Ísafold - 16.07.1910, Blaðsíða 1

Komui út tvisvar l viku. VerÖ árg. (80
arkir minst) 4 kr., eriendiB 6 kí eða 1 x/»
dollar; borgiat fyrir mibjan júli (erlendis
fyrir fram)
ISAFOLD
Cppsðgn (strrifleg) bnndin við Aramót, er
ðgild nema komln sé til útgefanda fyrir
X. okt, eg aaapandi skoldlans vift blaðib
Afjjreibsla: Anstnrstrioti 8.
XXXVII. árg
Reykjavík laugardaginn 16. júlí 1910.
46. tölublað
Ráðuneytisskiftin í Danmðrku.
----- Khöín, 7. júlí 1910.
Nýja ráðuneytið er nú loks fullskipað eins og símað hefir verið — en
enginn spáir því langlífi. Úr Christensensflokki eru ekki nema einir 2 menn
í ráðuneytinu, sem sé þeir Anders Nielsen og Thomas Larsen, en hinir allir
miðlunarmenn eða að minsta kosti ósamþykkir Christensen i hervarnamálinu-
Efsta röð frá vinstri til hægri: N. Neergaard, Biilow, Anders Nielsen
Miðröð: Ahlefeldt-Laurvigen, Klaus Berntsen, Jensen-SönderupJ
Neðsta röð: Thomas Larsen, Jacob Appel, 0, B. MunsJ
Þetta þykir benda í þá átt, að ráðuneytinu verði umturnað innan skamms, og
þangað komið fleiri umbótamönnum — og jafnvel Christensen sjálfum.
Það hefir vakið mikla athygli, að fyrv. varnarráðgjafi, Christopher Krabbe,
var gerður að kammerherra af konungi, um leið og ráðuneytið fór frá, og
tók hann við þeirri tign. Hefir hann nú sætt ámæli miklu af gerbótamönn-
um, og hefir hann nú afsalað sér þingmensku og sagt sig úr flokknum
Ráðgjafarnir í Berntsens-ráðuneytinu taka upp einkennisbúninginn aftur
og hágöfgistitla.
I. O. O. F. 917229
FornKripasaf'n opiD hvorn virkan dag 12—2
íslandabanki opinn 10—21/* og 51/*—7.
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa frá 8 árd. til
10 síðd. Alm. fundir fsd. og sd. 8 V* siMegis
Landakotskirkja. öuðsþj. 91/* og 6 á helgum
Landakotsspitali f. sjúkravitj. 101/*—12 og 4—5
Landsbankinn 11-21/*, ö1/*^1/*. Bankaatj. vib 12-2
Landsbókasafn 12—8 og 6—8. Útlán 1 8
Landsbúnabarfólagsskrifstofan opin trá 12—2
LandsféhirMr 10—2 og 6—6.
Landsskjalasafnib á þrd. fmd. og ld. 12 1
Ltekning ók. i lœknask. þribjd. og föstd. 11—12
Náttúrugripasafn opiö l1/*—21/* á sunnudögum
Tannlækning ók. Pósth.str.14, 1. og B.rnd. 11—1
Lárns Fjeldsted
vfirrétt.irmálafærslumaður
j
Lækjargata 2
Heima kl. n—12 og 4—$.
Faxaílóagufubáturinn Ingólfur
fer til Borgarness 20. og 26. júlí.
- - Keflavíkur og Garðs 22. júli.
Traustsyflrlýsing til ráðherra.
Aukaþingi mötmælt.
Úr kjðrdæmi Hannesar Hafsteins.
Á fundi sjálfstæðismanna á Siglu-
firði sem haldinn var 3. júlí, var
samþykt svcfeld yfirlýsing gegn auka-
þingi:
Vér undirskrifaðir kjósendur til al-
þingis í Hvanneyrathreppi mótmælum
hér með eindregið að aukaþing verði
haldið á þessu sumri, því það er svo
langt frá, að oss virðist nokkur minsta
átylla til þess út af hinu svonefnda
bankamáli, heldur finst fundinum þvert
á móti, að ráðherra hefði verið ámæl-
isverður, ef hann hefði látið hræða
sig frá að láta rannsaka hag bankans
og vikja stjórn hans frá, er á hana
sannaðist megn óregla í störfum henn-
ar við bankann.
En allur vaðallinn um skerðing á
rétti alþingis viðvikjandi gæzlustjóra-
störfunum sýnir aðeins, að alþingi
ætti alls ekki að kjósa neinn gæzlu-
stjóra, heldur hafa fleiri fasta starfs-
menn í bankanum, sem altaj væru
viðstaddir, en ekki hafa menn, sem
hafa gæzlustjórnina í hjáverkum og
má því fara margvíslega í kringum.
Fundurinn lýsir yfir fullu trausti
sinu á ráðherra og vonar, að íslenzk-
ir alþýðumenn virði starfsemi hans í
þarfir þeirra, gegn embættismönnum
þeim, er sýna vilja oss alþýðumönn-
um stórmensku sína í því, að ráðast
á ráherra vorn, sökum þess að hann
fer ekki eftir þeirra skoðun og er ekki
af þeirra sauðahúsi.
Siglufirði, 3. jvili 1910.
Gttðtn. Bildahl, Þormóður Eyjóljsson,
(fundftrstjóri.) (ritari).
Sigfiis Bergmann h. Siglunesi. Björn Sölva-
son verzl.m., Sigarjón Benediktsson járnsm.,
Kjartan Jónsson trésm., Jón Þorláksson b.
Siglunesi, Ólafnr Magnússon skipstj. Siglu-
nesi, Ásgrímur Einarsson b. Siglunesi, Bald-
vin Jóhannsson b. Siglunesi, Sæm. Jónsson
form. Siglufirði, G. S. Th. Guðmundsson
póstftfgr.m., Stefán Björnsson b. Yik Héð-
insfirði, Sigurður Guðmundsson b.Vatnsenda
Héðinsfirði, Jón Jónsson b. Vík Héðinsfirði,
Gnnnlangur Sigurðsson útv.m. Siglufirði, Sig-
urður Sveinsson b. Siglufirði, Sigf. Vorms-
son tómth.m , Einar Halldórsson utv.m., Stef-
án Ólafson tómth.m., Sig. Jónsson tómtb.m.
Siglufirði, Lárus Jónsson, Gísli Bjarnason b.
Skarðsdal, Bessi Þorleifsson skipstj., Þórður
Þórðarson vitav., GaribaldiEinarsson b.Engi-
dal, PálL Sveinsson bræÖBlnstj., Jakob Þor-
kelsson b. Dalbæ, Friðrik Hermannsson
skipstj., Þorleifur Þorleifsson b. Staðahól,
Einar Eyólfsson tómth.m., Jón Sigurðs-
son tómth.m., Guðm. Sigurðsson útv.b. Siglu-
firði, Jón Brandsson frá Oddeyri, Steinn
Einarsson, Þorbergur Guðmundst. tómth.m.,
E. V. Hermannsson b. Hóli, Jón Jónssonb.
Skútn.
Krítarblikan.
Öllu skotið á frest.
--- Khöfn, 7. júlí.
Það er síðast að frétta af Kritar-
málinu, að nú eru öll stórveldin orð-
in sammála — England lika — eða
hafa réttara sagt gert bræðing úr mörg-
um skoðunum, um að senda herskip
til eyjarinnar til þess að halda öllu i
gamla horfinu, cn um lausn Kríteyjar-
málsins er öllu skotið á frest fyrst um
sinn, en virðist þó vera i hag Tyrkja.
Tyrkir hafa til þessa með samtök-
um lýst griskar vörur og kaupmenn í
kaupbann og bakað Grikkjum með því
stórtjón, og þessu halda þeir áfram
þrátt fyrir bræðing stórveldanna. Nú
eru Grikkir að snúa sér til stórveld-
anna út af þessu fargani til þess að
biðja þau að hefjast handa.
Á Kritey er hið mesta uppþot og
óánægja og Venizelos á fult í fangi
með að bæla niður hreyfingu þá, sem
hann hefir átt mestan þátt í að vekja.
Hann hefir beðið kristna þingmenn
um að greiða nú atkvæði með því, að
Múhameðsmönnum sé eigi meinað að
sitja á þjóðfundinum, þó að þeir vilji
eigi sverja Georg konungi hollustueiða,
en hann hefir eigi getað trygt sér
meirihluta fyrir þessu og þvi er þjóð
fundi frestað til óákveðins tíma.
Grikkjum hafa gersamlega fallist
hendur út af þessu samkomulagi stór-
veldanna og hvetja þeir Krítarmenn til
þess að hafa hægt um sig og hlíta
úrskurði stórveldanna.
^=Ny==r-
Rússland og Japan.
Varnarsáttmáli.
— Iíhöfn, 7. júlí ’IO.
Rússar og Japanar hafa nýlega gert
sáttmála mikinn sin á milli og er hann
fullkomið varnarsamhand fyrir hag
beggja ríkjanna i Mantsjúríu — gegn
hverjum sem vera skal, Kínverjum
líka. Japanar mega fyrir Rússum gera
hvað þeir vilja við Kóreu, en Rússar
hinsvegar látnir afskiftalausir i Mon-
gólíu.
Bandaríkin höíðu stungið upp á þvi
í vetur, að járnbrautirnar i Mantsjúríu
yrðu gerðar alþjóðlegar framvegis,
og er sagt að þetta hafi mjög flýtt
fyrir sáttmála þessum.
Mælt er að bæði rikin muni hafa
mikinn hagnað af þessu sambandi.
Mannalát.
---- Kh. 7. júlí 1910.
Látinn er nýlega hinn heimsfrægi
stjarnfræðingur Giovanni Schiaparelli í
Milano í ítaliu.
Hann hefir meðal annars fundið
Marsskurðina svonefndu, gert mikils-
verðar uppgötvanir um hlutfallið milli
halastjarna og stjörnuhrapa, sannað að
Merkur og Venus snúa altaf sömu
hlið að sólunni, eins og tunglið að
jörðunni o. s. frv.
Látinn er í Khöfn Ferskv etazráð,
eigandi blaðsins »Nationaltidende«, og
ýmsra fleiri hægriblaða, er kallast hafa
einu nafni »Ferslevsblöðin«.
Oceana,
skemtiskipið þýzka, kom hér sum-
arferð sína fyrri 12. þ. m. með mörg
hundruð farþega, langflest Þjóðverja.
Skipið stóð við einn dag, er farþegar
notuðu sér til að skoða bæinn og
grend. Þeim voru haldnir hljómleik-
ar i Bárubúð, er þeir skemtu sér vel
við. En kappreiðar fyrir þeim á Mel-
unum voru íslenzkum reiðar-orðstír til
vansa. Skipið hélt norður á leið til
Spitzbergen, kemur hér aftur 11. ágúst.
jFlugið yfir Eyrarsund.
---- Kh. 7. júlí 1910.
Á Smáravöllum (Klövermarken) á
Amakri við Khöfn hafa 5 flugmenn
vélarhús (Hangar) sín, og eru allir,
eða að minsta kosti 4 þeirra albúnir
til flugs yfir Eyrarsund. Þessir menn
eru Svíinn Carl Cederström, barón,
og Danirnir Alfr. Nervö, Svendsen og
Thorup. 5. maðurinn er Ellehammer
verkíræðingur, danskur maður lika,
sem sjálfur hefir smíðað og fundið
upp vél sína — sá hinn sami er
fyrstur flaug Evrópumanna í flugvél
fyrir nokkrum árum.
Nú biða menn þessir eftir gæítum.
Það verður að vera blæjalogn eða því
sem næst til þess að þeir geti flogið
eða þori að hætta sér og vél sinni.
Undanfarna daga hafa þeir flogið
daglega þar um völlinn, en ekki lagt
út í sjóförina — fyr en i gærkvöldi.
Þá gerði blíðalogn og ládeyðu skömmu
fyrir sólarlagið og þá fóru 4 af stað,
Cederström, Svendsen, Nervö og Tho-
rup. Það hefir ekki leynt sér undan-
farin kvöld, að Cederström hefir
flogið bezt og hæst allra þeirra, er
reynt hafa, og þar næst Svendsen.
Hinar vélarnar hafa allar verið í ólagi.
Þegar eg kom niður á flugvöllinn
i gærkvöldi voru 4 vélar komnar út
úr byrgjunum og eftir fjórðung stund-
ar fór fyrsta vélin af stað. Cederström
barón og hinir 3 á hælunum á hon-
um. Cederström hóf sig brátt hátt
í loft og flaug fyrst í hring yfir
mannþyrpingunni og síðan burt —
áleiðis til Svíþjóðar. Svo er þar flatt,
að hann hvarf brátt úr augsýn manna
og var nú talið víst, að hann væri
kominn til Sviþjóðar. Svendsen var
þá farinn á eftir honum og flaug all-
vel, þó hægra færi og lægra. En
þegar hann var kominn skamt út á
sund, sáu menn, að hann sneri snögg-
lega við og nú flaug hann inn á
völlinn aftur og lenti. Kvað hann
svo mikinn storm úti á sundinu, að
hvorki hefði rekið né gengið fyrir
sér. Nervö og Thorup komust eigi
nema fá fet í loft upp og urðu að
hætta við svo búið. Nú var eftir að
vita um afdrif Cederströms — og nú
þyrptist fólkið í þéttri kös utan um
talsímakofann þar úti á vellinum.
Eftir hálfa stund kom loks fregnin:
Cederström hafði lent á Salthólminum,
smáey, sem liggur kippkorn úti í sund-
inu. Hafði bilað hjá honum vatnsílátið
i vélinni, svo að ógjörningur var fyrir
hann að halda áfram ferðinni.
Þá hrópuðu menn langt og mikið
fagnaðaróp og segja blöðin í dag, að
það hafi verið vegna þess, að Ceder-
ström var ómeiddur, en hitt mun
sannara, að Danir fögnuðu óförum
Svíans, því að metnaður er í hvorum-
tveggja, Svium og Dönum, út af
þessu sundflugi. Auk þess fær sá, er
fyrstur flýgur yfir um 12,000 kr. alls,
verðlaun af sænsku og dönsku fé.
En vél Cederströms er sama sem
óskemd og verður hann líklega til
taks aftur í dag.
í morgun snemma, í bliðuveðri,
lét Thorup i loft og virtist vél hans
vera í bezta lagi. En þá er hann var
kominn um 70 stikur í loft upp, datt
vélin skyndilega lóðrétt niður til jarð-
ar og mölbrotnaði og meiddist mað-
urinn eitthvað. En bifvélin er heil
og hygst hann munu verða flugfær
aftur eftir rúmlega vikutíma.
»Spenningurinn« eykst með hverj-
um deginum og daglega streyma
margar þúsundir manna út á Smára-
velli til þess að horfa á — og er þó
inngangseyrir 1 kr. á mann.
Samábyrgðin
hefir enn fengið tvo nýja umboðs-
menn: Carl Proppé faktor á Þingeyri
og Bjarna Benediktsson á Húsavík.
Framhaldsnámsskeið Kenn-
araskólans. Framhaldsnáms-
skeið fyrir kennara, stóð í kennara-
skólanum í vor frá 17. maí til júní-
loka.
Þar voru 30 barnakennarar:
4 úr Reykjavik,
1 — Gullbringusýslu
1 — Borgarfjarðarsýslu,
3 — Barðastrandarsýslu,
5 — Isafjarðarsýslu,
3 — Strandasýslu,
3 — Húnavatnssýslu,
5 — Skagafjarðarsýslu,
2 — Eyjafjarðarsýslu,
1 — Suður-Þingeyjarsýslu,
1 — Norður-Múlasýslu,
1 — Austur-Skaftafellssýslu,
Námsgreinar voru 13 alls, en sjálf-
ráðir voru menn um að sleppa þeim
er þeir vildu. Kenslustundir voru 8
á dag, og nokkrir fyrirlestrar aðauki,
sem Guðmundur kennari Hjaltason
flutti.
Auk kennara kennaraskólans fjögra
kendu þau: Laufey Vilhjálmsdóttir
kenslukona, lestrarkensluaðferð; Sig-
fús Einarsson söngkennari, söng; Þór-
arinn Þorláksson málari, teikningu;
Björn Jakobsson leikfimiskennari, lík-
amsfræði og leikfimi.
Vélarbátur farist,
Austur í Mjóafirði fórst vélarbátur
6. þ. m. í róðri með F)órum mönn-
um á: Hallgrlmur Jönsson Baldi, Þing-
eyingur, Möðruvallastúdent, kvæntur,
og átti þrjú börn; Sigurður Ólajsson
úr Garði; Þorsteinn Sigurðsson, Skaft-
fellingur að ætt, átti konu og.þrjú
börn; Guðlaugur Sigurgíslason unglings-
piltur.
Laudsímastjórinn
byrjaði á helginni eftirlitsferðir
austur um land og norður í þarfir sím-
ans.
Hann fer fyrst austur að Eystri-
Garðsauka, þaðan um Rangársand
austur að Vík í Mýrdal að kynna sér
landslag á þeirri leið og kringumstæð-
ur til símalagningar, þá austur yfir
Skeiðarársand um Hornafjörðog Djúpa-
vog til Fáskrúðsfjarðar, þá meðfram
símanum til Eskifjarðar, þaðan sömu-
leiðis upp á Hérað og til Seyðisfjarð-
ar, en frá Seyðisfirði upp að Fossvöll-
um, og rannsakar því næst, hvort eigi
muni mega fá betri og tryggari leið
fyrir símann á svæðinu milli Foss-
valla og Grímstaða, með því að leið-
in, sem valin var þar að upphafi, hef-
ir reynst afarilla, enda gert af frámuna-
lega lítilli ráðdeild og fyrirhyggju. Frá
Grímsstöðum ætlar símastjórinn að
fylgja símanum til Húsavikur og Ak-
ureyrar, fara þaðan vestur Heljardals-
heiði til Vatnsleysu og þá út í Siglu-
fjörð, en þá leið er nú verið að leggja
nýjan síma, og að velja þar hent-
ugar símastöðvar m. m. Eftir það fer
hann sem leið liggur vestur sveitir og
suður — kemur við á Sauðárkróki,
Blönduósi, Borðeyri, Grund og i Borg-
arnesi.
Maður druknar í brunni.
Sunnudaginn 3. júlí fanst bóndinn
í Hvannakoti í Möðruvallasókn, Guð-
varður Guðmundsson, druknaður í
brunninum þar á bænum. Um morg-
uninn var ekki annað fullorðinna manna
á bænum, en þegar fólk kom heim,
var hanu horfinn og fanst eftir langa
leit í brunninum, þá löngu örendur.
Hann var maður um sextugt.