Ísafold - 14.11.1927, Blaðsíða 3

I S A ¥ 0 L D
3
ígildi. Þess vegna er það rangur
reikningur, ekki síst nú eftir á, að
telja svo sem föst og samnings-
úundin erlend lán hafi í heildsinni
verið fallin niður lir gnllgildi þau
■árin, sem vextir og afborgapir
mátti greiða með verðföllnum seðl-
ínn.
Eignaaukningin.
Ekki er nema liálfsögð sagan af
breytingunum á efnahag þjóðar-
innar, þegar skvrt er frá skulda-
greiðslunum. Eftir er að vita hvað
eignirnar hafa aukist. Um það
liggja engar skýrslur fyrir, en
Jiokkuð má ráða af líltum.
Alt, sem gert og framkvæmt
liefir verið í landinu árin 1924—
1926 liefir þjóðin eignast skuld-
laust. En hvers virði er það?
Jeg hefi á öðrum stað gert lítil-
lega tilraun til að rannsaka hreyf-
angarnar á efnahagsreikningi þjóð
íirinnar 5 árin næst.u á undan
þessu tímabili (1918—1923). Nið-
'urstaða mín varð sú, að á því
tímabili uxu erl. skuldir um 40
milj. kr., en aðflutt skip, ný hús
■sem reist voru í landinu og nokk-
'ar stór mannvirki til umbóta höfðu
kostað 44 milj. kr. Vjer höfðum
þá eignast árlega fjármuni fyrir
nm eða yfir 8—9 milj. kr., en tek-
ið andvirðið að láni að mestu leyti.
Jeg hygg nú, að árin 1924—1926
hafi hvorlti árleg aukning skipa-
stóls, húsabyggingar eða önnur
mannvirki verið minni en á fyrra
tímabilinu. Uin aukningu fiskiflot-
ans 1924 eru sltýrslur komnar, og
siemur aukningin 3000 smálestum,
«n meðaltal árl. aukningar 1919—-
1923 var ekki nema 1550 smál. —
Jeg hika ekki við að giska á, að
efnahagur þjóðarinnar hafi á þessu
þriggja ára tímabili batnað um 30
milj. kr. í minsta lagi. Þetta má
ffannsaka betur á sínum tíma.
\
„í rústum“.
Þetta kallar J. J. að „skilja við
k'md sitt og þjóð í rústum.“ —
Hjer verði að „byrja á að reisa
•bjálkabýii eins og í ónumdu landi.“
Nýja stjórnin tæki við „í mestu
fjárinálakreppu sem þekst hefir
hjer á landi.“ — Framleiðendúi
landsins hafi „yfirleitt verið að
stórtapa“ o. s. frv. Ekki gerir
hann nokkra tilraun til a6 rök-
•styðja þetta, aðra en þá, að h.f.
Kveldúlfur hafi eitthvert árið ekki
komist í tekjuskatt. En fyrir
skemstu sá hann ofsjónum yfir
skynsamlegri breytingu á tekju-
skattslögunum, af því að „stór-
■’gróðamennirnir" fengjumeð henni
mokkra ívilnun.
Yfirstandandi ár.
Sannleikurinn í þessu efni er
'*á, að atviunulvegir landsins hafa
Naldan eða aldrei verið reknir
með eins miklum árangri að því er
•^Uertir vörumagn framleiðslunnar
eins og einmitt á yfirstandi ári.
Öjá landbúnaðinum hefir heyskap-
Urinn líklega bæði orðið meiri að
vöxtum 0g betri að gæðum en
'dæmi eru tíi áður. Við sjávarsíð-
Una befir fiskaflinn þrjá fyrstu
ársfjórðungana, samkvæmt opin-
^erum skýrslum Fiskifjelagsins,
°rðið að minsta kosti eins mikill
eius og hann hefir orðið mestur
áður, sem mun hafa verið árið
l925. Hjer við bætist meiri síld-
arafli en nokkru sinni áður. Það
^ui bagar er ekkert annað en það,
*að verð á afurðunum hefir verið
lágt. Þannig var skippundið af
stórfiski selt í •surnar ált niður
undir 95 kr„ en nú hefir verðið
hækkað að mun, salan gengið mjög
greiðlega, svo talið er að öll fram-
leiðsla yfirstandandi árs muni þeg-
at' vera seld og útfluningur svo ör
nir síðustu mánuðina, að slíks eru
varla dæmi. Nýkomnar skýrslur
herma, að útfluttar vörur í lok
okt. nemi 10 milj. kr. hærri upp-
hæð en á sama tíma síðastliðið ár.
Þessi öri útflutningur heldur enn
áfram og þykir fyrirsjáanlegt að
næsta ár muni byrja með viðunan-
legu fisltverði vegna þess að birgð-
ir verði þá uppgengnar. Það er
mikið talað um, hjer í Bvík að
minsta kosti, að útgerðin muni
verða stunduð af ennþá meira
kappi næst.a ár, heldur en verið
hefir þetta ár, vegna útlits um
hærra verð. Þeir sem tala um að
atvinnuvegir landsins liggi í rúst-
um, vita ekki hvað þeir eru að
segja. Þeir ættu að bera ástandið
saman við það, sem hjer var á
stríðsárunum 1917—’18. Þá voru
atvinnuvegirnir að vísu ekki í
rústum en í miltilli kreppu og þessi
kreppa þrengdi að framleiðslunni
þannig að hún var á þessum árum
mikið minni en venjulega. Að því
er bankana snertir, þá hefir hinn
mikli útflutningur síðustu mánuð-
'ina haft þær afleiðingar, að lausa-
skuldir þeirra erlendis hafa mink-
að mjög mikið, Landsbankinn orð-
'inn alveg skuldlaus, eða vel það.
1 Náttúrlega hefir árið 1927 sína
dökku bletti eins og öll önnur ár.
Jeg hefi nefnt hið lága verð á ís-
lenskum afurðum, en léiðasti blett-
’urinn er þó fjárfellirinn, sem varð
í vor í sumum sýslum landsins.
Heyin voru slæm og endirinn varð
sá, að þrátt fyrir vetur í mildara
lagi þá hjelt fjeð ekki heilsu og
týndi svo tölunni í vorsjúkdóman-
■um. Líklega stafaði mikið af þess-
um felli frekar af þekkingar-
skorti heldur en af nokkru öðru.
Það virðist auðsætt að það hefði
þurft að bæta liin vondu hev
ineð einhverjn bætifóðri, og óvist
hvort það hefði þurft að kosta
svo mikið að tilfinnanlegt væri.
Hvar var Búnaðarfjelag íslands,
sem framar öllum öðrum stofnun-
um landsins hafði og hefir skyldn
til þess að leiðbeina mönnum í
tíma, svo komist verði hjá slíku
tjóni
Kosningasvikm í Hnífsdal
Bolungarvíkurför Halldórs Júlíussonar.
Ósamhljóða frjettir að vestan.
ísafirði 9. nóv. Norður-ísafjarðarsýslu. — Hrepp-
Úr Bolungarvík er símað: Kl.
rúml. 8 í gærkv. fór Pjetur Odds-
son á fúnd rannsóknardómarans,
Halldórs Júlíussonar, tilkynti hon-
um, að sökum þess að alment litu
menn þar svo á, að ástæðulaust
væri að setja lireppstjórann í
gæsluvarðhald mundi hann ekki
leystur frá því með ábyrgð. Jafn-
framt að nokkrir þorpsbúar hefðu
ákveðið að kosta flutning rann-
'stjóri er þá beðinn um nýja skýr-
ingu á atkvæðaseðlum viðurkend-
um með hans rithönd, en hann vill
ekki breyta framburði sínum. Vit-
’undarvottar, atkvæðasmalar íhalds
lins, votta að hjónin hafi beiðst
aðstoðar, en hafa hvorki heyrt nje
sjeð hvað fram fór í kjörklefan-
un( milli lireppstjóra og kjósenda.
Að rjettarhöldum loknum í gær-
kvöldi vildi rannsóknardómari fá
tryggingu fyrir nærveru Kristj-
áns, ella taka hann í gæsluvarð-
hald. íhaldsmenn í Bolungarvík
söfnuðu þá liði, á annað hundrað
manns. Pjetur Oddsson afhenti
dómara svo hljóðandi skriflega yf
irlýsingu:
Jeg undirritaður Pjetur Oddsson
kaupmaður í Bolungarvík, lýsi því
yfir, að jeg ásamt mörgum borg-
úrum í Bolungarvík, neita að setja
tryggingu þá, sem setudómari
Halldór Júlíusson heimtar, að
'hreppstjóri Hólahrepps setji fyrir
nærveru sinni hjer á staðnum. -
sóknardómarans til ísafjarðar og Sömuleiðis neita jeg því, ásamt
færi báturinn kl. 10. Ðómarinn sömu borgurum, að hreppstjóri
Pjetur Oddsson.
vildi setja rjett yfir Pjetri, en
hann benti rannsóknardómaranum
á, að hann flytti þessa tilkynningu
í umboði fleiri manna, er þar
ve rði tekinn og settur í gæslu-
varðhald, að ekki meira rannsök-
uðu máli en orðið er, því álit okk-
'ar er, að hreppstjórinn sje alger-
væru einnig mættir. Gekk þá rann lega saklaus.
/SÓknardómarinn lit í dyrnar og sáj Bolungarvík, 8. nóvember 1927.
’þar þá fylgdarmenn Pjeturs, er Pjetur Oddsson.
Fyrir því lýsir fundurinn sig
algerlega samþykkan því, sem
Pjetur Oddsson og aðrir borgarar
hafa þegar gert til þess að afstýra
frekara hneyksli í málinu og vill
eindregið beita sjer fyrir því, að
málið verði rannsakað til hlítar
af óvilhöllum dómara, svo Kristján
Olafsson fái uppreisn mála sinna,
en rannsóknardómarinn verði lát-
inn sæta ábyrgð gjörða sinna.
Vesturland.
Bæiarbrnni.
Melrakkadalur í Víðidal
í Húnavatnssýslu brennur
til kaldra kola.
Aðfaranótt 1. nóvember síðast-
liðinn, vaknaði fólltið í Mel-
rakkadal í Víðidal í Húnavatns-
sýslu við það, að bærinn stóð í
ljósum loga. Var sýnilegt, að engu
mundi hægt að bjarga úr bænum,
og varð því heimamönnum fyrst
fyrir að flýja út, og komust allir,
en á nærklæðum einum.
Svo magnaður var eldurinn, að
allur bærinn var fallinn í ösku-
rúst kl. 3 um nóttina. Var hann
að mestu leyti úr torfi, en þó var
framhlið vir timbri.
Heimafólk gat gert sjer grein
fyrir því, af eldsmagninu í bæn-
um, að kviknað hefði út frá elda-
vjel í éldhúsinu. En það ráðið úr-
slitum, að eldurinn hefir komist
fljótt í 80 lítra olíudunk, sem
stóð tiltölulega nálægt eldavjel-
mættir voru, nál. 80 að tölu.
Hermdi Pjetur fyrir þeim skila-1 ísafjarðar og greiddi fyrir fjoru-1'
boð þau, er liann liafði flutt rann- . tíu krónur.
sóknardómaranum og spurði hvort
rjett væri flutt og að þeirra vilja.
Svaraði allur hópurinn með já-
kvæði og húrrahrópi. Og er dóm-
arinn kom út og að lendingarstað,
voru fylgdarmenn Pjeturs orðnir
um 200. Steig rannsóknardómar-
iun síðan I bátinn, er flutti hann
til ísafjarðar, en einn viðstaddur
lirópaði þegar báturinn lagði frá
inni, og hefir það aukið eldinn
Dómarinn leigði sjálfur bát til 'gífurlega og flýtt fyrir brunanum.
Bóndinn í Melrakkadal heitir
i Kristmundur Guðmundsson, og
Finnur. , h#fir búið þar um 30 ára skeið,
* og er aldraður maður.
Tlanni var biiinn að flyt.ja allan
vetrarforða sinn í bæinn. En engu
varð bjargað af matvælum, hvorki
smáu nje stóru, eklci heldur nokk-
urri spjör. Gleypti sem sagt eld-
nrinn alt — nema fólkið.
Alt var óvátrygt.
Fjós og lilaða var áfast við
Kristján Ólafsson hreppstjóri
kærir rannsóknardómara.
Þau tíðindi gerðust í Bol-
ungarvík 9.þ.m. að Kristján Olafs-
son hreppstjóri sendi kæru til
stjórnarráðsins á liendur Halldóri
|
lamli: Burt ,„eS Mutdnegmn,,! JT,lraSSy"i ™“»";1»rd6mar,. E„ „a5 tókgt a5 verja ^
rjettlæti og .l.roglymli lifi! Tík'f. “”«* ‘ fl «HM. M .«*
allur mannfjöldinn undir með
fjórföldu húrra.
Vesturland.
ófarsvaranlega framkomu þar a
l’annan liátt. Sendi hreppstj. kæru
símleiðis til stjórnarráðsins.

Jeg læt nú staðar numið, alveg
viss um að óhlutdrægur dómur
framtíðarinnar verður sá, að
íkaldsstjórnin hafi innt af hendi
það höfuðstarf, sem fyrir henni
lág, að rjetta við bágborinn fjár-
hag ríkissjóðs, og að þjóðin hafi
yfirleitt getað haldið atvinnu-
rekstri sínum í horfinu, aukið
hann eftir vonum og bætt efna-
hag sinn á sama tíma, þrátt fyrir
þungar álögur til greiðslu á ríkis-
skuldum.
FB. 9. nóv.
ísafirði, FB 12. kl. 11%.
Halfdán Halfdánarson og Egg-
ert Halldórsson látnir lausir gegn
Rjettarhaldinu í Bolungarvík j 3g(K) kp. try„gingu hvor. Fvrir
lauk kl. 6 í gærkvöldi. Höfðu Bol ,,
b i rjetti lija rannsoknardomara voru
víkingar liaft einhvern viðbúnað , T, T- » T;
ö ii gær Fmnur Jonsson, Jon A. Jóns-
til þess að gera aðsúg að rann-
Doktorsritgerð Helga læknis
Tómassonar hefir þegar verið
prentuð, og hefir „lsafold“
borist eitt eintak af henni. Er það
mikið verk, 257 blaðsíður, í stóru
broti. Ritgerðip heitir: „Undersög-
elser over nogle af Blodets El-
ektrolyter og det vegetative
Nervesystem særlig hos Patienter
med Manio-Depressiv Psykose.“
son og sjera Sigurgeir Sigurðsson.
Finnur.
Borgarafundur í Bolungarvík.
í dag var haldinn almennur
borgarafundur í Bolungarvík og
samþykti fnndurinn et’tirfarandi
ályktun:
Út af framkomu rannsóknar-
dómara Ilalldórs Júlíussonar við
rjettarrannsókn, er hann hefir haf-
ið á hreppstjóra Hólshrepps, Krist-
ján Ólafsson, 7. og 8. þ. m„ lýsir
fundurinn yfir því, að liann álítur
að rannsóknin hafi verið mjög
hlutdræg í garð hreppstjórans og
framkvæmd að ýmsu leyti gagn-
stætt því, sem lög ákveða og
venja er til. Hinsvegar er fundur-
inn sannfærður um sakleysi hrepp-
sig þá finna atkvæðaseðla með stjórans og virðist, að öll vitna-
hendi beggja í atkvæðaseðlabúnka leiðsla sanni sakleysi hans.
sóknardómaranum, ef hann tæki
hreppstjórann með sjer í gæslu-
varðhald, en til þess kom ekki. —
Fór rannsóknardómarinn á mótor-
báti til fsaf jarðar um kvöldið, eins
og hánn hafði ætlað sjer.
Finuur.
F. B. 9. nóv.
Kristján Ólafsson hreppstjóri í
Bolungarvík bar fyrir rjetti í Bol-
J-ungarvík, að hann hefði aðstoðað
hjón, sem hann segir bæði óskrif-
andi. Hjónin segja fyrst í rjett-
inum, að þau bæði hafi skrifað á
seðla. sína. Maðurinn tekur þetta
eru látin skrifa nafn Jóns A. Jóns-
síðar aftur, en konan ekki. Þau
sonar í rjettinum. Dómarinn telur
Lækjamóti.
Kristmundur og kona hans haf-
ast við á Miðhópi, en yngstu börnin
á Lækjamóti.En eitthvað af heima-
fólki hefst við í fjárliúsum til þe-ss
áð hirða búpening.
Farið er nú að þilja innan eitt
fjárliúsanna, til þess að fólki verði
fært að liafast þar við.
Skip ferst
hjá Langanesi.
Seyðisfirði 6. nóv. FB.
í gærdag sökk norskt skip „Jar-
stein“ norðan við Langanes. Var
það á litleið með ósaltaða síld.
Hafði skilrúm milli lesta sprung-
ið og skipið oltið á liliðina. Bresk-
ur botnvörpungur „Syrian“ frá
Hull, er var á vesturleið, ltom að
og bjargaði skipshöfninni, en
fyrsti vjelstjórinn drukknaði. —
Botnvörpungurinn kom liingað í
morgun ineð skipshöfnina, 11
menn, og lík vjelstjórans.