Ísafold - 26.04.1927, Blaðsíða 3

I S A F 0 L B
3
■ úr heitum löndum en sumir norðan og kunnugt er, verið lítt skiljanleg mörgu, sem sigla beint upp í sandana 25 ár á íslaudi.
úr fshafi. — Ri.msóknir síðari ára, tregða á þessu. á Suðurlandi. ________
sem ei;.kum hefa vevið gerðar í Nor- Úr norðurhafinu berast skeyti frá Á svipaðan hátt hættir fjesýslu- Kaaber bankastjóri koni
egi Jg pýskalai: ii, virðast h-ifa leittf Jan Mayen 6 sinnur á sólarhring maður eignum sínum í kauphöllum
óyggjandi rök að því, að lægðirimr hverjum, og eru þau ómetanleg hjálp eftir vafasömum ágiskunum um upp-
• og sveiparnir myndist einmitt á til þess að segja fyrir og vara við skeru, markaðsverð og gengi. En upp-
móturn misheitra ioftstrauma. Fljóta hættuiegum norðanveðrum. Norðmenn skeran ræðst eftir veðráttu o. fl., og
þeir þá á misvíxl, svo að hlýia loftið hafa reist lðftskeytastöð á.eynni eiu- eiga þeir því miklu óvissari leið-
verðar jafnan ofan á en ölduhreyfing ungis til að senda veðurfregnir, og beiningar til að fara eftir heldur en
mynd i.,t » lakmvrkaíietinun milli reka hana algerlega á sinn kostnað. þeir sem haga verkum sínum eftir
þeiriM, sem kemur í ljós sem vind- Árlegur rekstur kostar fullar fjO þús. veðurspá næsta dags.
hingað til landsins á sumar-
daginn fyrsta, fyrir
25 árum.
málalok verða 1943; en það er mjer
ljóst, að hjer á landi munu menn
ráða því máli til lykta með það eitt
fyrir augum, hvað Islandi er heilla-
.ríkast. Og jeg er fuli viss um, a'5-
Danir skilja þetta, og pika þeim beinn
afleiðingum af samningunum 1918.
íslendingar verða einnig að sjálf'-
sögðu að vera við því búnir, að Dan;r
segi sambandinu upj), ef viðburðanna
rás fer í þá átt.
•sveipur á yfirborði jarðar. Straumá- krónur. (Heyrt liefi jeg því haldið, Fyrir 05 árum síðan kom Kaaber ~ Hvað ®etið Wer sagt af tvrí''tu
mótin hafa verið nefnd veðramct fram hjer að veðurstöðin á Janj VI. bankastjóri hingað til Reykjavíkur, á ^rf^rum yð«r hjerf
(Polarfrorit). — Á myndinni hugsum Mayen breri vott um ásælni og land- Veðurfregnunum cr dreift með sumardaginn fyrsta. Ilann hafði ætlað * — P»'gar jeg kom hingað fyrst, var
vjer oss að veðramótin liggi frá Skot- græðgi Norðmanna. parf meiri en símanum til allra I. og II. fl. stöðva'gjer ^ taka sjer far með se^lskipi:<íeS verslun Thomsens, sem var
landi inn að miðju sveipsins og þaðau meðal óhlutvendni og fáfræði til). lít um landið tvisvar á degi dp'erjum. | er tði_ vgrur fíi Thomsens-versluuar íil fH“’m tínmm mikil verslun og reftin
til suðvesturs. í bugnum sunnan við j Spáin fyrir daginn og næstu nótt eríen vjg j,ag .j sígustu stun(tu _ með nútíðarsniði. par var jeg i 4 ár,
send kl. 10,30 að morgninum virka! Farangur haus fór þó með því skipi.jen fór þá til P. J. Thorsteinson frá
byrjaði Veð- daga og kl. 11 á helgum dögum. Spáin ^ týndist { hafi Qg hefír ekkert fíl ;Bíldudal, og var hjá honum í eitt ár.
Hann segir ísafold frá
veru sinni hjer.
- standa kaldir loftstraumar. A1
: loftstrnumur en norðan að þeim
Fvrir
V.
ári
veðramótin er hlýr suðvestlægur urstofan nð segja fyrir um veður fyrir nóttina og næsta dag er send , g spurst
straumamótunum leitar hlýja loftið og vind um næstu tvö dægrin, en þar alla daga kl. 6,30 að kvöldi. Sömu,
•upp á við, svo það kælist og myndar áður náði spáin aðeins til þess dæg- fregnir eru sendar frá loftskeytastöð-; £
úrkomusvæði, sem síðan lireyfast á- urs, sem í hönd fór er hún var gefia inni í Reykjavík kl. 10,30 f. h. og kl. j |;
fram eftir því sem sveipurinn flyst út. Vissan í veðurspánum er mjög 7,05 e. h. vegna skipa á sjó úti.
úr stað. — Mesta þýðingu fyrir veð- misjöfn. Stundum eru þær algerlega | pað er aUðvitað, að þessi dreifing
urspárnar hefir það samt, að stefna vissar — stundnm tnjög óvissar er allsendis ófullnægjandi fyrir sveit-
-sveipsins fer nákvæmlega í sömu átt fyrir síðara dægi-ið. — Fer það ir landsins, þar sem símstöðvar eru
•og hlýi loftstraumurinn. Parf því eftir því, hve mikið af veðurfregnum! bæði strjálar og flestar af III. fl.
aldrei að vera í vafa um stefnu hefir borist og í öðru lagi, live flók- Eina lausnin á þessu máli er full-
•sveipanna ef veðnrfregnir eru nægar in nðstaðan er í það skiftið. Oftast er komið útvarp og með svo væguin
fyrir hendi til þess að sýna stefnu orðimi „sennilega' ‘ skot.ið inn í veð- kjörurn, að almenningi sjc kleift að
hlýja loftsins. Hjá oss verður oftast urspána við þau atriði sem einkum hafa þess not. — Með núveranöi
misbresfur á þessu ef ekki hittist þykjá óviss. j fyrirkomulagi er ekki hægt að teljja
svo á að sldpafregnir koma til hjáip- j pað verður seint um of brýnt fvrir MÍtvarpið þýðingarmikið fyrir dreif-
ar sunnan úr hafinu. , þeim, sem veðurspárnar nota, að þær ingu veðnrfregnanna.
Kalda loftið seni streymir norðan eru als ekki til þess gerðar, að menn
»ð lægðinni, ýtir sjer smám saman hætti sjálfir að athuga veðrið en VII.
inn undir hlýja loftstrauminn, af því fylgi þeim í blindni. pvert á móti.
það er þyngra í sjer. Fer svo að lok- pað er um að gera að bera veður-
Veðurfregnir þær, se.m „Morgun-
blaðið" hefir flutt í vetur eru að
um, að það nær saman við kalda spána saman við eigið hugboð og því leyti frábrugðnar veðurskeytun-
loftið á framhtið sveipsins. Úr því eigið álit; síðan verður hver og einn um, að jafnan fylgja nokkrar for-
fer lægðin að grynnast — sveipurinn að eiga það við sjálfan sig, hverju sendur, þar' sem reynt er að gefa
að dofna og loks evðist hún og liverf hann treystir mest. Ef t. d. formanm,
ur með öllu. Venjulega endist hver sem ætlár á sjó list veður ískyggilegfc,
hugmynd um veðurskilyrði í grend
við landið og gefa hugmynd um
læo'ð ekki nema 3—5 daga. Lægð, sem'og veðurspáin gerir einnig ráð fyrir. hversvegna má búast við því veður-
myndast t. d. suður af Nýfundna- hvössu veðri, þá ætti að vcra sjálf-
landi er í fyrstu lítil um sig og gninn. sögð regla að fara hvcrgi. Áhættan
Svo smádýpkar hún og fer með vax- er það inikil, að róðurinn komi ekki
andi hraða norðaustur á bóginn. peg-j að fullum notum eða jafnvel verra
ar hún er komin á mpts við Island hljótist af.
•er hún ef til vill orðin að hættu- Nú ber það og oft við, að veður
legum stormsveip, sem færist úr stað virðist einsýnt og gott á staðnum,
með 50—100 km. hraða á klst. Á þótt veðurfregnin geri ráð fyrir ill-
1—2 sólarhringum getur svo lægðin j viðri innan ákveðins tíma. pá er
farið hjeðan norður undir Svalbarð j auðvitað vant hverju trúa skal. —
•og er þá oftast orðin grunn og afl-|Nokkuð má fara eftir því, hve
lítil. En á sama tíma geta svo bæði kveðið veðurspáin er orðuð og hve
•ein og tvær nýjar lægðir hafa heim- sterk orð eru við höfð. En sje
sótt oss í staðinn.
Yeðurskilyrðum þeim, sem sýnd eru
■á myndinni, mundi í daglegum veður-
skeytum, þar sem alt verður að vera
sem orðfæst, lýst þannig: „Ðjúp lægð
fyrir suðaustan land á norðaustuv
leið.“ Kortið er ekki frá neinurn
vissum degi, heldur aðeins almenn
skýringarmynd. En svipað þessu litu
veðurkortin út í nóv. sl. ár, þegar
mestar voru norðanhríðarnar og
símslitin á Norður- og Austnrlandi.
IV.
Aðsbaðan er að mörgu leyti örð-
Ug hjer á landi, til þess að gera
ábyggilegar veðurspár. Flest illviðrin
koma fyrst suðvestan og vestan að
landinu — úr þeirri átt sem lítilla ar. —
1111 samt sem áður farið á sjó, þegar
svona ber uudir, ætti það að vera
sjálfsögð regla að hafa alla varúð
sem unt er, gá til veðurs og gefa
gætur öllum reynduni veðurmerkjum.
Pað getur borgað sig að „hanka upp‘ ‘
í miðjum róðri eins og Porhjörn kólga
gerði, heldur en að sitja meðan sæít
er og ná svo ekki landi eða með öllum skólum.
illan leik.
Góð leiðbeining væri það, ef hægt
væri að segja hve mikill hluti af
veðurspánum reynist rjettar að jafu-
aði. Reynslutíminn er þó helst til
stuttur, enn sem komið er, til þess
nð þær tölur væru mikils virði. •—
Mjer er nær að halda að 75 spár af
hverjum 100 sjeu í aðalatriðum rjett-
þigi, sem spáin tekur fram. — Jeg
veit til þess að sumir hafa reynt að
fylgjast með þessum veðurlýsinguin,
en mjer finst eðlilegt að þær verði
flestum þeim óljósar, sem enga und-
irstöðuþekkingu hafa i veðurfræði og
ekki hafa átt þess kost að sjá dagleg
veðurkort. — Gæti þessi greinar-
stúfur gert þeim málið að einhverju
leyti ljósara, þætti mjer vel farið.
Að lokum: Mundi ekki tími til þess
kominn, að skólar vorir — jafnt
læ'gri sem hærri — gæfu veðurfræð-
inni meiri gáum en verið hefir að
þessu? pað eru áreiðanlega þarfari
°g þjóðlegri fræði að vita deili á
skýjum og því helsta sem veðri ræður
heldur en að lesa um halanegra suður
í Afríku.
Kensla í veðurfræði eftir þroska
nemendanna ætti að vera sjálfsögð í
pá var ekki dýrt að lifa í Reykjavík.
|pá hafði jeg tvö ágæt herbergi með
húsgögnum fyrir 15 kr. mánaðarleig’?.
Og þegar jeg kvæntist árið 1907, f jcftk
jeg góða fjögra herbergja íbúð fyrir
25 kr. mánaðarleigu. pegar bátamir
komu að, gat maður farið niðnr í
fjörnna og keypt, sjer ágæta kola fyrir
2 aura stykkið.
— pjer voruð annar stofnandi
fyrstu íslensku heildversltínar ftrjer
í bæ.
— Já, þegar síminn var kominn, var
hægt að reka hjer heildverslun. pá.
settum við Ólafur p. Johnsen npp
verslnn með nýtísku verslunarlagi.
Dönsft verslunarhús neita viðsftiftom
við hina nýju verslun.
Ýmiskonar örðugleika þurfti »S -
Danska stjórnin föst i sessi.
veðurfregna er að vænta. Oft ber-
ast þó fregnir suðvestan úr hafinu
frá enskum eða skandinavískum skip-
um á leið til eða frá Ameríku. E11
pað er ’eftirtektarvert hve mikið
af gerðum vsrrum og athöfnum verða
að byggjast á meira eða minna. vafa-
sömum „spám.“ — Farmaður stýrir
oft koma fyrir dagar, sem alls engar skipi sínu í þoku gegnum straum og
slíkar fregnir berast hingað.
vind dögum saman og reiknar út með
Suður-Grænland nær niiklu lengra j áttavita, og hraðamæli hvar og hve-
til suðurs heldur en ísland og gera! nær hann muni bera nð landi. Takist
óveðrin því oft vart við sig þar 12—24 honum að geta sjer rjett til um áhrif
klst; áður en þau koma hingað. Nú vinda og strauma á stefnu skipsins
hafa vcrið reistar 4 loftskeytastöðv- j er alt í lagi, en skeiki þ’ví eitthvað,
ar á Grænlandi og má vænta, að þær getur svo farið að hann kenni ekki
sendi fullkomnar veðurfregnir þegar lands fyr en skipið stendur á grunni.
•itundir líða. Hingað til hefir þó, eius Svo fer vafalaust flestum þeirra
Fyrirspurn jafnaðarmannafl. til
stjórnarinnar viðvíkj.andi ráðstöfunum
til hjálpar atvinnuvegunum og varna
gegu atvinnuleysinu í Danmörku, var
til umræðu fyrra föstudag. — Bar
Stauning fram rökstudda dagskrá,
þar sem það var ávítað, að stjórnin
skyldi ekki hafa gert neinar ráðstaf-
anir atvinnuvegunum til styrktar og
til liöfuðs atvinnuleysinu, og skorað
var á hana að koma fram með
ákveðnar tillögur.
Dagskráin var feld með 73 gegn
52. Greiddu atkvæði móti henni hægri
og vinstri menn, en með jafnaðar"
menn og „radikala" -flokkurinn.
Sýnir þetta, að danska stjórniii er
föst í sessi, og engar líkur til að
breytingar verði á því í bráð, þó
jafnaðarmenn reyni að vera. henni
sem þyngstir í skauti.
l’yrir löngu síðan er Kaaber banka yfirstíga, því að dönsk verslnn"
stjóri orðinn þjóðkunnur maður, fyrir arkús> s<?m ætíð höfðu verslað við
ýms afskifti sín af verslunarmálum, fsland, fyrir milligöngu umboðsmanna,
fjelagsmálefnum ýmsum 0. fl. o. f.. er búsettir voru í Kaupmannahöfn,
Hann var m. a. einn af aðalfrum" |vijenE.;n viðskifti við okkur eiga.
kvöðlum þess að Eimskipafjelag íæ En stefna okkar var sú) að
lands var stofnað. þvi tii ]e;gar, að útlendra umboðs-
1 tilefni af þessu 25 ára íslands- manna vrði eigi þörf og að setja ,ð-
afmæli, hefir ísa.fold snúið sjer ]enska kaupmenn í beint samband vió
til Kaabers og tengið hjá honum útlendar verslanir. — Mjer eru þau
ýmsar upplýsingar frá veru hans hjer atvik enn ; fersku minni> að sumar
og störfum. verslanir í Kaupmannahöfn neitnðn *
að afgreiða vörupantanir frá okftuv,
Margfc er umbreytt a landi hjer, þratt. fyrir það, að við sendum pen-
segir Kaaber, síðan jeg kom hingað, ínga með pöntuninni, og báru því við,
og mikil framþróun hefir átt sjer að þeir yersluðu við ísland, aðeins-
stað nærfelt á öllum sviðum þjóð" fyrir milligöngu umboðsmanna, se’ji.
lífsins, á sviði fjármala, stjórnmála, búsettir værú í Kaupmannahöfn.
trúmála. próun þessi hefir eigi komist “•
á baráttu- og fyrirhafnarlaust. Og jeg
held, að við sjeum einmitt nú staddir
á erfiðustu umbrotatímunum.
Nýjar leiðir.
pess vegna fengum við ný samböndT
í pýskalandi, Englandi og víðax, r:>
Jeg kom hingað í dögun nýrra gufuskipaferðirnar voru þá nálega.
tíma; um það bil er Ivristján konungur! eingöngu um Kaupmannahöfn, svo
hinn níundi birti íslendingum þann[að flntningskostnaðurinn var erfiður.
boðskap sinu, að hann vildi verða við þegar um samkepni Var að ræða milli
kröfum þeim, sem árið áður höfðn danskra verslana og annara. Yið fensr
verið samþyktar á Alþingi (tillaga
dr. Valtýs Guðmundssonar) og þar
að auki ósk þeirri, sem kom fram 1
ávarpi Efri deildar Alþingis, til kon-
ungs, um búsetu ráðherrans í Rvík.
Óþarfi er að orðlengja um atbxrði
stjórnmálanna næstu árin, um land"
Varnarstefnuna, sjálfstæðiskröfurnar,
uppkastið 1908 o. s. frv.; viðurkenn-
ing Dana á fullveldi fslands 1918, og
rjett fslendinga til uppsagnar 1943 á
sambandi við Dani í málum þeim, sem
enn eru sameiginleg.
Allir þessir atburðir hafa haft
mikil áhrif á mig, því jeg hefi ávalt
verið gagntekinn af öllu því, sem til
framfara horfir íyrir fslendinga.
— Hvernig Ktið þjer á uppsagnar"
rjettinn 1943?
— Krafa hefir heyrst hjer um að nota
um einnig bein sambönd við amerísk'i
ullarkaupmenn, sem áður höfðu keypt,
íslenska. ull í Kaupmannahöfn. ViA
hófum viðskifta-atvinnu vora um leið-
og fsland komst í símasamband ví5
umheiminn, því að við vorum sann-
færðir um, að símasambandið mundL
verða til þess, að Reykjavík yrði
miðstöð íslenskrar verslunar í stað
Kaupmannahafnar. Og tíminn hefii-
sýnt, að við höfðum á rjettu að standa.
pegar styrjöldin braust út, stóðuiu
við vel að ■ vígi, því að þá höfðum
við mörg ágæt bein sambönd í U.S.A.
og Englandi, og næga þekkingn r
staðháttum þar, sem varð íslandi að
miklu gagni, einkum á fyrstu stríðs'
árunum. pá í bili var O. Johnson &
Kaaber eiua firmað, sem fært var
um að annast viðskiftin undir þeim
þann rjett er þarað kemur. Jeg 3ít kringumstæðum, er stríðsástandið
svo á, að sú krafa sje eðlileg bein hafði í för með sjer. Nú hafa nálega
afleiðing af »samningunum 1918, jafn allar verslanir hjer bein sambönd við
eðlileg fyrir báðar þjóðir fslendinga Bandaríkin og vörurnar koma nú þaí-
og Dani. |an með mjög lágiim flutningsgjöldum.
Jeg skal engu um það spá, hvernig Má þakka það Eimskipafjelaginu. —