Ísafold - 10.07.1927, Blaðsíða 3

í S A F 0 L D
3
til jarðar, brotnaði, en Byrd slapp
þó líJ's af, en meiddur nokkuð. —
Fyrir þetta tafðist það, að hann
kæmi fyrirætlun sinni í fram-
kvæmd, og á þeim tíma, sein þetta
drógst, flugu tveir menn yfir At-
lantshaf. Lindbergli og Chamber-
lin. Þá breytti Byrd ferðaáætlun
sinni. í staðinn fyrir það, að
fljága frá Ameríku til Bvrópu ætl-
aði hann nú að fljúga fram og
aftur í einni stryklotu, með að-
Byrd.
eins 6 klukkustúnda viðdvöl í P. •-
ís. Við þriðja mann tólcs honum
að fljúga milli heimsálfanna, en
varð fyrir því óhappi að geta eigi
lent í París, eins og hann hafði
ætlað sjer. Mun þoka hafa valdið.
Varð hann þá nauðbeygður til a5
halda áfram, og þá kom annað
slysið fyrir. Flugvjelin bilaði og
fjell til jarðar. Byrd og fiirunaut-
ar hans komust þó lífs af og er
því enn þess að vænta, að Byrd
veki eftirtelct heimsins á sjer fyr-
ir nýtt flugafrek. Hann er vanur
því, að setja markið liærra en all-
ir aðrir.
Takmörkun herbúnaðai-. Að und
anförnu hafa fulltrúar stórvelda
setið á ráðstefnu í Ctenf til þess að
ræða um takmörkun á herskipa-
flotum. Fl'umkvæðið er komið frá
Coolidge Bandaríkjaforseta. Mál
þetta hefir tengi verið aðal-
áhyggjuefni stórþjóðanna, eða að-
allega síðan í stríðinu milli Jap-
ana og Bússa. Þá kom það glögg-
lega í ljós, live mikils virði eru
„yfirráðin á hafinu.“ Um það leyti
fóru Þjóðverjar að aulca liersltipa-
flota sinn. En Englendingar, sem
höfðu þá liaft „yfirráðin á liöfun-
um“ tóku það sem hólmgöngu-
áskorun. Þeir geymdu fjárveitir.g-
ar til flotans þangað til þeir vissu
livað Þjóðverjar ætluðu að gera,
og ákváðu ]>á, að smíða helmingi
fleiri vígskip en þeir. Þetta varð
að kapphlaupi, milli þessara þjóða,
og það stöðvaðist fyrst í styrjöld-
inni miklu. Höfðu þá báðar þjóðir
,sperst svo við að efla herskipa-
flöta sína, að þær ætluðu að kikna
undir þeirri útgjaldabyrði, sem
það hafði í för með sjer. En með-
an á stríðinu mikla stóð, og þessi
tvö stórveldi, Englendingar og
Þjóðverjar bárust á banaspjór,
hugsuðu önnur tvö stórveldi sjer
til hreyfinga að ná „yfirráðunum
á liafinu.“
Það voru Bandaríkin og Japan.
Eftir stríðið fjellú Þjóðverjar
úr sögunni sem keppinautar á
]>essu sviði. En þá var svo langt
komið, að kapplilaupið um vígbún-
að á sjó var orðið engu minna
milli Bandaríkja og Japan, en áð-
ur hafði verið milli Þjpðverja og
Breta. En það sjá allir, að slíku
kappldaupi eru engin takmörk
sett — nema því aðeins að þjóð-
irnar geti komið sjer saman um
Jiað í bróðerni að hætta. í þeim
tilgangi er fundur þessi haldinn í
Genf. Um úrslit hans verður ekki
sagt að svo stöddu. Það virðist
svo. sem bak við aðalhugsjónina
liggi umhugsun um sjerhagsmurii
og' að frumkvöðull ráðstefnunnar,
Bandaríkin, hafi fremur ætlað að
skara eld að sinni köku, lieldur en
draga úr vígbúnaðinum. A það
bendir sú lcrafa þeirra, að vilja
endilega hafa jafn stóran her-
skipaflota og Bretar.
Að hinu leytinu eru Japanar.
Þótt Bretar ltunni að fallast á það,
að hlaupa ekki í kapp við Banda-
ríkin um herskipastól, þá er þó
enn óleyst aðalviðfangsefni ráð-1
stefnunnar, en það er, hvor þjóð-1
in, Bandaríkjamenn eða Japanar, [
eiga að hafa yfirráðin í Kyrrahaf- ’
inu.
núir Stúdentar.
Máladeild:
Asgeir O. Einarsson I.
Bjarni Aðalbjarnarson I
Bjarni Guðmundsson II.
Björn L. Björusson I.
Dagbjartur Jónsson I.
Garðar Svafars II.
Garðar Þorsteinsson II.
Guðm. M. Þórðarson II.
Halldór Vigfússon I.
Haraldur Bjarnason II.
Hilmar Thors II.
Hörður Þórðarson II.
Jón P. Geirsson I.
Jón Þorvarðsson II.
K. Agnar S. J. Norðfj. II.
Kjartan Olafsson I.
Kristj. M. Guðlaugsson II.
Kristján Hannesson III.
Lárus Þ. Blöndal I.
Oddur G. Guðjónsson II.
Ólafur Jóliannsson I.
Páll J. Helgason II.
Sigurd I. F. Schram II.
Símon J. Agvástsson II.
Viktor J. Gestsson II.
Utanskóla:
Alfreð Gíslason II.
Axel Th. Dahlmann II.
Bárður Isleifsson II.
Brvnj. B. Sveinsson I.
Einar M. Jónsson II.
FriðrilcH.Guðjónsson III.
G. Eyjólfur Eyjólfsson III.
Hrefna Benediktsson IL
Jóhann Kr. Briem I.
Jóhann Skaftason II.
Jón Kr. Guðmundsson II.
Lisbeth Zimsen III.
Magnús G. Jónsson I.
Ragnar S. Jónsson II.
Þórarinn Björnsson I.
Stærðfræði -og náttúrufr.deild:
Eiríkur Einarsson II.
Guðmundur Gíslason II
Hólmfred Franzson I.
Jóhann Þorkelsson II.
Ólafur G. Guðmundsson II
Ólafur Sveinbjarnarson I
Pjetur Ii. J. Jakobsson I.
Trausti A. Einarsson I.
ÞorsteinnG.Símonarson 1
Utanskóla:
Leifur Asgeirsson I.
Matthías Matthíasson II
3 nemendur luku elvki prófiv
salvir lasleika, en munu Jjúka því
haust.
Hræðilegt slys
Um kl. 6 mánud. þ. 4. heyrðu bæj-
arbúar sprengingu mikla utan frá
ytri höfn. Heyrðist hvellurinn um
allan bæinn. Fólk þusti niður að
höfn til þess að fá að vita hvað
um væri að vera.
i Það vitnaðist brátt, að ofansjáv-
Árni Lýðsson, verkstjóri,
Þórður Stefánsson, kafari,
Benedikt Sveinsson,
Bjarni Ólafsson,
Guðmundur Brynjólfsson, og
Andrjes Sveinbjörnsson.
Smábátur var aftan í • kafarabátn-
arsprenging liefði orðið úti vijji, um. t
flakið margumtalaða af .kolaskip- Þegar sprengingin tókst ekki var
inu „Inger Benedicte.“ sótt lítið eitt af dynamiti (sex
í fyrra var tekið talsvert af koí- patrónur) í Noru. 'Ætlaði kafarinn
um úr flakinu. Undanfarnar vikur að fara með þenna litla skamt nið-
hefir verið að því tuinið að ur að sprengistaðnum. Átti síðan
sprengja flakið með dynamit. — að setja straum í þenna litla skamt
Sprengingin gengur- seint, því svo sprenging kærni í það, sem
leggja verður dynamitið að mestu fyrir var.
ofan á það sem sprengt er. j Þetta var í sjöunda sinni þann.
4. þ. m. var unnið þarna sem að dag, sem kafarinn ætlaði að kaía.
undanförnu. Mennirnir sem vinnaj Andrjes Sveinbjörnsson er að
að sprengingu þessari hafa haft ,undirbúa það, að kafarinn fari nið-
bækistöð sína í skipinu Nora. Þar'ur í sjóinn. Hann stóð fremstur í
1 eru áliöld geyrnd og sprengiefni kafarabátnum. Hann sneri sjer- frá
jtil dagsins. |þeim og var að aðgæta kafara-
| Níu menn voru alls þarna úti, en taugina,
jþrír þeirra voru í Noru. Sex unnu
við sprengingarnar. Kafari kemux
sprengiefni fvx-ir í hvert sinn. Að
því loknu fer liann upp í kafara-
bátinn. Taug liggur frá sprengi-
þá ríður sprenging yfir, og hann
fer á höfuðið, en meiddist
ekki að mun.
Það voru dynamifpatrónurnar h
efni í kafarabátinn. Þegar kafara- sem í bátnum vorix sem sprungu.
bátur er kominn liæfilega langt En hvernig á því stóð er óráðin
frá sprengingarstað, er kveikt í gáta; líklegt að þeir, sem í bátnunx
sprengiefninu, með því að hleypa jvoru'hafi verið að handfjalla raf-
rafstraum í taugina. ] magnsvjelina. og straumur korn-
v Oft kemur það fyrir að þessi ið annað divort í gegn um menn-
sprengiútbúnaður verkar ekki eins ina, ellegar eitthvert járn í bátn-
!og til er ætlast, og það ltom fyrir ixm og í dynamitið.
iþarna í þetta sinn.
Sprenginga menn, sex, með kaf-
Hálftíma eftir slysið kom frjetta-
aranum, voru í kafarabátnum.Nora maður ísafoldar niður á Stein-
var spölkorn þaðan.
Þessir voru í bátnum:
bryggju. Þar var þá múgur og
piargmenni. Menn höfðu óljósar
synir Guðrimar urðu. eftir þar
syðra, og höfum vjer glöggvastar
fregnir um líðan fanganna þar eft-
ir brjefum Jóns sonar lxennar, sem
ekki mun hafa verið falur nema
þá fyrir of fjár og því ekki ley t-
ur xit. Því miður eru nxi sum brjef
Jóns glötuð, en eitt er til, ritað í
Ai-zel 24. janúar 1630. — Má af
því brjefi sjá, að folkið liefir
gengið mansali frá einum til ann-
ars og úr einni borg í aðra eftir
að það var komið til Afríku. Jeg
liefi fimm sinnunx seldur verið, seg-
ir hann, og nú allra seinast hefi
jeg kostað 457 döblur (= 457 mörk
dönsk), og þeim er hættast að
komast ei hjeðan, sem svo eru
seldir ábata vegna. Þeir eru hafðir
stað frá stað út í heiðindóminn.
En nxx segir minn patron, að hann
vilji fá 800 döblur fyrir mig'. Þá
er staðarins portgjald og renta þar
að auki. — Svo hefir og Helgi
frændi minn átt marga liúsbænd-
ur; þenna sama hjer í þessari
borg. Hann er renogat grískur, sem
lxefir fallið frá trúnni og er sett-
ur yfir stríðsfólk, eður soldáta.
Hann hefir með fyrstu á allar
lundir með vondum heitingum og
höggum viljað koma honum af
trúnni, en að síðustu hefir liann
(Helgi) sagt: Ef þú leggur ek! i
af að slá mig saklausan og nauð-
ugán, þá skaltu mega sælcja þitt Þórðarson komust og hingað frá færi stóru. Vai’ð jeg það að ganga fyrir suma 30. — Hjer liggur á
silfur og gjald fyrir mig út 1 sjó- Sale, þangað sem við fórum með heim og heiman daglega í illu og oss stór neyð og þungur baggi.
iixu. Jeg skal steypa mjer ofan af fyrsta nxeð móður minni sælli og góðu, að vegalengd hjer unx tværjMargur kristinn hefir hjer verið
kastalanum og deyja þar, he'dur ^Halldóri mínum, en Jón frændi bæjarleiðir, frá því að kemur vetr-1líflátinix og píndur mjög herfilega
en að jeg afneiti mínum guði. — oltkar er hjer enn í þeirri borg hjá artungl og til þess að sjö vikur eru 'síðan vjer komum. —
Hans húsbóndi dignaði við, og eixxum vínberja okurkarli. Jón sáir'af sumri, en á öðrum tímum hefij Eiixs og getið hefir verið fyr, hei-
fór þá með fagurmálixm að við og ei-jar hans víngarð og það ex- jeg gengið um boi’gina vatn aðjtóku Tyrkir eysti-a unglingspilt,
hann, og liefir síðan ekki á unnið. sá besti húsbóndi ,sem hann hefir selja, livað er eitt strangt prakk- ,sem var heimamaður Guttorms og'
Ein stúlka er lijer, segir hann í þeirri borg. Helgi bróðir minu ai-aerfiði, og kveljast hjer margir er hann af sunxunx nefndur Þor-
ennfremur. Undir lxenni bundinni fór til Sale hjeðan með sínum ki’istnir nxeð þessu, og gjalda þeir bjöm, eix af öðrunx Jón Ásbjarn-
og klæðflettri hefir eldur kveikt- patron, eftir það folkið var þaðan sínunx patrónum það silfur, er þeir
ur verið, þó alt forgefiixs. Sumir: konxið og útleyst, og hann Hjeð-, geta náð og áunnið er á hverjum
lxafa á fótunx verið upphengdir til iixn bróðir okkar, og spurði liann degi og á nafixað er. En getir þú
hálfs og nxeð köðlum barðir og hvernig móður okkar gengi og ef umfram náð, er þinn ábati; þar af
hafa vel varist, svo að nxargir liafa hxxn væri heilbrigð. En hann sagöi fæðir þxi þig og klæðir. En vinnir
vel af komist. En þó eru þeir fleiri honum: Hún er komin brott lijeð- þú ei meira en einsltorið gjaldið,
— guð náði! — senx tornaðir eru, an, og Halldór minn með henni og þá fer þú livors tveggja á mis,
og þó komnir til lögaldurs og meir. folkið það til var, og tók til aðjbæði fata og matar. En þó karl-
Fólkið er injög margt (þjáð) orð- gráta. Hann liefði eigi mátt fara, nxannafólkið þykist hafa mikið að
ið af þungum og óheyrilegum erf- þó mikið gjald liefði eigi boðið líða, þá kastar þó yfir fyrir kven-
iðismunum. og ómiskunnsamlegum verið.“
atbúnaði.----Jeg meina að Jas-[ Enginn þeirra bræðra kom hing-
par á Vestmannaeyjum hafi getað að ixt aftur.
til mín sagt, að jeg væri lijer íj Svo segir Guttormur Hallsson i skapara. En guð liefir svo styrkt
Barbaría í þeinx stað, seixi hann ] brjefi, rituðu 20. nóv. 1631 í Artzel: í þessu stríði rnargar dásamlega
folkinu, því það asækir svo þetta
dífilsfólk fram úr nxáta, að það um
turnist og afneiti sínum guði og
liafði verið, en hann fór hjeðan
svo snögglega, að jeg vissi ekki
arson, ættaður af Síðu. Hann kast-
aði trúnni er út kom, til þess að
geta fremur lijálpað löndunx sín-
um. Komst hann til hárra metorða.
í Serklandi „og varð þar einn can-
sellari. Og þegar hann hafði ver-
ið þar nokkur ár við, levsti hann
sinn húsbónda Guttornx Hallsson
og gaf lionunx þar með peninga
upp á reisuna, sendandi sínum fá-
tækuxn foreldi’um í gullmynt 40
Jakobs stykki með Guttormi og
kom honuixi upp á eitt eingelskt
skip. En nær ltom undir Englands
ríki, tóku sig saman 4 skálkar á
sama sltipi og myrtu um nótt til
fjár Guttonn Hallsson, og köstuðu
Fyrst er jeg kom í þetta land[svo þær halda sinni rjettri trú alt
og jeg hafði verið hjer tvær vik-jtil þessa. — Kvenfolkið kostaði
fyr en hann var komiixn til skips; ’ur, lagðist jeg veikur í köldusótt hjer meira en karlmannafolkið og hoixum í sjóinn.“
jeg var þá og lxindraður, því að nærri fimm vikur. — Þá átti jeg ungmennin kostuðu meir en ]xeir Með Guttormi sendi pilturinn
jeg skrifáði fyrir Jón son sjera stóra neyð, því slíkum er hjer fullorðnu. 60 dali gaf minn hús- brjef, áskorxui frá staðarkóngi til
Jóns heitins Þorsteinssonar um eltki gott að vera. Strax sem jeg bóndi eða patron fyrir mig. Fyrir Kristjáns 4. unx að hamx skyldi
hans sálugu móður í guði sofnaða; hrestist aftur og gat nokkuð geng- suma var gefið 100 dalir, fyrir. veita foreldi’um haxxs á Islandi
verða xxxenn að stelast til að skrifa ið, var jeg hneptur á torgið hvei’n suma 200 dalir og 400 fyrir suma, I „nokkurs konar ljen og fríheit.“
i leyndum, nær allir sofa. jdag að sappa, sem er að velta upp halft annað hundrað fyrir suma, Brjef þetta þýddi Jón frá Grinda-
„Bjarni heitinn Ólafsson og Jón jörðunni með tveggja handa verk- fyrir suma 50, en fyrir sunxa 40, vík á latínu, og jafnframt skrif-