Ísafold - 02.08.1916, Blaðsíða 2

2
ISAFOLD
© Nyjar vörur. ©
Silki og Silkibönd stórt og fallegt órval
Allskonar Tau.
Klæði, Silkiflauel,
Flónel, Cheviot, L.óreft,’, Tvisttau f
sérlega œják og góð.
Sephyr í sængurver.
Coats 6 þættur tvinni 200 yds.
[Hörtvinni o. tn. fl.
•
j i '-T .
m
fei? ■
* /**#«*?
4/
Ha/uUdmjfhnaMm
\
\ TJrniEirtksson
N _________ ________
Ly TJusfurstræti 6
□ rffojnaéar~ c?rjóna~ og Saumavörur \
Q hvergi ódýrari né betri. □
þvotía> og SCroinlœtísvorur
beztar og ódýrastar.
SJSaiRföng ocj cCœfiifcerisgjafir
hentugt og fjölbreytt.
□i
ViObúnaSur sambandsþjóöa.
A meðan á þessu stendur búa
sambandsþjóðir sig i ákafa. — Eng-
lendingar afla sér miljóna af her-
mönnum; allar heimsins vopnasmiðj-
ur vinna þindarlaust í þjónustu sam-
bandsþjóða. — Og nú þykjast þeir
tilbúnir.
Nú er full samvinna komin' á
milli þjóðanna. Þær ráðast allar á
Miðveldin 1 einu til þess að örðugt
verði að flytja lið frá einum stað til
annars. — Nú er þessi stórfelda
samfelda árás i algleymingi.
Jafnframt því sem telja má þessa
árás sambandsþjóða sem greinarskifti
í ófriðinn, þá er og hernaðaraðferð
þeirra önnur nú en áður.
Ensk blöð láta yfir þvi, að þeir
hafi lært mikið á þessum tveim ár-
um. Aður notuðn þeir sér litið af
stórskotaliði þegar leið á árásir;
skutu fyrst i stað svo mikinn, að
lítið varð um vörn í fremstu röðum
óvinanna. En svo létu þeir stór-
skotatækin eiga sig. Þau drógust
aftur úr.
Stórskota aðferöin.
Nú er aðferðin sú, að eftir hverja
skothrið taka þeir land það, sem
hríðin náði yfir og halda svo þar
kyrru fyrir, unz þeir eru búnir að
viða að sér þar stórskotatækjum, er
geta þeytt eldi og járni yfir nýja
spildu.
Á þann hátt verður framrásin ekki
ör, en þeir fika sig smátt og smátt
og með hvíldum áleiðis.
Þjóðverjar notuðu þessa aðferð
fyrst við Verdun, þótt eigi séu þeir
komnir langt enn. Kapp og snar-
ræði Frakka hefir vegið þar á móti.
Þeir sjá um, að Þjóðverjar fái ekki
ráðrúm, ekki frið til þess að búa
almennilega um sig á landspildum
þeim, sem þeir ná undir sig. Það
eina leiðin til varnar — og hún
kostar mörg mannslifin.
Að Þjóðverjar gátu verið fyrri til
að nota þessar stórskotaaðfarir kom
til af þvi, að útbúningur þeirra var
svo miklum mun betri í ófriðarbyrj-
un en hinna. — En nú hafa sam-
bandsþjóðirnar viðað svo að sér
skottækjum, að þeir geta hugsað sér
að umturna vígjum og varnargryfjum
Þjóðverjans fet fyrir fet.
Má geta þess nærri, að byssurnar
eru ekkert smásmíði, er þeir nota,
þegar þeir geta rótað svo um jörð-
inni, að skotgrafirnar eyðileggjast,
og ekkert lifandi getur haldist við í
nánd við yfirboiðið.
Mælt er, að Frakkar eigi nú marg-
sinnis fleiri fallbyssur en í ófriðar-
byrjun. Stærstu kúlurnar vega alt
að iooo pundum. Geta þeir skotið
á 12 km. færi gegnum 2 m. þykk-
an múrvegg með 7 m. þykku mold-
arlagi ofan á.
Byssur hafa þeir og, sem skjóta
svo ótt, að 12 kúlur eru á lofti í
einu úr sama kjafti.
Árásin við Sonne.
Með þessum og þvílíkum útbún-
ingi hamast nú Frakkar og Englend-
ingar á vigbúnaði Þjóðverja beggja
vegna við ána Somme á Frakklandi.
Hafa Þjóðverjar haft þar sömu bæki-
stöðvar i eina 20 mánuði. —■ Og
ekki hafa þeir verið aðgerðarlausir
þennan tíma, stöðugt unnið að þvi
að bæta aðstöðu sína gegn væntan-
legum árásum. — Hvert hús er nú
vigi og skotgrafir eða hellirar og
stórar jarðhvelfingar eru grafnar.
7 herlínur hafa Þjóðverjar þar um
slóðir hverja innan við aðra. — En
herlína er eitt samanhangandi net
skotgrafa og annara vígja, — Auk
þess hafa þeir viða grafið djúpa jarð-
hella, og í þeim leynist svo her
manns með fullum útbúnaði, á með-
an þeir sambandsmenn halda áfram
fram yfir þá. Skýtur Þjóðverjanum
svo upp að baki þéirra og gera þar
allmikinn usla i lið sambandsmanna.
Arás þessi sambandsmanna náði
upprunalega yfir 45 km., en síðan
hafa þeir hver í sinu lagi náð þrí-
hyrndri landsspildu á sitt vald
hvoru megin við Somme, Frakkar
sunnan við, en Englendingar norðan
við. Eru þeir búnir að vinna bug
á 1. herlinu Þjóðverja á 30 km.
svæði, en 2. herlínu hafa þeir náð
á helmingi styttra svæði. 3. herlínu
hafa þeir aðeins snert á stöku stað.
Langt eru þeir komnir eina 8—10
km. áfram.
Eiga nú Frakkar örskamt eftir tii
bæjarins Peronne, sem er mikil sam-
göngustöð. Unnu þeir fljótara á í
fyrstu og var því kent um, að Þjóð-
verjar hefðu ekki verið eins viðbúnir
árásum af hendi Frakka, þeir álitu
þá hafa nóg með Verdun.
Ekki er laust við að búist væri
við og skjótari atburðum, er Eng-
lendingar loksins fóru á stúfana
fyrir alvöru, en þeir segja það ekki
áform sitt að vinna lönd í stórum
stil; áformið sé að þjappa bara að
Þjóðverjanum svo hann finni til,
eyða kröftum hans — bæði með
áreynslu og sulti. Telja það helzta
lögmál sambandsþjóða enn í dag —
að láta tímann vinna á Miðveldun-
um.
En auðséð er, að Englendingar
eru á því, að mikið þurfi að leggja
í sölurnar svo vel sé, því svo er
skipað fyrir, að jafnvel prestarnir
eigi að prédika og innprenta þjóð-
inni að vera sparsamri. Ófriðurinn
kostar þá nú 108 milj. króna dag-
Iega. —
Frá au8turvíg8töðvunum.
Alt öðrnvísi eru aðfarirnar á aust-
urvígstöðvunum. — Þar er barist á
mikið stærra svæði, þar sem Eng-
lendingar reikna landið hjá sér í 100
m. Þá reikna menn í mílum þar
austur frá.
Aðal athygli manna hefir vakið
sókn Rússa að Kovel. Koma þar
saman allar helztu járnbrautir þar
um slóðir. — En samb.þjóðir halda
því fram, að Austurríkismenn geti
engu áorkað án liðsinnis Þjóðverja.
Nái Rússar Kovel, verður tvísýnt
um aðflutning af liðsaukum.
Enda er mælt, að þeir verji Ko-
vel líkt og Frakkar Verdun. Lem-
berg hafa Rússar og augastað á.
Þáttur Ítalíu i þessari samvinnu
gegn Miðveldum ær aðeins sá að
halda Austurrikismönnum í Ölpun-
um, svo þeir geti ekki fluzt til
Rússlands.
Samningur Rússa og Japana.
í Petrograd hefir undanfarið verið
unnið að því, að samningar kæmust
á milli Rússa og Japana um viðhald
friðar og góðs samkomulags i Aust-
urasíu. Hafa þeir nú með samning-
um heitið hver öðrum liðsinnis, ef
nokkur fremdi ágang á hendur þeim
þar eystra.
Er litið svo á, að samningur þessi
milli hinna fornu fjandmanna, sem
er talinn eins bindandi og samningar
meðal sambandsþjóða Evrópn, geti
haft viðtæk áhrif eftir ófriðinn —
verði einn þáttur af þeim múrum,
sem talið er að rísi þvert fyrir allar
fyrirhugaðar framfarabrautir Þjóð-
verja. —
Frá Þýzkalandi.
Enn sem fyr er mjög örðugt að
átta sig á ástandinu í Þýzkalandi.
En svo virðist, sem bóli á talsverðu
sundurlyndi í stórmálum landsins.
Meðai annars hafa komið fram há-
værar raddir um það, að almenn-
ingur verði að heimta að fá skýrt
og skorinort að vita um, hvaða til-
gang valdhafarnir teldu ófriðinn hafa.
Óánægja er og víða út af roatvæl-
unum. — Suðurrikin þykjast hart
leikin. Þau leggja tiltölulega meira
til en norðurríkin. — Eimir þar af
gömlu ósamlyndi.
Kafnökkvinn »Þýzkaland«.
Þ. 10. júlí barst sú fregn út um
heiminn, að þýzkur kafbátur væri
kominn til Baltimore í Ameríku með
fullfermi dýrindis litarefna alla leið
frá Þýzkalandi. Var báturinn ekki
vopnaður, og sögðu Þjóðverjar hann
vera verzlunarskip af nýrri gerð.
En sambandsþjóðir vildu telja bát-
inn herskip, og þá mátti hann ekki
vera i höfn meira en sólarhring, að
öðrum kosti að dúsa, unz ófriður er
úti. Eftir nokkra vafninga varð það
þó úr, að bandamenn töldu bátinn
verzlunarskip, og hann því frjálsan
ferða.
í Þýzkalandi var mikill fögnuður
yfir því, að báturinn hefði komist
heill á húfi, og var Þjóðverjum engin
launung á, að fleiri kafnökkvar væru
í smíðum til vöruflutninga. Hafa
Þjóðverjar stofnað útgerðarfélög með
kafnökkvum til vöruflutninga og ætla
sér þannig að komast undan flutn-
ingahafti sambandsþjóðanna. Víst er
um það, að slikt fyrirtæki sýnir
framtakssemi og- dug — en hvort
notin verði eftir því, verður timinn
að leiða í ljós.
Nökkvi þessi, »Þýzkaland« að
nafni, er 2000 tonn að stærð og
getur haft 1000 tonna farm. — í
honum voru 29 manns. Voru þeir
V2 mánuð yfir um frá þýzkri höfn.
Mikil tvísýna þykir á, að hann
komist nú í höfn aftur, því geta má
nærri, að Englendingar hugsa sér
að hremma hann, er frá Ameriku
kemur.
En þótt nú ait gangi bærilega
með þessa kafbáta á meðan á ófriðn-
um stendur, þá er varla líklegt, að
slík fyrirtæki borgi sig á friðartím-
um. — Ferðalagið gegnum hafið er
eftir nútima þekking bæði örðugra
og hættulegra en á yfirborðinu.
Síðustu fregnir herma, að nökkvinn
sé nú ferðbúinn að leggja í hafið
heim á leið. Vistin þar vestra hafi
verið þeim næsta ónæðissöm vegna
stöðugs ótta fyrir því, að óvinir
þeirra fengju sprengt nökkvann þar
i höfninni. — Flutningurinn heim
verður nikkel og kautschuk. Segir
skipherrann svo frá, að 12 verði
þeir nökkvarnir í hafi, áður en langt
um líður.
ísland erlendis.
íslenzku kolin. Dönskum
blöðum verður tíðrætt um kolin is-
lenzku. Má þar sjá margar fyrir-
sagnir þess efnis, að kolin séu stein-
kol, og víða er þessu bætt við:
»Skulde Island blive et Aktiv?« ==
Ætli ísland verði arðsöm eign^
Því er svo bætt við, að að ef til
yiil geti ísland orðið mikilvæg eign
fyrir danska ríkið, ef kolin reynist
góð.
Eitt blaðið skýrir frá því, að fé-
lag eitt, þar sem kammerjunker
Sveinbjörnsson sé í broddi fylking-
ar, hafi séð um, »að rannsóknar-
nefnd hafi verið send til íslands«,
til að rannsaka kolin. »Það er ekki
búist við, að þeim leiðangri verði
lokið fyr en í haust. En ef niður-
staðan verður góð, verður ísland
óneitanlega einu sinni einhvers virði
fyrir okkur*.
»Þar sem þessi rannsókn«, heldur
blaðið áfram, »fer fram í hreinum
óbygðum, hefir þurft að hafa með-
ferðis mikið af matvælum o. fl., en
svo eru birgðir þær miklar, að ekki
er hætta á því að þeir, sem i leið-
angrinum eru, líði neyð, þótt eigi
komist þeir heim fyr en síðla árs«.
Nei — það er vonandi, að þeir
deyi ekki úr hungri þar vestur í
Stálvíkinni 1
Síldveiðarnar hér við land
vekja athygli danskra blaða.
Segir þar m. a., að ýmsir fátækl-
ingar, sem eigi hafi annað átt fyrir
ófriðinn, en kofahreysi og bát, hafi
nú lagt þetta 50 þús. kr. til hliðar.
Um Breta er þar sagt, að þeir
hafi trygt sér að heita megi síldar-
aflann við íslands-strendur, »því að
norsku útgerðarmennirnir geti því
að eins fengið kol, að vísu fyrir hið
há verð, 45 kr. tunnan, sem er tvö-
falt hærra verð en venjulega*.
Þegar Reykjavík var fjórtán
vetra, hið fróðlega erindi, sem J ó n
prófessor H e 1 g a s o n flutti í vetur
um höfuðstað landsins — kringum alda-
mótin 1800 — er nú komið á prent f
Safni til sögu íslands.
Þetta »brot« úr sögu Reykjavíkur
mun margau manninn, utan Bókmenta-
fólagsins, langa til að eignast — og
væri vel, ef bókin yrði einnig seld
sórstök.
Guðmundur Finnbogason dr. phil.
er nú á heimleið frá Vesturheimir
sennilega með Botninu. Landar vestra
hafa gert för hans mjög veglega og
héldu honum m. a. fjölmenna skilnað-
arveizlu áður en hann fór. Fiutti síra
Björn B. Jónsson, forseti kirkjufólags-
ins þar, sórlega lofssamlega ræðu til
heiðursgestsins og er hún prentuð i
Lögbergi.
Nýlátinn er í Alberta í Kanada ís-
lendingurinn Einar Sígurðsson, sem
um eitt skeið var brúarvörður vlð
Þjórsárbrú. í fyrrahaust kom hann
hingað til landsins í kynnisför; veikt--
ist hann þá og komst með naumindum
aftur til Kanada. Einar heitinn var
bróðir Steins klæöskera í Vestmanna-
eyjum og Sigurðar bóksala á Akureyri,
vel lá’tinn maður af öllum sem honum-
kyntust.
Björgvinjarfélagið kvað ekki senda
Flóru aftur hingað til lands. Enda
mun lítið um flutning til Noregs fyrst
um sinn.
Kalknámnfólag. N/lega er stofnað
fólag hór í bæ til að rannsaka kaík-
námurnar í Esjunni og starfrækja þær,
ef þær reynast til þess hæfar.
Stjórn fólagsins skipa: Lárus Fjeld-
sted, Dan. Daníelsson, Guðm. Breið-
fjörð, Magnús Th. S. Blöndahl og Einar
Erlendsson. .
Skipafregn.
í s 1 a n d kom hingað snemma í gær-
morgun. Farþegar voru margir, þ. á.
m.: Jón Brynjólfsson kaupm., Óskar
Clausen frá Stykkishólmi, Jón Norð-
mann pianoleikari, Halvorsen síma-
maður, 2 Englendingar til að skoða
síld og saltfisk fyrir Breta, L. Bruun
bakaramelstari, Matth. Þórðarson erind-
reki, Geir G. Zoéga verzlunarmaður,
Vilhelm Jakobsson hraðritari, Vendel
eldri frá Dýrafirði og frú hans, alkom-
in hingað, frú Kirk, ungfrú Zoega
(Geirs kaupm.), frú Matth. Þórðarson,
ungfrú Halldórsson frá Stykkishólmi,
Hannes Jónsson dýralæknir (sezt að í
Stykkishólmi), frú Gislason, nokkurir
stúdentar 0. fl. Frá Vestmannaeyjum
komu margir.