Ísafold - 12.10.1926, Blaðsíða 1

KitBtjóra*.
Jéu KjartansKnn
Valtýr SW'áusson.
Simi 500
ISAFOLD
Árgangmrinn
kostar 5 kronur.
Gjalddagi 1. júlí.
Afgreiðsla og
innheimta
í Austursmi-'.i Á.
Simi 500
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
5'. árg. 54. tbl.
Þridj. dagmn «2. okt. »921.
Isafoldarprentsmiðja h.f
HORFT UM ÖXL.
Tvö afreksverk samherja
Tímamanna, sem bændur
þurfa að muna.
Menn þeir, sem haía það verk~
dfni með höndum, að boða bylt-
ingastefnuna hjer á landi, hafa
unnið ýms afrek, sem vert er að
haldið sje á. loft. Nu er bændum
setlað að vinna með þessum mönn"
xun, og er því nauðsynlegt að þeir
kynnist afrekunum vel.
Hjer er hvorki rííni nje tími
til þess að skýra frá öllum afrek-
unum, enda óþarft, því mörg af
peim eru þjóðkunn orðin.
Hvert mannsbarn á landinu hef"
ir heyrt um þau tíðu ofbeldisverk,
sem unnin hafa verið að fyrirlagi
áróamannanna, þegar kaupdeilur
hafa staðið yfir. Það er því óþarft
að lýsa þeim hjer.
Ofbeldisverkin em þó smáræði
hjá ýmsu öðru, sem þessir menn
hafa reynt að framkvæma. Hjer
skulu aðeíns nefnd tvö afireksverk
óróamannanna, sem eru þannig
liiguð, að það er beinlínis skylda
sjerhvers góðs íslendings að muna.
ÁriS 1923 var kreppuár lí'kt og
nú, vegna verðfalls afurðanna. —
Togaraflotinn lá bundinn í höfn
yfir sumarið. Utgerðarmenn vildu
láta skipin sigla, ef nokkur til-
slökun. fengist á kaupi sjðmann"
anna. Æsingaróður forsprakkanna.
fjekk því ráðiS, að tiLslökunin
t'jekst ekkí.
Þegar kom fram í september
mánuð, hugðu útgerðarmcnn að
láta togarana ganga á ísfisksveið"
ar og sigía með aflann til Eng-
lands. Sjómennimir vildu sigla, en
þá ætluðu æsingamenninrnir ger"
-samlega að sleppa sjer.
Þá var það, að æsingamenniru-
ir gripu til þess óheillaráðs, sem
aldrei mun gleymast
Æsingamennirnir sendu mann
til Engiands, til þess að reyna að
fá breskA verkamenn til þess að
afgreiða ©Jdri íslenska togara, ar
þangað kæniu. Sendiförina frægu
fór Jón Bach. Perðin mishepnað-
ist. Englendmgar fengu grun um,
að -lón hefði ekki hreint mjöl í
pokanum og tóku hann fastan.
Þetta fciltæki æsingamannanna,
sendiförin tii Englands, er Ljótasíi
og illgjarnasti verknaðurinal, sem
framinn. hefir verið möti atvinntt"
ínálum og sjálfstæði þjóSarinnar.
Ef tiltff-ki æsmgamanttanria liefði
heppnast, er afleiðingin auSsæ.
Þeg^ir hceska marka'ðinum var
lokað. var togarnflotinn úr sög-
unni. — Amiíftr aSalatvinnuvegur
þjóðarinnar gersamlega oySilagð-
UI'.
verkun, og útgerSarmanna. Þeg-
a.r æsingamennirnir sáu fram á.
að þeir urSu ofurliði bornir og
stúlkurnar vildu engin mök við
þá eiga, þá skipa þeir, að hafn-
arverkamenn skuli gera svokallað
samúðarverkfall.
Eimskipafjelag fslands átti ekki
í neinni kaupdeilu þá, en engu
að síður fara jesingamennirnir til
stjórnar fjelagsins og tilkynna
henni, að skip fjelagsins verði
EKKÍ afgreidd. Og þeir BANNA
verkamönnum að vinna við skip-
in. Sjálfir stóðu æsingamennirnir
niðri á hafnarbakka reiðubúnir
til þess að „nota handaflið", ef
nokkur verkamaður sýndi minstu
tilraun til þess að vinna við af'
greiðslu skipanna. , Svona mikill
var kærleikuir þessara nianna til
óskabarns íslensku þjóðarinnar!
Þessir verknaðir, sem nefndir
voru, sýna glögt, að það er skylda
sjerhvörs góðs Islendings, að vera
vel vakandi og hafa nákvæma gát
á öllu framferði æsingamannanna.;
Þeir svífast einskis. Allan togarM-
flotann, Eimskipafjelagið, sjálf-
stæði þjóðarinnar, eru þeir reiðu'
búnir að leggja í sölurnaí-, þegar
svo ber undir-
I Verkamennirnir sjálfir eru
farnir að sjá hvern óhag þei.r
hafa af því, að æsingamennirnir
ráði málefnum þeirra. Þessvegna
er það, að verkamenn stofna nú
með sjer fjelagsskap, sem er al"
gwlega óháður æsingamönnunum.
Eitt slíkt fjelag er uýstofnað í
Vestmannaey.ium.
I Hjer hafa nú verið nefnd
heLstu aí'rekin, er liggja eftir á
menn, sem Tímamenn hafa vi
gt'rt bandalag við.
Bændur verða nú að gera það
upp með s.jáMum sjer, hvort þeim
finnist gknilegt að vinna MEt)
þosstini raönnum.
Fintíist. bændum ekki girnilegt
að vinna með æsingamönnunum ])á
setja þeir X fyrir framan bók-
stafinn B við landskjörið fýssta
vetrardag.
Fellibvlur á Fioriöaskaga.
Vvú Miami-borg og umhverfi hennar á Ploridaskaga.
Pyrir nokkru var frá |n i sagi
í erlendúm skeytum, að ægilegur
f'ellibylur hefði geysað á Plor-
idaskaganum og valdið gífurlega
miklu tjóni, auk þess sem fjöldi
nianna týndi lífinu. Er svo sagt,
að þetta munj vera langægileg"
ustu náttúruumbrotin, sem komiS
háfa síðan jarðsjálí'tarnir miklu
gengu í Japan.
Eftir bylinn lá^u hnndruð líka
víðsvegac', þúsundir manna vorn
húsnæðislausir, mílnalöng svæði af
akurlendi voru eyðilögð, og mörg
hundruð húsa fokin ni'ður að
grunni.
I Ftíllibylurinn skall k að nóttu
| til, og raeð honnm íylgdi flóð-
byhjrja svo mikil, að ríeabylgjur
æddn upp á land, skidlu á hús-
unum og druknnðu margir í
rumum sínum, oða mistu lífið á
þann hátt, að húsm hrnudu yfir
fólkið.
Alt símasamband vav úr gög"
unni um leið, og liðu -því marg
ar klukkustnudir áður eu uut var
aS látíi vita. hvernig ástatt væri.
Sjónarvottur einn hefir lýsi með mikinn forða aí' „serumi" tii
fellibylnuml Segir hann að gildar varna, ef pest kæmi upp.
trjágreinar, trjástofnar og húsa-
Stærsta borgin á fellibylssvæð-
)>ök hafi flogið um í loftinu ei.ns inu var Miami. Óx borg sú upp
og .skæðadi-ífa. Símastaurar þvei'-já nokkiuui árum og varð stór-
kurluðust, bifreiðar sendust lang-'fenglegasti og mesti skemtistað-
ar leiðir.
Pellibylnnm fylgdi og gífurlegtj
ur Bandaríkjamanna. Loftslag þar
er tVamúrskarandi þægilegt, Er
Eitt þorp/alI,stórt,'sa-r< »o þar sje sífeld vorveðr
Ifór i kaf, svo að aðeins hæstu hús áttíK Auðmenn Bandaríkjanna
stóðu npp úr. Einstaka menn hafa {1-vk^ þangað. Þar hafa ver-
björguðu lífiim með þvi, að flýja i5 b^'Sð á undanförnum áxum
upp á ha-ðiv og hóla. En þcss-íhWri' ^ihusið 5ðra sknratlegra,
konar griðastaðir eru mjpg fáir
í Plorída, því landið er afarflatt.
-A eftir þessum miklu plágum
i'ylgdu aðrar.En það voru ræningj-
skemtistaðir, hressingariiírii o. s.
Crv.
Borgin Miami var reist á flatri
sjávarströnd, þar sem áður vorn
flóar og sjávarflæði. — Mikil
ar otr allskonar þorparalvðnr, c:,;i, , «•
b r v j i Dorgarhverfi voru bygð h ,,upp
safnaðist á vettvang og rændu'
hæði lík og hrunin hús, þar sem
oitthvað var fjemntt að finna.
Mjög voru menn hræddir um,
fyllingum" út í liafið. Stórfeldir
fellibyljir og sjávarflóð haía oft
skollið yfii' Floridaskaga.En þetta
er í fyrsta sinn að slikt stórviðri
að allskonar sjúkdómar mundu hefir kumið fyrir síðau borgiu
brjótíist út raeðal hinna eftirlif" Miami var bygð.
andi, því drykkjarvatn varS al- Stofnað var til samskota í
staðar úhreint og skolað, og neðair Bandaríkjunum strax eftir óveðr"
jarðar leiðslur allar sprungu og ið. Söfnuðttst á fáum dögum 300
ónýttu«t. Voru flugv.ielar sendar milj/mir dollara.
Arinað afrek æsingamann;i.
nýVra. vprðnr eiunig að muiin.
Það gerPist síðastliSinn vétur og
var beint móti Eímskipafjelagi
tslands, óskabarni þjóSarinnar.
Kaupdeila var .#ier í bænum
milli stúlkna, er .u við fisk"
AðTörnnarmerbi.
(Stormmerkil.
Oömlu fólki hfettw við að hrósa
öllu, sem við bar í ungdæmi þess,
og lasta þær breytingár, sém verSai
i
á ýmsu, er árin líSa. Etdri menn!
fullyrða nú. aS fiskimenn sjeuj
ekki eins veðurglöggir og þeir
voru fyr<' á tímuin og þessi eigin"
leiki Jmannii Iiaí'i smám saman
minkað, 6g eftir því (Bttu ineTin
fyrr á öldum aS hafa verið mjög
veðurglöggir, þegar hver kynslóS
af annari teggur þann dóm á for-
fe'ðurna, að þei,r hafi verið miklu
meiri menn en þeir, sem appi eru
]>á og |>á. Hafi þetta veriS og sje
þetta svo, þá eru hinar miklu
dr'ukknauir i'yrr á tímum lítt skiij-
anlegar, en eflir árbókum að (hi'ini
og því, seni þa? er skráS, ér ekki
að sjá, að fiskimenn hafi verið
veðurgloggari, en þeir, sem uppi
eru nú, Þegar mikli mannskaöin:i
varð hinn 7. janúar 1884 í hiou
svonefnda. Hoí'fmannsvcðri, rervi ;i
hákárlaveiðar 1 skip ai' ÁJftanesi,
2 aí' Akranesi og 1, \%v Hvalfirði
og l'órust; drukknuðu þar 31 mað"
nr. A Álftanesskipinu var úrval
raanna og meðaJ þeirra tveir bræð-
u^. Ein kona var þar þó, sem leist
ekki á i'itlitið, þótt hinum reyudu
formönnuyn, sem meS skipinu í'óru
í þetta sinni, þœtti ekkert athuga-
vert við það. Var |>að Elín gamla
á IViruhangseyri, nióðir brajSi'
anua. Þriðji bróðiii'inn, pá ang-
lingur, astlaði einnig meS skipinu
og var kominn í sjófötin, on þá
irekk gamla konan niSur í fjör-
una og sagði honuni að koma
heim, þaS vsvri nóg fyrir sig að
missa tvo syni sina í sjiSinn, þóíi
hann færi ekki einnig. Pilturinn
hlýddi móSur sinni og lifði fjölda
mö>g ár eftir þaS. Samikvæmt lög*
máli náttúrunnar taka hinir yng'i
monn við, þegar hinir gömlu geta
oigi að staSið og vill ))á fara eins
og náttúrlegt er, aS þéir sjou á-
ræSnari <'u þek- gömln og rói
hvernig sem útlit er. Vjelar eru
koiniiar í háta í stað ára og segla,
á ]>H'r oi' troyst og þaS helst til
of inikið. Rói eimi í shoniu útli'i,
fylgja aðri,!- á eftir, enginn vijl
láta segja um sig, að hann ]jori
ekki á sjó, gætnir og reyndir £or-
tnonn, sem ef til vill hofðu setið
í landi vegna útlits, feta þar í
sajma sporiS, oft asuðugir. Þetta
kapp veldur stórtjónimum, sem
})ví miðnr V«r8a oft á sjó.
Drukknanir hjer við land eru
miklu fleiri en í öðrum löndum.
borið saman við mannfjölda, og
mest oru þaS menn á besta aldri,
hraustir og djarfir menn, sem mn
kalla kjarnn þeirra, sem í'iskivcifi-
ar stunda, sem farast. Við verðum
ávalt að muna það, hvo manní'á
þjóð okkar er. Allir þekkja höf-
uðstað B*anmerkur, Kaupmanna
höfn. Eitt úthvoifi Kaupm.hafna«-
or nefnl Frodoriksberg. í því er.
jafnmargt fólk og er á öllu Is"
landi. Ættu íbúar í þessu úthverfi
von á ])ví á hvorju ári, að 50—55-
hr.msti,;- inonii á besta aidri Ljetu
lífið af slysum op, framundau
va ri eigi annað að sjá, en að þaí>
mannfall hjeldi áfram, þá mundi
mönnum ofb.jóða, en h,iei- er líti^
hugsað um slíkt. Ar frá ári er
þess getið í blöðum, að' drukknan-
ir hafi orðið svo og svo mjwgar
og það nefnt nrikil blóðtftka. Al-
menniugirr les þessar skýrs>lur.
sera aðeins sýaa töhi þeirra, sem
fariít hafa, eu benda ekki á