Ísafold - 09.03.1918, Blaðsíða 1

I
Kemur iit 1—'2
í viku. Verð arg.
ð kr., erlendis T1/^
kr. eða2dollar;borg-
Ist fyrir miðjan júlí
erlendis fyrirfram.
Lausasala 10’a. eint
XLV. árg.
ísafoldarprentsmiðja. Ritstjórl: Ólafur Hjörnsson.
Reykjavík, laugardaginn 9. marz 1918.
Talsimi nr. 433.
Uppsögn {skrifl.
bundln við áramót,
er óglld nema kom-
ln aé tll útgefanda
fyrlr 1. oktbr. og
aó kaupandi aknld-
laua vlð. blaðlð
1T. tölublað
Lífsábyrgðarsfoftmn ríkisins.
Bónus
fyrir tímabilið 1911 —1915 verður útborgaður dagana 16., 18., 19., 20.,
21., 22. og 23. marz næstk. frá kl. 2—5 e. h. og eftir f>ann tíma frá
kl. 4—3 síðdegis fyrst um sinn alla virka daga.
Lífsábyrgðarskjölin verður vanalega að leggja fram til áritunar.
Pórunn Jónassen,
Lækjargata 8.
/. s. í.
Aðalfundur
/. S. í.
verður haldinn i Bárubúð (uppi) sunnudag-
inn þ. 28. april 1918, kl. 2 e. h.
Dagskrá samkvæmt 11. gr. félagslaganna.
Fulltrúar verða að mæta með kjörbréf.
, Stjórnin.
M i n n I s 1 i s t i.
.AlþýðuféLbókasafn Templaras. B kl. 7—9
bjrgar8tjóraskrifst. opin dagl. 10-12 og 1—«
BeBjarfógetaskrifstofan opin v. d. 10—12 og 1—5
Bo&jargjaldkerinn Laufásv. 5 kl. 10—12 og 1—5
lalandsbanki opinn 10—4.
K..F.U.M. Lestrar-og skrifstofa 8árd.—10 siöd.
41m. fundir fid. og sd. 8»/n sibd,
bandakotskirkja. GuTtaþj. 9 og 6 á heln um
Landakotsspitali f. sjúkravitj. 11—1.
Landsbankinn 10—8. Bankastj. 10—12
Landsbókasafn 12—8 og 5—8. Útlán 1—B
L'vudsbúnaðarfólagsskrifstofan opin frá 12—2
Landsfóhirbir 10—12 og 4—5.
Landssiminn opinn daglangt (8—9) virka dagn
helga daga 10—19 og 4—7.
Listasafnib opib á sunnudögum kl. 12—2.
"JNát búrugripasafnib opiö l1/*—21/* á sunnud.
Pósthúsib opib virka d. 9—7, sunnud. 9—1.
Sumábyrgb Islands kl. 1—5.
Btjórnarrá&sskrifstofurnar opnar 10—4 dagl
Talsimi Reykjavikur Pósth.8 opinn 8—12.
Vífilstabahælib. Heimsóknartimi 12—1
frióömenjasafnib opib sd., 12*/*—l1/*
^þjóbskjalasafnib op:ð sunnud., þriöjud. og
fimtu iaga kl. ' * 2.
Aukaþing
þ. 10. apríl.
I.
Lengi hefir sú »þríhöfðaða« geng-
Ið með aukaþings-krógann og lengi
verið að melta það með sér hvort
hún ætti nokkurn tima að láta hann
læðast. Nú loksins hefir hún þó
horfið frá því að láta hinar háværu
og almennu kröfur um aukaþing
•eins og vind um eyrun þjóta og
mannað sig upp til að kveðja auka-
þing saman — þó ekki í þessum
mánuði, svo sem búist var við,
heldur miðvikudaginn þ. io. apríl.
Það er nú góðra gjalda vert, með
þeirri stjórnarfars-óáran, sem þessi
stjórn er ímynd af, að það skuli
hafa verið hægt að knýja hana til
þessa skrefs. Að það tækist var
lengi vel undir hælinn lagt. Það er
alkunna, að hræðslan við að missa
»sætið« s;t mjög á öndvegi í hug-
um sumra ráðherranna, ef aukaþing
kæmt saman og hin litla löngun
3>eirra þann veg skýranlegog skiljanleg.
Eu, eins og nú er komið, er
þeim örðugleikum rutt úr braut og
aukaþingið því áreiðanlega á rök-
stóla sezt um miðjan aprilmánuð.
Um þetta aukaþing verður þjóðin
íslenzka að gera sér miklar vonir,
ef ekki á að liggja fram undan
auðn framtakaleysis og kviksyndi
sí-nýrra »axarskafta« og »skakka-
falla« í stjórnarfarinu, með öðrum,
orðum, ef þjóðinni á að skapa
sæmilega framtíð.
Ófriðar-ástandið úti í heimi sverf-
ur æ meira að landi og þjóð. Flutn-
ingateppan að landi og úr verður æ
geigvænlegri. Þetta vita þeir, sem
kunnugastir eru ófriðarmálunum og
almenningi er að verða þetta betur
og betur ljóst. Áhrifin af ófriðnum
mikla eru farin að læsa sig inn i
tilveru nærri hvers mannsbarns i
landinu i daglegu lifi þeirra. Og
Þjóðlikaminn i heild sinni stynur
undan þessum áhrifum.
Aldrei — seDnilega — hefir þvi
þjóð vorri riðið meira á því, að full-
trúar hennar á aiþingi reynist vaxnir
sínu mikilsverða starfi, að þeir hafi
vit og vilja til þess að ráða þeim
einum ráðum sín á meðal, er hafa
þjóðheildina, almenningshaginn fyrir
augum, en stíi frá sér, feyki fyrir
ætternisstapa, öllum annarlegum áhrif-
um, öllu þvi sem heitir flokkshags-
munir, stéttarígur, rigur milli sveita
og kaupstaða eða aðrir stjórnarfars-
sjúkdómar siðustu ára.
Þingmenn þeir, sem nú eiga setu
að taka á aukaþinginu í vor, voru
að vísu ekki kosnir fyrst og fremst
með ófriðarástandið fyrir augum,
er þeir náðu kosningu fyrsta vétrar-
dag 1916. Mundi það á sannast nú,
ef kosningar færu fram, að eigi
mundi þjóðin til kjósa suma þá meun,
er nú stæra sig af alþingismanns-
nafni. Því fer fjarri, að þar sé vál-
inn maður í hverju rúmi, svo sem
þó pyrjti að vera á þessum stórfeldu
og úrslita-þrungnu alvörutímum. En
það verður að gera fyrir þvi sem er.
Og það verður að vænta þess i
leogstu lög að þingmenn vorir nú
veraudi vaxi með vaxandi dbyrgðar-
storjum. Það verðtir að gera ráð
fyrir, að aukaþingið í vor hagi sér
annan veg en raun hefir á orðið
um þingin i fyrravetur og sumar.
Að öðrum kosti verður landinu stór-
hætta búin i nánustu framtíð. And-
inn i þinginu verðtir að gerbreytast.
ÞÍDgmenn vorir verða að horfast
i augu við þann sannleika, að til-
vera þessarar þjóðar fyrst um sinn
er undir þvi komin, hvernig þeir
ganga frá ófriðarmálunum á þessu
aukaþingi. Þeir verða heilir og ó-
sk.ftir að sinna þeim fyrst og fremst,
ef eigi á alt að falla í kaldakol inn-
anlands.
»Varðar mest til allra orða,
að undirstaðan rétt sé fundin.«
Skulum vér eigi fremur nú en
hingað til draga neinar dulur á það,
að frá voru sjónarmiði er það und-
irstaðan undir öllu þvi sem heitir
farsæl aðstaða í ófriðarmálunum, að
létt verði af þjóðinni þeim þungbæra
krossi, sem hún nú ber, þar sem er
míverandi landstjórn, þótt ekki eigi
hún öll, yfirleitt, óskilið mál.
ísafold færði oft rök að því, með-
an á þingi stóð i sumar, hvílíkþörf
oss væri á hæfari landsstjórn. Og
áður en þingi sleit, benti ísafold á
það i grein með fyrirsögninni »Ekki
veldur sá ervarir«, hve mikla ábyrgð
Alþingi tæki á sig með því að skilja
landið eftir í höndum núverandi
stjórnar. Þar var það tekið rækilega
fram, að stjórn landsins þyrfti á
þessum tímum að vera úr dálítið
öðrum málmi en sú er vér höfum.
Það þyiftu að vera ódeigir kjark-
menn, viljasterkir, viðskiftafróðir at-
hafnamenn, er kæra sig kollótta, um
alt, er heita pólitiskar væringar, en
hefðu hugann fastan við það eitt að
halda þjóðinni upp úr þvi feni, sem
styrjöldin ógnar með.
En þingmenn voru þá ekki enn
búnir að hrista af sér hið rótgróna
ffokka-pólitikur haft. Það var eins og
ský fyrir augum þeirra, svo þeir
gátu eigi séð hið sanna og holla i
þessu efni.
Nú hefir á hinn bóginn kastað svo
tólfunum síðan, að það er eigi með
nokkru móti hugsanlegt annað en
að flestir þingmenn hafi á því þreif-
að og sárt fundið til þess, að það
var óforsvaranlegt verk að trúa
þessari stjórn fyrir ráðsmensku þjóð-
félagsins.
A því efni mun nægja að benda
aðeins á eitt af mörgum hneykslum:
sykurhneykslið alrœmda og illuemda,
þar sem tveir ráðherranna voru staðnir
að því að hafa ekki einungis ætlað
heldur gert líka tilraun til — alveg
að óþörfu — að leggja 300—600.
000 kr. aukaskatt á þjóðina, þótt
eigi kæmust upp með það, fyrir
ötult atfylgi flestra blaðanna, sem
kæfðu það óheyrða frumhlaup þegar
í byrjun. Ofan á þetta bættist og
það, að þessir tveir ráðherrar urðu
að standa uppi frammi fyrir öllum
landslýð sem hreinir og beinir ósann■
indamenn, og gat þar eigi verið til
að dreifa nema annað hvort vísvit-
andi ósannindum eða svo ófyrir-
gefanlegum kjánaskap, þekkingarleysi
og trassaskap, að hvort tveggja átti
þegar í stað að dæma bá óalandi og
óferjandi i stjórnarsessi og ráðandi
engum bjargráðum á þjóðarskútunni.
*
t
Hjörtur Hjartarson
trésmiður lézt hér í bæ síðastliðinn
mánudag (4. marz). Hafði hann
lengi legið rúmfastur af ólæknandi
sjúkdómi (krabbameini í maga).
Hjörtur heitinn var liðlega sextugur
að aldri, mætavel látinn sæmdar-
borgari. Nánara verður hans minst
í næsta blaði.
Dánarfregn.
Aðfaranótt 5. þ. m. andaðist á
Efrahvoli á Rangárvöllum frú Guð-
ríður Jónsdóttir, móðir Björgvins
sýslumans Vigfússonar, en ekkja sira
Vigfúsar Guttormssonar í Ási í
Eellum í Norður-Múlasýslu, 77 ára
gömul. Jón faðir henuar bjó á
Gilsá í Breiðdal, en móðir hennar
giftist síðar síra Magnúsi Bergs-
syni í Eydölum. Þær voru tvær
systurnar; hin er frú Guðrún, móð-
ir Magnúsar dýralæknis Einarssonar,
og er hún hjá honum hér í Reykja-
vík. Frú Guðrrður var lengst æfi
sinnar á Flótsdalshéraði og var þar
mjög vinsæl kona. Síðari árin hefir
hún verið hjá Björgvin sýslumanni.
(Lögr.)
Látia
er nýlega að Brúsastöðum í Vatns-
dal Gróa Blöndal, ekkja síra Björns
Blöndals að Hvammi.
Embættismenn Reykja-
víkur. Bæjarfógetaembættið i
Reykjavík er veitt Jóhannesi Jóhannes-
syni bæjarfógeta á Seyðisfirði, og
lögreglustjóraembætti Rvikur Jóni
Hermannssyni skrifstofustjóra, báð-
um frá 1. apríl.
Stjórnarráðið.
Skrifstofustjóri i stað Indriða Ein-
arssonar á 3. skrifstofu er ráðinn
Magnús Guðmundsson sýslumaðúr
Skagfir&inga, eftir þvf sem hermir í
símfregn að norðan.
Höfðingleg gjöf.
Grein Gunnlaugs Claessen læknis,
í síðustu ísafold, um Radium-lækn-
ingar, hefir vakið mikla og maklega
athygli og óskifta samúð góðra
manna.
Eitt dæmi þess er, að núna í vik-
unni færði Pétur J. Thorsteinsson
fyrir hönd fiskiveiðafél. »Haukur»
Gunnl- Claessen 10,000 kr. gjöf til
radium-kaupa. Er gjöf þessi »Hauki«
til stórsæmdar og verður væntan-
lega happadrjúgur hornsteinn undir
radium-stofnunina.
Verður nánar vikið að því máli í
næsta blaði.
Hafnargjaldkori var kjörinn á bæj-
arstjórnarfundi í fyrradag Sigurjón
Jónssop cand. f. framkvæmdarstjóri
á Isafirði. Hlaut hann 9 atkv. en'
Jón A Egilson umsjónarm. áfengis-
kaupa fekk 6 atkv. Byrjunarlaun
gjaldkerans eru 2400 kr. auk dýr-
tiðar-uppbótar.
Aðkonmmenn hafa verið allmargir
síðustu viku m. a. Einar Friðgeirsson
præp. hon frá Borg, Sigurður Fjeld-
sted frá Ferjukoti, o. fl. Borgfirðingar.
Ólafur Jóhannesson konsúll frá Vatn-
eyri, Haunes B. Stephensen kaupm.
frá Bíldudal.
August FJygenring er nú á góð-
um batavegi eftir biltuna sem getið
var um í sfðasta biaði. Býst hann
við að geta horfið aftur að forstjóra-
starfi sínu við landverzlunina í næstu
viku.
Skipafregn.
W i 11 e m 0 e s kom norðan og
austan um laud 3. þ. máu. Meðal
farþega voru Sveinn Ólafsson alþm.
frá Firði til framhaldsstarfa í fossa-
Öllum hinum mörgu, nær og fjær,
er sýndu okkur hluttekningu við
andlát og útför okkar elskuðu dóttur
og systur, Þ ó r h i 1 d a r, vottum
við hérmeð innilegt þakklæti.
Odda, 8. marz 1918.
Sigriður Helgadóttir, Skúli Skúlason
Skúli Skúlason, Guðr. S. Skúlad.
A. Sofía Skúladóttir.
Móðir mín elskuleg andaðist að
heimili minu i nótt kl. 2,13. —
Þetta tilkynnist hérmeð vinum og
vandamönnum hennar, fjær og nær.
Efrahvoli, 5. marz 1918.
Björgvin Vigfússon.
nefndinni, Snæbjörn Arnljótsson kaup-
maður, Jón Tómasson prentari, Karl
Sigvaldason bóudi frá Syðri-Vík í
Vopnafirði. Willemoes fór aíftur héð-
an á þriðjudag til Stykkishólms að
sækja kjöt og er jafnvel f ráSi að
skipið fari norður á hafnirnar við
Húnafióa að taka þar kjöt, því ís-
laust kvað nú fyrir norðau horn að
sögn skipstjóraus ó Lagarfossi. Fór
hann á leið siuni tii Isafjarðar dá-
lftin krók norður fyrir Straumnes til
þesB að athuga hafísiun.
Francis Hyde varð fyrir á-
falli nýlega í New York raskt á ann-
að skip þar á höfninni og þurfti því
nokkurar viðgerðar er tefja muu för
skipsins hingað um tíma.
B 0 r g flutningaskip landsjórnar-
innar er væntanieg hiugað á hverri
stundu.
Messað á morgun í fríkirkjunni f
Beykjavík kl 2 slðd. sfra ÓL ÓI.