Ísafold - 17.10.1924, Qupperneq 4

4
Í8AF0LD
EepL fpeggi&ip.
I þeir ekki og að’lar fóru því að
J ræða málið með leynd sín á milli.
, n •'* t j i pjóðver iaj- sendu mann á fundinn,
Pyskaland og alþioðabandalapuð. , .
| sem atti að þreifa fynr sjer. Full-
Eftir því sem lengur líður á! trúi Norðmanna í Genf, Friðþjóf-
fundinn í Genf, rýrnar vonin um
▼erulegan árangur. Hann byrjaði
svo gljBSÍlega með þátttöku Herri-
ots og Mac Donalds, en þegar þeir
voru farnir frá Genf, hljóðnaði yf-
ir fundinum. Eins og áður hefir
verið tekið fram, hefir starfsemi
þriðjunefndar og undirnefndar
hennar vakið mesta athygli ogeff
irvæntingu. Nefndarálit hefir ver-
ið birt og mun verða gerð grein
fyrir því hjer í blaðinu innan
skamms.
í þett.a sinn skulu helstu atr'ðin
tekin fram í öðru máli, sem síð-
ustu dagana hefir verið á döfinni
í Genf. Mál þetta er upptaka
pýskalands í Alþjóðabandalagið.
Til skýringar á því, sem hjer
fer á eftir, er nauðsynlegt að
ur Nansen, fór til pýskalands og
ræddi málið við ríkiskanslara
Marx, og hvatti hann stórlega til
að f-lýta málinu.
Niðurstaðan varð sem hjersegir:
Pýska stjórn’n lýsti því opin-
berlega yfir, að pjóðverjar æski
upptöku, en setji þó ýms skilyrði.
Skilyrði þessi eru send, skrifleg,
stjórnum þeirra ríkja, sem sitja
ráð Alþjóðabandalagsins. pað er á
fárra v.’torði ennþá, hvaða kröf-
ur pýskaland setur. pó er hægt að
fullyrða, að pýskaland fer fram á
að vera skoðað sem stórveldi í öll-
um atriðum og með sama rjetti í
hvívetna sem hin stórveldin, og fá
fast sæti í ráðinu.
Frakkar hafa lýst því yfir, að
þeir greiði fúslega atkvæði með
minna á atburð, sem skeði þegarjþ^ að pýgkaland gerist meðlim-
Dawes-tillögurnar voru samþyktarj ur> þð gegn því; að pjóðvcrjar
í þýska þinginu í lok ágústmán- j gefj fulla tryggingu fyrir því, að
aðar. Atburður þessi, sem mun!þejr ættj sjer að uppfylla alþjóða-
valda þvi. beinlínis eða obeinlínis, gkyldur sínar. pað sem Frafckar
að pýskaland kemst ekki í banda-
eiga við með þessu stendur í 1.
lagið i þetta sinn, er yfirlýsing og 10. grein sáttmála Alþjóða-
sú, sem ríkiskanslari Marx gaf bandalagsins. í 1. grein stendur:
út um, að pýskaland ætti enga öll ríki geta orðið meðlimir ef
sök á upptökum styrjaldarinnar og >/,hlutar meðlima eru því fylgjandi
bæri þar af leiðandi enga ábyrgð og ef sem æskir upptöku, gefur
á afle ðingunum. j ótvíræða trygging fyrir því að
Eins og kunnugt er, viðurkendi hann efni alþjóðaskyldur sínar og
pýskaland þetta hvorttveggja sætti sig við það fyrirkomulag
með því að sfcrifa undir friðar- * sem Aljþóðabandalagið kann að
samningana. pjóðabandal. hvílir gera um vígbúnað umsækjandans
á friðarsamningunum og það nær á landi, og sjó og í loftk 10. grein
því auðvitað ekki nokkurri átt ákveður, að allir meðlimir skuld-
að taka ríki inn í bandalagið, sem bíndi sig t.il þess að viðurkenna
afneitar einu grundvallaratriði núverandi ákvæði um landamær:n
friðarsamninganna. pess skal get-: (þ. e. landamæri, er sett voru
ið ríkiskanslara Marz til afsökun- samkvæmt friðarsamningunum) og
ar, að þjóðernissinnar blátt áfram ennfremur viðurkenna stjómarfars
seldu atkvæði, sem nauðsynleg legt sjálfstæði allra meðlima og
voru til þess að Dawes-tillöguraar vernda þá gegn árásum.
fengju % hluta í þinginu, gegn| Undir þetta verður Pýskaland
því að áðurnefnd afneitunaryfir-’ að skrifa, ef það gengur í Alþjóða-
lýsing yrði send sigurvegurunum j bandalag'ð. pað er orðið of seint
sem opinbert milliríkjaskjal á þessum fundi, en vonandi verð-
(note). Sem betur fór, varð ekk-j ur þessu komið í lag, áður en fyr-
ert úr þessu. Yfirlýsingiu kom að-!' irhugaður afvopnunarfundur bvrj-
eins fram í pýskalandi og fund-: ar á komandi sumri. pað verður
armenn í Genf ljetu eins og þeir illa hægt að vera án pýskalands.
v’ssu alls efcki til hennar. pað er j petta virðist í fljótu 'bragði hlægi-
þó engum efa undirorpið, að þetta i legt þar sem Pýskaland svo að
gerði Frakka varasamari gagnvart segja er afvopnað í samanburði
upptöku pýskalands. Yfirlýsingin. við hin stórveldin. En afvopnunin
var í sjálfu sjer hörmulegt axar-j er tvenskonar, ytri og innri, raun-
skaft, leiðinlegur afturkippur eft- J veruleg og andleg. pjóðverjar eru
ir Lundúnasamþyktina og skað-|ekki afvopnðir andlega, þótt víg-
vænleg með tilliti til umsóknar (búnaður þeirra sje takmarkaður
um upptöku. Auk þess hlaut þýska ytra valdi. Sigurinn er ekki æfin-
stjómin að vera vitandi þess, að •• lega kominn undir biturleik
yfirlýsingin gat ekki með nokkru sv'erðsins heldur höndinni sem það
móti náð tilgangi sínum: Að t ber. pess vegna þurfa pjóðverjar
breyta friðarsamningunum pjóð-Jað ganga í .Alþjóðabandalgið og
verjum í vil. Pað er bæði of s.únt ■ sitja afvopnunarfund’nn næsta
og of snemt að fella fullnaðarúr- j sumar. Tr. S.
skurð um, hver á.tt hafi upptök!
og hver beri ábyrgð á styrjöldinni. j Síðustu fregnir.
pað er of seint að því leyti, að j Kosningaúrslitin í Svíþjófí.
pjóðverjar hafa viðurkent s;g seka1 Símað er frá Stokkholmi að úr-
(sbr. 231. gr. friðarsamninganna).
Hafa þessir tveir flokkar yfir að
ráða lL-31 af 200 atkvæðum í ann-
ari málstofu.
Ráðxmeyti Tryggers barðist fyr-
ir því, að hervömum Svía væri
haldið í horfi og þær auknar, en
hinar nýafstöðnu kosningar hafa
sýnt að þjóðarviljinn er andvígur
auknum hervömum.
Zeppelinsloftfar fer yfir
Atlantshaf.
Símað er frá Berlín, að Zeppe-
línsloftfarið Z 3, sem Bandaríkja-
stjórnin keypti af pjóðverjum,
hafí lagt af stað frá pýskalandi í
gær og sje nú einhversstaðar yfir
Atlantshafinu. Skipið fer 130
kílómetra á klukkustund og er
ráðgert að það verði 70 tíma á
leiðinni.
Loftfarið er komið til Boston, fór
það leiðina frá Friedrichshafen til
Boston, sem er 86000 kílómetrar, á
75)4 klst. 31 manns var á skipinu.
Hefir ferð þessi vakið feikna eftir-
tekt ok aðdáun allra.
Hungrið í Rússlandi.
Ráðstjórnin í Moskva tilkynnir,
að 7 miljónir pianna í Rússlandi
eigi við harðrjetti að búa, og stafi
það af uppskerubresti.
Hrakningar „Grönlands-“
Nielsén skipstjóri á leiðangur-
skipinu Grönland hefir látið svo
um mælt við fregnritara Aften-
posten í Molde, að ferðin frá Is-
landi til Noregs hafi verið verst
af öllúm þeim 70 ferðum, sem
hann hefir farið yfir Atlantshafið.
Segist hann aldrei hafa upplifað
annað eins veður. Skipið er
óskemt. Siglingafróðir menn þar
á staðnum telja það sjómannsdáð,
sem vátryggingafjelög:n ættu að
meta að maklegleikum, að boma
skipinu stýrislausu til Molde.
í viðtakli við Nationaltidende
fer Einar M'kkelsen miklum
þakklæt.is og viðurkenningarorð-
um um hina ágætu hjálp, sem
Grönland hafi fengið hjá íslensku
stjórninni og Jóhanni Jónssyni
skipstjóra á pór.
--------o-------
Fiskikaup.
Vjer erum kaupendur að fiski fullverkuðum, hálfverkuðum o®
upp úr salti á öllum útskipunarhöfnum í kringum land’ð.
GJÖRIÐ OSS TILBOÐ.
Útvegum með stuttum fyrirvara heila kolafarma með lægsta:
verði hvert sem er á landinu.
Ðræöurnir Proppé
Reykjavík.
sem til þjóðþrifa er. Nokkrar leið-
be’ningar eru þar og frá frk.
Halldóru til þeirra, sem hugsa um j
tóskap til sölu.
Prír fundarmenn andmadtu
staðhæfingum Jóns.
Svo fór um sjóferð þá.
Öllu lakar tókst þó til fyrir
Benda smápistlar þessir mjög til Jóni í Stykkishólmi, því þar urðu*
þess, að áhugi á heimilisiðnaðar-! Angar umr;i-ður á eftir fyrir-
málum sje mjög vakandi víðsveg-1 lestri hanj, þar hefir engum,
ar um sve:tir landsins. Á frk Hall- þótt taka því að eyða orðum við-
dóra ekki hvað minstan þátt í
því a.ð svo er, og er óskandi að
hún eigi. eftir að starfa lengi í
þjónustu þcssa þarfa málefnis.
þenna bolsapostula.
Miðdalsnáman.
Orðasveimur hefir sífelt veriði
á lofti um það í spmar, að mennt
hugsuðu til einhverra aðgerða við
námu þá í Miðdal, sem Einar
Benediktsson skáld hefir um mörg
ár haft eignarhald á.
í vor kom hingað þýskur mað-
Mœnusóttin viltuna 5. til 11 okt. j ur, Schelle að nafni, og var hjer-
Hjeraðslæknirinn á Sauðárkróki: all-lengi. Var hann á vegúm
Heilbrigðisfrjettir.
símar mjer, að hann hafi fundið
einn sjúkling með væga (,abortiv‘)
mænusótt. Annars hefir veikin
hvergi gert vart viö sig þessa viku.
MisÞngarnir hafa magnast í
Reykjaník. Sáu læknar síðustu
þeirra manna, sem yfirráð hafa
yfir hinni fyrirhuguðu námu. Var
hann um tíma þar efra við ýmsar-
rannsófcn:r og tók þar sýnishorn,.
er námu nokkrum tonnum.
Seinna kom annar Pjóðverji
viku 100 nýja sjviklinga. Enginn hingað, prófessor Keilach, og voru
hefir látist. Aunarsstaðar á land-iþeir Schelle og hann hjer sam-
inu er sóttin sem fyr mjög hæg-
fara.
Taugaveikin. Hennar hefir ekki
frekar orðið vart í Reykjavíkur-
hjeraði, og hvergi getið um hana
annarstaðar.
Barnaveiki. Hefi frjett af ein-
um sjúkling í Rangárhjeraði; ann-
arsstaðar ekkert.
G. B.
Hlín.
Ársrit sambands
norðlenskra kvenna
pað er of snemt að því levti, að
slitin af kosningunum nýaf-
stöðnu, sem fram fór út af þing-
.... j- , * 1.1 j. ' „m; 1 rofmu er gert var vegna hermala-
nulifandi kynsloð a hlut í mali, ^ ° -
, „ , .'ueilunnar. hah orðiö olios. lhalds-
og er þvi ekki ovilholl í domij , . „ , . „ *
e _L . [menn unnu nokkuð a en jatnaðar-
smum. Hæstirjettur sögunnar mun; menn mikið. Br sagt að jlranting
á sínum tíma taka málið tij krefjist þess að stjórn íhaldsmanna
ferðar. ,segi af sjer og jafnaöarmanna-
pað leit, út fyrir að þýsku flokknum verði falið að mynda
stjóminni væri e'kkert áhugamál ’ stjórn.
að koma pýskalandi í Alþjóða-; Síðari símfregnir herma, að ráðu-
bandalagið. Sannleikurinn var sá, j neyti Tryggers beiddist lausnar á
að þeir vildu láta bjóða sjer. peir þriðjudaginn var. Er búist við, að
Ijetu sjer ekki nægja, að Mae Hjalmar Branting myndi jafnað-
Donald bauð þeirfi óbeinlínis í armannaráðuneyti með stuðningi
ræðu sinni. Frekara boð fengu frjálslynda þjóð’ræðLsflofcksins. —
er nýlega komið út. Er ritið hið
fjölbreyttasta og fróðlegasta í
þetta sinn. Auk greinargerðar um
fjelaga starfsemina, em greinar
um hedbrigðismál, heimilisiðnað,
uppeldismál o. m. fl.
Er þar stutt skýrsla um utanför
frk. Halldóru Bjarnadóttur, er
hún fór í sumar, til þess að kynna
sjer handavinnukenslu og heimilis-
iðnað, jafnframt því sem hún tók
með sjer sýnishom af íslenskum
heimilisiðnaði, og hjelt sýningar
á þeim í fimm borgum á Norð-
urlöndum.
í ritið skrifa þeir í þetta sinn
m. a. Steingrímur Matthíasson um
he’milisháttu —Vestur-íslendinga.
Christopine Bjarnason um hjálp-
arstöðvar. Gunnlaugur Claessen
um hveitiát. pa,r er og grein um
hinn myndarlega listigarð Akur-
evíar eftir Harald Björnsson. Auk
þessa er fjöldi smápistla víðsvegar
að af landinu, sem ritstjóranum
hafa borist, frk. Halldóru Bjarna-
dóttur. Eru þeir um allskonar
framtak, athafnir og hugleiðingar
um heimilisiðnað og því um líkt,
tímis um hríð. Auk Miðdalsnám-
unnar rannsökuðu þeir hjer ýmsa
staði; fóru vestur á Vestfirði og-
austur yfir Fjall. Var talið víst:
að aðalerindi þeirra hingað hafí
þó verið að athuga námuskilyrði
í Miðdal.
En nú fyrir skömmu fcom enm
pjóðverji einn hingað, er fór rak-
leitt upp í Miðdal. Heitir hann?
’Wierig, og er talinn verkstjóri. Er-
nú talið, af þeim, sem best þykj-
ast vita, að þeir hugsi til að vinna
þar járn. Áður var helst talað um„
að gull væri þar í jörð. Verkstjórr
þessi verst allra fregna, eins og
fyrirrennarar hans, og kunnum
vjer því ekki þessa sögu lengri. —
Dánarfregn. porvaldur Guðmunds
son á BrunnastSðum á Vatnsleysu-
strönd, er nýlátinn. Var hánn l.'ngi
afgreiðslumaður hjá Sigurði Kr!-,t-
Frjettir.
Útbreiðslufundur í Ólafsvík.
Út af umælum Alþ.bl. um undir-
tektir þær, sem Jón Thoroddsen
átti að hafa fengið vestur í Ólafs-
vífc, og hefir ísafold fengið svo-
látandi fregnir að vestan:
Fyrir nokkru var það ákveðið,
að verkamannaf jelag yrði stofnað Linnssyni hók»ala h.jer í bænum. Hanu
u . , . i . ' vnr vinsæll maður og sierlega vand-
þar vestra, og var kosin nefnd til * •' ■ "
, „. , , , _ i nður. froður mjög og lesinn. Fvnr
þess að undirbua það mal. Er hk- ,, , ,, ’ , . ,
, , „ , . nokkru kom ut bok eftir hann, sogu-
legt að bolsar hier syðra hafi batt
6 J J | legir fvrirlestrnr. er hann hafði hald-
eitthvert veður af þessu, og hafi
því gert Jón út af örkinni, til þess
að ná tökum á þessum veika- Vínsmyglunarskii’ið, sem getið var-
mannafjelagsskap. um nýlega, hefir nú komið hingað^
Er þangað kom, boðaði Jon und- og stendur vfir rannsókn út af því
irbilningsnefnd þessa á sinn fund. jmáli. Eru 3 í gæsluvarðhaldi. Bera
H'vort sem samræður þeirra hafa þeir það í rjettinum, að áfengínu ha i
orðið lengri eða skemmri, þá er v'erið kastað fyrir borð, og hafa 2'
það víst, að sá varð endirinn á, að brúsar, hálfir af spíritus? fundist á
þeir verkamenn þvertóku fyrir að
gera nokkurt f jelagsbú eða banda-
lag við bolsana hjer syðra, þó þeirj ^ íslands u þ m átti elsta
lcynnu að koma emhverjum sam-! tímbnrverBlnn Dana> P. w. Jacobsen
tökum á sm a milli þar vestra. j & s„n m faa afmæli. Sendi hún
pá tók Jón það rað, að reyna ^ forgætisr;iðherra 5000 kr. að gjöf, en
að íá aðra ti’ fylgis við sig, meðl hann átti a8 rúðRtafa. Hefir forsretis-
ið.
floti _ við Vatnsjeysuströnd. Dóímvr-
fellur bráðlega í málinu.
því að halda, fyrirlestur, er var
upptalning á nokkrum staðhæf-
ingum Alþýðublaðsins.
Á eftir fyrirlestrinum voru al-
mennar umræður, en enginn, ekki
einn einasti fundaJmanna gaf til
kynna, að hann væri máli Jóús
fylgjandi.
ráðherra myndað „legat“, er varið
skal til þess að styrkja fátæka sjúk
ilinga á sjúkrahúsi, eftir regluin, er
síðar verða settar.
1
-0-