Ísafold - 25.06.1913, Blaðsíða 3

I S A F 0 L D
201
Flutningsmagnið á þessari braut
var drið 1910—11: Fólksflutningur,
115730 mannkm. á brautarkm. (sama
sem þessi mannfjöldi færi einu sinni
eftir brautinni endilangri). Vöru-
flutningur 23580 tonnkm. á braut-
arkm. (á sama hátt). Alls fóru með
brautinni 52178 tonn fyrir utan póst
flutning og farangur ferðamanna, og
var hvert tonn flutt að meðaltali
3L2 km. eða nokkru skemmri leið
en helming brautarinnar, sem eðli-
legt er þar.
Þar sem svona stendur á, er eðli-
legt að miða vöruflutninga að eins
við ibúatölu sveitanna við brautina.
Kaupstaðabúarnir ferðast sjálfir með
hrautinni, en flytja ekki beinlínis til
ntuna af vörum ír.eð henni. Gerum
ráð fyrir að ibúatala' sveitanna á
Jaðri sé nú rúm 30000, eða nálega
þrisvar sinnum meiri en íbúatala
sveitanna við þessa braut hér. Þá
^tti að flytja með brautinni hér um
/3 af 52178 tonnum, eða rúm 17000
tonn. Vegna hærri taxta og meiri
fjarlægða og til þess að áætla var-
lega, vil eg færa niður um x/3, gera
ráð fyrir 11000 tonnum,_ sem fari
fflilli Reykjavíkur og Arnessýslu
(Þingvalla og Suðurlands), auk þess
sem fer að eins styttri leiðir, milli
Reykjavíkur og Mosfellssveitar og
fflilli stöðva austanfjalls. Meðal-
flutningslengdin fyrir vörur milli
Arnessýslu og Reykjavíkur verður
a- m. k. 90 km., og nemur þessi
áætlaði flutningur því: \
HoooX9o=. . . 990000 tonnkm.
Geri maður svo
skemmri flutninga
að eins............ 10000 tonnkm.
fástvörufl.ingai alls 1000000 tonnkm.
Með þeim flutningum, sem hér
hafa verið áætlaðir, mun þurfa 1500
lestir á ári, og vil eg gera ráð fyrir
að kostnaðurinn á hvern lestarkm.
verði þá kominn upp í kr. 1,16.
Þá verður 'áætlunin um rekstur braut-
arinnar þannig:
Tekjur: Kr.
26000X200 = 5000000 mannkm.
4 °/04 ...................... 200000
1000000 tonnkm. á °/20 ......... 200000
Tekjur af póstflutn. og talsima . 10000
Samtals 410000
G j ö 1 d: Kr.
Rekstur og viðhald, 112X1500
Xl,16 = .................. 194880
Tekjuafgangur............. ■ ■ ■ 215120
Samtals 410000
Þessi tekjuafgangur samsvarar 6,i°/0
af stofnkostnaðinum, 3^/2 nailj. kr.
Það er'þýðingarlaust að spá neinu
um það, hvenær notkun brautarinn-
ar verði orðin svona mikil. Það
eitt er víst, að ef brautin verður
lögð, þá verður notkunin einhvern-
tíma svona mikil, og hún heldur
líka áfram að vaxa, eftir að hún er
orðin svona mikil. Að'hin áætlaða
Uotkun sé engin fjarstæða, virðist
tnér mega sjá af samanburði við um-
ferðina um veginn nú. Ef fólk það,
sem nú fer yfir Hellisheiði og Mos-
fellsheiði, ferðaðist alt með járnbraut-
tnni, fæst tala mannkilómetra sem
hér segir :.'©'^i8fe^gi;S^Íi*5á
Milli Rvikur og JÞing- Iftifli
valla, 5582X25 =. 307010 mannkm.
Milli Rvíkur og SuO-jjS
urlands, 16169X100=1616900 mannkm.
Séu 8kemmri ferðir
báöum megin heiða
ámtlaðar ...... 576090 mannkm.
fást 2600000 mannkm.,
eða sú umferð af fólki, «em braut-
inni er ætlað ná i framtíðinni, er
að eins tvöföld sú umferð, sem nú
er um veginn.
Vöruflutningar að járnbrautarsvæð-
inu austanfjalls og frá því eru nú
sem stendur þessir:
Milli Reykjavíkur og Þing-
valla ....................
Milli Reykjavíkur og Suður-
lands ....................
Om 22000 sauðkindur á 60 kg.
Innfluttar vörur til Eyrar-
, bakka og Stokkseyrar ....
ntfluttar vörur frá Eyrarbakka
og Stokkseyri ............
Samtals
291 tonn
1600 —
1300 —
3100 —
500 —
6791tonn.
Ef litið er til hinna afarmiklu
ðnotuðu framleiðslu-möguleika á
Suðurlandsundirlendinu virðist þá
ekki ógætilegt að gera ráð fyrir að
flntningarnir með brautinni geti kom-
ist upp í 11000 tonn.
Prestastefnan 1913.
Synodus hófst í gær á hádegi með
guðsþjónustu í dómkirkjunni. Síra
Jón Helgason prófessor prédikaði.
Hann hafði að texta Matt. 16. kap.
15.—18. vers og flutti síðan erindi
um kjarnann í kristinni trú frá ný-
guðfræðilegu sjónarmiði, auðheyran-
lega af miklum sannfæringaikrafti og
innri hita. Var ræða hans greinileg
stefnuskrár-ræða ný guðfræðinga.
Eftir guðsþjónustuna var gengið
yfir í alþingishúsið og setti biskup
siðan fund í heimspekissal háskólans.
Voru þar saman komnir 25 prestar,
20 þeirra úr 4 prófastsdæmunum
næst Reykjavík (Kjalarness-, Arness-,
Rangárvalla- og Borgarfj.), 2 úr
Húnavatnssýslu, 1 úr Skagafirði, 1
úr Snæfellsness- og 1 úr V.-Skafta-
fellsprófastsdæmi.
Fundarskrifarar nefndir til: Jón
Helgason prófessor og Kristinn Daní-
elsson prófastur. Biskup mintist fyrst
þriggja látinna merkispresta síðasta
árið, þeirra prófastanna Jóhanns L.
Sveinbjarnarsonar, Jens Pálssonar og
Kjartans Einarssonar. Tóku fundar-
menn undir með því að standa upp.
Því næst gat biskup annara helztu
tíðinda um kirkjunnar mál. Nýtt
frumvarp legði stjórnin fyrir alþingi
um lán úr landssjóði til byggingar
ibúðarhúsa á prestssetrum landsins, og
væri aðalatriðið, að í stað lána-há-
marksins, sem verið hefði 3000 kr.
yrði hámarkið 5000 kr. og efýrleiðis
skyldi húsin reisa nær einvörðungu
úr steinsteypu. Beiddist biskup með-
mæla prestastefnunnar með þessu
frv. og fekk þau. Nýjar kirkjur
kvað hann eigi hafa reistar verið
aðrar en Akureyrarkirkju.
Tillög prestsekknasjóðs hefðu þetta
ár verið meir en venja er til, rúm
300 kr. frá 86 gefendum.
Loks gat biskup þess, að þetta ár
væri aldarafmæli biflíu-prentunar-
afskifta brezka biflíufélagsins.
Síðan tókust umræður um ýms
áhugamál kirkjunnar, og mun nán-
ara af því sagt í næsta blaði.
Þingmálafandur Reykvíkinga.
Hér fer á eftir fundarskýrslan eins
og fundarstjórnin hefir frá henni
gengið:
»Þingmálafundur fyrir Reykjavíkur-
kaupstað var haldinn í Barnaskóla-
portinu þ. 21. júní kl. 9 síðd.
Fundarstjóri var kosinn Magnús
Einarsson dýralæknir og skrifarar
fornmenjavörður Matth. Þórðarson
og verzlunarstjóri Þórður Bjarnason.
Fyrstur tók til máls alþingism.
prófessor Lárus H. Bjarnason, og
skýrði fyrir fundarmönnum hin ýmsu
frumvörp, er stjórnin ætlar að leggja
fyrir alþing, flutti hann langt og
snjalt erindi, og að lokinni ræðu
sinni lagði hann dagskrá fyrir fund-
inn.
Því næst tók til máls alþingis-
maður Jón Jónsson um sambands-
málið og bar fram svohljóðandi til-
lögu:
»Fundurinn telur síðustu samninga-
kosti í sambandsmálinu óaðgengilega
og ætlast eftir atvikum ekki til þess,
að leitað verði undirtekta Dana um
það mál í bráð«.
Tillagan samþykt með öllum þorra
atkvæða móti tveimur.
F&namálið. Tillaga frá ritstjóra
Ólafi Björnssyni svohljóðandi:
»Fundurinn skorar á þingmenn
bæjarins að stuðla að því, að íslenzkur
fáni verði löggiltur þegar á næsta
þingi«,
var samþykt með öllum þorra at-
kvæða mót tveimur.
Stjórnarskrármálið. Um það mál
tók til máls alþingism. Jón Ólafsson,
a:
Portland Gementfabriken
“N0RDEN“
Aalborg
er viðurkend fyrir sína góðu vöru, og fræg orðin fyrir
þann óviðjafnanlega styrkleika, sem cementið hefir.
Nægar birgðir og upplýsingar hjá umboðsmanni verk-
smiðjunnar.
Ji. Bemdihtsson.
Taísími 284 og 8.
Heijkjauík.
:□
bankaassistent A. J. Johnson, alþing-
ismaður Björn Kristjánsson banka-
stjóri, Lárus H. Bjarnason alþm..
Svohljóðandi tillaga frá alþingis-
manni Jóni Ólafssyni var samþykt
með öllum þorra atkvæða gegn 10.
»Fundurinn telur rétt, eftir því
sem sambandsmálið horfir nú við, að
samþykt verði á alþingi frumvarp til
þeirra breytinga á stjórnarskránni, er
ætla má að þorri kjósenda fylgi«.
Bankamál. Tillaga frá ritstjóra
Ólafi Björnssyni svohljóðandi:
»Fundurinn skorar á alþingi að
gera sitt itrasta til þess að efla pen-
ingastofnun þjóðarinnar, Landsbank-
ann, á allan hátt«.
Samþykt með öllum greiddum at-
kvæðum.
Launamálið. í þvi máli bar banka-
assistent A. J. Johnson fram svo-
hljóðandi tillögu í þrem liðum:
»Fundurinn skorar á þingmenn
sína
a. að vera á móti allri launahækkun
til embættismanna, hvort hún
kemur fram í frumvörpum eða í
fjárlögum,
b. að vera á móti stofnun nýrra
embætta,
c. að vera á móti *bitlingum« eða
styrkveitingum til þeirra manna,
sem ekkert sýnilegt vinna í þarfir
þjóðarinnar ár frá ári, eða þá að
eins það, sem enga nauðsyn ber
til að vinna að svo stöddu«.
A-liður tillögunnar var samþyktur
með miklum atkvæðamun og báðir
síðari liðirnir með öllum þorra at-
kvæða.
Borgarstjórakosning. Tillaga frá 8
kjósendum um breyting á i. gr.
laga um bæjarstjórn Reykjavikur frá
22. nóv. 1907 þannig að í stað þess
að »bæjarstjórn kjósi borgarstjóra«
komi: »Borgarstjóri skal kosinn af
öllum atkvæðisbærum kjósendum
kaupstaðarins, sem kosningarrétt hafa
til bæjarstjórnar*.
Samþ. með öllum þorra atkvæða.
Eimskipamálið. Tillaga frá cand.
jur. Gísla Sveinssyni:
»Fundurinn væntir þess, að alþing
láti Eimskipafélagi íslands allan þann
styrk í té, er það megnar«.
Samþ. í einu hljóði.
Stjórnarfar. Þessar tillögur frá
cand. jur. Gísla Sveinssyni voru
samþyktar með öllum greiddum at-
kvæðum :
1. Fundurinn treystir þingmönnum
bæjarins til þess að stuðla að því,
að landsstjórnin reki réttar- ís-
lendinga út af tiltektum varð-
skipsins 12. þ. m.
2. Fundurinn telur sjálfsagt, að al-
þing hafi hönd í bagga með um-
sjón á fjárreiðu og ávöxtun opin-
berra sjóða í landinu.
Fundi slitið.
Magnús Einarsson.
Matth. Þórðarson.
Þórður Bjarnason«.
| Steinfjrímur Stefánsson,
bókavörður síðast í Washington,
er látinn, f. 1860, stúdent 1881.
Hvenær lát hans hefir borið að er
ófrétt, en í Heimskringlu þ. 22. maí
eru minningarljóð um hann eftir
Þ. Þ. Þ.
Steingríms vérður rækilegar minst
síðar.
ReykjaYíkur-amiálI.
Aðkomumenn: Þessir prestar eru nú
staddir hér á prestastefnunni: Árni Björns-
son (Sauðárkrók), Árni Þorsteínsson (Kálfa-
tjörn), Brynjólfur Jónsson (Ólafsvöll-
um), Brynjólfur Magnússon (Stað í
Grindavík), Einar Pálsson (Reykholti),
Einar Thoriacius (Saurhæ), Gisli Jónsson
(Mosfelli), Gisli Kjartansson (Sandfelli),
Gisli Skúlason (Stóra-Hrauni), Guðmund-
ur Olafsson (Olafsvik), Jóhann Briem (Mel-
stað), Jón Sveinsson' (Akranesi), Kjartan
Helgason (Hruna), Kristinn Danielsson
(Utskálum), Ólafur Einnsson (Kálfholti),
Ólafur Magnússon (Arnarbæli), Sigurður
Jóhannesson (Tjörn á Vatnsnesi), Skúli
Skúlason (Odda) og Valdimar Briem vigslu-
hiskup.
Einar Benediktsson f. sýslum. er hingað
kominn kynnisför, fór 4 hotnvörpung frá
Englandi og tók land í Ólafsvik, þaðan
landveg i Borgarnes og siðan á Ingólfi
suður.
Skemtiskipið brezka Ermine kom i gær-
kveldi. Það er 1700 smá). og hefir með-
ferðis 104 farþega. Þeir eru að fara út
og suður, austur og vestur í dag. •
Skipafregn. Sterling fór héðan 20. þ.
mán. Meðal farþega: Jul. Schou steinh.,
.)ensen Bjærg kaupm, Chr. Evensen (frá
Hafnarf.), Selig umboðssali frá Hamborg,
Aspelund vélmeistari, jungfrúrnar: Unnur
Ólafsdóttir og Járngerður Eiriksdóttir, frú
Guðrún Sigurðardóttir frá Seli. Ennfr.
nokkrir Englendlngar og Þjóðverjar.
Ceres kemur í fyrramálið. Meðal far-
þega: Pétur Jónsson söngvari, Jón Norð-
mann pianóspilari og jungfrú Katrln systir
hans, Pétur Thoroddsen læknir o. s. frv.
Söngfél. 17. júni söng úti í Tjarnarhólma
á sunnudagskvöld, eins og til stóð. Dálitil
gola var, og heyrðist þvi söngurinn miklu
ver en skyldi og truflaði nautn áheyrenda
er hin veikari lög voru sungin. Aftur
hljómuðu sterk lög vei, ekki sízt Fána-
lagið í nýrri mynd, eftir Sigfus Einars-
son. Islenzki fáninu blakti i hólmanum
meðan á söngnum stóð.
Torfi í Ólafsdal er hér á ferð þessa
dagana, ásamt konu sinni. Hann befir
verið mikið veikur i augum í vetur, en
er nú betri.
Eftirmæli.
Hór í bænum lózt 22. marz síðast
liðiun, Ingimundur Jakobs-
s o n, áður bóndi í Miðfirði.
Ingimundur var fæddur á Múla í
Biskupstungum 15. júní 1835. For-
eldrar hans voru slra Jakob Finnboga-
son og Sigríður Egilsdóttir. Af lif-
andi systkinum hans eru: síra Þor
valdur próf. í Sauðlauksdal, Finnbogi
bóndi á Fögrubrekku í Hrútafirði Jg
húsfrú Jakobína á Lundi í Þverárhlíð.
Stjúpsystir hans er frú Sigríður Jónas-
dóttir, ekkja síra Þorvalds Bjarnarson-
ar frá Melstað. Ársgamall fluttist
Ingim. með foreldrum sínum frá Múla
að Melum í Melasveit og ólst þar upp
hjá þeim, til 18 ára alduis.
Á uppvaxtarárum sínum fekk hann
talsverða mentun og mun hafa verið
byrjaður á að lesa undir skóla, en
ekki varð framhald á því. Mun hug-
ur hans þegar í æsku hafa hneigzt að
verklegum störfum, einkum sjómensku.
Frá Melum fluttist hann til síra Guð-
mundar Yigfússonar á Borg á Mýrum
og kvæntist nokkru síðar dóttur hans
Solveigu. Með síra Guðm. fluttist
Ingimundur að Melstað í Miðfirði og
bjó fyrir norðan þar til hann nú fyrir
nokkrum árum fluttist til Póturs son-
ar síns í Reykjavík og dó hjá honum.
Konu sína, Solveigu, misti hann
eftir 15 ára sambúð. Þau eiguuðust 4
börn. Af þeim er 1 á lífi, Guðmundur,
er ungur fluttist til Ameríku. Þann
6. október 1876 kvæntist hann í ann
að sinn, Sigríði Sigfúsdóttur, prests
Jónssonai' frá Undirfelli í Vatnsdal,
sem nú liiir mann sinn; þau eignuð-
ust 3 sonu, 1. þeirra dó í æsku, hinir
eru Pótur trésm. í Reykjavík og Ás-
geir verzlunarmaður, nú í Ameríku.
Ingimundur sál. var mjög vel ge:-
inn maður til sálar og líkama, fjör- og
gleðimaður, góðum gáfum gæddur,
þeim samfara töluverð mentun. Hann
var hagleiksmaður og uHi leið afar
hjálpfús, enda lagði hann margt á
gerva hönd.
Auk hinna venjulegu heimilisverka
sem húsbóndastöðunni tilheyrðu, hlóð-
ust snemma á hann ýms trúnaðarstörf,
t. d. að taka var hann hreppstjóri og
hreppsnefndaroddviti í mörg ár, með-
hjálpari og forsöngvari við sömu kirk-
juna var hann um 20 ár, við verzl-
unarstörf var ’nann meira og minna á
hverju ári á Borðeyri, rúm 20 ár.
Þegar verzlun hófst á Hvammstanga
var hann þar við verzlunarstörf öðru
hverju þar til hann fluttist til Reykja-
víkur.
Við lækningar fekst hann talsvert,
einkum sáralækningar og ljósmóður-
störf; tókst honum það sórlega vel og
var það eitt meðal annars, sem aflaði
honum mikilla vinsælda, jafnt hjá kon-
um sem kórlum.
Gestrisinn var hann og gott á hans
heimili að koma, hann var ávalt hinn
sJcemtilegasti í samræðum og hafði
jafnan spaugsyrði á reiðum höndum í
vina sinna hóp.
Með byssu kunni hann manna bezt
að fara, og stundaði mikið selveiði á
Miðfirði, meðan hann dvaldist þar
nyrðra.
Banamein Ingim. sál. var krabbamein;
mun hann fyrst hafa fundið til þess
fyrir 20 árum, þótt hann léti ekki á
því bera. Síðastliðinn vetur mátti
heita að hann væri við rúmið og í því
þar til hann dó. Veiki sína bar hann
með hinni mestu rósemi og æðraðist
aldrei, enda naut hann hinnar beztu
aðhjúkrunar í alla staði af hendi konu
sinnar, sonar og tengdadóttur.
Hann fann vel, að dagur var að
kvöldi kominn og það bezta fyrir sig
væri hvíldin. Minning hans mun aldrei
fyrnast, hvorki hjá hans nánustu ást-
vinum, nó öðrum þeim, sem náin kynni
höfðu haft af honum og verið sam-
verkamenn hans, því liprari og sam-
vinnuþýðari mann er tæpast hægt að
hugsa sór.
Þeir menn, sem int hafa af hendi
langt og vel unnið æfistarf, eiga það
fyllilega skilið að þess só getið að
þeim látnum.
S. Jóh.
Nýjar bækur:
Ljósaskifti,
ljóðabálkur um kristnitökuna áíslandi,
eftir Guðmund Guðmundsson skáld.
Verð 0.90.
Friður á jörðu,
eftir Guðmund Guðmundsson skáld.
2. útgáfa. Verð 0.75.
Hví slær þú mig?
Erindi Haralds Níelssonar prófessors
um dularfull fyrirbrigði.
Verð 0.40.
Fást í bókverzlununum.
Þeir kaupendur
ISAFOLDAR
hér í bænum, sem skift hafa um heim-
ili, eru beðnir að láta þess getið, sem-
allra fyrst, í afgreiðslu blaðsins, svo
þeir fái blaðið með skilum.