Ísafold - 12.10.1918, Page 3

IS AFÖLD
3
og mynti þá ósjálfrátt á höfaðstað
ar konuna, sem kemur fram lát-
laust og óþvingað gagnvart hverj-
atn, sem er, en er ekki sama um
það með hverjum hdn er. Hún
var glaðleg og vingjarnleg í viðmóti,
og hafði viðtalsgáfu með afbrigðum.
Hún gat laðað að sér hverja mann-
eskju sem hún talaði við. Hún gat
einnig hrundið frá sér, ef henni
þótti þess þurfa við. Hún hafði
sterka sjálfstæðisþrá, og sjálfstæðis
vild, en var m]ög mótfallin því, að
konur hefðu sig frammi við kosn-
ingar, eða atkvæðagreiðslu, því það
væri ekki kvenlegt. Konur á»tu að
stefna að efnalegu og vérklegu, en
ekki pólitísku sjálfstæði að heuni
fanst.
Fiú Kristjana sál. Snæland var
gáfukona og vel gefin. Hún hafði
sterka fegurðarþrá og ágætt fegurð-
arvit. Hún hafði safnað ýmsum
listarrunum í stofuna sina; elzta
barnið kallaði það »gullin hennar
mömmuc. Það sem barnið sagði
sýndi að viss helgi hvíldi yfir þess-
um hlutum í eigu móður hans. Þeir
sem vit hafa á sönglist hafa sagt
mér að hún hafi haft gott vit á
söng, enda bafði hún ekki langt að
sækja það, föðurætt hennar er auð-
ug af söngmönnum og söngkonum.
Kvæði Jónasar Hallgrímssonar tók
hún fram yfir öll önnur Ijóð og
hafði miklar mætur á kveðskap Þor-
steins Erlingssonar. Þegar kvæðum
Kristjáns Jónssonar var haldið að
henni svaraði hún: »Eg þarf ekki
að láta kenna mér að gráta*. Henni
féll bezt heilbrigð list. Hún hafði
bezta næmi. Ef hún heyrði ræðu,
sem henni féll vel í geð þá kunni
hún hana, ef hún las kvæði, sem
henni likaði vel, þá kunni hún þuð.
Svo mátti sýnast, sem hún legði
flestar fallegar setningar sem hún
heyrði eða las á minDÍð. Nýársnótt-
ina kunni hún utan að, að því er
roér fansl, og hafði oft gaman af
því að vitna i setningar í henni til
þess að sýna hve rithöfuudar eiga
erfitt með að vera sjálfum sér sam-
kvæmir. — Að svo listelsk kona, og
hún, unni leiklist og leikritum þarf
naumast að segja. Af islenzkum leik-
ritum þótti henni bezt: Fjalla-Eyvind-
ur, Nýdrsnóttin og Sverð og baqall.
Galdra-Lojtur féll henni ekki í geð
vegna þess hvernig tveir þættir af
þremur enda í þvi leikriti.
1 fyrra sumar bjó eg enn á ný
i sumarfriinu bjá þeim bjónum, og
var að koma saman leikriti. Um-
gjörðin var tilbúin, en myndirnar
innan í umgjörðinni voru sumar að
skýrast, en sumar voru langt úti í
þokunni. Húsmóðir mín ’-ar for-
vitin, og eg skýrði henni greinilega
frá umgjörðinni. Mér þótti sem
hún sæi það alt, meðan eg var að
lýsa því, og likaði vel, og þegar eg
var búinn, sagði hún: »Já, það
þaif eitthvað fyrir augað*. Svo
sagði eg henni ýmislegt úr leikrit-
inu sjálfu, og hún gaf mér tvær
eða þrjár ágætar bendingar. En
ein af persónunum, sem eg þurfti,
var stöðugt stödd úti í þokunni, svo
eg sá hana ekki. Litlu siðar kom
eg heim, hún varð þess vör og
kemur inn í dyrnar og spyr: »Þaif
ekki að vera djákni í leikritinu ?«
Það var einmitt persónan, sem mig
vantaði. Þegar eg svo hafði ein-
hver orð um það, að það væri per-
sónan, sem mig hefði vantað, þá
svaraði hún: »Ef eg hefði fengið
mentun, þá hefði eg skrifað leikrit*.
|» Eg efast ekki um að hún hafði
listagáfu til að skrifa leikrit, ef skil-
yrðið, sem hún setti sjálf, hefði ver-
ið fyrir hendi. En sjálfstæðisþrá
hennar heíði líklega komið i bága
við þessháttar ritstörf. Hún var ágæt
kaupsýslukona. Hún hafði á unga
aldri staðið fyrir verzlunarútibúi frá
Reykjavík, og gert það vel og feng
ið beztu laun. Hún var sjálf, litlu
áður en hún fjell*frá, búin að koma
sér upp verzlun, sem gekk ágætlega
vel, Ef hún hefði átt að velja um
að vera ósjálfstæður höfundur að
efnum til, og vera sjálfstæð kaup
sýslukona með góðum efnum, þá
hefði hún að líkindum ekki verið
lengi að hugsa sig um, hvoit af
tvennu hún ætti að velja.
Frú Kristjana sál. Snæland andað
ist 29 ára gömul, Allir geta skilið
hve sorglegt það er fyrir mann henn-
ar og börn. Hún er fallin frá, áð-
ur en æfi hennar sýndist vera hálfn-
uð, og það er mikið manntjón fyrír
vort fámenna félagslif, sem ekki má
við því, að missa góðar og mikil*
hæfar manneskjur á unga aldri.
/. E.
------------------—.—
Sýslumaður Árnesinga.
Á fundi á Eyrarbakka 5. þ. m.
var í einu hljóði samþykt svofeld
ályktun:
•Fundurinn skorar á þingmenn
kjördæmisins að beita sér fyrir þvi,
að landsstjórnin sjái um, að Guðm.
Eggerz sýslumaður sé leystur frá
sýslumannsembættinu, þar sem svo
viiðist vera:
1. að stjórnin þurfi á kröftum hann
að halda til annara staifa
2. og hann hafi störfum að gegna
fyrir sjálfan sig, er ekki sam-
rýmast embættinu.
Hr. Guðm. Eggerz var veitt Árnes-
sýsla frá 1. júlí 1917. Fékk hann
annan mann til að þjóna embættinu
fyrir sig til 1. ágúst sama ár. En
varla verður þó sagt, að hann kæmi
að sýslunni i ágúst 1917. Var hann
fjarverandi þann mánuð og reyndar
lengur. Afgreiðsla var nálega engin,
því að bækur og skjöl sýslunnar
voru geymdar i kössum og koffort-
um á öðrum stað. Þegar hr. E. G.
kom loksins til sýslunnar, var það
fyrsta verk hans að leggja niður hið
ágæta dagbókarhald, er stjórnarráðið
hefir og fyrirrennari hans kom á
í sýslunni. í stað þess tók hann
upp hið gamla og óhentnga dag-
bókaihald.
Siðan þröngdi Sig. Eggerz hr. G. E.
bróður sínum i Fossanefndina. Var
það undir því yfirskyni gert, að
sýslunefnd Árnesinga óskaði að hafa
fulltrúa í nefndinni. En aldrei hafði
sýslunefnin óskað þess, að hr. E. G.
yrði í nefndina settur. Sýslunefndin
óskaði eðlilega, að í nefndina yrði
settur maður, er hún gæti borið fult
traust til, en eigi hr. G. Eggerz.
Sýslunefndin hefir alls eigi beiðst
þess, að inn í nefndina væri þröngv-
að þekkingarlitlum og óstarfbæfum
eða lítt starfhæfum manni, manninni
sem lítið hefir gert í nefndi að gagni,
enda varið tíma sínum síðan hann
kom í nefndina til kaupsýslu með
hr. Birni Gislasyni o. fl.
Þegar hr. G. E. var látinn í Fossa-
nefndina, var hr. Bogi Brynjólfsson
látinn í embættið. Vita allir, hvernig
það fór. 1. okt. fór Bogi pg var
hreppstjórinn þá settur til bráðabirgða,
maður sem er mesti heiðursmaður
og góður i stöðu sinni, en eðlilega
alls óvanur sýslumannsstörfum. Að
vlsu ætlaði Guðm. Eeggerz að fá
Pál Jónsson settan i sinn stað, en
ekkert varð þó úr þvi.
Sýslunefnd Arnessýslu hélt fund
30. f. m. og skoraði á stjórnina að
lagfæra þetta. Menn telja alment
hneyksli, hvernig með embættið er
farið. Dómsmál verða að liggja þar
í salti, nema sendur sé maður úr
Reykjavík til þeirra hluta, eins og
nýlega var gert.
. Almenningur í Árnessýslu æskir
þess helzt, að losna við núverandi
sýslumann sinn, hr. G. E., þegar af
því að menn hafa enga ttú á því,
að hann muni tolla þar til lengdar,
eftir þeirri reynslu, sem menn hafa
fengið af honum, og svo þykir
mönnum, sem kaupsýslustörf yfir-
valdsins muni iila samrýmanleg
valdsmenskunni.
En hvað gerir stjórnin. Kippir
hún þessu ólagi í lag eða lætur
hún það dankast.
Arnesinqttr.
Siglirigar.
Skip komin frá útlöndum til Reykjavikur:
13. sept. Gunnvðr ísl. kutter, 55
tonn. Kom frá No’-egi. Farmur: trjá-
viður til Timbur & Kolaverzlunin
Reykjavik, 33 standardar.
20. sept. Botnia e.s. (811 lonn),
kom frá Kaupmannahöfn. Farmur:
um 211 tonn af sykri, um 100 af
matvöru, um 52 tonn sement, og
ýmsar vörur til kaupmanna (kartöfl-
ur, járavara, pappir, skilvindur, leir-
vara, bækur og lyfjavörur).
22. sept. Gullýoss isl. e.s. (886
tonn). Kom frá New York. Farmur:
matvara til landsstjórnarinnar og ýms
ar vörur til kaupmanna (t. d. vefn-
aðarvörur, skófatnað, iúsínur,kartöflu-
mjöl, feitmeti, niðursoðin mjólk,timb-
ur, hljóðfæri, súkkulaði).
S. d. Frances Hyde e.s. 383 tonn.
Kom frá Englandi. Aðalfarmur: salt
25. sept. Esbjerq e.s. (255 tonn).
Kom frá Kaupmannahöfn með vör-
ur til ýmsra kaupmanna (kaffibætir,
kartöflur, járnvörur, súkkulaði, ostur,
þakpappi, mótorar, spritt).
Skip farin fri Reykjavik til útlanda
2. sept. Hebe (113 tonn) sk. frá
Marstal. Fór til Spánar. Farmur
enginn.
13. sept. Borq e.s. ísl. (385 tonn).
Fór til Englands. Farmur: þur fiskur.
S. d. Rosenhjelm sk. frá Marstal.
Fór til Spánar. Farmur: verkaður
saltfiskur.
16. sept. Geysir e.s. frá Kaup-
mannahöfn (566 ton). Fór til Eng-
lands. Farmur: ull og lýsi.
18. sept. J6n Forseti Isl. botnv.
Fór til Englands. Farmur ísfiskur.
22. sept. Fugkyju kutter frá Fær-
eyjum. Fór til Færeyja. Farmur
enginn. (Verzl.tíð.)
Laust embættí.
Skólastjórastaðan á Eiðum, sem
mikið hefir verið um talað, er nú
loks auglýst laus. Launin eru 2600
kr., auk húsnæðis, ljóss og hita.
U msóknarfrestur til ársloka og
staðan veitt frá 1. júní 1919.
Emb æ tt aveitingar.
Arnesingar hafa mist hið setta
yfirvald sitt SBoqa Brynjólfsson cand.
juris., en Húnvetningar hrept hnossið,
því hann er skipaður sýslumaður
þeirra frá 1. okt.
Jón Ófeiqsson er skipaður 5 kenn-
ari við Mentaskólann, i stað Böðvars
Kristjánssonar,
Fréttir úr Eyrarbakkalæknishéraði
Soðlar,
í siðasta tbl. Læknabl. ritar Gunn-
augur Claessen læknir á þessa leið:
Á ferð austan fjalls í sumar komst
eg að raun um ýmislegt viðvikjandi
framferði héraðsbúa gagnvart Gisla
Péturssyni héraðslækni, sem eg hugsa
að vekja kunni eftirtekt og umhugs-
un allra góðra collega. Flestam mun
kunnugt, að áður en G. Pj. fluttist
til Eyraibakka urðu ýmsir héraðs-
búar til þess að vinna honum það
tjón, sem þeir máttu. Allskonar
heimskulegur uppspuni var boiinn
út. Það var svo sem auðvitað, að
G. Pj. var einskis nýtnr sem læknir;
en hann hafði ýmsa aðra ókosti, m.
a. þann, að hann væri svo þungur
og feitur, að enginn hestur gæti
borið hannll Því miður reyndist
hér, sem ætíð, að populus trúir öllu
þvi illa, sem hermt er um náung-
ann, en er tortrygginn á hið góða,
sem honum er borið.
Ymsir »málsmetandi« menn á
Eyrarbakka bundust beinlinis félags
skap gegn hinum nýja lækni, og
haldast þau samtök enn. Astandið
er nú þannig, að sérstök nefnd
starfar að því að vinna á móti hér-
aðslækninum og útvega nýjan lækni
til Eyrarbakka, væntanlega launaðan
af béraðsbúum. Að htigur fylgi máli,
mega menn marka af því, að »vel-
ferðarnefndin* á Eyrarbakka hefir
safnað fé til að halda lausri íbúð
handa peim vœntanlega nýja lakni.
Rúmgóð íbúð hefir nú um nokkurn
tima verið auð á Eyrarbakka og fæst
ekki leigð, hvað sem í boði er. —
Þann lækni, sem kynni að hafa
nógu lélegan móral, til þess að setj-
ast þar að, þarf ekki að vanhaga um
þak yfir höfuðið, eins og stundum
vill koma fyrir lækna út um land.
Ástandið er þvi þetta: Héraðs-
læknir, sem alt gott á skilið, verður
fyrir »organiseraðri« ofsókn af hér-
aðsbúum, en læknastéttin situr tóm
lát hjá, og lætur sig málið engu
skifta. Eg hefi verið að búast við,
að stjórn Læknafélags íslands, sem
stofnað var til þass að »efla sóma
og hag« islenzku læknastéttarinnar,
tæki rögg á sig og gengist í málið.
Það sem stjórnin þarf að gera, er
tvent; hún þarf að auglýsa í Lækna-
blaðinu til allra collega að taka ekki
aðsetur á Eyrarbakka, nema stjórn
Læknafélagsins gefi samþykki sitt til
þess; og til þess að slikt megi verða,
þarf margt að breytast þar í héraði,
frá þvi sem nú er. í öðru lagi þarf
stjóm félagsins að snúa sér beint til
nefndar þeirrar, sem starfandi er
móti héraðslækninum á Eyrarbakka,
og koma henni i skilning um, að
einungis með samþykki stjórnar
Læknafélagsins muni læknir setjast
þar að. Eg hugsa að ekki sé svo'
harður skrápur á neinum collega,
að hann settist að í óþökk stéttar
sinnar. Hins vegar má vel vera, að
nýbakaður kandídat, öllum codex
ethicus og collegial hugsunarhætti
ókunnur, kynni að láta tælast af
góðum tilboðum þeirra Eyrbekkinga.
Þess vegna þarf að vara þá við.
Eg hefi komist að raun um, að
stjórninni í Læknafélagi íslands hefir
til þessa verið ókunnugt um, hvern-
ig málið horfir við fyrir austan fjall.
í þessu efni hefði væntanlega f]órð-
ungsfulltrúinn í Sunnlendingafjórð-
ungi getað gefið stjórninni nauðsyn-
legar bendingar, ef fulltrúi hefði
verið fyrir þann fjórðung sem hina,
g. ci.
Hnakkar (venjul. trévirkjahnakkar),,
Járnvirkjahnakkar (rósóttir), Spaða-
hnakkar með ensku lagi, K iftöskur,
Hnakktöskur, Handtöskur, Se^laveski.
Peningabuddur, Innheimtumanna-
veski, Axlabönd. Allskonar Ólar til-
heyrandi söðlasmíði, Byssuólar, Byssu-
hulstur, Baktöskur, Beizlisstengur,
ístöð, Járnmél, Keyri, Tjöld, Fisk-
ábreiður, Vagna-yfirbreiðslur o. m. fl.
Aktýgi ýmsar gerðir og allir sérstakir
□tir til þeirra.
Gömul reiðtýgi keypt og seld.
Fyrir söðlasmiði: Hnakk-og söðul-
virki, Plyds, Dýnustrigi, Hringjur o,fl.
Söðlasmíðabúðin Laugavegi I8B.
Sími 646.
E Kristjánsson.
ReykjaYÍknrannftll.
Sira Haraldur Níelsson prófessor
flytur pródikun i Fríkirkjunnl morgun
kl. 5.
Um síðustu helgi fór síra H. N,
austur á Eyrarbakka og Stokkseyri og
flutti þar nokkur erindi og prédikun
— eftir beiðni.
Hjónaefni, Agúst Kvaran bók-
haldari og ungfrú Soffía Guðlaugs-
dóttir, sýslumauns heitins Guðmunds-
sonar.
Mesaað á morgun í Fríkirkjuuni
Rvík. kl. 2. e. h. sira Ólafur Ólafsson.
Fisksalan til Englands. Nýiega
seldi Snorri goði (skipstj. Páll Matthías-
son) afla sinn í Englandi fyrir 8065
sterlingspund og mun það hæst verð,
er enn hefir fengist fyrir fiskfarm.
Skipafregn:
Borg er ætlað, að hafi farið frá
Englandi um miðja vikuna.
Wiliemoes er væntanlegur hingaS
um miðja næstu viku.
Landsími Islands 1917.
Landsiminn var opnaður til afnota
fyrir almenning 25. ág. 1906 og hefir
því starfað i 12 ár. Hefir nýlega
verið birt skýrsla um starfsemi land-
símans siðastliðið ár (1917) og er
þar meðal annars yfirlit yfir tima-
bilið frá byrjun til ársloka 1917.
Vonir manna um vöxt og viðgang
landsímans hafa fyllilega ræzt. Öll
árin hafa störf hans aukist, en þó
langmest á siðustu fjórum árum —
ófriðarárunum. Skulu hér tilgreindar
nokkrar tölur er sýna þróun land-
símans.
Lengd símanna í drslok:
Stauraröð Þráður
1906 616 km. 1241 km.
1912 1582 — 4672 —
1917 2212 — 6409 —
Gjaldskyld símskeyti:
Innlend. Tals. Útlend. Tals,
1907!) 3451 14065
1912 I95 31137
I917 88574 50704
Símasamtöl, talin i viðtalsbilum:
1907 22790
1912 120095
i9!7 270351
Tekjur Gjöld Tekjuafgangur
kr. kr. kr.
1907 43970 42177 3793
1912 145651 73394 72257
1917 496363 208890 287473
------------ (Verzl.tið.)
x) Fyrsta heila starfsárið.
á