Ísafold - 03.11.1925, Qupperneq 3

. riam& -rxAtr. •ssrx*
3
Gunnlaugur Blöndal
málari,
' hefir dvalið suður í löndum síðan
um nýjar 1923, lengst af í París.
Hann kom einni mynd inn á hina
almennu listsýningu þar í fyrra-
haust. í ár kom hann einnig inn
einni mynd þar; enda þótt þátt-
töku yrði mjög að takmarka
vegna þess, að húsrúm það, sem
venjulega er notað fyrir sýningu
þessa, er nú notað við skartlist-
arsýninguna miklu, sem haldin
hefir verið í París í sumar.
Mynd sú, sem Gunnlaugur
fjekk tekna á sýninguna í ár, er
af „Dansmær frá Montmartre.“
Daginn eftir að sýningin var 'opn-
uð var Gunnlaugs minst í einu
af stórblöðum horgarinnar, meðal
þeirra. ungu listamanna, er þarna
þykja skara fram úr.
50 ára hjúskaparafmæli
•áttu hinn 21. fyrra mánaðar þau
Ólafur Jónsson og Guðríður
Ámundadóttir í Vestra-Geldinga-
holti. í tilefni af því heimsóttu
þau nokkrir sveitungar þeirra og
vinir, ótilkvaddir, svo sem sókn-
arprestar þeirra á Stóra-Núpi og
hreppsnefndarmenn, sem fyrir
hönd sveitarinnar • færðu þeim
gjafir, honum-vandað úr og henni
staf, einkar haglega gerðan. A
munina var letrað: „Prá sveit-
'ungum“, ásamt nöfnum hjónanna,
degi og ártölum. Valdimar Briem
vígslubiskup hafði og ort til
þeirra Ijóð fyrir hönd barna
þeirra svo og minningarstef frá
sjálfum sjer.
Ræðuhöld og söngur fór þar
fram þennan dag og vinafagnað-
Urinn varði fram á nótt.
Veður var hið blíðasta og hjálp-
uðust því að, guð og menn, til
að gera daginn bjartan og minni-
legan. Viðstaddur.
„Yjer brosum.“
Sjaldan er Tryggvi Tímaritstj.
skemtilegri, en þegar hann setur
sig upp á þann háa hest að fetta
fmgur út í frágang Morg.blaðsins.
Hann hefir svo oft orðið sjer til
minkunar í þeim hnippingum, að
vinir hans ættu að telja hann af
því, að fitja upp á slíku. Bn „fáir
vita að halda mátann, þá þeir
íeiðast“, og svo mun um veslings
Tryggva.
Á laugard. var bregður fyrir al-
Veg nýju fræðiorði hjá Tr.jb, í um-
vöndunarpexi hans, sem broslegt
er í munni ættfræðingsins. „Það er
fjölskrúðug blóma-ætt Valtýs-
fjóluættin,“ segir Tr. Þ. Orðið
blómaætt mun aldrei hafa sjest
áður á prenti, þareð flestir, sem
kunna að draga til stafs vita, að
þessir eru aðal partar plantna, rót,
stöngull, blöð og þá blómin,
þegar svo vill verkast. Blóm er
því plöntuhluti. Þetta vita öll
barnaskólabörn.
En ritstjóri Tímans talar um
j)hlóma-ætt.“ Er þetta nýyrði jafn
gáfulegt og t. d. ef talað væri
hm „hausa-^ett,“ eða „fóta-ætt.“
Ráðlegt væri fyrir Tr. p. að
nsstta sjer ekki út í grasafræði.
-Ránn veit ekki að blóm er
Þlöntuhluti, og þá heldur ekki
^vað fjóla er. — Og þó hann
^end tali sínu að „Valtýs-fjólum“,
seia að vísu er nýyrði, en mun við-
feldnara en „blómaætt", reynist
^ann Htið betur að sjer.
iwiii£^sar.«awi
1 S A F 0 L D
Gunnar Gunnarsson rithöf.
og ,Bandaríki Norðurlanda*.
Á stúdentamótinu í Oslo í sum-
ar hjelt Gunnar Gunnarsson sköru
loga ræðu og lýsti þar sjerein-
kennum Norðurlandaþjóðanna, en
mintist jafnframt á, hve samúð og
samvinna væri nauðsynleg; að því
bæri að stefna, að stofnuð yrði
„Bandaríki Norðurlanda“.
í nýkomnum dönskum blöðum,
er frá því sagt, að Gunnar hafi á
fjölmennum fundi á Suður Jót-
landi, haldið fyrirlestur um hug-
mynd sína, um samvinnu milli
Norðurlanda þjóðanna og „Banda-
ríki Norðurlanda.“
í fyrirlestri þessum skýrði hann
frá því, að hann hafi haft tal af
fjölmörgum stjórnmála- og vís-
indamönnum á Norðurlöndum, er
allir hefðu haft áhuga fyrir mál-
inu.
Tillaga hans var á þá leið, að
skipa skyldi nefnd manna, þar
sem ættu sæti stjórnmála.
menn frá öllum Norðurlöndum.
Þessu vill hann koma í kring,
þegar kyrð er komin á milli-
landamál Evrópuþjóðanna. Starf
nefndarinnar á að vera, að und-
irbúa stofnun „Bandaríkja Norð-
urlanda“, ættu þau að hafa líkt
stjórnarfar og Bandaríki Norður-
Ameríku. Forseta ætti að kjósa
með ‘almennri atkvæðagreiðslu.
Býst Gunnar við, að hann ásamt
nokkrum öðrum ' málsmetandi
mönnum, stofni til umræðufunda
innan skams um málið, í öllum
höfuðborgum Norðurlandanna.
Kvikmyndin
af Amundsensleiðangrinum.
Hún hefir nýlega verið sýnd
á Palads-leikhúsinu í Höfn.
Eins og skýrt hefir verið frá
oft. hjer í blaðinu, var leiðangur
Amundsens og fjelaga hans norð-
ur í höf síðastliðið vor, settur á
kvikmynd. Hefir sú kvikmynd nú
Verið sýnd erlendis, og þykir ágæt.
Myndin hefir nýlega verið sýnd á
Palads-leikliúsinu í Höfn, og eftir
því sem blöðin segja, þótti mikið
til hennar koma þar. Einkanlega
er mikið látið af myndunum frá
Spitzbergen, sem þykja afburða
fallegar og stórfenglegar. Einnig
er mikið látið af myndum þeim,
sem teknar voru norður í ísnum,
af öllum þeim miklu erfiðleikum,
er flugmennirnir áttu við að etja
við ísjakana þar norður frá. Þótt-
ust menn geta sjeð svipbrigði á
flugmönnunum með degi hverjum,
eftir því sem að þeim þrengdi og
vonin varð veikari, að þeir kæm-
ust lifandi úr þessari æfintýra
ferð sinni.
Af leiðangrinum norður, endar
myndin norður í ísnum, nokkru
áður en flugmönnunum tókst að
hefja vjelina til flugs aftur; en
byrjar svo aftur suður við Spitz-
bergen, þar sem selfangarinn hitti
flugvjelina. Eru ágætar myndir
þaðan. Síðast eru sýndar myndir
frá móttökunni í Osló, og öllum
hátíðahöldunum þar.
Væri óskandi að annað kvik-
mvndahúsanna hjer í heima sæi
sjer fært, að fá þessa mynd og
sýna hjer, því ekki er að efa, að
henni yrði vel tekið.
-———-—■
Útvarpsstöðin
á að vera komin upp fyrir nýár.
Samkvæmt tilkynningu frá
sendiherra Dana, dags. 29. okt.,
er frá því sagt í dönskum blöð-
um, að þeir sjeu í stjórn útvarps-
stöðvarinnar. Lárus Jóhannesson,
lögmaður og Otto B. Arnar. Hafi
þeir keypt lítil stöðvaráhöld með
% kílówattsafli í sendingarþráð-
um. Búast við að þessi bráða-
birgðastöð verði komin upp fyrir
nýár.
Lárus Jóhannesson og Otto
Arnar eru báðir erlendis.
-------<m>—-—
Nýja myntin komin.
Eins og kunnugt er, samþykti
síðasta Alþingi lög um sláttu ís-
lenskrar myntar.
Eru nú komnir bæði einnar
krónu og tveggja krónu peningar.
Þeir komu með „Gullfossi“. Eru
þeir gerðir í myntgerðinni í
Kaupmannahöfn.
Þessir nýju peningar eru víst
úr nikkel og kopar, hafa talsverða
koparslikju í lit, og er því hætt
við að áferð þeirra verði lík og
koparpeninga er þeir eldast.
------------------
Máttur auglýsinganna.
Skamt er síðan auglýsingar
voru nærri því að segja illa sjeð-
ar hjer á landi. Það þótti alt að
því óheiðarleg samkepni og eigi
samboðið mönnum, sem ráku göm
ul og heiðarleg fyrirtæki, að taka
auglýsingar í þjónustu sína.
1 fámenninu sem hjer var og
fábreytninni voru auglýsingar
eigi eins nauðsynlegar og nú. —
Verslunin með afurðir vorar er-
lendis, var í höndum útlendinga;
þeir um það, hvort þeir auglýstu
þær. Um það höfðum við ekkert
atkvæði.
Nú er nauðsyn auglýsinga við-
urkend, hjer á landi sem annars-
staðar. Nú auglýsa hjer flestir,
sem hafa nokkra ástæðu til þess.
Aðeins einstaka maður, sem enn
er „af gamla skólanum“, sem læt-
ur persónulega viðkynningu nægja
Fyrir þá, sem starfandi eru í við-
skiftalífinu, er það lærdómsríkt
að sjá, hvernig þeir auglýsinga-
lausu dragast aftur úr.
Fyrir skömmu veittu Bretar
eina miljón sterlingspunda á fjár-
lögum sínum, til þess að bæta fyr-
ir markaði á landbúnaðar-afurð-
um nýlendanna. Þegar fjárveit-
ingin var fengin, var ákveðið að
verja öllu fjenu til auglýsinga,
til þess að alþýða manna í Eng-
landi lærði að meta vörur þessar
og eftirspurnin eftir þeim ykist.
Þetta er lærdómsríkt fyrir okk-
ur íslendinga. Við höfum lært að
meta gildi aulýsinganna í hinu
'nnlenda viðskiftalífi. En hvað er
gert til þess að auka viðkynningu
erlendra þjóða á afurðum vor-
um? Fátt eitt höfum við til þess
gert.
Við og við sjást í norskum
blöðum auglýsingar um ísl. salt-
kjöt frá norskum verslunarmönn-
um og um „Islandssill“ i þeim
sænsku. En það er mjög sjald-
gæft að sjá nokkurra islenskra
afurða getið í dönskum blöðum.
„Adressebog" Vilh. Finsens er á-
gæt, það sem hún nær, til þess að
auka viðkynningu á íslenskum af-
urðum.
En hvað er t. d. gert til þess
að auglýsa íslenska saltfiskinn í
Miðjarðarhafslöndunum? — Ný-
lega hefir verið frá því sagt í
blöðum, að Englendingar væru að
undirbúa mikla starfsemi til þess
að auka fiskmarkað sinn á ítalíu.
Þar eru 40 miljónir fiskneytenda,
og1 hefir verið fremur þurð á nýj-
um fiski þar í ár.
Þegar um það er að ræða, að
auglýsa afurðir lands eins fyrir
neytendum meðal annara þjóða og
gera það með alúð og fyrirhyggju,
er ekki ástæða til þess að nefna
þar eina verslun fram yfir aðra.
Auglýsingarnar þurfa að skýra
frá kostum afurðanna með áber-
andi, en þó látlausum orðum. —
Forðast þarf alt skrum. pegar
um vörur er að ræða, sem að
einhverju leyti eru ókunnar hin-
um tilkomandi neytendum, þá
þurfa auglýsingarnar að vera
leiðbeiningar um meðferð og
notkun.
Ekkert er eðlilegra en að slík-
ar auglýsingar sjeu kostaðar af
almannafje. Og hrökkvi það eigi
til, þá verður f jelagsskapur fram-
leiðenda að greiða úr því, sem á
vantar.
Landbúnaður vor er til dæmis
styrktur af almannafje með ýmsu
móti. Styrkurinn miðar að því að
gera framleiðsluna meiri og betri
og frartileiðslukostnað að tiltölu
minni. Væri éigi rjett að taka nú
að einhverju leyti öðru vísi á
málinu, og verja einhverjum hluta
af hinum opínbera styrk til þess
a<5 auka eftirspurnina — til þess
t. d. að kenna nágrannaþjóðun-
um að meta og meðhöndla salt-
kjötið okkar?
Og hvað segja útgerðarmenn
um auglýsingar í Miðjarðarhafs-
löndunum?
Húsmæðraskólinn á ísafirði.
Hann er ekki gamall, Húsmæðra
skólinn á ísafirði, en hann hefir
getið sjer gott orð, þann stutta
tíma, sem hann hefir starfað. —
Kvenfjelagið „Ósk“ á Isafirði
stofnaði skólann 1913, og starfaði
hann þá nokkur ár, en 1917 varð
hann að hætta sökum dýrtíðar og
annara erfiðleika. Sem betur fór
reis hann upp aftur í fyrra, og
starfar áfram í vetur.
Skólanum er skift niður í tvö
námskeið, hið fyrra frá 1. okt. til 1.
febr. og hið síðara frá 1. febr. til
1. júní. Geta 12 nemendur komist
að á hvort námskeiðið. — Skól-
inn hefir verið svo heppinn að fá
ágæta forstöðukonu, ungfrú Gyðu
Maríasdóttur, sem hefir í 14 ár
verið við samskonar starf í Kaup-
mannahöfn við ágætan orðstír. —
Aðrir kenslukraftar skólans eru
einnig ágætir, þar sem þær kenna
frú Kristín Ólafsdóttir læknir
(kennir heilsufræði) og ungfrú
Brynhildur Árnadóttir, er hlotið
hefir 1. verðlaun við Kunst Flid
skólann í Höfn; hún kennir út-
sanm.
Þar sem jafn ágæt kensla er á
boðstólum, sem Húsmæðraskólinn
á ísafirði býður ungum stúlkum,
ætti þess ekki að þurfa með að
hvetja ungu stúlkurnar til þess
að grípa tækifærið og sækja skól-
ann. Skólinn er sjerlega ódýr;
ir.ntökugjald ekkert, og heima-
vist í skólanum sjálfum, sem gerir
veruna miklu ódýrari en ella. «—
Ættu ungar stúlkur að kynna sjer
skóla þennan, og munu þær þá
komast að raun um, að þarna er
góður og ódýr húsmæðraskóli, sem
þær hefðu mikið gagn af að sækja.
Kunnugur.
Símasamningarnir.
í , Danmerkiyfrjett, sem birtist
á öðrum stað hjer í blaðinu er frá
því sagt, að M. Guðmundsson at-
vinnumálaráðherra hefði haft þau
orð við blaðamann í Höfn, að
komið gæti til mála að símasam-
bandinu milli fslands og annara
landa yrði framvegis hagað á sama
hátt og hingað til, þ. e. að einok-
un Stóra Norræna á símasamband
inu haldist.
Mjög ber það oft við, að alls-
konar mishermi sjáist í dönskum
blöðum um mál, sem snerta ísland,
og er engu líklegra en að hjer sjn
farið skakt með. Atvinnumálaráð-
herra getur vart hafa látið þau
orð falla, áður en samningar hef j-
ast, að komið geti til mála, að
símasamband eigi ekki að leyfa.
milli ísl. og annara landa, nema í
gegnum þennan eina símaþráð. —
Skal eigi um þá fjarstæðu fjölyrt
að þessu sinni.
Aðeins má geta þess, að nú er
vafalaust mun betra að vera í Juli
anehaab á Grænlandi, heldur en í
höfuðstað íslands, fyrir þá, sem
daglega vilja fá frjettir af heims-
viðburðunum.
práðlaus skeyti um sitthvað
markvert, er við ber, eru nú send
út um allan heim. En við hjer á
íslandi megum ekkert af þessum
frjettum taka, almenningi til fróð-
leiks, til þess að‘ símafjelagið
„Stóra Norræna“ missi ekki af
hlutdeild sinni í 6—800 króna
tekjum á mánuði af blaðaskeytum
sem hingað koma.
Ef einokun símaf jelagsins verð-
ur eigi orðalaust ljett af á næsta
ári, þannig, að blöðum hjer verði
það frjálst að birta þær frjettir,
sem fáanlegar eru, hljóta öll blöð
landsins að verða samtaka til öfl-
ugra andmæla.
Sektir fyrir rjúpnadráp.
Rösklegt yfirvald.
(Símt. frá Akureyri laugard.
31. okt.)
Á Húsavík bar það til, þann
14. okt. síðastliðinn, að maður
kom þangað frá Lundarbrekku í
Bárðardal með 60 rjúpur. Seldi
hann rjúpurnar er til Húsavíkur
kom.
Friðunartími rjúpna er útrunn-
inn í miðjum október (þ. 15.). En
maðurinn var þarna á ferðinni
daginn áður en friðunartíminn var
úti.
Eigi frjettum vjer um það,
hvernig yfirvöldin á Húsavík
komust á snoðir um þetta ólöglega
rjiipnadráp, en svo mikið er vist,
að mál þetta var tekið fyrir og
voru þeir sektaðir um sínar 600
krónnrnar hvor, seljandi og kaup-
andi rjúpnanna.
peir gera það væntanlega ekki
að gamni sínu að versla með r júp-
ur á Húsavík um friðunartímann,
er það kostar 20 krónur fyrir;
hverja rjúpu.
«