Ísafold - 28.04.1917, Blaðsíða 1

Keiuur út tvi»«ar
í viku. Vernárg.
5 kr., erlendis 7’-/2
kr. e5a 2 dollHrjborg-
'st fyrir miðj&ti júlí
ariendis fyrirfrain.
Lausasala 5 a. eint
Ritsijcri: Diafur BjörriSSDn.
ísafolda.rprentsin • ðj-,
Taisimi nr, 4$$,
XLIV. árg.
!<evk;avík
laugardaginn 28. apríl 1917
&
Uppsögn tskrifl.
bundin við áramót,
er óglld nema kom-
!n sé til útgefanda
fyrir 1. oktbr. og
só kaupandi skuld-
laus við blaðið.
28. tölublað
*Reynslan er Fannleikur* sagði *Repp« gg:
þótti að vitrari maður. Reynala alheims heíir
dæmt Fordbila að vera bezta allra bila, og
alheims < óm verður ekki hnökt. Af Ford-
fcílum eru fleiri á feið í heimieum en af öll-
nm öðrum bíltegundum samanlagt. Hvað
sannnr þah ? Þaó sannar þaö. Fordbillinn
er beztur allra b?la enda befir hann unnið
sér öndveigissa ti mebal allra Btla, hjá öllum
þjóöam og biotið heiðuranafnið
V eraldarvagn.
Féat ab eins bjá undirrituðum sem einnig
eelnr binar heimsfrægu DIJNLOP DEKK og
SL0NGUR fyrir allar tegundir bila.
P. Stefánsí»on7
Lækjartorgi 1,
Frá
biskupsvigslunni
í démkirkjunni 22. apríl 1917.
Hún fór fram við hádegis-
messu í dómkirkjunni síðast lið-
inn sunnudag. Hafði ýmsum
helztu borgurum bæjarins ver-
ið boðið að vera þar viðstadd-
ir og þeim geymd sæti, syo
sem ráðherrunum, kennurum há-
skólans, rektor mentaskólans, ræð-
ismönnum, bæjarfógeta og borg-
arstjóra o. s. frv. Prestar komu
hempuklæddir og sátu allir í kór.
Voru þcir allsum 20, þeirra á með-
aljorír kennarar guðfræðideildar-
innar.
Aragrúi af fólki streymdi að
kirkjunni og komst vart helming-
urinn inn af þeim, er þangað
vildu komast. Voru þó þrengslin
i kirkjunni feykileg og íroðn-
ingurinn. Sést bezt við slíkt tæki-
færi, hve afskaplega þröng kirk-
jan er orðin Reykjavíkursöfnuði
— langt of litil fyrir löngu.
Biskupsvígsla er sjaldgæfur við-
burður hér á landi, og athöfnin
æfinlega hátíðleg. Það fullyrða
fræðimennirnir, að þetta sé fjórða
sinn, að reglulegur biskup sé
vígður hér á landi — og er þá ekki
meðtalin vígsla vígslubiskupauna,
Valdimars og Geirs.
Fyrsta sinn fór sú athöfn hér
fram, er Brynjólfur Sveinsson
biskup í Skálholti vígði Jón Vig■
fusson (kallaðan Bauka-Jón) árið
1674 varabiskup að Hólum (tók
hann að fullu við biskupsembætt-
inu 10 árum síðar).-
Annað sinn 1797, er Sigurður
Stefánsson biskup á Hólutn vígði
Geir Vídalin biskup til Skálholts
(30. júií). ;
Þriðja sinn, er Hallgrímur bisk-
up Sveinsson vígði eftirmann sinn
Þórhall Bjarnarson biskup 4. októ-
ber 1908.
Nú framkvæmdi vígslubiskup
Valdimar Briem vígsluathöfnina.
Kom hér berlega í ljós, hve hent-
ug sú ráðstöfun þings og stjórnar
var, að skipa hér vígslubiskupa,
svo að eigi þurfi nýr biskup að
fara til útlanda, til að sækja sér
vígslu, eins og lengst af hefir
verið venja. Styrjöldin hefði get-
að orðið óþægilegur tálmi á þeirri
leið hins nýja biskups. Kirkju-
mál vor hafa og ekki að neinu
leyti legið undir danska biskupa,
og hvað kom þeim þá vígslan við?
Hér var þvi stigið eitt sporið í
sjálfstæðisáttina.
Sex prestar aðstoðuðu við
vígsluna. Síra Friðrik Friðriks-
son las bænina í kórdyrum, en
síra Bjarni Jónsson, annar prest-
ur við dómkirkjuna, þjónaði fyr-
ir altari fyrir og eftir sjálfa vígslu-
athöfnina. Síra Skúli Skúlason í
Odda lýsti vígslu og lagði út af
Matt. 6,10 (Komi ríki þitt). í
endi ræðu sinnar las hann upp
— samkvæmt fyrirmælum helgi
siðabókarinnar — ágrip af æfisogu
hinsnýja biskups, Jóns Helgasonar,
samið af honum sjálfum.
Að því búnu gengu biskuparn-
ir báðir skrýddir kórkápum úr
skrúðhú8inu inn í kórinn og vígslu
biskup fór fyrir altarið, en 6
prestarnir, er aðstoðuðu, gengu á
eftir þeim, allir skrýddir rykki-
línum. Kraup vígsluþegi á kné-
beð frarnan við altarisgrindurnar
og prestarnir sex á tvær hendur
honum. Meðan þetta gerðist var
sunginn sálmurinn »Lofið guð, ó
lýðir göfgið hann«. Að þeim
sálmi enduðum tónaði vígslubisk-
up hin vanalegu vígsluorð (á lat-
ínu), sem höfð eru við prestvígslu,
og söngflokkurinn svaraði.
Að þeim víxlsöng loknum flutti
vígslubiskup ræðu sína, sem var
aðallega stíluð til hins nýja bisk-
ups. Síra Valdimar Briem er
hinn öldurmannlegasti, hárið mik-
ið og silfurhvitt, ennið hátt og
andlitið alt einkennilegt og góð-
mannlegt. Fanst mönnum til um
það, hve virðulegur hann var
þarna fyrir altarinu. Hann lagði
út af þessum orðum í I. Korintu-
bréfinu (12,4): »Mismunur er á
náðargáfum, en andinn hinn
sa,mi«. Ræða hans bar öll vott
um mildi, frjálslyndi og hógværð,
en illa heyrðist til hans fram i
kirkjuna, enda ber hann of hratt
fram. Að ræðu hans lokinni hófst
sá þáttur athafnqrinnar, sem í
biskupsvígsluathöfninni er um
fram vanalega prestvígslu. Fjórir
prestar lesa upp úr ritningunni,
sinn kaflann hver, en söngflokk-
urinn syngur á milli.
Fyrsti presturinn síra Skúli
Skúlason prófastur, las upp kafl-
ann Matteus 28, ,18—20.
Þá söng söngflokkurin tvö
fyrstu versin af sálminum »And-
inn guðs lifanda’ af hjmnanna-
hæð«.
Annar prestur, síra Jóhann
Þorkelsson dómkirkjuprestur, las
þá upp kaflann Títusarbréfið
1, 5—9.
Þá söng söngflokkurinn 3. vers
öálmsins.
Þriðji prestur, síra Árni Björns-
son, prófastur í Görðum, las þá
upp kaflann I. Tímoteusbréf
4, 1—5.
Þá söng söngflokkurinn 4. vers
sálmsins.
Loks las fjórði prestur, síra
Jón Sveinsson, prófastur á Akra-
nesi, upp kaflann Postulas. 20,
28-32.
Þá söng söngflokkurinn tvö
siðustu vers sálmsins.
Að því búnu las vígslubiskup
upp ávarpið til vígsluþega, sem
endar á þessum orðum:
»Lofar þú mér þá fyrir augliti
allsvitandi guðs að gegna biskups
störfunum með trúmensku og
ráðvendni í öllum greinum, eftir
þeirri náð, sem guð gefur þér til
þess?
(Vígsluþegi svarar: Já).
Gef mér þá hönd þina því til
staðfestu.
Svo afhendi eg þér nú hið
helga biskupsembætti i nafni guðs
föður, sonar og heilags anda. —
Amen.«
Því næst las vigslubiskup hina
fyrirskipuðu bæn og lagði hönd á
höfuð hinum nýja biskupi, ásamt
þeim sex prestum, er aðstoðuðu.
Síðan steig hinn nývígði biskup
í stólinn, eins og lög gera ráð
fyrir, og prédikaði út af guðs-
spjalli dagsins, Jóh. 10, 11—16:
Eg er góði hirðirinn . . . og það
mun verða eiú hjörð, einn hirðir.
Fer ræðan hér á eftir.
Að lokum var bæði vígslubisk-
upinn og hinn nývígði biskup,
ásamt öllum prestunum um tutt-
ugu til altaris. Fjölskylda bisk-
ups tók og þátt í altarisgöngunni:
kona hans og börn, móðir hans
og systur.
Var það fagur endir á hinni
virðulegu athöfn.
Oskandi hefði verið, að meiri
kyrð hefði ríkt í framkirkjunni,
en vart mun unt að ætlast til
þess í öðrum eins troðningi.
Nauða-leiðinlegt er og ráp fólks
meðan á altarisgöngu stendur.
Prédikun
lón8 biskupB Helgasonar.
B æ n.
Ástríki faðir á himnum, til þín hefj-
um vér huga og hjörtu á þessari
stundu, því að vór vitum, að þú vilt
vera vort athvarf og styrkur, vor svala-
lind að eilífu. Hjarta vort þráir þig,
sálu voru þyrstir eftir þér, eftir likn-
arskauti þinu og föðuifaðmi, því að
vér vitum, að þar er oss að eilífu borg-
ið. Blessaðu oss nú öllum þessa stund
og veit oss, að hún verði, fyrir aðstoð
anda þíns, til þess að tengja oss énn
fastar og innilegar við þig og þinn
son, vorn géða hirði, þór og honum
til , lofs og dýrðar, en oss til sannra
8álarheilla. Heyr oss í nafni Jesú,
vors drottins og hirðis. Amen.
Jóh. 10.
Fyrir munn þess af guðspjallamönnun
um sem ef til vill bezt þeirra allra hefir
skilið frelsarann, þyðingu hingað burðar
hans og eðli hjálpræðisstarfs hans í
heild sinni, vitnar Jesús, íguðspaliidags-
ins um sjálfan sig á þessa leið: »Eg
er góði hlrðirinn!« Hann gerir það
ekki. að eins til þess að mlnna enn
elnu sinni á sig, hver hann só og hvað
hann viljl vera oss öllum, heldur fela
orð hans í sér jafnframt ástúðlega
áskorun til vor allra þess efnis, að
skipa oss undir hans hirðismerki, að
ganga honum á hönd í barnslegu
trausti og þjónslegri hlyðni, að fylgja
hoiium sem hirði vorum og leiðtoga á
lífs vors hrautum, já í Hfi og dauða.
Hann veit það, góði hirðiriun, sem alt
vildi í sölurnar leggja fyrir hjörð sína,
— hann veit það sem er, að allir
þurfum vór hirðis með og leiðtoga á
villigjörnunt vegum lífs vors. Hann
veit það sem er, að enginn einn vor
allra er þeim andaus styrkleika og
yfirburðum gæddur, að hann þurfi
ekki á leiðsögu að halda, að hann þurfi
ekki að eiga einhvern sór mátkari að,
sem geti hjálpað honum, til þess að
bera hita og þunga dagsins, sem geti
hughreyst hann og huggað á vegum
lífsius þegar él sorga og vonbrigða
skella á, sem óhætt só að leita at-
hvirfs hjá og fela sig varðveizlu hans
þegar húmar að dauðans dlmmu nótt.
I.
Þegar Jesús í dag vitnar fyrir oss
og segir: Eg er góði hirðirinn!
Þá er sem hann segi um ieið: Komið,
þór synir mannanna og dætur, komið
til mín og fáið sálum yðar svölun,
fáið fullnægt dýpstu og heigustu þrá
hjartna yðar.
Það hefir ávalt verið fyrsta og sjálf-
sagðasta höfuðeinkenni góðs hirðis að
sjá hjörð sinni fyrir góðu haglendi, þar
sem hún gæti mettast, og nægu vatni,
til þess að geta svalað þorsta sínum,
sem hvorttveggja er hið sjálfsagða meg-
inskilyrði fyrir þrifnm hjarðarinnar.
Hið sjálfsagðaskilyrði fyrir andlegum
þrifum vor mannanna er mettun og
svöluti votrar ódauðlegu sálar, að hún
fái hvflst í heilagri rósemi guðs barna.
Oll gæði veraldariiinar verða oss fánýt
og einskisvirði ef vór búum yflr eirð-
arlausu hjarta og friðvana sálu. Lffið
verður oss þá að þungri byrði og
óbærilegri. Hjai tafriðurinn og sálar-
rósemin eru því lífsins eftirsóknarverð-
asta hnoss, enda er þráin eftlr þessu
hnossi hverju mannshjarta ásköpuð. Vór
þekkjum hana öll, að minsta kosti að
einhverju leyti. Vór þekkum öll þau
augnablik í lífi voru, þegar brauzt
fram af djúpi hjartans andvarp svipað
þessu: »Ond mín er þreytt, hvar
mun hún finna hvíld«. En hvernig á
þessu andvarpi stóð eða þránni, sem
það spratt fram af, var oss ekki eins
ljóst, og þá ekkl heldur hitt, hvernig
takast mættl að fá þessari þrá svalað.
En drottinn Jesús vissi hvorttveggja.
Enginn hefir sem hann þekt leyndustu
þrá mannlegra hjartna, vitað hvernig
á þeim stóð og skynjað með hverjum
hætti þeim yrði svalað. Jesús vissi,
að dýpstu þrár mannshjartans hafa
ávalt staðið f sambandl við tilfinningu
óstyrkleika og þróttleysis til að ganga
á hólm við þau öfl tilverunnar, sem
maðurinn sór æða umhverfis sig. Hann
vissi, að þessi angurblíða þrá manns-
hjartans, er í instu rót sinni þrá eftir
ljósi yfir lífsins vegu og yfir lffsins
margháttuðu, en einatt svo óskiljanlegu
hlutföll, — þrá eftir sterkum armlegg
til styðjast við í baráttu þess, þrá eftir
faðmi til að hvílast í frá sorgum þess
og andstreymi. í fæstum orðum: Jesús
vissi, að þrá mannshjartans er í insta
eðli sinu þrá eftir lifanda guði, hinum
eilífa grundvelli tilverunnar, þrá eftir
samfólagi við hann, þrá eftir að finna
til nálægðar hans í öllum lífsins kring-
umstæðum. Og hann vissi enn fremur,
að þessi þrá mannshjartans er guðs
eigið verk, manninum ásköpuð í gæzku-
rfkum tilgangi, beim sem só að beina
athygli mannsins frá hverfulum hluta-
heiminum upp á við, upp til hins eilffa
og óbreytilega, hins himneska og guð-
dómlega, — til sjálfs hins lifanda guðs.
Þessari þrá mannsins eftir guði hefir
sjálfur guð viljað svala með því að
gefa oss Jesúm að hirði. Og þess
vegna verður o p i nbe ru n ar-starfið
einn meginþátturinn í öllu hirðisstarfi
Jesú : að hjálpa oss til að koma auga
á guð í öllum nans miskunnandi kær-
leika og koma með því á fót persónu-
legu lffssamfólagi milll mannsálarinnar
og hins lifanda guðs. Og þetta hefir
hann gert ekki aðeins með kenningu
sinni, heidur og í persónu sinni, í öllu
lífi sínu. Vór vitum nú, að hinn ósýni-
legi grundvöllur tilverunnar, hinn al-
máttugi skapari heimsins og vor allra,
er f insta eðli sínu kærleiksríkur faðir,
er elskar oss með föðurlegri elsku sinni.
Og þessa dýrlegu opinberun sína hefir
Jesús dásamlega staðfest, er hann sem
hinn góði hirðir leggur lífið í sölurnar
fyrlr hjörðina. Þegar hann breiðir út
gegnumstungnar hendur sínar á kross-
inum, er sem hirðisraust hans hljómi
út yfir heiminn: Sjáið, svo heitt elsk-
ar faðirinn yður. Komið, þér synir
mannanna og dætur, hór er hvíld að
fá, hór er frið að finna.
Guði só lof fyrir góða hirðlnn, Jesúm!
Þúsundum þúsunda hefir haun með
hjálpræðisopinberun siunl orðið vegurinn
til hins lifanda guðs. Þetta oplnberunar-
starf góða hirðisins hefir orðið mann-
heimi um fjölda alda dýrlegt og ómet-
anlegt friðþæglnga r-starf. Með
því að sýna mönnunum föðurinn —
með því að opna augu þeirra fyrir
syndfyrirgefandi náð guðs og líknandl
elsku, hefir hann komið því til leiðar,
að þeir lótu sættast vlð guð,
höndluðu guð í Kristi sem föður sinn
og gáfu sig hinum á vald í barnslegu
trausti til óverðskuldaðrar náðar hans.
II.
Þegar Jesús í dag vitnar fyrir oss
og segir: Eg er góði hirðirinn!
Um riffregnir
Sigarðar Sigurðssonar frá Arnarholti.
Lastaranum likar ei neitt,
lætur hann ganga rðginn;
finni’ hann lanfblað fölnað eitt,
þá fordæmir hann skóginn.
Stgr. Th.
Sigurður Sigurðsson frá Arnar-
holti, góður kunningi minn, hefir i
vetur ritað þrjár ritfregnir i ísafold.
Má þar líta hátíðleg kapítulaskifti,
stórletraðar fyrirsagnir og breytt let-
ur hér og þar til áherzlu. Minnir
það á góðar auglýsingar. í síðustu
greininni virðist mér þó bera enn
meira á stóra stilnum en áður.
I fyrstu greininni var höf. að
kenna Hannesi Hafstein að yrkja.
í næstu ritfregn sinni tók hann fyr-
ir kverkar ungum manni, sem hafði
gefið .út litla bók með ljóðum og
sögum. Var það létt verk að finna
að ljóðunum, en sumar af sögun-
um þykja mér fyrir mitt leyti góð-
ar. Ritdómarinn minnist ekki einu
orði á þær. Mun hann vera vand-
látur guð, sem refsar þunglega fyr-
ir syndirnar, en telur það sem gott
er ekki um skyldu fram.
Siðustu greininni er að miklu leyti
beint til mín, því að tilefni hennar
er smásagan »Diina Kvaranc, eftir