Ísafold - 21.07.1919, Blaðsíða 2

2
r S A FO1D
næsta árs afla, en hins vegar er
-óhugsandi, að öll sú síld, er veiðist
í sumar, verði komin af landi brott
um nýár. Þeir, sem njóta myndu
góðs af því, að tollurinn hækkaðí
ekki fyr en eftir nýár, yrðu fyrst
og fremst Norðmenn og Svíar, því
að þeim myndi síður skipa vant til
þess að flytja síldina xit í tæka tíð.
Hins vegar eru innlendu skipin fá
og margt við þau að gera einmitt
þessu ári, svo að hætt er við að
mikið af afla innlendra manna liggi
cnn í landinu um næsta nýár.
Um hækkanir þessar í heild sinni
er það að segja, að auðvitað verð-
ur landssjóður með einhverju móti
að fá nauðsynlega tekjuaukning'
sína. Og þá er auðvitað að sjávar-
útvegurinn getur borið stærri byrð-
ar en landbúnaðurinn. En þó eru
auðvitað takmörk fyrir því, hversu
hægt er að íþyngja honum, og oft
er eins og stjórn og þing hafi til-
hneigingu til þess að gera ójafnt
upp á milli atvinnuveganna
tveggja. A'ð þessu sinni á að hækka
ábúðarskattinn um helming, svo
sem til jafnaðar við þær byrðar,
sem bætast á sjávarútveginn. Ábúð-
arskaturinn af öllu landinu nemur
einum 40 þús. krónum. En ef síld-
artollurinn verður hækkaður um
kr. 2.50 á tunnu, þá eykur sú hækk-
un ein tekjur landssjóðs um ea
750 þús. kr. á ári og hinar hækkan
irnar á útflutningsgjöldum sjávar
afurða nema á sama hátt hundruð-
um þúsunda.
Annars eru það ekki álögur lands-
ins heldur bæjarins, sem útgerðar-
mönnum hér í Reykjavík þykja
liarðastar. Bæði hafnargjöldin og
útsvörin þykja alt.of há og ekkert
vit í að jafna niður 1 miljón í svona
litlum bæ. Þó að einstakir menn
gefi upp 200—300 þús. kr. í árs-
tekjur, þá er rangt að líta svo á
að þetta sé árlegt eyðslufé þeirra,
á sama hátt og t. d. árstekjur þeirra
manna, er lifa á föstum launum.
Langmestum hluta þessara árs-
tekna verða þeir áð verja til þess
að búa fýrirtæki sín undir rekstur
næsta árs, svo og til þess að mynda
þann stofn, er nauðsynlegur er til
þess að standast óhöpp og misæri.
Launakjör
embættismanna.
H.f. Hinar sameinuðu íslenzku yerzlanir
(Gránufélagið, Tulinius og A. Asgeirssons vetzlanir)
Skrifstota i Reykjavík í Snðnrgötn 14
Simnefni: »Valúrinn«. P' Sthólf: 543. Sími: 401.
Heildsala;
Selur allskonar útl. vðrur fyrst um sinn eftir pðntun-Kaupir allar ísl. afurðir.
Frumvarp stjórnarinnar.
Menn voru farnir að sjá það, þeg-
ar fyrir stríðið, að launalöggjöfin
islenzka var orðin á eftir tímanum.
Pjöldi embættismanna var sár-
Sánægður með laun sín og hávær-
ir kvartanir kváðu við úr öllum
íttum. Þingið skipaði milliþinga-
nefnd í málið og um álit það, 3 ‘m
hún skilaðd af sér, hafa ummæli
flestra hnigið á einn veg, nfl. að
[>að væri að engu hafandi. Dýrtíð-
in kom í kjölfar stríðsins og gerði
launakjörin enn þá verri eu þau
voru áður. Nú hefir launarifrildi
staðið á hverju þingi síðust árin,
ig bráðabirgðauppbótum verið
jlett í starfsmenn ríkisins til að
íafa frið til næsta þings. En ekk-
>rt hefir verið gert, sem standa
ikyldi til frambúðar.
Launalögin, sem samþykt verða
sumar, eiga að verða til fram-
júðar. Og undirstaðan undir þeim
ögum er auðvitað stjórnarfrum-
rarpið, er hér skal skýrt frá, í
iðalatriðum.
Fyrsti kafli er almenn ákvæði.
i>ar er m. a. tekið fram. að þeir
•mbættismeun, sem bafa ókeypis
lúsnæði. skuli halda íbúð sinni við.
Kaupa allar íslenzkar vörur.
A.B. N( Kapt. Stockholm. irdisk Handel N. Unnérus Roykjavík.
Selja al lar sænskar vörur.
Nú hefl eg feogið birgðir
af Daliu-strokkum 10 & 15 lifra
Dalin-strokkarnir eru viðnrkendir
fyrir hve fljótlegt er að strokka í þeim og hve
— — mikið smjðr næst úr rjómannm. — —
Kristján Ú. Skagfjörð,
Reykjavík.
á sama hátt og alment er um leigj-
endur. Þeir embættismenn, sem
hafa ábýlisjarðir, skulu greiða
skyldur allar og skatta af þeim.
Ef sami maðurinn gegnir tveimur
embættum í senn, skal liann njóta
óskertra launa af stærra embætt-
inu, að viðbættum helmingi launa
af minna embættinu. Ef embættin
eru jöfn, fær hann í laun % af
samanlögðum launum beggja em-
bættanna. Embættislaus maður,
sem settur er í embætti, nýtur
fullra launa. Hafi hann biðlauu eða
eftirlaun, missir hann þau meðan
hann er settur í annað embætti.
Maður, sem flvzt úr lægri launa-
flokki í hærri, skal sæta þeim
launakjörum í hærri flokknum,
sem jöfn ei’u þeim, sem hann hafði
áður eða næst fyrir ofan.
Allir embættismenn, sem veitingu
fá eftir að launafrumvarpið 'öðlast
lagagildi, skulu fá laun samkvæmt
þeim, en þeir, sem sitja í embætti,
er frv. öðlast gildi, geta valið um,
hvort þeir vilja taka laun eftir lög-
unum eða búa við sömu launakjör
og áður. Er tekið tillit til embættis-
aldurs þeirra, ef þeir vilja ganga
úndir nýju launalögin, þamnig að
þeim reiknast jlaunaviðbót eins og
lögin hefðu verið í gildi, er þeir
fengu veitingu fyrir embætti sínu.
Embættismaður, sem gengur undir
nýju launalögin, tekur eftirlaun
eftir eldri launalögum, en skal
gpeiða tryggingar- og lífeyrisgjald,
samkvæmt lögum um það efni, sem
samferða eiga að verða launalög-
unum. Þó slculu þeir eigi hljóta
neina viðbót eftirlauna sinna úr
tryggingarsjóði. —
Annar kafli laganna ákveður
laun embættis- og sýslunarmanna
ríkisins og eru þau þannig:
Umboðsstjórnin.
Skrifstofustjórar í stjórnarráð-
inu og hagstofustjórinn hafa 5000
,kr. byrjunarlaun, hækkandi 3. og 6.
embættisár um 300 kr. og eftir 9.
embættisár um 400 kr. upp x 6000
kr.
Fulltrúar í stjórnarráðinu, að
stoðarmaður á hagstofu og ríkisfé-
hirðir byrja með 3000 kr. laununum
lxækkandi á sama hátt upp í 4000
kr. Ríkisféhirðir hefir enn fremur
VB%o. af ölliun peuingum, sem
ganga í gegnum greipar lionum, þó
ekki yfir 500 kr.
Landsyfirrétturinn: Háyfirdóm-
arinn liefir 6000 kr. hækkaudi eftir
3 og 6 ár um 500 kr. upp í 7000 kr.
Yfirdómararnir hafa sams konar
launakjör og skrifstofustjói’ar í
stjórnarráðinu. Ef hæstaréttar-
frumvarpið verður samþykt, á
dómstjórinn, samkvæmt því, að fá
10,000 kr. laun, en meðdómendurn-
ir 8000.
Bæjarfógetar og sýslumenn. Bæj-
arfógeta og lögreglustjóra íReykja-
vík eru ætluð sömu laun og skrif-
stofustjórunum. Sýslumennirnir í
ísafjarðar-, Norðurmúla- og Eyja-
fjarðarsýslu, sem jafnframt eru
bæjarfógetar, eiga að byrja nieð
4600 kr. hækkandi eftir sömu regl-
um og laun skrifstofustjóra, upp í
5600 kr. Sýslumenn í Skaftafells-,
Rangárvalla-, Vestmannaeyja og
Barðastrandarsýslu byrja með 3800
kr. og sýsltunenn í öðrum sýslum
landsins 4200 kr. Hvoi’t tveggja
lauuin hækka um 300 kr. eftir 3 og
6 ár og 400 kr. eftir 9 ár, upp í
4800 og 5200 kr. Starfskostnað við
embætti þessi greiðir ríkigsjóður og
ákveður dómsmálaráðherra upphæð
bans í hverju lögsagnarumdæmi
fyrir 5 ár í senn. Aukatekjur em-
bættismannanna falli burt.
Læknastéttin.
Landlæknir hefir 5000 kr. laun,
hækkandi upp í 600Ó kr. á sama
liátt og laun skrifstofustjóra. Auk
þess 1000 kr. í ritfé.
Héraðslæknirinn í Eeykjavík
lxefir 4000 kr. laun hækkandi
þriðja hvert ár um 200 kr. upp í
5000 kr. Hann skal einnig vera for-
stöðumaður Holdsveikraspítalans.
Aðrir héraðslæknar hafa óbreyt-
anleg 1800 kr. árslaun.
Læknaruir á Vífilsstöðum og
Kleppi hafxi 4000 kr. laun, sem
hækka eftir 4 og 8 ár um 500 kr.
upp í 5000. Þeir skulii og liafa ó-
keypis húsnæði, hita og ljós.
Ilýralæknar hafa sömu laun og
liéraðslæknar.
Póstmálin.
Póstmeistari hefir 5000 kr. byi’j-
unarlaun, sem hækka þriðja hvert
ár um 500 kr., upp í 6500 kr. Að-
stoðarpóstmeistari hefir 3500 kr.,
hækkaudi þriðja hvert ár um 300
kr., upp í 4400 kr. Póstfulltrúar
í Revkjavík og póstafgreiðslumenn
á Akurevri og ísafirði liafa 3000
kr., hækkandi um 200 kr. þ’riðja
hvert ár, upp í 4000 kr. Póstaf-
greiðslumenn í Reykjavík og Seyð-
isfirði liafa 2000 kr. árslaun, liæklc-
andi um 200 kr. þriðja hvert ár
upp í 3000 kr. Póstaðstoðarmenn
byi-ja með 1200 kr., hækkandi um
200 kr. þriðja hvert ár upp í 2000
kr.
Símamálin.
Landsímastjóri hefir sömu laun
og póstmeistari og símaverkfræð-
ingur og stöðvarstjóri í Reykja-
vík sömu laun og aðstoðarpóst-
meistari. Loftskeytastjóri, fulltrúi
á aðalsímaskrifstofunni í Reykja-
vík og stöðvarstjórar á Isafii’ði,
Borðeyri og Akureyri hafa í byrj-
unarlaun 2600 kr., hækkandi um
200 kr. þriðja hvert ár, upp í
3600 kr. Símritarar. 1. flokks og
skrifarar 1. fl. hafa 1800 kr. laun
hækkandi á sama hátt upp í 2800.
Símritarar 2. flokks hjrrja með 1200
kr. og hækka eftir 3 ár upp í 1400
lcr. Varðstjórar við skeytaaf-
greiðslu og langlínumiðstöðvar,
kvensxmritarar á stöðvum með
sjálfstæði’i ritsímaafgreiðslu og
2. flokks slcrifarar hafa 1400 kr.,
hækkandi 3. hvert ár xxm 200 kr.,
upp í 2200 kr.
Talsímameyjar við langlínumið-
stöðvar, aðstoðarmenn við skeyta-
afgreiðshx og 3. flokks símritarar
hafa að byrjunarlaunum 1200 kr.,
hækkandi um 200 kr. 3. hvert ár
upp í 1800 kr. Varðstjórar við bæj-
arsímanu í Reykjavík byrja með
1200 kr., hækkandi um 200 kr. 3.
hvert ár, upp í 2000 kr. Talsíma-
meyjar við bæjarsímann í Rvík
hafa 500 kr. á ári, hækkandi um
100 kr. 3. livert ár upp í 1300 kr.
Vegamálastjórn o. fl.
Vegamálastjóri og vitamálastjóri
hafa sömix laun og skrifstofustjór-
ar. Aðstoðarverkfræðingar þeirra
liafa 3000 kr., hækkandi um 200 kr.
3 lxvert ár upp í 4000 kr.
Vitaverðirnir: Á Reykjanesi 1500
kr., Vestmannaeyjum og Siglunesi
900 kr. og á Dalatanga og Garð-
skaga 600 kr., alt auk hlunninda.
Skógi’£ektarstjórinn hefir 3000
kr., hækkandi um 200 kr. þriðja
hvert ár.upp í 4000 kr. Skógarverð-
ir á Vöglum og Hallormsstað 1200
kr. auk hlunniixda.
Fiskimat: Yfirfiskimafsmaður-
iun í Rvík 3000 kr., á ísafirði, Ak-
ureyri og Seyðisfirði 2400 kr. og yf-
irmatsmaðurhm í Vestmannaeyjum
1800 kr.
Löggildiugarstjóri lxefir sömu
lauuakjör og skógræktarstjóri.
Klerkastéttin og mentamálin.
Biskup hefir 6000 kr. laun, hækk-
andi um 500 kr. eftir 4 og 8 ár upp
í 7000 kr. Sóknarprestar hafa 2000
kr. laun, hækkandi um 200 kr. 3.
hvert ár, upp í 3000 kr.
Prófessorar við háskólann hafa
4500 kr., hækkandi um 500 kr. 4.
livert ár upp í 6000 kr. Dósentar
hafa 3000 kr., hækkandi um 500 kr,
5. hvert ár upp í 4500 kr.
Mentaskólinn: Skólastjói’i og
tveir yfirkennarar hafa 4000 kr.
laun, er hækka um 300 kr. eftir 3
og 6 ár og 400 kr. eftir 9 ár, npp í
oOOO kr. Þar að auki fær skólastjór£
ókeypis bústað, ljós og hita. Kexin-
aralaunin eru ákveðiu' 3000 kr.r
hækkandi um 250 kr. 4. hvert ár
upp í 4000 kr.
Forstöðumenn gagnfræðaskólans-
á Akureyri og kennaraskólans. í
Revkjavík hafa 3200 kr. .árslaun,
hækkandi um 300 kr. eftir 3 og 6:
ái og 400 kr. eftir 9 ár, upp í 4200*
kr., auk ókeypis hxxsnæðis, hita og-
ljóss. Kennai’ar við sömu skóla fá
2600 kr:, hækkaudi'um 200 kr. 3.
hvert ár, upp í 3600 kr.
Skólastjórinn á Eiðum hefir 2200
kr. byrjunarlaun, hækkandi um 200’
kr. 3. livert ár upp í 3200 kr. og
bústað, ljós og hita. Kennari við
sarna skóla hefir 1600 kr. launr
hækkaiidi á sama hátt upp í 2600:
ki’., og leigulausan bústað, ljós og
liita.
Áður en kénuari fær veitingxr
fyrir embætti við háskólannr.
mentaskólann, gagnfræðaskóla Alc-
ureyrar og kennaraskólann, skaf
bann hafa gegnt embættinu að-
minsta kosti eitt ár.
Skólastjórar við stýrimanna- og
' vélstjóraskólaiin liafa að launum
3200 kr. hækkandi um 200 kr.
hvert ár upp í 4000 kr. Þeir skulu
einnig hafa leigulausan bxxstað, ljós
og hita. Kennarar við sömu skóla
hafa 2000 kr. árslaun hækkandi um
200 kr. 3. lxvert ár upp í 3000 kr.
Bændaskólaruir: Laun skóla-
stjóra og kennai’a eru hiu sömu og
við Eiðaskóla.
MálTeýsingjaskólinn: Laun for-
stöðumanns 1200 kr. hækkaiidi um
100 kr. annaðhvort ár upp í 2000’
kr. Laun kennara eni 900 kr. hxekk-
andi annaðhvort ár uin 100 kr.upp i
1500 kr. Forstöðumaður og kennar-
ar hafa ókeypis liúsnæði, hita og
Ijós.
Fræðslnmálastjóri hefir sömtt:
laun og yfirkennar mentaskólans-
Söfnin.
Landsbókavörður hefir 4400 kiv
liækkandi um 400 kr. 4. livert ár
ixpp í 6000 kr., en skjalavörður og-
bókavörður hafa 3000 kr. lauu
hækkandi um 200 kr. 3. hvert ár
upp í 4000 kr. Stjói’uin flytur frv.
um að sameina landsbókavarðar og
þjóðskjalavarðarembættin í eitt,
Þaugað til’ það verði gert áætlar'
hixn livorum þessara manua 4500;
kr. árslaun. Aðstoðarbókaverðiir
ha'fa 2000 kr. hækkandi um 200 kr.
3. hvert ár upp í 3000 kr.
Þjóðmetijavörður lxefir 4000 kr,
hækkandi um 200 kr. 3. livert ár-
upp í 5000 kr.
Dyravörður safnahússins hefir-
1500 kr. og hújsnæði, hita og ljós.
Launauppbætur.
Sakir verðfalls og breytilegs gild-
is peninga er gei’t ráð f.vrir ])vír
að launakjör þau, sem frv. ákveður
verði bætt upp, meðan gildi pen-
inga er jafn lítið og nú. Uppbótin
verður ákveðin þannig:
Hagstofan semur verðlagsskrá
yfir verð á þessum vörum, yfir
haustið 1913: Rúgmjöli, liveiti,
smjöri, nýmjólk, kindakjöti, salt-
fiski, kaffi og svkri. Er meðalverð
reiknað x'xt á þessum vörutegund-
um, eins og það var þá og liækkað
uni 25%. Meðalverðið sem þá kem-
ur út skal skoðast sem nokkurs-
koiiar „standard“-verð og lannin,
sem nú eru ákveðin, miðast við það.
Skal svo framvegis semja verðlags-
skrá yfix' sömu vörutegundir og
launin bætt upp að svo miklu leyti
sem meðalvei’ðið fer fram úr með-
alverðinu 1913, að viðbættum 25 %.
Fer um uppbótina eftir nánari regl-
um, sem eigi verður skýrt frá að
þessu siiini. Dýrtíðaruppbótin:
greiðist af % launanna, þó eigi af
hærri upphæð en 3000 kr. Uppbót