Ísafold - 22.09.1915, Blaðsíða 1

Kfrmur út tvrgTar
i viku. Terð árg.
4 kr., erlendis 5 kr.
eða l'/j dollar; borg-
ist fyrir miðjan júli
eriendis fyrirfraih.
Lansasala 5 a. ei'nt.
ísafoldarprentBmiöj'a Ritstjóri: Óiafur Ðjörnssan. Talsimi nr. 455
1 tfppeögp (skriiq.)
bundifc viö áranidt,
er ógild nema kom-
in sé til útgefanda
fyrir 1. oktbr. og
sé kaupandi sknld-
laus við blaðið.
XLII. árg.
H. Andersen & Sön
klæðaverzlun,
Aðalstræti 16. Sími 32.
Stofnsett 1888.
ÞAR ERU FÖTIN SAUMUÐ
-3^-aa- FLEST,
ÞAR ERU FATAEFNIN BEZT.
Húsaleigukvittanabækur
fást eins og að undanförnu í
Bókverzlun Isafoldar
Verð 0.30 aurar 50 blöð.
Stefnuskrá
Sjálfstæðisflokksins.
11.
Þær urðu lyktir, að í kosninga-
lagafrumvarpi alþingis var svo ákveð-
ið, að kosning hinna landskjörnu
þingtnanna skyldi fram fara j. áqúst
1916, en kjördæmakosningar ein-
stakra héraða á venjulegum degi þ. e.
i. vctrardag.
Þar sem því um er að tefla svo
langan tima til kosninga, er óþarfi
að láta óðslega um kosninga-undir-
búning.
Hitt varðar meiru að þjóðin átti
sig vel og vandlega á málefnum og
mönnum áður en hún gengur að
kosningaborðinu.
»Það skal vel vanda, sem lengi á
að standa«. Og þessar kosningar
munu, ef alt fer með feldn, ráða
landsstjórn og löggjöf um 6 ára bil,
frá 1917—1923.
Þessvegna er svo afaráriðandi að
þjóðin við næstu kosningar beri nið-
ur á þeim mönnum til þingsetu, er
meira meta frjósamt starf og rólegt
þjóðinui til framsóknar í hverri
grein og hagsmuna, en megnar deil-
ur og úlfúðar-stælur, sem meira
miða að augnabliksæsingum og þing-
þvargi en því, sem þingstörf öll
ættu um að snúast.
Á öllu framar þarf þjóð vor nú
að halda en óþörfum æsingum og
þversum-skap.
í stefnuskrá Sjálfstæðisflokksins,
sem birtist í siðasta blaði, er fyrsta
boðorðið, að vér íslendingar förum
ekki að fitja upp á samningatilraun-
um við Dani fyrst um sinn, heldur
vinnum sem bezt heima fyrir að
efnalegu og andlegu sjálfstæði voru.
Að láta deilumálin út á við ijvíla
sig, það er hin mesta nauðsyn nú,
og verður að koma fram við næstu
kosningar hjá þjóðinni, að hún sé
þess sinnis.
Búast má við, að frá einni hlið
verði tilraun gerð til að vekja upp
deilumálin út á við með því að senda
ejtirvarapvarvið inn i kosningabarátt-
una, en væntanlega enduróma þeir
tónar nauðalítið með þjóðinni, ef að
likindum fer, sbr. fylgisleysið magn-
aða með þversum-mönnum hjámegin-
þorra manna'.
Reykjavík, miðvikudaginn 22. september 1913.
73
. tölublað

Kvittur
um tortíming ,Gullfoss‘.
I gærinorgun barst hingað til
bæjarins símfregn frá Færeyjum,
sem setti höfuðstaðinn svo að
segja á annan endann og vakti
sorg og kvíða í hugum manna
um land alt, svo langt sem sími
nær.
Fregnin, sem barst Ditlev Thom-
sen konsúl frá verzlunarstjóra
hans í Færeyjum, var svolátandi:
»Flóra segir, að Gullfoss Tiafi
verið skotinn niður af pyzkum neð-
ansjdvarbdti í Norðursjónum á
hingað leið«.
Þessi símfregn barst fljótt eins
og eldur í sinu manna milli og
verkaði á hvern mann sem hið
ægilegasta reiðarslag.
Til þess að sagan yrði eigi bor-
in rangsnúin og ýkt út meðal
manna, sendu ísafold og Morg-
unblaðið út fregnmiða með skeyt-
inu í, eins og Thomsen barst það,
en jafnframt var þess getið, að
Eimskipafélaginu hefði ekkert
skeyti borist og að vonandi reynd-
ist fregnin því misskilningur.
En svo mikil áhrif höfðu þessi
tíðindi á bæjarbúa, að mönnum
féll verk úr hendi og söfnuðust
í smáhópa á strætum og gatna-
mótum til að ræða fram og aft-
ur um, hvort sönn mundi fregn-
in eður eigi.
Eimskipafélagsstjórnin símaði
þegar til Færeyja, bæði til Flóru-
skipstjórans og amtmannsins þar,
til að spyrjast fyrir um hið sanna.
En svo liðu margar kl.st., að
eigi kom svar, og var því flest-
um órótt orðið, eigi sízt þeim, er
bjuggust við að eiga ástvini sína
með skipinu.
Loks kl. 4 barst svarið frá
amtmanni og skipstjóra Flóru,
þess efnis, að með Flóru hefðu
þær fréttir borist, að í norskum
blöðum frá 18. sept. hefði sú frétt
staðið, að dönsku skipi Gullfoss
hefði verið sökt í Norðursjónum
af þýzkum neðansjávarbáti, en
áður verið bjargað skipshöfninni
og hún flutt í annað verzlunar-
skip skamt frá. Þessum skeytum
bar saman við skeyti, sem Thom-
sen ræðismanni barst um líka
mund.
Þegar þessi skeyti bárust létti
þungu fargi af flestum, því að
óhugsandi með öllu þótti það, að
um okkar Gullfoss gæti verið að
tefia í norsku blöðunum 18. þ.
mán., þar sem skipið hefði komið
til Leith þ. 15. og framkvæmdar-
stjóra gat eigi til hugar komið,
að Gullfoss þyrfti minna en 3
daga til að Ijúka erindum sínum
í Leith.
Er óhætt að segja, að þá hafi
bæjarmenn »tekið gleði sína aft-
ur«, er þetta fréttist.
I morgun barst Eimskipafélag-
laginu símskeyti frá Leith um,
að Gullfoss hetði farið það-
an í gær og er þar með öllum
skelki lokið, en Gullfoss verður
oss eigi síður kær eftir þetta, né
heldur Eimskipafélagið og þætti
oss ei ólíklegt að það komi fram
áþreifanlega. hjá mörgum manni,
er sýna vilji samúð sina með því
að rita sig fyrir hlutum í hinu
nýja hlutaútboði félagsins.
SíldveiðaráYestfjörðum
Síðan hringnótaveiðar og rek-
netaveiðar fóru að tíðkast, hafa
síldveiðar nær eingöngu verið
reknar við Eyjafjörð, Siglufjörð
eða frá síldarslóðum þar.
Það fer því að líkindum, að svo
afardýr, staðbundinn 0g timabund-
inn útvegur hljóti að vera mjög
mikið fjárhættuspil.
Þarf ekki annað en að síldar-
göngur breytist eða hafis tálmi
veiðum til þess að stórtjón hljót-
ist af.
Þess vngna er full þörf á —
og um það ætti þetta sumar að
hafa fært oss sanninn — að síldar-
stöðvar rísi sem víðast upp á land-
inu, til þess að skipin geti leitað
sem bezt fyrir sér.
En engu minni nauðsyn er á,
að lengja síldveiðitímann.
Er það gamalt mál, og styðst
við athugun margra manna, að
flskigöngur, er með landi fara,
mupi yfirleitt ganga sólarsinnis.
Sama lögmál mun gilda um
síldargöngur. Að minsta kosti
verður fyrst vart við síld á vor-
in í Jökuldjúpinu og þar vestur
af. —
Og víst er líka um það, að vor-
síldargangna (smásild) verður helzt
vart hér á Vestfjörðum, einkum
í fjörðunum vestan Djúpsins.
Sé þetta rétt athugað, má því
yfirleitt ganga að því vísu, að
síldargöngur gangi fyr um Vest-
fjörðu en fyrir Eyjafirði.
Og sönnun fyrir því meðal ann-
ars er, að Siglfirðingar sækja
á stundum framan af sílcfSrtíman-
um talsvert af afla sínum vestur
undir eða vestur fyrir Horn.
Síldarstöðvar um Vestfirði hljóta
því að lengja sildveiðitimann.
En það gerir hvorttveggja í
senn, að tryggja síldarútveg-
inu og gera hann. arövæn-
legri.
Hér á Vestfjörðum má sjálfsagt
velja um þó nokkurar síldar-
stöðvar, en hór skal aðeins bent
á tvær.
I. ísafjörður.
Eins og flestum mun kuunugt,
er ísafjörður miðstöð fiskiveið-
anna við Djúpið, sem að líkind-
um ræður, því að bæði er honum
snildarvel í sveit komið og svo
hefir hann, auk margmennisins,
fiesta þá kosti, sem góð fiskistöð
má eigi án vera.
Sama gegnir um síldveiðarnar,
bæði til ádráttarveiði og hring-
nótuveiði.
Er það atburðaleysi einu að
kenna að ísafjörður er eigi fyrir
löngu orðinn öflug síldveiðistöð,
atburðaleysi, sem stafar af fram-
kvæmdadeyfð þeirra, sem betur
mega, og getuleysi smælingjanna,
og sýnist hér sem oftar, að bezt
er á öllu hófi, því hér hefir
ekkert verið á milli stórflska og
smásíla.
Því það er áreiðanlegt, að Isa-
fjarðardjúp og miðin þar norður
af hafa ekki verið afskift af síld,
fremur en öðrum fiskigöngum. Hefi
eg fyrir því orð mýmargra sjóm.,
útlendra og innlendra, að þeir
þrásinnis hafi siglt gegn um sildar-
torfur, og sjálfur hefi eg farið hér
gegnum gríðarstórar síldartorfur,
og séð allan fjörðinn og »Pollinn«
með löðra í síld landanna á milli.
Og þetta staðfesta þeir litlu við-
burðir, sem tvö sumurin síðustu
hafa verið " hafðir til hringnóta-
veiða héðan af Eyrunum.
í fyrra gekst fyrir því Aust-
maður einn héðan úr bænum, O.
G. Syre að nafni, með lélegri
leigunót og lítt vana menn; en
Djúpbátsnefndin tók á sig að lána
póstbátinn til þess að tilraun þessi
yrði gerð. Tókst veiðin eftir at-
vikum vel og varð arður sæmi-
legur.
Varð þetta til þess, að í vor
gerðu þeir félag með sér, Karl
verzlunarstjóri Olgeirsson, eigandi
b/b. »Freyja« og útgerðarfélag,
sem í eru Helgi bankastjóri Sveins-
son, Jóhannes kaupmaður Péturs-
son og Magnús símstjóri Thor-
berg, eigendur b/b. »Leifur« og
»Hrólfur«, keyptu 2 hringnætur
og komu upp síldarstöð.
Varð aflinn frekar 7000 tunnur
síldar, og er það ágætur afli,
miklu meiri en nokkurn hafði
órað fyrir, enda gaf útgerðar-
mönnum góðad skilding.
Til samanburðar skal þess get-
ið t. d., ;að 2 b/b. úr Hnífsdal,
eign Sigurðar Þorvarðssonar kaup-
manns og þeirra félaga, gengu
fi’á Siglufirði og öfluðu tæpan
þriðjung á við ísafjarðarbátana,
og sumir botnvörpungarnir, er
úr Eyjafirði gengu, gerðu lítið
betur en bafa við þeim.1)
Og þó er víst að bér hefir oft
verið miklu, miklu rneira um síld.
Tel eg engan vafa á, að síldarút-
vegur á hér mikla framtíð, og þó
serstaklega í sambandi við síld-
arstöð við Horn.
II. Höfu við Hornvík.
Höfn hefir sakir legu sinnar
verið lítt kunn, af henni fáir
vitað aðrir en þeir, er þangað
hafa hleypt undan ofviðrum, en
lífhöfn hefir hún mörgum mann-
inam reynst og svo nefna sjó-
menn hana.
Hafnarlagið er lítið og fremur
grunt en vel lagað og enginn efi
á að með nokkrum kostnaði má
!) Síðan þetta var ritað, hafa
kunnugir menn sagt mér, að eng-
inn bátur við alian Eyjafjörð
muni hafa aflað tiltölulega eins
vel og ísafjarðarbátarnir.
þar verða afbragðs sumarhöfn og
þó var fyrir rekís. Sandar eru
þar miklir innar af höfninni og
vel fallið til ádráttar, og er það
ómetanlegur kostur, því að oft
eru ógrynnis sildartorfur þar á
víkinni.
Það sem þó öllu öðru fremur
gerir Höfn að sannnefndri síldar-
kjörstöð er lega hennar fast við
langsamlega mestu sildarsvið
landsins, að því mai’gir herma.
Leggur það sig sjálft, hve af-
armikla þýðingu það hefir, að
sem minst af hinni stuttu og
dýrmætu síldarvertíð fari í flutn-
inga, auk þess sem stórmikið af
sild, sérstaklega smærri síld, sem
er eða á að vera verðmest,
skemmist í löngum flutningum.
Leiðir eru allar hreinar að
Hoi’nvík.
Enn meiri þýðingu hefir það
samt, að höfnin er á veðramót-
um, og má sækja þaðan austur
og vestur, eftir því sem áttir eru.
Þorskfiskimið eru þar hin afl-
sælustu í allar áttir og sumarafli
hefir orðið þar ágætur á þá fáu
báta, er þaðan hafa gengið. —
Flestir munu hugsa sér Horn-
vík einhvern ömurlegasta vistar-
stað þessa lands. Og svo hafði
mér farið. Mér þótti því kyn-
lega bregða, er eg kom þar og
sannfærðist um að óvíða á land-
inu getur meiri sumarfegurð, því
þar fer hvorttveggja saman un-
aðsblíð sveitasæla í grasi vöfðum
dalnum, með fossunum fimm upp
af víkinni og einhver stórhrika-
legasta náttúrufegurð, er mér
hefir auðnast að sjá, þar sem ei’u
björgin (Hælavíkur og Hornbjarg)
beggja vegna. Og víst er um
það að enginn, sem horft hefir
af Hornbjargi 1200 fet beint nið-
ur í grængolandi hafdjúpið, verð-
ur svo gamall, að hann geti
gleymt því ógnarbliki.
Kæmi mér eigi á óvart þótt
eigi liði mörg ár til þess ekkert
ferðaskip færi fram hjá Hornvík
í góðu sumarveðri — því bjargið
dregur.
ísafirði 16. sept. 1915
Magnús Torfason.
»
Yms erlend tíðindi.
Látnir Danir. Tveir nafnkunnir
danskir menn eru nýlátnir: Jacob
Paulli stiftsprófastur og hirðprestur
(f. 1844) og skáldið Sophus Bauditz
(f. 1850).
NorBurför Vilhjálms. Mikla at-
hygli ainn hún vekja meðal ailra
íslendinga hin góða frétt utn, að
landi vor Vilhjálmur Stefánsson skuli
úr helju heimtur, fram kominn með
nýja landafundi að baki sér og ó-
smeikur við nýja erfiðismuni tii
frekari rannsóknar á því, er hann
hefir sett sér að marki að vinna
fyrir.