo miklar birgðir
til af útlendum eggjum, að viðogvið
er fúleggjunum varpað í sjóinn. Og
varla held eg að borgaði sig fyrst um
sinn, að gera járnbraut til þess að flytja
eggin á henni. — Annars er hænsa-
ræktin lítil tekjugrein á flestum stöð-
um. Sé nokkuð til muna keypt af
kornvöru til hænsafóðurs, þarf mark-
aðurinn fyrir eggin að vera góður og
viss, ef hæns á að vera meira en mat-
vinnungur, sem ekki verpir nema 100
eggjum á ári, þó að þau verði flutt
kostnaðarlaust á markaðinn.
Mjólkin.
Hvernig er honum varið þessum
»ágœta nýja markaði Jyrir mjólk á óll-
um tímum árs« ?
Margir hafa kúabú í Rvk, sumir
stór, t. d. Vilhjálmur á Rauðará, um 20
kýr. Svo er líka flutt til bæjarins
nú orðið mjólk úr meginhluta þriggja
hreppa: Seltjarnaneshr., Bessastaðahr.
og Mosfellssveit. Auk þess var í sum-
ar flutt daglega mikil mjólk afKjalar-
nesi; einnig í vetur annan daginn oft-
astnær. Nú er líka orðið öðruvísi en
var, þegar mjólk í Rvk vantaði nálega
árið um kring. Svo var mjólkin mikil
er á leið júnímán. og í júlí, að illa
gekk að selja hana. Var gert talsvert
af skyri, og farið með dálítið heim
aftur. I ágúst fór hún að seljast tregðu
lítið og mun þá hafa verið nægilega
mikil. í september og oktober varð
mjólkin of lítil, og varð þá allmikil
eftirspurn eftir henni. Þegar kom
fram i nóvember kom aftur fullmikið,
tregt að selja og talsvert gert af skyri.
Því tregara í desember, meira gert af
skyri, mysu helt niður og nokkuð af
mjólk sent heim aftur. Lækkaði hún
þá í verði.
í janúar, febrúar og marz hefir ver-
ið almenn umkvörtun um, að illa gangi
að selja mjólkina. Sumir sögðu mér
(í janúar og febrúar), að þeir gætu ekki
selt nærri alla mjólk, er þeir mættu
missa, jafnvel ekki meira en helming-
inn, stöku maður.
Ef komið hefði nú í viðbót mjólk
úr Flóanum, sem nokkru nam, fyrir
bændur þar alment, t. d. úr 500 kúm,
sé eg ekki hvað hefði orðið úr henni
— annað en að þvo göturennurnar i
sumar og gera skautafæri í vetur •—.
Eða, ætli Flóamenn vildu borgaflutn-
inginn heim aftur fyrir skemda mjólk:
súra eða gaddaða?
Átján aura, var verðið í sumar og
haust, sem framleiðendur fengu alment
fyrirnýmjólkurpottinnfluttantilRvíkur.
En nú er það 16 a. og niður að 13
a. pt. Útsalan í smámælum er 2 a.
hærri. Flutningskostnaður á mjólk-
inni er mjog misjafn eftir vegalengd
o. fl. ástæðum. Svo er hann mikill
hjá þeim, er lengst flytja, að þeir fá
nú minna en 10 a. jyrir pt. aj ný-
mjólk.
Það er einkum flutningskostnaður-
inn, sem er og verður altaf dýrari hér
en í flestum öðrum löndum. Líka
Nýkomið í verzl.
DAGSBRÚN
Silki í svuntur svart og mislitt
frá 5,45—14,25 í svuntuna.
mun fóður kúnna dýrara en utanlands,
í Rvík og þar í grend — meðal ann-
ars vegna gífurlegrar verðhækkunar á
landinu eftir framleiðslunni. — Inni-
staða lengri, heyskapur seintekinn og
kostnaðarsamur, og allur fóðurbætir
útlendur miklu dýrari.
Það er því hvorki okur né óskiljan-
legt — eins og sumum virðist — að
mjólkin er og verður að vera dýrari
í Rvík en öðrum löndum. (Nl.).
Helztu fyrirhugaöar vegabætur
sumariö 1910.
Þær eru sem hér segir, er lands-
sjóður kostar að öllu leyti eða nokkuru
og lætur framkvæma þær:
Mesta vegabótamannvirkið verður
brúargerð á Norðurá, á flutningabraut-
inni upp Borgarfjörð. Til hennar eru
ætlaðar 30,000 kr. Verkstjóri við
stöplahleðsluna verður Guðjón Bach-
mann, með tilsjón landsverkfræðings-
ins (J. Þ.).
Grímsnesbraut, upphaf hennar, frá
Sogsbrúnni, er þar næst, með 10,000
kr. tilkostnaði og verkstjórn Erl.
Zakaríassonar.
Þá verður byrjað í sumar á Hún-
vetningabraut, vestur á leið frá Blöndu-
ós, fyrir 4,500 kr., og stendur fyrir
því verki Páll Jónsson frá Akureyri.
Fjórða flutningabrautarvinnan verður
í Þingeyj’arsýslu, upphaf Reykjadals-
braútar, frá Húsavík, fyrir 10,000 kr.
Þar er verkstjóri Árni Zakaríasson.
Enn á að verja í sumar 5000 kr.
til umbóta á Holtavegi, með stjórn
Tómasar Petersen.
Að viðhaldi flutningabrauta verður
unnið:
á Fagradal fyrir 3000 kr., verkstjóri
Jón ísleifsson frá Eskifirði;
að Austurbrautinni fyrir 5000 kr.,
aðallega á kaflanum frá Reykjavík upp
undir Sandskeið, með stjórn Tómasar
Petersen, og
að Þingvallabrautinni fyrir 2000 kr.,
verkstj. Guðjón Helgason frá Laxnesi.
Þetta voru nú flutningabrautirnar.
Þá koma þjóðvegirnir.
Þar er efst á blaði brúargerð á
Laxá í Hornafirði með vegarspotta að
henni. Kostnaður áætlaður 10,000
kr. Verkstjóri Jón Jónsson frá Flatey
í Suðursveit.
Þá er Mosfellssveitarvegur með
6000 kr. Verkstj. Skúli Guðmunds-
son.
Skaftárhraunsvegur með aðrar 6000
kr. Verkstj. Þorvaldur Jónsson frá
Hemru.
Stykkishólmsvegur enn með 6000
kr., aðallega brú á Kaldá. Verkstj.
Pétur Þorsteinsson.
Þessu næst eru ætlað^r 4000 kr.
til Lagarfljótsbrúarvegar, frá brúnni
að byrjun Fagradalsbrautar. Verkstj.
Jón ísleifsson frá Eskifirði.
Geysisveg á að umbæta, frá Þing-
völlum, fyrir 3000 kr. Verkstj. Guð-
jón Helgason.
Sömu fjárhæð á að verja til vegar
milli Gilsfjarðarbotns og Hrútafjarðar-
botns. Verkstj. Ingimundur Magnús-
son.
Til að varða Þorskafjarðarheiði verð-
ur varið 2000 kr. Verkstj. Ingim.
Magnússon.
Utan þjóðvega er fyrirhuguð brú á
Sandá í Þistilfirði, sem á að kosta
10,000 kr. Verkstj. Árni Zakaríasson.
Loks er vegur fyrir Múlann, frá
Hvammstanga í Miðfirði, réttast nefnd-
ur Línakradalsvegur. Hann á að kosta
10,000 kr., er landssjóður leggur til
helminginn. Verkstj.DaníelHjálmsson.
Bókafregnir.
Um verzlun fslands heitir bækling-
ur nýútkominn, og er það erindi, sem
hinn fjölfróði sagnfræðingur S i g h v.
Gr. Borgfirðingur fluttiíReykja-
vík þ. 20. febr. 1910.
Erindið er mjög fróðlegt og n/tilegt
fyrir þá, er gaman hafa af fróðleik úr
sögu lands síus. — Bókin kostar 30 a.
Hennar verður nánar minst síðar hér í
blaðinu f sambandi við önnur ritstörf
þessa fræðimanns.
Vefnaðar-
vörur
Léreft, Flannelette, Tvisttau,
mjög fjölbr. úrval, verð afarlágt.
Klæði í peysuföt frá 2.48—5.48.
Falleg Kjólatau, ull og baðmull,
frá 0.38—3.10.
Góð Gardínutau frá 0.32—0.75.
Handklæða- og þerru-dregill
frá 0.10—0.45.
Alls konar Fóðurtau í kven- og
karlmannsfatnaði.
Leggingar, mjög smekkl. úrval,
o. m. m. fl. gott og ódýrt
í verzlunina
DAGSBRÚN.
Ritstjóri Ingólfs
og
bannmálið.
Ingólfur hefir fengið nýjan ritstjóra,
sem »skipar sér undir merki »Sjálf-
stjórnar«mannaf, þó með nokkrum
samvizkunnar mótmælum af því að
það kunni að vera »nokkuð nærgöng-
ult við heiður þjóðarinnar, að reyna
að fá hana til þess að taka aftur það,
sem hún hafði sagt«. Hann hefir þó
friðað samvizkuna með því, að ef
einstaklingar eigi leiðrétting orða sinna
og gjörða, þá eigi heil þjóð ekki að
vera réttlægri, Og með því, að í
þingræðislöndum sé minni hlutinn sí
og æ að reyna að sannfæra meiri
hlutann um það, að hann hafi rangt
fyrir sér og eigi að skifta um skoð-
un og fáist enginn um það.
En þessi samvizkufriðun er ekki
annað en sjáifsblekking ritstjórans, og
vil eg reyna að opna á honum augun.
1. Þjóðin er ekki réttlægri en ein-
staklingar þó að hún verði að vera
seinni á sér en einstaklingar að
taka aftur orð sín. Orð hennar
er þeim mun merkara og gildara
en einstaklinga, að hún getur ekki
talað það og það með atkvæða-
greiðslu sérstakri (plebiscit) eftir
þriggja ára undirbúning, svo að
henni sé vansalaust að taka það
aftur. Hverjum einstakling er það
og nauðugt að verða að taka aftur
orð sín, og eg geri ráð fyrir,
hvaða álit sem ritstjórinn hefir á
þessu vel undirbúna þjóðaratkvæði,
þá sé hann hér ekki að bera það
saman við það, er einstaklingar
leiðrétta flapurmismæli sín. Kæmi
það samt fyrir, að þjóð yrði að
taka aftur orð sitt, og bera heldur
kinnroða fyrir fljótræði en að
gera það ekki, þá yrði nauðsynin
á því að véra orðin augljós, svo
augljós, að varla þarf að eyða
orðum að því, að slík nauðsyn
getur ekki í bannmálinu augljós
orðið að óreyndum bannlögunum.
Það mun ekki ritstjóranum né
Sjálfstjórn takast að telja neinum
trú um, að tilraun til að útrýma
þjóðartjóni, sem er alheimsböl, sé
ekki þess verð að gera hana og
sjá, hvort af þeirri útrýming staf-
aði annað tjón álíka eða meira.
Færi svo ólíklega, þá væri sjálf-
sagt að taka orðið aftur og met-
ast ekki um heiðurinn, enda væri
þá orðið vansalaust, þótt svo sé
ekki að óreyndu.
2. Hér getur ekki neinn samanburð-
ur átt sér §jað við það, er minni
hluti reynir að sjálfsögðu að verða
meiri hluti við kosningar og að
beina stefnu í þjóðmálum alment
i þá átt, er honum geðjast bezt.
Hér er um það að ræða, að þjóðin
hefir sjálf með sérstakri atkvæða-
greiðslu um ákveðið mál ráðið til
lykta, hver vera skuli úrslit þess
máls. Og þótt úrslitin hefðu
ekki orðið svo viturleg, sem eg
hygg þau hafi verið, þá var sjálf-
sagt að hlíta úrskurði þjóðarinnar,
þá hefði þingið engin bannlög
sett. Nú er það orðið að til-
hlutun þjóðarinnar, að þingið hefir
sett lögin, og það stendur fast,
að það væri of nærgöngult við
heiður hennar, ef nokkur ætlast
til, að hún ónýti úrslit þau, er
hún sjálf hefir ráðið og slái svo
eigið þing sitt á munninn fyrir
að hafa gert það sem hún sagði
því að gera. Enda munu yfirleitt
góðir menn þjóðarinnar ekki hyggja
á slíkt, þótt þeir persónulega séu
efablandnir um gagnsemi bannsins.
Og auðvitað hefir fyrir komið, að
þjóðaratkvæði hefir reynst misráð-
ið, en ekki mun ritstjóri geta bent
á dæmi þess, að það hafi verið
látið óframkvæmt.
Vel er mælt af ritstjóra, að bjóða
fram og biðja um kurteisi og vil eg
mæla með því og skjóta til ýmsra,
er hafa ritað um mál þetta, sem ekki
er flokksmál og ætti að vera óþarfi
að hleypa í flokksbeiskjunni. Eg vona,
að tnér hafi tekist að rita svo kurt-
eislega og halda mér við málið, að
einu gildi um nafn mitt og nefnist
Klangur.
Veðrátta
vikuna fr& 22.-28. mai 1910.
Kv. if. Bl. Ak. Gr. Sf. Þh.
Sunnd. 8,6 4.1 2.0 4,0 8,6 4,6 9,6
Mánud. 8,0 7,1 4,9 12,0 9,0 9.1 8,7
Þridjd. 8,8 9,0 10,9 12,6 18,0 6.1 8,0
Miðvd. 9,0 8.3 10 2 12.0 11,6 12,5 98
Pimtd. 6,2 7,0 6,1 8,0 8,6 6,4 10,0
PöBtd. 8,6 5,2 6,7 9,0 7,2 6,7 b, 4
Laugd. 6,8 5,0 6,0 9,0 6,6 6,2 8,0
Bv. = Reykjavik; íf. =*= IsafjörOur;
Bl. = Blönduós; Ak. = Akureyri;
Qr. = Qrimsstaöir; Sf. = SeyöisQöröur ;
í»h. = Þórshöfn i Fœreyjum.
Landbúnaðarnám í
Danmorku.
Hið konunglega danska Landbúnaðar-
félag hefir ákveðið að taka að sér að
útvega unglingum, sem landbúnað vilja
nema, vinnumensku á góðum bónda-
bæjum í Danmörku — fyrir i. nóv.
hvert ár. Þessir menn eiga að vinna
2 ár — á vegum félagsins — sitt
árið á hvorum stað. Launin eru 175
kr. fyrir fyrra árið, 200 kr. hið síðara.
Nemendur eiga að halda dagbók.
Ungir íslendingar geta komið til
greina, ef þeir kunna dönsku og hafa
verið eitt ár við landbúnaðarnám í
Danmörku. Þenna undirbúning vill
félagið taka að sér að útvega með
hæfilegum kjörum.
Þeir nemendur, er óska að fá vinnu-
mensku 1. nóvember 1910, verða að
vera 17 vetra, og eiga að senda umsókn-
arskjal, er þeir sjálfir hafi ritað, til
félagsins (Vestre Boulevard 34, Köben-
havn B), innan loka ágústmánaðar,
og láta fylgja með því
1. skýrslu um fæðingarstað, fæðing-
arár og foreldranöfn,
2. vitnisburð um hegðun, siðgæði og
skólalærdóm,
3. læknisvottorð um vöxt og heilsufar,
4. vottorð frá fyrri húsbændum um,
að pilturinn sé vel vinnufær,
5. ef umsækjandi er ekki fullra 18
vetra, verður vottorð um samþykki
frá föður hans eða iögráðanda að
fylgja með.
Nemandinn verður að hlíta hinum
dönsku vinnuhjúalögum.
Eitt af mörgum?
Um sjálfskuldarábyrgðarlán eitt í
Landsbankanum er Norðurlandi ritað
úr Siglufirði:
Maður þar í kauptúninu hafði fyrir
liðugum 4 árum gengið í sjálfskuldar-
ábyrgð fyrir annan mann fyrir 500
kr. láni. Allan þennan tíma frétti
ábyrgðarmaðurinn ekkert af láninu og
bjóst við, að það væri borgað, eða þá
i góðum skilum hjá bankanum. En
í vetur fekk ábyrgðarmaðurinn alt í
einu stefnu til þess að mæta í Reykja-
vík vegna þessa láns. Það var sem
sé alt óboigað, en ekki nóg með það.
Af láninu höfðu aldrei verið borgaðir
vextir frá því það var tekið og var
þvf skuldin komin hátt á 7. hundrað
króna.
Hafi likt staðið á um mörg sjálf-
skuldarábyrgðarlán bankans, virðist ekki
ofsagt, að þau hafi verið »herfilega
vanrækt*.
Mótmæli gegn aukaþingi.
ísafold hafa enn borist mótmæli
gegn aukaþingi úr Landhreppi í Rang-
Nýkomið í verzl.
DAGSBRÚN
Karlmannafataefni
frá 12,25—39>5° í fötin.
árvallasýslu, samhljóða þeim, er birtust
í næstsíðasta blaði.
Þessir alþingiskjósendur hafa undir-
ritað þau: Guðmundur Árnason bóndi
í Vatnagarði, Sigurður Magnússon
bóndi á Leirubakka, Eyólfur Finn-
bogason, Galtalæk, Ólafur Ólafsson
bóndi í Ósgröf, Finnbogi Höskulds-
son bóndi í Skarfanesi, Jón Höskulds-
son bóndi á Irjum.
Er oss skýrt svo frá, að h v e r
einasti kjósandi í þessum
hreppi hafi nú mótmælt
a u k a þ i n g i; mótmæla kvað og
von víðar að úr sýslunni. Er það
trúa vor, að skamt verði þess að bíða,
að meirihlutinn á Stórólfshvolsfund-
inum verði remmilega kveðinn í kút-
inn.
\Týr hvalabátur.
Ellefsen kom laust fyrir miðjan
maí til landsins á nýjum hvalabát,
sem hann hefir látið smíða til viðbót-
ar við flota sinn. Báturinn heitir
S n o r r i.
Islandsglíman.
Hún verður háð þ. 12. júní. Auk
margra glímukappa héðan úr bænum
munu taka þátt í henni 3 glímumenn
norðan af Akureyri. Þeir koma þ. 6.
þ. mán. á Austra. Ennfremur er von
um, að úr Stykkishólmi komi glímu-
maður og loks einnig af ísafirði.
Professor Olsen.
norrænufræðingur norskur og kenn-
ari við háskólann i Kristjaníu kom
hingað á Botníu síðast. Hann ætl-
ar að dvelja hér á landi i sumar til
þess að kynna sér mál vort.
Dakkarskeyti
barst ráðherra nýlega, frá Björn-
sonsfjölskyldunni á Aulestad fyrir sam-
úðarsímskeyti það, er hann, fyrir lands-
ins hönd sendi ekkjunni, eftir fráfall
skáldkonungsins. Segir þar m. a.:
»Okkur þótti öllum vænt um að fá
vitnisburð um, að minning Björnsons
er í heiðri höfð og hlýlega minst hjá
frændum vorum á íslandi.«
Börn drukna.jj
Á Þorbraúdsstöðum í Vopnafirði
varð það hörmulega slys 17. þ. m.,
að 3 börn bóndans þar, Þórðar Þórðar-
sonar, bróður síra Einars heitins frá
Desjarmýri, — druknuðu í krapablá
skamt frá bænum. Börnin voru öll
á likum aldri, hið elzta á n. eða I2;
ári. (Austri).
Skipaferðir.
Botnía kom hingað á sunnudaginn
29. þ. mán., um miðjan dag. Um 25
farþegar. M. a. kaupmennirnir Pótur
Olafsson, Ásgeir Ásgeirsson, Árni Riis,
Michael Riis, Lefolii. Verzl.m. Þorvald-
ur Benjamínsson. Guðm. Thoroddsenstud.
med. Frá Vestmanneyjum kaupm. P.
J. Thorsteinsson og Árni Sigfússon.
Botnía fer vestur í dag og fara vestan-
kaupmennirnir allir með henni o. fl.
Austri kom að austan á sunnudag
síðdegis með strjáling af farþegum, t. d.
Gísla Johnsen konsúl úr Vestmanneyj-
um. Austri fór aftur hringferð um
landið í gærmorgun með um 80 farþega.
Meðal þeirra : Frú Ragnheiður Hafstein,
konsúll Klingenberg, Schou bankastjóri,
kaupm. Philipsen, Braun, Obenhaupt,
Gísli Johnsen, Árni Sigfússon. Ennfr.
Árni Zakaríasson með fjölda verkmanna
til vegavinnu, frú Þórunn Vilhjálmsdótt-
ir frá Munkaþverá, Metúsalem Jóhann*
esson snikkari o. s. frv.
Nýkomið í~verzl.
DAGSBRÚN
Mótorhufur á 1,10—1,78.