Ísafold - 06.01.1926, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD
3
togararnir mest fyrir Vesturland- þess 'hefir Þ6r haft á hendi gæslu
inu. Var tíð þá mjög umhleyp- mestan hluta ársins, og auk þess
inga- og stormasöm, svo að mikill nokkurn tíma 2 mótorbátar, ann-
tími gekk oft frá fiskveiðum, og ar fyrir Vesturlandi, hinn á Faxa
eftir áhlaupaveðrið 7.—8. febr. flóa. Óvenju mörg skip hafa verið
töfðust flest skipin um 3—4 vik- -sektuð á árinu fyrir ólöglegar
ur, eins og fyr er minst á, bæði veiðar. Fylla hefir kært og fengið
vegna hilana á þeim sjálfum, og sektuð 11 skip á árinu. íslands
eins við leitina. Annars hafa tog- Falk 8 skip og mótorbáturinn
ararnir gengið óhikað alt árið, Haraldur, sem gæslu hafði fyrir
nema ráman mánuð sem háseta- Vesturlandi kærði og fjekk sekt-
verkbannið stóð yfir. ! uð 7 skip, öll fyrir ólöglegan um-
Eftir að leið á vorið, gerði búnað veiðarfæra.
óþurka mikla á Suðurlandi, svo| Báturinn sem gæslu hafði í
að illa gekk með að þurka fisk, Faxaflóa kærði eitt skip, sem
og tafði það sölu mikið þann tím- ekki hefir náðst ennþá.
ann, sem eftirspurn var mest á
fiski.
Þór hefir tekið og fengið sekt-
uð mörg skip á árinu, en um
A árinu hafa druknað og fjölda þeirra liggja ekki fyrir
farist af slysförum á sjó 93 menn, neinar skýrslur ennþá.
auk þeirra sex Englendinga, sem j Auk þess hafa íslenskir tog-
íórust á botnvörpungnum Field arar verið dæmdir \ sektir á
Marshal Robertson og er þetta árinu, eftir kærum fiskimanna
mesta mannskaða árið, nú í lang- úr landi.
an tíma.
Landhelgisgæslu
Að öllu samanlögðu mun mega
telja þetta ár gott meðalár hvað
hafa sömu skipin annast á árinu sjávarútveginn snertir.
*eius og undanfarið; dönsku skip-
ip. íslands Falk og Fylla. Auk
Kristján Bergsson.
-000-
Versliinin 1925.
Eftir Garðap Gislason.
pegar litið er yfir umliðna ár-
ið, dylst ekki, að verslunin hefir
orðið mörgum áhættusöm og ó-
hagstæð.
1 fám orðum má segja, að verð
á erl. vörum hafi verið óstöðugt, —
gengissveiflur miklar á peningun-
um og dræm sala á flestum inn-
lendum afurðum, og verðfall.
Þrátt fyrir þetta virðist versl-
unin vera í allgóðu horfi. Hún
hefir notið góðs tíðarfars, vax-
andi frjálsræðis og aukinnar
framleiðslu sjávarútvegsins.
Skattar og tollar hafa orðið
v er slunar st j ettinni tilf innanlegar
byrðar, enda mun hagur ríkisins
hafa batnað mikið á árinu.
TíðarfariS.
hefir meiri áhrif á verslunina en
margur hyggur. Þegar það er
gott, eykst framleiðslan og fram-
tak manna, en dregur úr fram-
leiðslukostnaðinunr. Má segja að
árgæska hafi verið til landsins
yfirleitt, þótt áföll hafi s’keð bæði
á sjó og landi vegna stórveðra.
um
Framlengd voru lögin
bráðabyrgðaverðtoll á ýmsum vör-
um, með nokkrum breytingum,
en innflutningur varð frjáls frá
1. júní, á þeim vörum, sem inn-
flutningshöft voru á, samkvæmt
heimildarlögum írá 8. mars 1920.
Á þessu þingi voru afgreidd
lög um verslunaratvinnu, erkoma
í gildi með nýja árinu. Þá voru
einnig sett lög um innlenda mynt-
sláttu og breyting gjörð á vöru-
tollslögunum og tekju- og eigna-
skattslögunum.
Peningaverslunin.
Framan af árinu 1925 og fram
undir haust fór íslenska krónan
jafnt og stöðugt hækkandi. En
þegar fór að líða á árið, urðu
miklar og tíðar sveiflur á erlendri
mynt, sem höfðu þau áhrif á ís-
lensku krónuna, að hún hækkaði
snögglega. Af eftirfarandi yfir-
liti fæst ’hugmynd um, hvernig
£
22,15
Lágmark
D. kr. Sv. kr.
N. kr. Dollar
101,12
28/io_31/12>
3. Júní
7. Des.
29. Jan.
í Des.
Gullgildi ísl. krónu var í árs-
byrjun rúmir 62 aurar, en í árs-
lok 81 y2 eyrir.
Báðir bankarnir lækkuðu út-
lánsvexti 1. okt. Landsbankinn úr
8 niður í 7%, og íslandsbanki úr
8 niður í 7%%. Á sama tíma
lækkuðu innlánsvextir hjá báðum
bönkum úr 5 niður í 4i/>%.
Sjávaxafurðir.
Liðna árið má telja allgott afla-
ár, þó ekki jafnist það við árið
1924, hvorki að magni nje verð-
mæti aflans, þegar tillit er tekið
til aukningar útvegsins. Að
nokkru leyti orsakast þetta af
vefkfalli og óhagstæðara tíðar-
fari.
Við ársbyrjun voru fiskbirgðir
áætlaðar um 62 þúsund skpd.,
miðað við þurran fisk. Og var
verðið þá hjer innanlands um kr.
210,00 skpd. af stórfiski. Er nýja
framleiðslan kom á markaðinn
var verðið komið niður í nál.
190.00 pr. skpd. og lækkaði enn-
þá meira, er á sumarið leið; mun
hafa komist niður í kr. 160,00 pr.
skpd. En er kom fram á haustið
hækkaði verðið nokkuð aftur. —
Sala hefir þó verið dræm síðari
hluta ársins. Ágiskað er að salt-
fisksaflinn til 1. desber, nemi um
320 þús. skpd. (þurkuð), og
fjöldi lifrarfata, er togararnir
122,33
87,15
4,573/4.
en á nýja árinu, því svo var á-
rkveðið, að Landsverslunin skyldi
hætta tóbaksverslnn frá 1. janúar
1926, en halda áfram steinolíu-
verslun í frjálsri samkeppni frá
sama tíma.
Síldveiði varð meiri en undan-
farið ár. Saltsíld talin 215038
tunnur, kryddsíld 39099 tunnur,
og bræðslusíldin 146722 mál. —
Aftnr á móti var verðið. töluvert
1 lægra. Fyrsta Kaupmannahafnar-
skráning á þessa árs framleiðslu
var kr. 45.00 danskar pr. tn. Gif.
sænska höfn, en * 1 fór fljótlega
lækkandi, og var verðið komið
niður í kr. 24.00 til 25.00 um
gengissveiflurnar hafa verið á ár- miðjan desember. Eftirspurn eng-
inu, og voru eftirtaldar myntir in og því töluvert mikið óselt af
þannig skráðar hjer í bönkum: 1 ársframleiðslunni.
Snjóa leysti upp snemma og 1925 £ D. kr. Sv. kr. N. kr. Dollar
byrjaði vor- og sumarvinna 2 til 1. Jan. 28,00 104,40 159,94 89,52 5,94
3 vikum fyr en árið áðnr. Gras- 1. Febr. 27,30 101,64 153,68 87,31 5,71
spretta ágæt, sjerstaklega á Norð 1. Mars 27,30 102,25 154,60 87,47 5,74
ur- og Austurlandi, og vegna ó- 1. Apríl 27,05 103,64 153,71 89,54 5,67
venjulegrar þurkatíðar varð hey- 1. Maí 26,85 103,11 148,48 90,94 5,56
nýting þar sjerlega góð. Á Suður- 1. Júní 26,25 101,51 144,70 90,80 5,41
og Vesturlandi var aftur á móti 1. Júlí 26,25 108,92 144,76 96,50 5,411/4
votviðrasamt. Þó varð heynýting 1. Ágúst 26,25 123,36 145,68 100,04 5.42V4
allgóð, en fiskverkun erfið og 1. Sept. 25,00 128,73 138,39 106,01 5,16V4
tafsöm. 1. Okt. 22,60 112,66 125,39 93,23 4,67 !/2
Þingið 1925. 1. Nóv. 22,15 114,47 122,60 93,69 4,58 V2
afgreiddi ýms mikilsvarðandi mál 1. Des. 22,15 113,71 122,46 93,30 4.58V2
fyrir verslun og viðskifti. Má þar 31. Des. 22,15 112,78 122,82 92,82 4,58
fyrst og fremst telja afnám einka-
sölu ríkisins á tóbaki og steinolíu, H a m a r k
þó til framkvæmda komi eigi fyr £ D. kr. Sv. kr. N. kr. Dollar
Lýsis-útflutningur hefir numið
um 43 þús. fötum til 1. des., Verð-
ið hefir að kalla má sífelt farið
lækkandi, hefir því afkoma þess
iðnaðar orðið slæm.
Sundmagar hafa einnig fallið
í verði og selst mjög dræmt.
Hrogn liafa aftur á móti verið
eftirsókt með hækkandi verði.
Landafurðir.
K j ötútflutningur varð nokkru
minni en árið áður. Saltkjöt 19.
747 tunnur til 1. des. Fje á fæti
var ekkert útflutt. Aftur á móti'
voru fluttir út 6516 skrokkar af
frosnu kjöti (95627 kíló) og 1183
skrokkar af kældu kjöti (16285
kíló). Saltkjötsverðið var dansk-
ar kr. 165.00 til 175.00 pr. tn.
Cif norska höfn.
Á árinu 1924 fór ullarverð að
kalla mátti hækkandi til árs-
lo'kanna, en á umliðnu ári hefir
ullin fallið í verði meira en nam
hækkuninni árið áður. í ársbyrj-
un var hvít vorull skráð í Kaup-
mannahöfn kr. 4,90 til 5,25, en nú
í árslokin kr. 2,65—2,85, og eftir-
spurnin mjög dræm.
Útflutningur á ull varð með
minna móti; talinn um 453,000
kg. til 1. des.
Líkt má segja um gærur. Þær
hafa fallið á árinu úr kr. 3,15
niður í kr. 1,70 á erlendum mark- það hefir verið
aði; þó var talsverð eftirspurn mannahöfn:
eftir þeim í sláturtíðinni og verð-
ið þá nokkru hæri-a.
Verð á kindagörnum hækkaði
nokkuð á árinu. Varð iitflutning-
ur á þeim 64031 kg. til 1- desem-
ber, er nam að verðmæti um 21|,
000,00 krónum.
Hrossa-útflutningur varð mjdg
lítill á árinu, eða 996 talsins. Æ
þeim seldist meiri hlutinn til D^a
merkur. Verðið hefir verið lægía
en síðastliðið ár, eða sem næpt
kr. 200 fyrir hvert hross til jafn-
aðar, komið á skip.
Talið er að 137174 rjúpur haii
verið útfluttar til 1. des.
Verð á æðardún má telja $8
háfi lítið breyst á árinu, þó frek-
ar lækkað í seinni tíð. Útflufn-
ingurinn mun hafa numið tím
3160 kg.
Útflutningur.
Samkvæmt skýrslu, er gengis-
skráningarnefndin hefir safnað
um útflutning ísl. afurða nemúr
hann til 1. des. 1925:
í seðlakrónum 67,822,563,00,
í gullkrónum 48,189,000,00.
Á sama tíma 1924:
í seðlakrónum 73,611,000,00,
í gullkrónum 39,282,000,00.
Innflutningur.
Skýrslu vantar ennþá yfir ínn-
flutning á árinu 1925, en 1924
var hann um 60 miljónir, og má
telja að hann verði ekki minni á
þessu ári.
Útlent vöruverð hefir yfirleitt
lækkað talsvert á árinu, og fer
hjer á eftir yfirlit yfir verð á
nokkrum neytsluvörum, eins og
skráð í Kaup-
lögðu hjer á land á sama tíma, 1. Jan. 1. Júlí i desbr.
varð rúml. 53 þúsund. Rúgmjöl .... 41 Va 31V2 20 aurar pr. kg-
Andvirði ísfiskjar togaranna Amerikanskt hveiti 65 54 43 » » »
mun á árinu hafa orðið um 90 Hrísgrjón.... 49 43 34 » » »
þúsund pund sterling (brutto). Hafragrjón . . . 51/52 44/45 30 » » »
Tveir ísl. togarar fórust á ár- Kaffi 295/310 250/260 170/180 » » »
inu, en sex nýir bættust við. Höggin sykur . . 68 60 43 » » »
Verðlækkunina sýna betur vísi-
tölur hagstofunnar, er voru að
meðaltali:
1. ársfjórðung 308.
2. ---- 296.
3. ---- 292.
4. ---- 274.
því, að burðargjald fyrir almenn
brjef til Danmerkur send yfir
Noreg, er nú 20 aurar, (eins og
þau sem send eru beint), en var
áður 40 aurar.
Samgöngur.
Skipaferðum var hagað á svip-
aðan hátt og undanfarið ár, en
ferðir þó nokkuð fleiri. Sömu 3 stofngjald fyrir hvert símskeyti
Frá 1. sept. 1925 lækkuðu sím-
gjöld töluvert hjeðan til útlanda,;
t. d. var til þess tíma símgjald
tíl Danmerkur og Englands 55
aurar fyrir orðið og 65 aura
gufuskipafjelögin önnuðust sigl-
ingarnar. Skifti Bergenska gufu-
skipafjelagið um bæði skip sín.
auk. Nú er símgjaldíð orðið
45 aurar fyrir orðið, og stofn-
gjaldið fallið niður. Á líkan há*t
Kom ,,Lyra<£ 1 stað ,,Mercur££ og kefir símtaxti til annara landa
„Nova“ í stað „Díönu“, og voru
hvorttveggja skiftin til bóta.
Farmgjöld og fargjöld hafa að
kalla haldist óbreytt á árinu.
Pósttaxtar og símagjöld.
Með lögum, er gilda frá 1.
apríl 1925 lækltuðu gjöld fyrir
lækkað í hlutfalli við gullfrank-
ann, sem nú er reiknað með gengi
kr. 1.00, en áður kr. 1.30.
Símgjöld innanlands eru ennþá
óbreytt.
Kaupgjald.
Dýrtíðaruppbót starfsmanna
2.—6. Jan.
28. Ág.
2. Jan.
11. Sept.
2. Jan.
28,00
133,68
159,94
109,24
5,94
póstávísanir og póstinnheimtur.' rikisins var á árinu 78% af föst-
Og samkvæmt reglugjörð er gildir um launum, en lækkar nú niður í
frá sama tíma, lækkaði burðar- 671/3%.
gjald fyrir brjef og sendingar j Kauptaxti verkamanna hefir
innan umdæmi/ eins og sama staðið í stað á árinu. Karlmanna-
pósthúss, jafnframt sem brjef- tímakaup kr. 1.40, kvenmanna kr.
hirðingamönnum var heimilað að 0.90. Einnig hefir kaupgjald sjó-
gefa út innlendar póstávísanir.
Frá 1. október varð nokkur
lækkun á pósttöxtum til útlanda,
manna haldist óbreytt.
Kyrstaða varð á flestum botn-
vörpuskipunum í október og nóv-
og breyting á fyrirkomulagi um ember, vegna ágreinings um kaup-
póstávísanir og póstkröfur. Sjer- kjör milli háseta og útgerðar-
staklega skal vákin eftirtekt á manna. Samningar þeir, er kom-»