Ísafold - 16.07.1910, Blaðsíða 3

ISAFOLD
179
honum gæzlustjóralaun. Fyrir því
virðist harla broslegt, að Lögrétta
skuli segja frá þessum úrslitum eins
og einhverjum stórtíðindum.
Auðvitað verður dómi yíirdómsins
áfrýjað til hæstaréttar af hálfu banka-
stjóranna.
-----------
Ráð til að girða fyrir slys af
hreyflYélum í bátum.
Umbúnaður um hreyfivélar í fiskibát-
um eru eigi ávalt eins tryggilegur sem
skyldi, ekki heldur eftirlitið.
HvafSa afleiSingar það getur haft er
eigi þörf á að greina nánara. Enda staf-
ar það sjaldan af því, að eigendupiir
eða þeir sem með vélarnar fara viljiekki
að alt só eins tryggilegt og hægt er,
heldur af hinu, að' fræðslu um þessu efni
eiga menn yfirleitt ekki kost a.
Svo eru verksroiðjurnar, sem vélarnar
smíða og útsólumenn þeirra heldur ekki
án sakar um eftirlitsleysið. Það er ó-
spart mælt með vélunum, sem ekki er
láandi, en þegar meðmælin ganga svo
langt, að þessi og þessi vól þurfi sama
sem ekkert eftirlit og þeir sem eigi að
fara með þær, þurfi enga ögn af þekk-
ingu, eru meðmælin orðin að öfgum og
til tjóns fyrir þá sem trúa þeim. Sprengi-
loftshreyfivólar (motorar) þurfa sórstak-
lega góða hirðingu og gott eftirlit.
Þó lítið hafi orðið um slys á vólarbát-
um sökum vanhirðu, vankunnáttu, eða
ills untbúnaðar, finst mór rétt að vekja
athygli manna á tveim atriðum.
1. Setjið aldrei hreyfivél svo í bát,
að ekki só vel um búið undir vólinni.
Sumar vólar eru þannig gerðar, að
þær standa á járuramma en ekki járn
skál eða trogi. Bullan og bullustöngin
eru þeir hlutar vólarinnar, sem mest
reynir á og mest hætta stafar af, ef
bila. Á þeim vélum, sem standa á grind,
er bullan og bullustöngin yfir berum
byrðingnum. Bili skrúfnaglar þeir, sem
halda bullustönginni og sveifarleginu sam
an, eða ef rærnar losna, er það sérstök
tilviljun, ef bullustöngin setur ekki gat
á kjalsíðurnar öðruhvorumegin við kjöl-
inn.
Eg ræð því öllum til að setja járn-
plötu undir vólina, ef hún stendur á fót-
stykki, sem or opið. Með því girða
menn fyrir slys, sem annars getur haft
verstu afleiðingar.
Eg veit, að Sigurður Sigurfinnsson
hreppstjóri og formaður í Vesmanneyj
um mundi ráðleggja mönnum sama og
eg í þessu efni. Þegar hann léc setja
vól í bátinn siun, lét hann einnig setja
þykka járnplötu undir vélina, því hún
stóð á fótstykki, sem var opið. Þessi
varúð hefir ef til vill bjargað lífi hans
og háseta hans í fyrravetur; þá bilaði vól-
in á þann hátt, að bullustöngin losnaði við
sveifarásinn, en í stað þess að setja gat
á bátinn, kengbognaði stöngin á plöt-
unni.
2. Aðgætið ávalt vel sveifarlegið
(Krumtaplageret), því það er sá hluti
vólarinnar, sem mest reynir á og verður
því ávalt að vera trygt.
lteykjavík 6/7 ’IO.
Þorkell Þ. Clementz.
----=*4p*=r-
Bæjarstjórn og Lúðrafélag R.víkur.
Herra ritstjóri!
Þar eem yðar háttvirta blað Isafold minn-
ist þess i gær, að nýtt lúðrafélag sé stofnað
hér i bæ, og segir meðal annars, að lúðr-
arnir hafi verið teknir af gömlu sveitinnn
þá er þetta svo langt frá leið, sem frekast
getur verið.
Eg ætlaði mér ekki að fara að skrifa um
félagið i blöðin; en þetta litla, sem þér
minnist á það, knýr mig til að lýsa viður-
eign félagsins við bæjarstjórn, svo að bæjar-
búar geti fengið rétta hugmynd um málið.
Eélagið er stofnað 26. marz 1876 af hr.
Helga Helgasyni o. fl. og voru þá samin
lög fyrir félagið og er ein grein þessara
laga svo hljóðandi:
»Ef félagið leysist upp og enginn félags-
maður vill hfdda því áfram, þá afhendist
allar eigur félagsins bæjarsjórn til ráð-
stöfunar.t
Þessi grein er ekki neitt skilyrði frá bæj-
arstjórn, þvi hún átti ehgan þátt i stofnun
félagsins, hvorki með fjárframlögum eða á
annan hátt, heldur er greiuin hugsuð til
þess eins, að tryggja það, að lúðrarnir séu
ávalt í bænum, þó að félagsmenn fari úr
bænum einn eða fleiri, og er þetta drengi-
leg hugsun, enda hefir þessari grein aldrei
verið breytt.
En af þessu sjá allir, að bæjarstjórn gat
ekki tekið lúðrana af gömlu sveitinni. Bæj-
arstjórn á ekki eigur félagsins fremur en
við eða þeir sem stofna félagið. Þessi orð
í greininni, »til ráðstöfunart, verða ekki
öðruvisi þýdd, en að bæjarstjórn geri sitt
til að félag verði stofnað og afhendi þvi svo
eigurnar sem henni voru afhentar til ráð-
stöfunar.
Það sem þvi þetta félag gerði, þegar það
i hittiðfyrra sótti um styrk til hæjarstjórn-
ar, en fékk ekki hið umbeðna, var það, að
það afhenti bæjarstjórninni eigurnar, cátt-
úrlega ekki til eignar, heldur til ráðstöfun-
ar.
Svo var það i haust sem leið, að hér
myndaðist kvikmynda élag, sem nefndist
Alþjóðaleikhús Reykjavíkur, og stofnandi
þess hér talaði við mig um að reyna að
stofna lúðrafélag til þess að aðstoða sig
við sýningarnar.
Bauð hann svo góða borgun að Lúðra-
félag Rvikur hafði aldrei átt að venjast
sliku, og tók eg vel i að reyna að mynda
félagið.
Yoru þá allir gömlu félagarnir til i það
og reis þá upp aftur Lúðrafélag Rvíkur.
Þessu næst sný eg mér til borgarstjóra
og segi honum að það sé risið upp lúðrafé-
lag og tilgangur okkar sé að fá aftur eigur
félagsins, þær sem honum hafi verið afhent-
ar, þegar lúðrafélagið hafi lagst niður.
Borgarstjóri telur engin vandkvæði á þvi,
en segist ætla að tala við einn mann úr
fjárhagsnefnd.
Svo kem eg til borgarstjóra aftur á ákveðn-
um tima; en hvað verður þá ?
»Þið fáið ekkert af eigum félagsins nema
með samningi® var svarað.
Þessu átti eg ekki von á.
Nú biðum við þar til samningsuppkast
var gert. Það kom og var aðalkjarni þéss
á þessa leið:
»Þið eigið að spila úti á öllum hátiðum,
sumardaginn fyrsta, á þjóðhátíð og ávalt
þegar bæjarstjórn sem slik vill láta spila.
Þetta á alt að gera fyrir ekki neitt, en svo
ákveður bæjarstjórn siðar, hve oft hún vill
láta blása þar að auki og þá verður það
borgað með 10 kr. i hvert sinn.
Við gengum ekki að samningnum, en tók-
um að okkur starfið, með þvi að við gátum
fengið léða gamla lúðra úr Hafnarfirði.
Margt fleira mælti skrifa um þetta, en
eg álit, að þetta sé nóg til þess að sýna
bæjarbúum hvað bæjarstjórn Rvikur hefir
stuðlað mikið að þvi> að hér lifi Lúðra-
félag.
Að endingu skal þess getið að lúðra-
sveitin unga hefir fengið lúðrana, og það
sem þeim fylgir, samningslaust hjá bæjar-
stjórn.
Rvik 10. júli 1910.
Eirikur Bjarnason.
Ur sveitinni.
Suðurnesjum 28. júní.
Héðan er nú alt heldur gott að frótta.
Aflinn á vetrarvertíðinni varð í góðu
meðallagi, þó gæftir væru slæmar; þær
hafa víst aldrei verið verri á síðastliðn-
um 20 árum, og sama tíma heldur aldrei
gengið meiri fiskur. Eftir það sem eg
hefi næst komist um hlutar hæð í
einstökum hreppum voru hæstir hlut-
ir: í Grindavík 700, í Höfnum 840, á
Miðnesi 900, í Garðahrepp 900, í Kefla-
víkurbr. hátt á 6. hundrað, í Strandahr.
500. Yorvertíðin hefir óefað orðið hin
afladrýgsta sem komið hefir 20 ár, eða
þó lengra só talið aftur i tímann, hjá
þeim sem róðra hafa stuudað. Það mun
óhætt að fullyrða, að /msir í Garði hafi
200 kr. hlut yfir vorið, og sumir meir.
Óvenjulítinn óskunda hafa b o t n -
vörpungar gjört og er það af mörg-
um meir þakkað vólarbátum sem stöðugt
hafa verið á veiðum í Garðsjó síðari hlut
vorvertíðarinnar en varðskipinu danska;
botnvörpungar hræðast þá meir en opna
báta, því þeir eru margir svo hraðskreið-
ir að botnvörpungar geta ekki haft sig
undan þeim með vörpuna í botni og
vilja því ekki eiga á hættu, að þeir taki
númer og nafn skipsins. Þó er hór fullyrt,
að eitthvað af þeim hafi veitt í land-
helgi síðastliðinn laugardag, enda voru
vélarbátar komnir til lands úr róðri.
Lítill vafi leikur á því, að ef vélarbátur
væri til eftirlits, mundu botnvörpungar
lítt eða alls ekki fara inn fyrir landhelg-
ismörk, meðan björt er nótt, og væri þá
mikið fengið. Tæplega er láandi fátæk-
um sjómönnum, þó að þeir gjöri sór
ekki mikið ómak til að ná nafni af
skipi, og eiga ekki oftlega öðru von en
ómaki, lítilli eða engri borgun og af-
skiftaleysi og ónytjungsskap lögreglunnar.
Fónaðarhöld urðu hór vonum
fremur góð eftir annan eins harðinda-
vetur, eg held enginn fellir hafi orðið
hór pða þá mjög lítill. En alment
er kvartað um unglamba-dauða og það
hjá þeim, sem áttu vel íramgengnar ær,
sem fæddu lömbin vel. Helzt er útlit
fyrir, að lömbin hafi fæðst veik og staf-
ar það ef til vill af of mikilli fjörubeit.
Engan heyri eg minnast nema með
megnustu óánægju áprests og sókn-
argjaldalög síðasta þings. Það er
hvortveggja, að líklega hafi aldrei kom-
ið vanhugsaðri lagasmíð frá alþingi, nó
heldur óvinsælli. Heyrt hefi eg
merka menn hafa orð á, að forðast
prest og kirkju meðan lög þessi yrðu í
gildi. Svona löguð lagaboð eru verri
en ný bót á gamalt fat og er þá mikið
sagt.
Helzt hygg eg að 95 af 100 mundu
verða til að skrifa undir m ó t m æ 1 i
g e g n aukaþingi, og að fundir hafa
ekki verið haldnir hór í þá átt, stafar
mest af því, að hór um öll Suðurnes
bera menn svo mikið traust til ráðherra,
að engum dettur í hug að ætla hon-
um að hann á nokkurn hátt taki til
greina aðra eins stórflónsku og auka
þingsmælgi Hafnarstjórnarblaðanna og
Hannesarflokksins.
íþróftir U. M. F. R.
þær er auglýstar hafa verið áður, en
orsaka vegna varð að fresta, verða
háðar sunnud. 31. júlí og verður þá
þreytt í þessum íþróttum á Melunum:
500 stiku kapphlaup
1000 stiku kappganga við Sundskálann
50 stiku kappsund fyrir stúlkur
100 stiku kappsund fyrir
yngri og eldri karlmenn.
Allir er keppa viljá í þessum íþrótt-
um verða að hafa gefið sig fram við
undirritaðan fyrir 28. þ. m.
f. h. U. M. F. R.
Magnús Tómasson,
(Skothúsinu).
HveÍÍÍ -12 anra,
ágætt í jólakökur, fæst að eins í
„Liverpoor*.
Húsnæði
óskast, 5 herbergja íbúð eða stærri,
frá 1. okt. n. k. eða fyr.
Björn Sigurðsson, bankastjóri,
p. t. Hotel Reykjavík.
Nýlegtkarlmannsvesti hefir
tapast síðastliðinn laugardag á leiðinni
frá Þingholtsstræti nr. 1 til Túngötu
50. — Skilist mót fundarlaunum í
verzlun Jóns Þórðarsonar.
SLaijar
eru ódýrastir í
„LiYerpool".
Sími 43. 43 Sími.
meðlimir stúkunnar
Verðandi nr. D,
sem lánað hafa fé til
Hótel ísland, eru beðnir að vitja vaxta
af því á næstu fundum stúkunnar.
Reykjavík 13. júlí 1910.
Jón Þórðarson,
æ. t.
I „Liverpool“
er nýkomið:
Bananaz,
Kál,
Agurkur,
Aspargus, nýr,
Stikilber,
Laukur,
o. m. fl.
bezt og ódýrast í „Liverpool“.
Sími 43.
Hvítabandsfélagið
heldur fund í samkomusal Kristilegs
félags ungra manna mánudaginn 18.
þ. m. kl. 8 ^/2 síðdegis. Frú Craft
Jrá Ameríku talar.
Allir eru velkomnir.
Srnali óskast nú þegar á gott
sveitaheimili nærlendis. Upplýsingar
hjá G. Matthíassyni, Lindarg. 7
Byjataða.
40—50 kaplar af góðri eyjatöðu fást
nú til kaups. — Semjið sem fyrst við
Brynjólf Bjarnason í Hngey.
44
eins og vængbrotinn örn væri þar að
baða vængjum þegar þær litu inn f
atofuna, voru andlitin á þeim gagntek-
in af angist.
— Eg veit ekki hvað hefir rekið
þennan bölvaða fiæking hingað, til að
kveikja ófrið og óánægju, mælti Jens
gamli Konge.
Hann stóð upp frá borðinu. Hend-
urnar á honum skulfu, svo hann varð
að grípa þeim um stólinn. Og hann
gekk út í horn og settist þar.
— það er ósköp hægfc að ógna okk-
ur með Blysum, aem eigum á hættu
að farast á degi hverjum, þegar við
öflum okkur okkar daglegs brauðs. Til
þess þarf engan apámann, mælti Krist-
ján Konge.
Hann bað Onnu um að hella á staup-
in og koma með nýtt kaffi og nýjan
brennivínskút. Hann rétti kútinn yfir
til Niels Klittens.
Niels hafði ekki mælfc orð frá vörum
meðan á þessu sfcóð.
En nú leifc hann upp, og tóku menn
þá eftir að stór breyting var orðin á
andlitinu. Augun voru róleg og horfðu
alvarlega á Kristján Konge.
45
— Eg drekk ekki meira í dag, sagði
hann rólega.
— Hvað á það nú að þýða?
— |>að, að eg drekk ekki meira f
dag.
— Hefirðu látið hann hræða þig,
Niels? Mér Býndist þú sitja svo
hljóður.
Sumir fóru nú að hlæja.
— J>ið megið segja hvað sem þið
viljið. . . . Og hafir þú nokkra ánægju
af því KrÍBtján, þá mátfc þú halda að
eg hafi láfcið mig fyrir þér. . . .
Hann stóð upp úr sæti sínu og gekk
fram stofuna.
— Anuars er ekki tími til að tala
um þetfca nú, góðir hálsar, mælfci bann.
Eg þakka ykkur nú fyrir skemtunina
og óska ykkur góðrar ánægju.
Hann gekk rólega, nærri þvf feimn-
islega, til Jens Konge og rétti honum
höndina.
— |>ú ætlar þér þó lfklega ekki að
fara að verða heilagur, Niels. Ó, jæja
— því ekki það. f>að hefir einlægt
leynst með ykkur eitthvað þesahátfcar.
fað get eg ekkert sagt um.
48
og sjóinn stafaði. Og væri rok, var
hafið einn freyðandi brimgarður með
rifunum og svo langfc sem augað eygði.
þau lögðu karfirnar frá sér og gengu
fcil báfcsins, sem sfcóð þar f flæðarmál-
inu. þau setfcu hann fram í stufcfcum
lotum.
Hún stóð keik f knjánum eins og
karlmaður, og markaði djúp spor í
sandinn þegar hún tók á. . . .
þegar þau höfðu sefct bátinn fram,
settisfc NielB við Btýri; en systkinin
reru hvorfc á sitt borð.
Morguninn sveipaði ströndina svört-
um skuggum. En er þau voru komin
spölkorn frá landi, leið báturinn inn f
svo bjarfc dagsólar-skin að árarnar virfc-
usfc ausa silfri upp úr djúpinu.
Við hvert árafcog klufu árarblöðin
loffcið með skærum Ijóma.
Bótbildur leysti sjalið af hálsinum
og sfcrauk lokkana frá enninu.
Úfci á rifunum lá hópur af máfum
og hvíldi sig. þeir voru eins og hvífc
blóm yfir bláu vafcninu.
þegar báturinn kom að þeim, flugu
þeir upp með argi og óhljóðum.
Lengra í burfcu synfcu villiendur í
30 nýjar brauðtegundir, ósköpin öll af
niðursuðuvörum, þar á meðal
allskonar Avextir í dósum, ódýrari
en alstaðar annarstaðar, Nýlendu-
vörur af ýmsu tagi, Taurúll-
urnar eftirspurðu, ýmisl. bygg-
ingavörur, þar á meðal stifta-
saumur og þaksaumur.
Grænsápan
sem aldrei kemur nóg af o. m. fl.,
sem alt að vanda er ódýrast í
Yerzlun B. H. Bjarnason.
Nýsveinar og eldri nemendur, sem
vilja fá að vera í skólanum næsta
vetur, verða að sækja um það helzt
fyrir 15. ágúst. Af því að að-
sóknin er mikil, verða þeir látnir sitja
fyrir, er fyrst sækja, ef fleiri sækja en
rúm er fyrir. — Umsóknir sendist
ritara skólanefndarinnar, faktor Karli
Nikulássyni við Thomsens verzlun
eða undirskrifuðum formanni nefnd-
arinnar.
Jón Ólafsson, alþingism.
(Box A 18, Reykjavík).
Álit bæjarbúa
á nýrri Margarine-tegund
óska eg að fá. Það inniheldur 10 °/0
smjörs og er óvenju keimgott. Gerið
svo vel að reyna það.
Birgðir af mínum gömlu, góðu
tegundum koma með hverju skipi.
Smjörverzlunin — 17 Austurstræti 17
Talsími 280
H. A. Fjeldsted.
Ljiiii fræp.
Allar lengdir. — Réttar lengdir —
eru að vanda langbezt og ó-
dýrust .í
Yerzlun B. H. Bjarnason.
nýja verður eigi send til lausasölu út
um land af þvi, að kaupendatalan er
fyrirfram ákveðin og mjög svo tak-
mörkuð. Þegar prestar landsins hafa
hafa eignast bókina, er sölunni lokið.
Bókin verður því aðeins til sölu í
bókverzlun ísafoldar. Verðið er 4 kr.
Taða,
ný og góð, fæst keypt hjá
Eiríki Bjarnasyni,
Tjarnargata n.
41
þér inn í sfcofu mína . . . . og eg er
ekki nema ómentaður sjómaður og er
heldur ekki eins málliðugur og þú.
Hinn horfði á Jons með hvössu,
stufctu augnatilliti, og röddin skalf af
reiði, sem hann hélt þó í skefjum.
— En eg ætla að eins að segja þér
það, og eins hinum, að það sem þú
hefir sagt um guð, hlyfcur að vera böl-
vuð lygi. f>ví ef allir þeir, sem hafa Iif-
að lífi sínu eins og feður þeirra gerðu,
eru dauðir til eilífrar glöfcunar, þá hlytu
þeir að vera verri en versfcu þorparar.
Og það enda þótfc þeir hafi gæfcfc skyldu
sinnar af fremsfca megni, og aldrei gerfc
neinu kvikindi mein ....
Eg hefi bjargað lífi margra manna
með föður mínum sáluga, af eigin hvöt-
um, eins og margir af ykkur og for-
eldrum ykkar hafa líka gerfc, góðir
menn. f>að vildi eg ætla.
Og við erum ekki heldur menn sem
eigum í illindum.
Og við óttumsfc drotfcin vorn og heiðr-
um foreldra vora, eins og eg hygg að
sannkrisfcnum mönnum beri að gera.
Svo eg fæ ekki skilið, hvað gefcur kom-
ið þér, ókunnugum manninum, til að