Ísafold - 04.07.1917, Síða 4

4
IS AFOLD
<up þakkaði fyrir hinar hlýju
óskir.
Því næst skýrði biskup frá hag
prestselcJcnasjóðsins og lagði frarn
tillögur sínar ura úthlutun sfjnódus-
fjár til uppgjafapresta og presta-
ekkna. Voru þær tilögur bisk-
ups eftir nokkurar umræður sam-
þyktar með smávægilegum breyt-
ingum.
Loks var á fundinum borin
fram og samþykt eftir nokkurar
umræður svohljóðandi tillaga pró-
fastsins í Snæfellsne88prófa8ts-
dæmi: »Að gefnu tilefni lætur
prestastefnan þá skoðun sina í
ljósi, að mjög óheppilegt sé, að
Miklaholtsprestakall í Snæfells-
ness-prófastdæmi verði lagt niður
og mælir mjög með, að gerð verði
só breyting á gildandi lögum. að
það skuli haldast sem sérstakt
prestakall*.
Var þá fundi slitið (kl. 7).
Kl. 81/* flutti síra Friðrik Frið-
riksson fyrirlestur í dómkirkj-
um *lífið í guði<. Sálmur var
sunginn fyrir og eftir.
Miðvikudag 27. júní hófst fund-
ur kl. 9. árdegis. Var fyrst
sálrnur sunginn, og flutti biskup
bæn á eftir.
Var Jóni prófasti Sveinssyni
falin fundarstjórn.
Biskup flutti erindi um kirkju-
lega ástandið í kristninni um það
leyti er siðbótin hefst og hvers
væri séistaklega að minnast í
sambandi við fjögraalda afmæli
siðbótarinnar. Var síðan rætt
um það hvernig haga skyldi siða-
bótaminningunni á komandi hausti
hér á landi. Að lokum var sam-
þykt svolátandi tillaga: »Presta,-
stefnan óskar þess, að guðþjón-
usta (í minningu siðabótarinnar
verði haldin í öllum kirkjum
landsins þar sem því verður við
komið 31. október í haust. íþeim
kirkjum, sem guðþjónusta ekki
getur farið fram þennan dag, fari
siðabótar-minningarguðsþjónusta
fram næstu helgidaga. Til guðs-
þjónustunnar ákveði biskup texta
og kunnastur af grýlukvæðunum,
en hefir notið lítilla vinsælda hér
á landi. Er kveðandi þessi mátt-
ug í eðli sínu og ramíslenzk og
rnætti jafna þessum hætti við
Niflungaljóð Þjóðverja, er Nifl-
imgahátt þeirra eru kveðin undir.
Fjöldinn allur er til af þessum
grýlukvæðum á ýmsum tímum,
en hátturinn hefir verið nokkurs-
konar átigangur og engin rækt
lögð við hann. Hólamannahögg
öests er meistaralega kveðið og
ætti að verða til þess að fleiri
vildu spreyta sig á að kveða um
þjóðleg efni undir þessum hætti.
Nóg er af yrkisefnum i íslenzk-
um þjóðsögum og annarstaðar.
Oera verður sér grein fyrir á-
herzlulögum islenzkrar tungu til
að sjá, hversu Hólamannahögg
eru vel kveðin. Þríkvæð og fer-
kvæð samsett nafnorð Qg lýsing-
arorð, þar sem fyrri liðurinn er
eitt atkvarði, haía breytt um á-
heizlu. Upprunaleg áherzla mið-
atkvæðisins fluttist yfir á 3. at-
kvæði t'yrir löngu síðan, líklega
um 1500 og varð samfara breyttii
kveðandi íslenzkra ljóða. Nú eru
orð eins og t. d.: biskupinn, Tví-
dægra, bálviðri borin fram: bisk-
upinn, Tvídægra o. s. frv., en á
réttilega að .bera fram: — — w,
enda mtmu’ margir mentamenn
enn bevæ þespi orð þapnig fram
og éönmletði3 forkvæð orð: fjöl-
farnastur, s ílspikaður o. fl. En
i íslenzkum núfíðarskáldskap úir
og velji sálma, svo að búningur
hennar verði sem líkastur um
land altc.
Þá gaf biskup skýrslu um
messur og altarisgöngur hér á
landi árið 1915 og hnýtti þar við
nokkurum hugleiðingum um það
efni. En umræður urðu engar
því a,ð komið var fast að hádegi
er biskup lauk máli sínu.
Kl. 41/* var aftur settur fund-
ur og Árna prófasti Björnssyni
í Görðum falin fundarstjórn.
Þá flutti síra Bjarni Jónsson
erindi: >Hvernig verðurn vér betri
prestar?« og var flytjanda þakk-
að erindið af fundarstjóra
Þvi næst hóf biskup umræður
um samvinnu presta, meðfram í
sambandi við hinn flutta fyrir-
lestur, og stóðu þær umræður til
fundarloka.
Kl. 8V2 flutti próf. theol. Sig.
P. Sivertsen fyrirlestur í dóm-
kirkjunni: » Um trúarhugtakið eins
og vér kynnum8t þvi i ritum
Nýja testamentisins* en sálrnur
var sunginn fyrir og eftir. .
Fimtudagirm 28. júni kl. 9 árd.
hófst fundur að nýju með sálma-
söng og bæn, er biskup flutti.
Var fundarstjórn f'alin Skúla pró-
fasti Skiila8yui frá Odda.
Þar flutti sira Gísli Skúlason
erindi um guðspjallstextaraðir.
Eftir allmiklar umræður var bor-
in upp og samþykt svolátandi
tillaga: »Prestastefnau felurbisk-
upi að gera nauð8ynlegar breyt-
ingar á hinum ákveðnu textaröð-
um, sérstaklega hinni þriðju*.
Þá flutti síra Friðrik Friðriks-
son erindi um kirkjulíf Vestur-ls-
lendinga. Var honum þakkað af
biskupi fyrir hið flutta erindi og
því næst fundi slitið.
Á síðdegisfundinum kl. 4tty*
flutti eand. theol. Ásgeii' Ásgeirs-
son einkarfróðlegt erindi um
kirkjulíf i Svífjóð; en biskup
þakkaði ræðimanni á eítir.
Þá var rætt um Hallgrims-
kirkjuna fyrirhuguðu í Saurbæ.
Lauk umræðunum um það mál
og grúir af orðum, sem vegna
ljóðakliðsins verður að bera fram
með rangri áherzlu, annaðhvort
með áherzlu á 3. atkvæði eða of
sterkri áherzlu á miðatkvæðinu,
sbr. t. d. Grátitling Jónasar Hall-
grímssonar:
En hretið kom að hvetja
harða menn i bylsenwu;
þá sat eg enn þá inni
alldapur á kvenpalli.
Stgr. Th.:
ást er í veröld vara,
vináttaw er fals.
(Lífshvöt).
Einar Ben.:
í bleikum, strjálum strætaljósum
rís steinlíkiJ frá Nílárósum —
(Tempsá)
og svona mætti halda áfram.
Minna gerir til þó að aukaá-
herzlu miðatkvæðis þessara orða
sé slept og þau gerð að löngum
harðliðum, eíns og altítt er, enda
verður ekki hjá þvi komist.
Þessara, áherzlulaga gætir allra
í Hólamannahöggurn Gests; eru i
þessu kvæði fjöldi af þríkvæð-
um orðum, er flest nútíðarskáld
forðast (vegna bragháttanna);
hvergi skeikar um rétta áherzlu.
Kvæði þetta er kveðið við seim,
eins og Grýlukvæðin, en að eins
þau atkvæði fer vel á að seim-
draga, • sem eru löng. Flest á-
herzluatkvæði í nútíðaríslenzku
eru löng (stutt eru aðallegu þau,
er raddstajiur fer á undan tveim
samhljóðui.i og síðara er p, t, k,
1, m, n: hösp, bezt, vaskur, karl,
ólmur, vatn). Söimdregin atkvæðí
Gests í þéssu atkvæöi eru öll
löng (nema eitt).
(Framh.)
TITTITi
Oscar SYenstrap
Stein- og myndhöggvari
18 Amagerbrogade 186A
Köbenhavn S.
Legsteinar úr fægðum granit,
marmara og sandsteini.
Granit- og marmara-rkildir
£ ’Uppdrættir, áætlanir burðirgj.frítt
riiTTT.'111 tti : t 1x1 tt r tTrrrlj
Konráð R. Konráðsson
læknir
Þinghohsstræti 21. — — Sími 575
Heima kl. 10—12 og 6—7.
Dan. Daníelsson Sigtdnbm við
O fusá, vantar kaupakonu nú þegar.
svo, að samþykt var í einu hljóði
svofeld tillaga: »Til þess að steih-
kirkja sem allra veglegust verði
reist í Saurbæ á Hvalfjarðar-
strönd, til minningar um Hall-
grím Pétursson, skorar synodus
á presta landsins að sjá um fjár-
söfnun í því skyni í sambandi
við siðbótar-minninguna ihaust*.
Þá hreyfði biskup því hve
frestun barnasikírnar væri farin
að tíðkast víða á landi hér og
skoraði á presta að gera sitt til
að aftra því.
Ut af umræðunum um sam-
vinnu presta daginn áður, talaði
síra Kjartan Helgason nokkur orð
um stefnumuninn innan kirkjunn-
ar og hvatti til meira umburðar-
lyndis en þar ætti sér stað. Urðu
nokkurar umræður út af því
máli.
I lok fundarins talaði biskup
nokkur Jcveðjuorð til fundarmanna,
þakkaði þeim fyrir óvenjugóða
fundarsókn, þakkaði öllum ræðu-
inönnum fyrir erindin, sem þeir
höfðu flutt, 0g loks framkvæmd-
aistjóra og stjórn K. F. U. M.
fyrir húslánið til fundarhalda.
Var þá sunginn sálmur. Því næst
talaði síra Friðrik Friðriksson
nokkur orð lét i ljósi ánægju sina
yfir, að prestastefnan hefði verið
haldin í húsum K. F. U. M. og
vonaði fastlega, að svo yrði
einnig gert eftirleiðis. Þvi næst
las síra Friðrik kafla úr 1. Þessal.
bréfl og flutti bæn á eftir.
Var þá fundarbók lesin upp og
sagði biskup síðan prestastefn-
unni slitið.
Kl. 8'/a flutti biskup fyrirlest-
ui' i dómkirkjunni: Hvers vegna
eg trúi á Jesúm Krist? en sálm-
ur var sungin fyrir og eftir.
Re^aylkar-aimálh
Látinn er í fyrrakvöld J ó n a s
J ó n s s o n háskólavörður, kominn
talsvert á sjötugsaldur. Hafði ver-
ið mjög heilsutæpur í alt vor. Með
hcnurn er fallinn frá mikill fræðimað-
ur. Verður hans nánar minst’síðar.
e Lager öl
De forenede Bryggerler,
íslenzkur leiðarvísir uin Bolinders
mótora
er nyútkominn. Þeir eigendur Bolinders mótora, sem ekki hafa þegar
fengið leiðarvisi þennan, geta fengið hann ef þeir óska.
Leiðarvfsir þessi er nauðsynlegur öllum þeim sem við Bolinders
mótora starfa, og mun spara eigendum þeirra margar hindranir og óþæg-
indi, er oft stafa af því að menn þeir, sem um vélarnar annast, eru ekki
nógu vel kunnir starfi og samsetningu mótorsins. En leiðarvísirinn á að
bæta úr þessu, og kenna mönnum að skilja betur allan gang mótorsins,
og þar með að bvggja fyrir það, að vélarnar skemmist eða gangi ekki,
vegna þekkingarskorts mótoristanna.
Kanpið a5 eins Bolinders mótora
í skip yðar. Með því hafið þér tryggingu fyrir því, að skip yðar þurfi
ekkt að standa uppi meiri part útgerðartimans vegna bilunar eða skemda
á mótornum, þvi jafnframt því sem Bolitlders mótorar eru olíusparari en
aðnr mótorar, þá verða þeir með tímanum mótorarnir sem bezt reynast
hér við land.
Uaiboðsmenn am alt lancl.
G. Eiríkss,
Rinkasali íyrir ísland.
Hjúskapur. Þ. 29. júnl voru gefin
saman á Akranesi Einar E. Kvaran
«
stud. med. & chir. og jungt’rú Elínborg
BöSvarsdóttir (kaupmanns Þorvalds-
sonar). Ungu hjónin fóru með Botníu
austur áleiðis til Fáskrúðsfjarðar.
Þjónar Einar læknisembættinu þar
fyrir Georg Georgsson í sumar.
Skipafregn.
V e s t a kom til Hafnarfjarðar á
-laugnvdag, eftir 16 daga ferð frá
Leitly. Hún fer austur t.ij Seyðisfjarð-
ar í dag kl. 6.
B o t n í a fór { hrittgferð austur og
noi’ður um land 1 fyrrakvöld. Mesti
aragrúi farþega. Meðal þeirra voru:
Stephan G. Stephansson skáld, og
kaupmennirnir Bagnar Ólafsson og
Pótur Pótursson frá Akureyri.
Escondido sökt. Sú fregn barst
stjórninni á mánudag, að hið snotra
leiguskip laudsstjórnarinnar Esco'ndido
hefði verið skotið í kaf á leið héðan
til Englands — átti að sækja kol.
Gerðist þetta skamt frá St. Kilda-
eyjunum. Skipshöfnin komst öll af.
Jarðarför Þorl. Ó. Johnsoti kaup-
manrtb fór fram í gær að viðstöddu
fjölmenni. Síra Ólafur fríkirkjuprestnr
flutti húskveðjuna, en í kirkjunni tal-
aði síra Bjarní Jónsson. Kaupmenn
báru kistuna i kirkju og úr.
Æfiminning Þ. O. J. verður að bíða
næsta blaðs ísafoldar.
Knattspyrnuinót Reykjavikur. í
fyrrakvöld háðu fólögin »Fram<t: og
»Knattspyrnufé!ag Reykjavíkur« kapp-
leik um ’t>Knattspyrnu-horn Reykja-
víkur«. Svo fóru leikar, að »Fram«
sigraöi mcð 5 vinningum mót ongum.