Ísafold - 26.04.1920, Blaðsíða 3

1 S A F 0 LI/
Merkúr
mánaðarblað vorzlnnatmanna.
Gefið út af Yerzlunarmannafélaginu „Merkúr“ í Reykjavík.
Kemur út mánaðarlega, ýmist 8, 12 eða 16 síður eftir ástæðum, og
kostar kr. 4,50 árgangurinn, er greiðist fyrirfram.
Þar eð „Merkúr“ er eina verzlunarmannablaðið á landinu og
flytur að jafnaði fróðlegar greinar verzlunarlegs efnis og ræðir öll
áliugamál verzlunarmannastéttarinnar, er það næg ástæðá til þess. að
hver einasti verzlunarmaður á landinu kaupi það.
Skriiið þegur í stað og biðjið mn sýnishorn
af blaðinu og verður það sent um hæl ókeypis.
Atgreiðsla .Merkíirs* Pósthólf 236 Reykjavík
A.s. Aarhus Skibsværff
Skipasmlðastðð
Vekur athygli á sér til smíða á nýtízku þilskipuna
til flskiveiða. — Fljót afgreiðsla. — Biðjið um tilboo,
Símnefui: Skibsværft.
þeirra, kensluaðferðir og innra líf.
Kenslukraftar munu vera sæmileg-
ir, á sumum sviðum ágætir, er því
ekki unt að bera það ,'yrir. Hitt
mun það vera, að fyrirkomulagið
sé úrelt og óhentugt, lífs'andann
vantar í kensluna.
Það er því engin vanþörf á því,
að fræðslulöggjöf vor sé tekin til
rækilegrar yfirvegunar og umbóta.
Er vonandi að þeim, sem kvaddir
hafa verið þar til, takist að finna
heillavænlegar leiðir út úr því öng-
1 veiti, sem allir finna að nú er kom-
i? í.
En umfram alt má ekki hrapa að
ne-jnu í þessu efni. Þeir sem eiga
að bygg-ja upp nýjan grundVöll,
verða að hafa tíma til að þreifa fvr
ir sér og finna öruggustu og heztu
ieiðirnar. Þroski vor og andleg og
efhaleg hamingja er þar undir lcom-
in, að giftusamlega takist.
Argus.
Erzbergers- Gessler er borgarstjóri
í Niirnberg.
Miklum vandæðum olli það, að fá
hæfan utanríkisriáðherra. Var það
fyrst ætlun jafnaðarmanna, að
Landsberg, sem nú er sendiherra
: Briissel, tæki við því embætti, en
það strandaði á mótþróa lýðvalds-
sinna. Síðan koin það til orða, að
i nnarhvor þeirra Brockdorff-Rant-
zau eða Bernstoff tæki við embætt-
inu, en hinn fyrnefndi átti of marga
mótstöðumenn í utanríkisráðuneyt-
inu og jafnaðarmenn vildu ekki
! Bernstoff. Fvrir því tók Hermaní
Miiller líka að sér það embætti til
, bráðabirgða, en nú nýiegá liefir
íengist maðnr til að gegna því þar
som er Koester, fyr flotaforingi.
Nýja þýzka stjórmin
ReykiaYÍknreniítll.
Duglegur drengur. A .■kátaprófinu
sem haldið var í vikunni sem leið, fékk
einn drengjamia verðlaun t’yrir það,
að liafa safnað og þurkafi 150 teg. af
íslenzkum blómum.
Um
Oiafiu jóhannestíöttur
ritar norska blaðiö Verdens Gang
langa grem nýlega og lætur fylgja
mynd hennar. Lofaf blaðið mjög
starfsemi hennar í Kristjaníu, en
],ar hefir Ólafía, svo sem kunnugt
er, dvalið í 26 ár og mmið að því
að hjálpa fátækum afvegaleiddum
stúlkum. í nokkur undanfarin ár
hefir hún stjórnað stóru heimili,
þar isem slíkum stúlkum er komið
fyrir.
Ungfrú Ólafía er nú sem stendur
í London. Fór hún þangað sem full-
trúi norska Hvítabandsins á alsherj
arfund. Segir blaðið, að Ólafía sé
að hugsa um að bregða sér til ís-
lands, er hún hefir lokið erindi sínu
i Bretlandi, en bætir við ; „Vér von-
um að hún komi aftur til Iirist-
janíu.“
Skólalfiggjöfin.
—0—
Svo sem kuunugt er, á nú að fara
að byggja upp ag nýju eða að
miklu leyti, alla skólalöggjöf vora.
Hafa verið kvaddir til þess prófess-
orarnir Guðin. Fimibogason og Sig.
Sivertsen, og er ætlast tii, ag þejr
verði svo langt komnir, að tillSgur
þeirra geti komið til álits og athug-
unar á næsta þingi. En þeim er ætl-
að að kveðja til starfs með sér þá
menn, sem kuunugastir eru þeim
hluta mentamálanna, sem þeir
f jalla um í það og það skifti.
Þetta er mikið verk og márgbrot-
ið, vandasamt og viðurlitamikið.
Er þó þarn-a sú bót í máli, að ann-
tr þessara rnanna, próf. Guðm. Finn
hogason stendur á gömlum merg í
þessu efni, þar sem hann hefir áð-
11 r f.jallað um og bygt upp að
nokkru n.úverandi skólafyrirkomu-
lag vort. Væri annars óhugsandi, að
þessu heljarverki yrði 'okið svo
tím'anlega, að næsta þing gæti fjall-
yð um málið.
En það er vitanlega g0tt og bless-
að, að þingið fái tillögur nefndar-
manna hið fyrsta. En þó skiftir liitt
nieira 'máli, að ekki sé hrapað að
neinu í flýti. Hætt er nef.iilega við,
ef þingið fær tillögurnar til álits,
i ð þá muni það samþykkja alt í
belg' og biðu, umhugsunarlítið, eins
i g þess er æði oft háttur. En flaust-
ursverk í þessum greimon er hið
niest háskaverk. Nefndarmenn ættu
að hafa óbundnar hendur í þeim
efnum, hvenær þeir þættust vera
búnir að leggja grundvöllinn nógu
varanlegan.
Ilér er niikið í húfi.
Skólamál vor eru á flestum svið-
um í niðurníðslu. Alt frá bsmaskól-
vun upp í háskóla vorn, er margt á
annan veg en vera ætti.Er, þó munu
barnaskólar vorir og lærði skólinn
vera verst úti. Það er þýðingar-
iaust og til ils eins að draga fjöður
yfir það, að barnaskóiarnir eru
kák, alt of víða, vegna ónógra
kenslukirafta. Og sumar fcækur, eða
suint, sem stendur í barnakenslu-
hókum vormn, ætti alls ekki að
standa þar. Mikill þorri þess, sem
þar er keiit, fer í hág við þekk-
ingu nútímamanna og særir trúar-
tilfinningu fjölda manná. Börnin
reka sig fyr eða síðar á, að þau
verða að félla þær f jaðrir. sem skól-
inn ætlar þeiin að beita, þegar fram
í. þroskaárin kemur. Og þá er mörg
um erfiðasta leiðin að afla sér
i ýrra.
Og margt er fleira, sem athuga-
vert er um barnafræðsluna. Kensl-
aii er víða dauð. Það vantar ein-
hverja lífæð í fræðsluna. Vitan-
lega geta góðir kennarar fylt daúð-
a r baskur lífi. En fræðsliiiöggjöfin
er víða svo, að hún rífur niður þar,
sem góðir og víðsýnir menn gætu
bygtupp.
Og þó er hvergi nauðsynlegri
heilbrigð og rétt undirstaða en ein-
mitt. í barnafræðslunni. Frrstu fræ-
in mega sín mikils. Framiiðin bygg
ist á börnunum. Þau eru sjálf
framtíðin. Til engi’a skóla, ætti því
í raun og veru að vanda jafn mikið
cins og til barnaskólanna
Hið sama mætti og segja að
miklu leyti um hina æðri skóla. Svo
er alm'anna rómur, að eigi sé sá andi
ríkjandi innan þeirra, að þar væri
ekkí þörf betri. Og það verður að
skella þeirri skuld á fyrirkomulag
Herman Miíller ríkiskanzlari.
Eftir því sem síðustu útlend blöð
herma, þá er þýzka stjómin nýja
þannig mönnum skipuð: Herman
Múller er ríkiskanzlari, Cuno fjár-
málaráðherra, dr. Wirth þjóðeigna-
ráðherra, Giesberts póstmálaráð-
herra, dr. Blunck dómsmáiaráð-
her.ra, Gessler landvarnarráðherra,
Bauer, fvrv. kanzlari, er samgöngu-
ínálaráðherra ogr varakanzlari
Sclicke er atvinnumálaráð'herra,
Schmidt viðskiftamálaráðherra.
David er aukaráðherra.
Giesbert póstmálaráðherra.
Af þessum nýju ráðherrum eru
þeir Herman Muller, Sclicke,
Sehmidt, Bauer og Dav;d úr jafn-
aðannannaflokkiium, þeir Koch,
Gessler og Blunk eru lýðvalds-
rnenn (demokratar), en Cuno, Gies-
berts og Wirth úr miðflokknum.
Wirth var áður f jármálar'áðherra
í Baden, Blunk er lögfræðingur og
hefir áður átt sæti í þýzka þinginu.
Meða'l annars er hann kunnur fyr-
]r það, að hann hjálpaði til við
'samningit skattalagafrumvarps
Borg kom frá England: á iniðviku-
dag', eftir langa iitivist. Hún hafði með-
ferðis koksfarm tii landsverzlunar.
Sigurður Sigurðsson, forseti Búnað-
arfélagsins, fór norður með Sterling síð
ast og- dvedur nyrðra fram í júlí. Ætlar
hann í förinni að afhenda skólann á
Hóium í Hjaltadal væntanlegum -skóla-
stjóra. Tveir menu hat’a sót: um skóla-
stjórastöðuna, þeir Jósef Björnsson og
Páll Zophoníasson.
Forvextir hækka. Eins og sjá má á
öðrum stað hér í blaðinu, hefir þjóð-
bankinn danski nýskeð hækkað for-
vöxtu sína upp í 7 af hundraði. Stjórn-
i> bankanna hér hat’a og komið sér
saman um að hækka forvöxtu um 1 af
hundraði, eða upp í 8% og Vrffo fram-
lengingargjald.
Ágætur afli hefir verið á botnvörp-
rngunum hér að undanförnu og afla
þeir vel enu.
Borgarstjórakosningin hér í Rgykja-
vík fer fram 8. maí.
Danskur knattspyrnukennari kemur
hingað í vor til þess að þjálfa knatt-
spyrnumenn hér í Revkjavík. Heitir
hann Niels Christensen og er talinn
góður kennari í sinni greiii.
Trúlofuð eru ungfrú Sigurlaug Hall-
grímsdóttir á Oddevri og Brynleifur
Tobíasson kennari og ritstjóri.
Bændaför. Búnaðarsamband Suður-
lands hefir í hyggju að gangast fyrir
því, að sunnlenzkir bændur bregði sér
kynnisför norður í land í sumar, alla
leið til Jökulsár á Fjöllum, og fari suð-
ur Sprengisand. Ráðgert er, að lagt sé
é. stað 13. júní. — Fyrir nokkrum ár-
um fóru norðlenzkir bændur kynnisför
hingað suður. Geta slíkar ferðir orðið
til mikils gagns fyrir bændur, því að
jafnan má mikið læra, því að enda þótt
búskaparlag sé víðast með líku sniði á
landinu, þá er þó víða tekið að brydda
á nvbreytni, sem er til bóta
Kennaraprófi luku sex nemendur á
mánudag: Guðrún Jónsdóttir, Hallgrím
ur Jónsson, Ingimar Jóhaunesson, Jón
as Guðmundsson, Jónas Jósteinsson og
Sigurður Sigurðsson. Prófið var haft í
Iðnskólanum, vegna þess að Kennara-
skólinn var tekinn til sóttkvíunar.
3
Pósthúsið. Menn kvarta sáran iindan
því, hve slæm er öll afgrei'ísla á póst-
húsinu. Stafar það vitanlega sumpart
•'f því, að alt of fátt fólk vinnur þar
að afgreiðslu, svo menn verða o£t að
híða langan tíma til þess að ljúka erindi
sínu. En það er alveg ót.ækt fyrir fólk
og verðuv að ráða bót á þvi hið allra
.'yrsta.Um daginn kom maður með bögg
ul niður á pósthús klukkan tæi>'lega 2.
Böggullinn átti að sendas: norður á
land með Sterliug', sem ákveðið var að
f'æri klukkan 6. En póstþjónninn svar-
uði að bögghun með Sterling væri eigi
veitt móttaka lengur en til klukkan 12
á hádegi. — Þegar tekið er tillit til
þess, hve ilt hefir verið sarnbandið við
Norðurland í allan vetur, þá getur hver
inaður séð, hve bagalegt þetta er fólki.
Og einmitt í slíku tilfelli ætti póst-
ineistari að gera alt til þess að greiða.
fyrir fólki.
Fóstmeistaraembættið á Akureyri
hefir nú verið veitt Guðm. Bergssyni
póstmeistara á Isafirði.
Mannslát. Nýlega er látinn hér í bæ
Páll Bergsson fyrv. kaupm Bvaldi Páll
alllengi í Ameríku en fluttist heim og
hóf þá verzlun hér. M. a. o, naði hann
húð í dálitlum skála niður við stein-
brýggju og seldi þar gosdrykki, sætindi
og tóbak.
Páll var maður í liárri elli, vel liðinn
af þeim, sem honnm kyntust.
Mary A. Johnson, brezki botnvörpz-
ungurinn, sem Fálkinn tók um dagiun,
en setja varð í sóttkví, var sektaður
um 1500 krónur fyrir landhelgisbrot,
50 krónur í málskostnað og afli og
veiðarfæri upptækt.
Samsæti héldu um 30 brezkir kaup-
menn Aasberg skipstjóra á Islandi uý-
lega, er hann var á ferð í Leith. Yar
það í tilefni af því, að Aasherg hafði
siglt 200 ferðir milli íslands og Dan-
merkur. Leystu þeir Aasberg út með
dýrindis gjöfum til hans sjáJfs og konu
lans.
Erl. símfregnir.
Frá fréttaritara isafoldar.
Khöfn 17. apríl.
Frá Berlín
fcr símað að margir byltraga-sirinar
meðal starfsmanna, hermálaráðu-
neytisins hafi verið teknir höndum.
Þýzka blaðið „Freiheit“ skýrir
frá því, að 100 þús. gagnbyltingar-
menn hafist við á Lynehurgerheiði,
og þeim fari sífelt fjölgandi. Fyrir
þeim eru 8000 herforingjar, velhún-
ír að öllu leyti.
Khöfn 21 apríl
Ólíkur fjárhagur.
Tekjuhalli Þjóðverja ú síðasta,
fjárhagsári er um 2 miljarðar
marka.
Frá London er símað, að áætluð-
um tekjuafgangi Bretlands, sem
nemur 300 miljónum sterlings-
punda, verði varið til afhorgunar
af ríkisskuldinni.
Caillaux.
Rannsókn Cailla ux-máls ins er nú
iokið.
Gústav Svíakonurjgur
er nýfarinn til Parísar.