Ísafold - 25.10.1927, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Jón Kjar.tansson
Y»ltýr Stefánsson
Sítni 500.
ISAFOLD
ÁfgTeiðsla og
innheimta
1 Austurstræti 8.
Sfmi 500.
Gjai<idagi 1. júlí.
Argangnrinn
kostnr 5 krónur.
DAGBLAÐ:MORGUNBLAÐIÐ
52. éi>0. 50. tbl.
Þriðjudaylnn 25. okt. 1927.
íaafoldarprentBmiðja h.f.
nibýðuflokkurinn og kosningafjeð
frá áöiiskum sósíaiistum.
Þáttur úr sjálfstæöisbaráttu íslendinga
Það er engum vafa undirorpið,
að margt er enii óupplýst í sam-
bandi við fjárstyrk danskra sósía-
lista til „Alþýðuflokksins“ hjer.
Þegar Morgunblaðið Ijóstraði þesx-
um fjegjöfum upp, lýsti „Alþýðu-
blaðið“ því yfir, að þetta væi-i
ekkert launungarmál. Blaðið ljet á
sjer skiljast, að það væri undr-
andi vfir því, að Morgunblaðið
skyldi ekki hafa vitað þetta fyrir
löngu. En þetta voru bara láta-
læti hjá blaðinu. Nú vita allir, að
aðeins örfáir hinna útvöldu fuli-
trúa Alþýðuflokksins vissu af
þessu danska fje. Almenningur
hafði enga hugmynd um það, og
flest allir meðlimir Alþýðuflokks-
ins höfðu ekki lieyrt það nefnt fyr
en Morghl. ljóstraði því upp.
Sannleikurinn er sá, að þetta
var launungarmál og átti svo að
vera framvegis. En eftir að alt
komst upp, reyndu leiðtogarnir að
'bera sig karlmannlega, sein og
mannlegt var.
Þetta bl:<ð hefir strengt þess
heit, að grafast svo sem unt er
fyrir rætur þessa hneykslismáls og
gefa þjóðinni skýrslu jafnóðum
og það verður einhvers áskynja.
Blaðið er ekki í minsta vafa um
að mál þetta er miklu alvarlegra
en nokkurn liefir órað fyrir til
þessa. Því betur sem blaðið kynnir
sjer málið, því sannfærðara er það
um þetta. Hjer verður sagt frá
einu atriði, sem varpar nýju Ijósi
á þetta lmeykslismál.
Eins og kunnugt er, sat lij.er
nefnd íslenskra og danskra manna
á rökstólum sumarið 1918. Nefnd-
in átti að gera tillögur um sjálf-
stæðismál íslensku þjóðarinnar.
Meðan á samningum stóð, gerð-
ist sá atburður hjer í bæniuu, sem
vert er nii að veita athygli. Full-
trúaráð Alþýðusambandsins, þess
sama sambands, sem fær kosninga-
fje frá dönskum sósíalistum, gerði
samþykt um sambandsmálið og
ljet birta í málgagni sínu meðan
á samningum stóð. í samþykt þess-
aiú stóð m. a. þetta :
2. Sambandið milli íslands og
Danmerkur lialdist sem frjálst
samband milli fullvalda, (suver-
æn) og jafn-rjetthárra þjóða, og
sjeu skýr ákvæði um, hveruig
samningnum niegi breyta. Fæð-
ingarrjetturinn sje sameiginleg-
ur, sem frá sjónarmiði verka-
manna' verður að álíta undir-
stöðuatriði undir sönnu þjóða-
sambandi. (Leturbr. hjer).
Samþykt þessi birtist í málgagni
Alþýðuflokksins, ,Dagsbrún‘ hinn
9- júlí 1918; þá sat samninganefnd
lo á rökstólum.
Eins og sjest á samþyktinni kom
hún gersamlega í bág við kröfur
íslendinga í sjálfstæðismálinu. —
Þeir bjóða þarna fríðindi sem geta
. i
orðið afleiðingarík fyrir okkarj
þjóð. Þessi fríðindi buðii þeii’i
meðan á samningum stóð og oklcur j
reið um fram alt á að allir stæðu
snman um sjálfstæðiskröfurnar.
Þessi samþykt fulltrúaráðs Al-
þýðusanibandsins vakti almenna
undrun og gremju, sem von var.
Sum fjelög í sambandinu vildxi
ekkert vera við samþvktina riðin
og seudu mótmæli og úrsögn. Bók-
bindarafjelagið sagði sig úr sam-
bandinu vegna samþyktarinnar, og
Hið íslenska prentarafjelag sendi
Alþingi kröftngleg mótmœli.
Eftirtektarvert er, að undir xnót-
niælum frá Ilinu íslenska prentara
fjelagi stendur nafn Hallbjörns
Halld-órssonar, núverandi ritstjóra
„Alþýðublaðsins.“ Yeslings Hall-
bimi hefir e-kki dottið í liug þá,
hvað axtti fyrir liann að koma.
Þessi framkoma fulltrúaráðs Al-
þýðusambandsins 1918 var skoðuð
sem svik við sjálfstæðismál þjóð-
arinnar. Einhver varð til þess að
giska á, að svikin stæðu í sam-
bandi við sendiferð Ólafs Friðriks-
soiiar til Danmerkur, um þessar
mundir og fjárstyrk frá dönskum
jafnaðarmönnum. En formaður
Alþýðusambandsins, Jón Baldvins-
son, varð ekki lengi að mótmæla
þessu, þá. Hann kemst svo að orði
í „Dagsbrún11 22. júlí 1918:
„Þess þarf naumast að geta,
að það' er tilhæfulaus uppspum,
að sendiförin til Danmerkur (Ol.
Friðrikssonar), hafi verið gero
til þess að leita fjárstyrks hjá
dönskum jafnaðarmönnum, svo
sem blað eitt hjer í bænum hef-
ir viljað láta lieita.“
Þetta segir J. Bald. 1918 um
fjárStyrk frá dönskum sósíalist-
um. Áburðurinn svo ,tilhæfulaus“
og svo augljós, að óþarft var að
mótmæla. Það var aðeins fvrir
siðasakir að J. Bald fór að mót-
mæla áburðinum; ekki vegna þess,
að þeim leiðtogum liefði noklc-
urntíma dottið í liug að fara fram
á fjárstyrk frá döifskum sósíalist-
um; því síður að bjóða fríðindi á
móti. Hvílík fjarstæða; livílík ó-
svinna að láta sjer detta slíkt í
hug!
sjer stað síðar, síðast nii í sumar. i
Það var ekki fyr en seint íj
sumar, sein það sannaðist, að leið- j
togar Alþýðuflokksins fengju;
fjárstýrk frá dönskum sósíalist-
um. — Menn höfðu lengi óljósan J
grun um þetta, en leiðtogarnix-!
neituðu altaf, alveg á sama hátt |
og Jón Baldvinsson gerði 1918. Svo \
þegar sannanirnar komu, varð
þetta alt í einu orðinn sjálfságður
hlutur, sem allir áttu að vital!
Eitthvað er óhreint við þetta
mál. Leiðtogar Alþýðuflokksins
verða fyrstir til þess að bjóða
'Dönum stórfeld fríðindi meðan
samningar unx. sjálfstæðismálið
stóðu yfir 1918. Þeir svíkja í sjálf-
stæðismáli þjóðarinnar, þegar okk-
ur reið mest á því, að allir stæðu
saman.
Nokkrum árum síðar sannast
]xað, að ]xessir sömu menn fá stói-
feldan fjárstyrk frá dönskum só-
síalistum. — Dariskir sósíalistar
leggja þeim til fje til þess að
standast straum af alþingiskosn-
ingum, til blaðaútgáfu og til ann-
arar pólitískrar starfsemi lijer á
landi.
Það, sem íslenska þjóðin á nú
heimting á að fá að vita, er þetta:
Hvaða samband er milli sani-
þyktar fulltrúaráðs Alþýðusam-
bandsins 1918 og fjárstyrks frá
dönskum sósíalistum síðar?
Hvers vegna er það nú orðinrx
sjálfsagður hlutur, að danskir sós-
íalistar leggi fje til stjórnmála-
starfsemi á fslandi, en 1918 gat
slíkt ekki náð nokkru tali, að áliti
Jóns Baldvinssonar?
Morgunblaðið leyfði sjer að
íxefna orðið „föðurlandssvik“ í
sambandi við athæfi Alþýðuflokks
leiðtoganna. Þeir liafa á’móti kraf-
'ist ]xess, að ritstjórn blaðsins
yrði varpað í fangelsi. Sennilega
liafa leiðtogarnir ímyndað sjer, að
þeir gætu breytt yfir athæfi sitt,
með því að gera slíka kröfu. Þeir
ihafa lialdið að málið yrði þaggað
niður um stund. En þar skjátlast
þeim herfilega. Athæfi þeirra skal
krufið til mergjár. Það skal verða
rannsakað þangað til almenningur
þreifar á sannleikanum í þessu
máli.
Leyfist manni, nú orðið, að
spyrja hr. alþingismann, Jón Bald-
vinsson, að því, hvenær honum
hafi fyi’st dottið í hug, að leita
fjárstyrks frá dönskum sósíalist,-
um? Það er upplýst, að flokkur
Ixans fjeklt stórfje frá dönskum
sósíalistum til alþingiskosninganna
1923. Sama mun einnig hafa átt
Fyr oy nú.
Ábyrgðarlausir Tímarit-
stjórar og ráðherrar
með ábyrgð.
Þeir inenn, er nú’skipa sæti i
æðstu stjórn landsins, skrifuðu
áður „Tímann.“ Meðan þeir voru
í stjórnarandstöðu og lmgsuðu urn
])að eitt að finna að verkum
stjórnarinnar, skrifxiðu þeir margt
og mikið, se’m þeir vildu nú að
óskráð væri. Nii er ábyrgðin kom-
in á hendur þessara manna, og nú
sjá þeir best sjálfir hvílík fjar-
stæða það var. sem þeir voru að
lialda fram, meðan þeir höfðu
enga ábyrgðina.
Dalverpi í Alpafjöllum.
Eftirtektaverðar eru hinar vönduðu brautir, járnbrautin skamt
ofan við þorpið, er ýmist fer í jarðföng ellegar er á brúm yfir d.júp
gil, og bogabrúin yfir ána sem rennur eftir dalnum.
Það fer vel á því, að þessir of-
stækisfullu öfgamenn, sem áður
skrifuðu „Tímann“, skuli sjálfir
verða neyddir til þess að skýra
þjóðinni frá því, að alt sem þeir
sögðu, liafi verið markleysa ein
og blekkingar. Þjóðin hlýtur að
læra mikið á þessu. Hún hlýtur
að þekkja betur sína leiðtoga hjer
eftir, en hún liefir hingað til gert.
í þessu sambandi er gott að
minnast á Spánarsamninginn og
afskifti fyrri ritstjóra „Tímans“ af
því máli. Mörg stór orð eru skráð
í ,Tímanum‘ undanfarið til fhalds-
manna, xút af afskiftum þeirra af
Spánarsamningnum. Ekki var þar
verið að draga fram málsbætur
fyrir íhaldsmenn, eins Og þá, að
það yrði sjávarútvegi vorum að
falli, ef við mistum þá afstöðu
er við nú höfum á ,Spáni. Ekki
var verið að minna á það, að ef
sjávarutvegur íslendinga yrði
lagður í rústir, mundi ríkissjóður
missa meiri hlutann af tekjum
sínum, og þá mundi búið með
verklegar framkvæmdir í landinu
og framfarir allar.
Nei, slíkar og þvílíkar ínálsbæt-
ui- voru ekki nefndar á nafn. Ekk-
ert var nefnt an'nað en ]xað, að
það væri drykkjuskaparástríða
íhaldsnianna er olli því, að þeir
vildu halda í Spánarsamninginn.
Þá langaði í „sopann“. Hversu oft
hefir ekki Jxessi staðhæfing verið
] skráð í „Tímann“, ýmist í rit-
; stjóragrein, eða greinum undir
nafni Jónasar Jónssonar frá
| Hriflu ?
Nú hafa þessir sömu memi tekið
, við stjórnartaummium. En um
J leið hefir ábyrgðin færst yfir á
þeirra hendur. Hvað skeður þá!
| Dettur þessum mönnum í hug að
breyta eins og' þeir rituðu, meðan
þeir voru í stjórnarandstöðu?
1 Lesi menn grein Jónasar Jóns-
sonar frá Hriflu í „Tímanum“ ný-
verið, er liann nefnir „Baráttan við
ofdrykkjuna.“ Honum dettur ekki
í hug að hreyfa við Spánarsamn-
ingnum. Halda menn að það sje
af umhyggjn fyrir ílifildsinönnum,.
sem „langar í sopann“, eins og J.
J. komst svo oft að orði í „Tím-
anum?“ Nei,, áreiðanlega ekki. J.
J. finnur til ábyrgðarinnar nú og
sjer hve ranglátar voru allar fyrri
ásakanir hans í garð íhaldsmanna
og annara, er vildu halda Spán-
(arsamningnnm. Þetta verður J. J.
nú að auglýsa fyrir alþjóð og-
mega íhaldsmenn vera ánægðir
með þau málalok.
Annað mál má og nefna í þes.su
sambandi. Það er sendiherrann í
Kaupmannahöfn. Tímamenn gerðu
látlausa árás á Ihaldsmenn fyrir
þetta embætti; síðast í kosninga-
hríðinni nú í sumar.
En hvað skeður nú, þegar
ábyrgðin hvílir á þessum sömu
mönnum?
Sendiherra er nýkominn til Dan-
merkur úr snöggvri ferð hingað.
Dönsk blöð spyrja hann frjetta.
Meðal annars spyrja þau sendi-
berrann að því, hvort sendiherra-
embættið verði lagt niður. Segir
sendiherra að slíkt komi alls ekki
til mála. Er óhugsandi annað, en
að hamx liafi haft orð stjórnarinn-
ar fyrir þessu.
Framsóknarst j órninni dettur
ekki í hug nú, að afnema sendi-
herraembættið í Kaupmannahöfn.
Ráðherrarnir finna að þjóðin get-
ur elcki án þess verið. .
En jafnframt verða þeir sjálfir
að auglýsa það fyrir alþjóð, að
alt sem þeir sögðu og skrifuðu
áður um þetta mál, var marklaust
bull og blekkingar.
Þannig eru þeir, valdhafarnir
okkar nýju!