Ísafold - 15.03.1927, Blaðsíða 1

JRitat jórat.
•I6n Kjartanssoií.
Valtýr Stefánsson
Sími 500
ISAFOLD
A: gangurinn
ar 5 krónur.
ðjí: idagi 1. júlí.
> greiðsla og
nnheimta
.i ísturstræti 8.
Simi 500.
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
52. ðrg° 12. tbL
l*rid)udaginn 15 mars 1927.
I
fsafoldarprentsmiSja h.f.
+
Olav Forberg
Landssímastjóri.
22. nóv. 1871 — 10. mars 1927.
Eftir þrotlaust stríð við ólækn-
andi sjúkdóm í nærfclt 2 ár, er
Forberg landsímastjóri fallinn í vaí-
inn. — Fyrir meira en ári, var
það orðið alþjóð kunnugt að bati
myndi ófáanlegur. Með alveg einstöku
sáiar- og líkamsþreki, gegndi lianu
störfum sínum, alt fram til síðustu
daga. Svo lijartfólgið var honum
orðið sitt rúmlega 20 ára starf með
þjóð vorri.
Svo mikið var starf hans, svo
glæsilegur ferill hans, að nafn hans
verður óafmáanlega tengt við end-
urreisnarstarfið mikla, er hófst fyrir
alvöru, þegar við fengum innlenda
stjórn.
Fyrir augum þeirra, er fylgt hafa
starfi Forbergs hjer á landi, frá
fvrstu tíð, er það æfintýri líkast.
Fjöldi manna skoðaði símalagningu
hjer á landi vera óðs inanns æði. —
Ekkert mvndi standast hina íslensku
vetl’arvebráttu.
Framsýnir forgöngumenn leituðu
að reynslu, sem haldgóð yrði hjer.
Og aímastjórnin norska benti á steðv-
arsbjóra norður í Væblungsnes' —
Starf hans hafði ekki verið uiu-
svifamikið, en erfitt. Konan hans var
síniritari og annaðist stöðina á sumr-
in, meðan hann hafði verkstjórn á
liendi við símalagningu um fjöll og
firnindi. Hann hafði sýnt það í
verki, að hánn ljet ekki yfirbugast,
þo erfiðleikar væru miklir, ofviðri,
fannkyngi, snnrbrött fjöll. Síma-
stjornin norska hafði augastað á
manni þessum — það myndi vart vera
verra að Ieggja síma á fslandi.
pegar Forberg ferðaðist hjer um
landið sumarið 1905, fnnn hann und-
ir eins, hve staðhrettir voru hjer
svipaðir og þeir, sem hann átti að
venjast heima fyrir, strjálbýli og
einnngrun, deyfð og drungi yfir fá-
mennum sveitum. En fjöllin — þau
voru smávaxin í samanburði við þau,
sem hann hafði átt að venjast.
„En það var eitt, sem kom mjer á
óvart“ — sagði hann eitt sinn „það
var ísingin.“ ísing hnoðaðist hjev a
þræðina í umhleypingum, sleit alt og
kubbaði.
En auk ísingar af veðráttunnar
völdum, var önnur verri — það var
„hjartans ís“ eins og Hafstein komst
að orði.
Fjöldi manna voru andvígir sím-
anum, og töldu honum alt til for-
áttu, sem framast var unt.
Forberg landsímastjóri sinnti því
lítt. Hann vann verk sitt með ein-
beitni og frábærum dugnaði. Hann
gerði það þrekvirki, sem engan hafði
órað fyrir — að láta -símann bera
sig fjárhagslega.
Landsíminn var óskahai'n hans. —
Eftir var að gera hann að eftirlæíi
allrar þjóðarinnar.
petta tókst. pað varð að takast.
Maðurinn, sem lagt hafði símann,
stjórnað hafði fyrirtækinu alt frá
því það skreið úr eggi, klofið hafoi
hveni tekniskan erfiðleikann öðrum
meii'i, var lífið og sálin í öllu saman
svo langt sem símalínur náðu, hann
hlaut að ávinna sjer traust og virð-
ing alþjóðar og landsímanum al-
menningshylli.
Óglevmanleg voru orð hans í sam-
sætinu, er honum var lmldið í haust,
þar sem hann tnjaði um starf sitt -
og leit yf'ir liðin ái’.
Engum, sem orð lians lieyrðu
blandaðist hugur um, að hann stæði
á grafarbakkanum. Hann sjálfuv
horfðist í augu við dauðann — og
mælti á þá leið, að hann hefði lagt
uiður fyrir sjer, hvort heldur hann
vildi, fyrri andúð gegn símanum og
starfinn og fulla heilsu — eða vin-
arþelið, hlýleikann, velvildina og
sjúkdóm sinn, og hann kaus að hafa
alt eins og það var.
pessi karlmnnnlegu orð Forhergs
landsímastjóra mega ekki gleymast.
pau lýstu manninum og starfi hans
betur en langt mál.
Petta geta menn kallað að lifa
fyrir starf sitt, þarna kom fram
áhugi, sem einlægur er og sannur.
pegar hann sá, að 20 ára starf hans
hafði leitt til sigurs — andnð sumra
var snúin í velvild alla, fyrirtækinn
var borgið, og vissa fengin, að stan’-
ið bæri glæsilegan árangur í fram-
tíð, þá var lífsánægjunni fullnægt. J
En ennþá eftirtektarverðari em1
þessi orð, þegar þess er gætt, að
maðurinn sem talaði, var ekki bor-
inn og barnfæddur íslendingur. Hann
kom hingað alókunuugur útlendingnr
og tók ábvrgðarmikla stöðu. Og þó
hann íegði fram óskifta krafta og
þrek alt, í þjónustu þjóðar vorrar,
var hann þjóðerni sínu trvir alt til
æfiloka.
Hann var Norðmaður. Og hvernig
sem viðskiftum vbrum verður háttað
við fræridur vora austan hafs í fram
tíðinni, þá er það víst, að minningin
um Norðmanninn, fyrsta landsíma-
stjórann okkar, mun stuðla að hlýleik
og velvild til frændþjóðarinnar.
Olav Forberg var einn af lielstu
forystumönnunum í hiriu nýja land-
námi voru, landnáminu á sviði verk-
legra framkvæmda og framfara, er
hófst með símalagningunni fyrir 20
árum.
Leiðtogarnir
allan vaðal Tr. p., var hið fullkomna
þekkingarleysi hans á öllum högum
ræða um banka-og peninga-WÓSarinnar ~ HjeSinn ljet sjer
mál þjóðarinnar á Alþingi. sæma aS scgja frá málum r þing
________ salnum, er honum var trúað fyrir,
Abyrgðarheimildin til handa sem >ingmanni' Ekki var aS sjá á
Landsbankanum Hjeðni, að hann blygðaðist sín fynr
________ ; athæfið; en ekki mun hann hafa
Tr. Þ„ Hjeðinn Vald. O. fl. vaxið £ áliti hjá Hngmönnnm. -
verða sjer til minkunar. Forseti sameinaðs þings reyndi ,ð
_____________________ ; fylgja. Hjeðni í því, að rýra álit Is-
A þingmálafundi norður á Hólma- landsbanka. H. Stef. hjelt eina ræðu
vík í Strandasýslu 19. f. m., var sþ. um gengismálið, og var hún Öll í
svohlj. yfirlýsing: skemtilegri mótsögn við fyrri skoð-
„Ennfremur lýsir fundurinn því anir hans °S ?erðir f W máli'
yfir, að hann ber ekki nægilegt ■ h - h- ÓTm- talaði Kl. J. Nefndia
tvaust til þingmannsins til þess ia"ði með irv-i °S þurfti Kl. J. oft
að fela honum forustu í stórmál- ■að öenda 1 r. p. á, að alt sem hann
um þingsins." hjelt fram í þessu máli væri bygt
pingmaður Strandamanna er eins a ramskökknm forsendum og hefðn
og kunnugt er, Tryggvi pórhallsson,! fullyrðingar hans þar af leiðandi við
ritstjóri.
Strandamenn
hefðu átt að vern
engin rök að styðjast.
pað gefast eflaust mörg tækifæri
staddir á áheyrendapöllum Alþingis I'I Þess síðar, að skýra frá ein-
fyrra mánudag. peir hefðu þá e.t.v. stökum atriðum er fram komu við
sannfærst enn betur um rjettmæti umrœður um þetta mál. Verð'.ir
yfirlýsingar þeirrar, er samþykt var Þa ekki hjá því komist, að skýra al-
á Hólmavíkurfundinum. Tr. p. hefir (menningi nánar frá því, hvernig „leið-
aldrei sýnt það jafn átakanlega, hve togamir" ræða á Alþingi liin alvai-
gersamlega óhæfur hann er til þess legustu mál þjóðarinnar.
að hafa forustu stórmála á þinpj. _ ______ s
Til umræðu var frumvarp til laga
um heimild handa ríkisstjórninni til
þess að ábyrgjast lán fyrir Lands-
banka Islands. Stjórn Landsbankaris
hefir undanfarið staðið í samningulu I Hjer á dögunum bar Jónas frá
við ameríkskan banka (The National Hriflu fram frv. til laga um það, að
City Bank of New-York) um opnun' embættismenn og læknar mættu ekki
reikningslánsviðskifta handa Lands- vera ölvaðir við störf sín.
„Frv. til laga
<1
Heiðursmerki hafði Forberg þessi:
1907 var liann sæmdur riddara-
krossi Dannebrogsorðunnar. I fyrra
varð hann Kommandör af Dbr. og
stórriddari með stjörnu af Fálkaorð-
unni.
Forberg giftist eftirlifandi ekkju
sinni, frú Jenny Forberg 26. ágúst
1900. peim varð 7 barna auðið og
lifa þau öll og eru hin mannvænleg-
ustu: Tryggve og Sverre, báðir í Am-
eríku, Bjarni aðstoðarverkfræðingur
við landssímann, Kári, símritari i
Helsingfors, Sigurðnr á danska skóla-
skipinu „Köbenhavn“, Astrid á skóla
í Belgíu og Olav í Mentaskólanum.
Jafnframt því að gegna landssíma-
stjóraembættinu, var hann líka stöðv-
stjóri landssímastöðvarinnar í Rvík,
þatigað til 1917 og um margra ára
skeið forstjóri bæjarsímans í Reykja-
vík.
Fyrir nokkrum dögum veitti lands-
stjórnin með samþykki Alþingis Fov-
berg 10.000 krónur, sem heiðursgjöf
fyrir vel nnnið starf.
Jón Leifs. í marsmánuði verða á
Pýskalandi leikin vei'k eftir Jón
Leifs, svo sem hjer segir: pann 3.
mars í Berlín á hljómleiknm f je-
lagsins „Berliner Tonkunstlerverein' ‘
(staðardeild sambands þýskra tón-
listamanna) fimm lög fyrir piano-
forte, en þann 11. mars í Bochum
(í iðnaðarhjeraðinu vestur-þýska)
þríþætt hljómkviða op. 1 fyrir stóra
hljómsveit.
bankanum. Landsbankinn hefir aldrci
fyr haft viðskifti við þennan hanka.
Frumvarpið var felt frá 2. umr.
Sjö þingdeildarmenn greiddu því at-

nu
reikningslán í Ameríku.
Til þess að ríkisstjórnin
ábyrgst þetta reikningslán í
eríku, þarf að geta bent á
ræða lagaheimild sem sýnir,
pað þarf ekki orðum að því að eyða kvæði nð frv. gengi til annarar umr.
hjer, live mikilsvert það er fyrir Pa'ð var áreiðanlega 5 atkv. of margt.
Landsbankann að komast í samband verið sæmilegra, að þeir fjelagar Jón-
við stórbanka í Ameríku. Lán þaö, as og Jón Baldvinsson hefðu verið
sem hjer um ræðir er nðeins bráðn- einir um það.
birgðalán, tekið til eins árs. poð er margsannað, að þeir fóst-
Yegna þeirrar hörðu kreppu sem bræður Jónas og Jon Baldvinsson gera
hefir staðið yfir nú um hríð, er það sjer eigi liina rninstu grein fyrir því,
ekki nema eðlilegt, að bankarnir þurii hvað almenn löggjöf fjallar um, og
nú á meiri lánsþörf ertendis að lialdu hvað /i heima meðal velsæmis og
en venja er, meðan atvinnuvegirnir mannasiða. pað er í rauninni ekki
standa í blóma. En það er f.vrst og neina eðlilegt, að þessum tveim mönn-
fremst vegna atvinnuveganna, að um veitist sjerlega erfitt að átta sig
Landsbankinn vill nú taka þetta a þessu, því þeim — einkum J. J.,
er alveg furðulega óknnnugt um alt
geti er að velsæmi lýtnr.
Am- Andstöðu gegn drykkjnskaparfrv.
ótví- þessu, getur honum dottið í hug aö
að leggja út á þann veg, að þingmenn
hún megi ábyrgjast lánið f. h. rík- vilji svo vera láta, að drukknir megi
issjóðs. — pessi lagaheimild var dómnrar dæma dóma og læknar ganga
ekki til, en síðan 1921 liefir það í ölvímu að skurðarborði o. s. frv. En
tíðkast að stjórnir ábyrgðust slík tán þingmaðurinn gætir ekki að því, a5
fyrir bankann. Bygðist þetta upp- lög þau sem Alþingi semur, þó sam-
.haflega á því, að ríkisstjórniu (fyrv. þykt sjeu með öllum atkvæðnm, hafa
stjórn) leit svo á, að þar sem ríkið títil áhrif á þá menn, segi þannig
í ætti bankann, mætti hún ábyrgjast kynnu að hegða sjer. Sjeu þeir mena
lán fyrir hanri. (til, er brjóta svo gersamlega í bága
Síðan hefir þingið ýmist beint eða við siðgæðisreglur, þá er þeim það
óbeint samþykt þessa heimild. lítil viðbót, þó þeir brjóti skrifuð lög,
En nú var farið fram á skýlaus.x sem sarnin eru af eigi óflekkaðri sið-
lagaheimild. pá risu þeir upp hver ferðispostula en Hriflumanni. En það
af öðrum, stjórnnrandstæðingarmr, situr illa á J. J., að temja sjer ekki
og reyndu að „gera veður* ‘ út af skilgreining á þvf tvennu, lógnm At-
þessari ábyrgðarheimild. Fyrstur stóð f þingis og atmennum siðareglum, því
upp Tr. p. og óð elginn úr einu í J almenningur lítur svo á, að það sjeu
annað, gutlaði mikið og gusaði í j einmitt verk kennara og skólastjóra,
allar áttir eins og honum er títt, eu ^ að haldn uppi virðingn velsæmis, og
ristí hvergi djúpt. pað sem einkendi einmitt þeir eigi að hafa augastað a.