Ísafold - 20.12.1927, Qupperneq 3

ISAFOfcB
S
stúdentsprófið hefir gefið þeim
Tjett til að stunda nám við? Nei,
slíkt er óverjandi. Jeg ætla að
leiða hjá mjer að tala um, hve
mikil vandkvæði eru á um inn-
tökupróf í háskólann, því að ann
=ar maður mun gera grein fyrir
|'VÍ, hvernig við lítum á slík próf.
Við höldum því fram, að
stúdentsmentun sje yfirleitt ekki
-gerandi að keppikefli, sem al-i
þýðumentun, og þess vegna vilj-.
T«m við stofna 6 ára samfeldan
'lærðan skóla, þar sem kenslan
:sje fyrst og fremst miðuð við
Iháskólanám.
En jafnframt gerum við okk-
ur það ljóst, að stofna þarf al-
þýðuskóla hjer í Reykjavík, er
-veiti straumnum frá lærða skól-
anum og jafnframt háskólanum.
I>ví að eins og nú standa sakir,
leiðast menn ósjálfrátt úr einum
hekk í annan í mentaskólanum,
vegna hins nána sambands við
gagnfræðadeildina, svo sem rjetti
lega er tekið fram í greinargerð
'háskólaprófessoranna. Við lítum
svo á, að þegar lærði skólinn sje
Jcominn í gott horf, myndi stú-
-dentaframleiðslan minka af
sjálfu sjer, á eðlilegan hátt, og
þær einar hömlur viljum við
setja, er leiða af eðlilegum ástæð-
:um.
Við játum það að vísu, að eins
ug nú horfir, sje ilt í efni fyrir
þá, sem stunda embættanám við
háskólann og vitanlega fer út-
"litið ekki batnandi hjá þeim, sem
síðar koma. I>ess vegna leggjum
vjer til, að stofnaðar verði nýj-
ar deildir við háskólann í von
um, að nokkur hluti elfunnar
streymi í þá farvegi. I’að álít-
iim við hið eina, sem rjett sje að
gera í þessu máli — og það vilj-
um við, að gert sje þegar á
næsta ári.‘f
Guðni endaði ræðu sína með
því að hafa upp orð eins stú-
dents í háskólanum, er sögð voru
á fundi háskólastúdenta, en þau
voru á þessa leið:
„Jeg vil helclur vera embættis-
laits að lóJcnu námi, en að þeim,
.sem ef til vill reyndist hæfari en
jeg, yrði bægt með öllu frá að
njóta hæfileika sinna.“
„Þannig eiga allir sannir stú-
•dentar að hugsa,“ sagði Guðni
^að lokum.
obsson, Haga, Aðaldal. Merkti
hann hana 5. Ágúst 1927 í
Hagalandi í Aðaldal, Suður-
Þingeyjarsýslu. Merkti hann
nokkra rjúpuunga hálfvaxna og
tók þá í snöru. —
Fyrir nokkrum árum hefir
danskur maður að nafni Peter
Skovgaard hafið starfsemi í þá
átt að merkja fuglaunga. Hefir
hann fengið aðstoðarntenn víðs-
vegar um Danmörku og þar hef-
ir aðallega verið merkt.
Merkingin er þannig, að opn-!
um aluminiumhring er smeygt
upp á hægri fót fuglsins og
klemdur saman það mikið að
hann hlaupi ekki ofan fyrir lið-
inn. Á hverjum hring er
nafn P. Skovgaards, bók-
stafsmerki og tölunúmer. Hver
rnerkjandi heldur skýrslu yfir
þá fugla sem hann merkir, og
firni á Oeitaskarði
75 ára.
Árni Ásgímur Þorkelsson lirepp-
endir Skovgaard afrit af henni. stj()ri il Geitaskarði er íæddur á
Þrjú undanfarin sumur hefi Skeggjastöðum í Svartárdal 17.
jeg merkt fuglaunga með hring-; tles- 1^52, en lengstan tírna æfi
um frá hr. Skovgaard. Skal jeg s)nnar> e^il 11 m 54 ár, hefir hann
lesendum ísafoldar til gamans dvalið á ættarjörð sinni Geita-
skýra frá þeim árangri sem þeg-. skarði-
ar er fenginn. | 1 XIIt árg. „Oðins“ 1917, er
Sumarið 1925 merkti jeg 42 rakinn æfiferill Árna og allítarlega
unga, mest smáfugla. 1926 1ý®t þátttöku lntns í malefnum
merkti jeg 57 unga. Flest sund-.'sveitar sinnar og sýslut jelagi, og
fugla og vaðfugla. li sumar «kal því ekki frekar út í það farið,
merkti jeg 160 fugla. Þar en l)ess aðeins »etj8> að hin síðustu
af voru nokkrar fullorðnar lú ar V)I'ðast eigi liafa dregið úr
endur, sem jeg tók af eggjun- áhuga þeim fyrir málefnum sveit-
um. Ætlaði jeg með því að vita ar hans, sýslufjelagi og landsins
hvort þær vitjuðu aftur sömu 1 heild, sem einkent hafa þennau
hreiðra að ári merkismann frá æsku. Fjörið er
| Af þeim*57 fuglsungum sem jafnmikið þótt hárið sje orðið
jeg merkti 1926 hefi jeg fengið hvítt, og glaðværðin hin sanui og
fregnir af þessum: ; i,ður-
1. Gnafönd (anas acuta) skot- Þeir’ sem eins °- sá er Þessar
in’25. sept. 1926 við Horn- línur ritar> liafa, átt Því láni að
borgasjön, Vesturgautland, faSna að ei^a Arna að v,ta
(Svíþjóð. hve einlægur og tryggur hann er
2. Rauðhöfðaönd (anas pene- 1 vináttu sinni, þeir geta aldrei
lops) sk. 15. Okt. 1926 við S'h'ymí gestrisni þeirri og alúð,
Hullva á Spáni. sem mætti Þeiin á Geitaskarði, því
2. Lóa (charadrius phuralis) samfara framúrskarandi nsnu
sk. 4. nóv. 1926 á Irlandi. :Þeirra hjóna, var alúð og glaðværð
4. Rauðhöfðaönd sk. 24. des. hins 8'áfaða og velmentaða ln.s-
1926 á 'Skntlandi bónda, sem gerðu gestumun sam-
5. Lóa sk. 3. nóv. 1926 De- verusíundirhar ánægjulegar.
partement Gers, Frakkland. Arni er nú búinn fyrir nokkra
6. Rauðhöfðaönd sk. 10. des. að sel->a Geitaskarð tengdasym sín-
1926 vi'ð Cap Sable Island um’ en l,ýr Þá á nokkrum hluta
Fuglamerkiugar.
Isafold frjetti það að Pjet-
mr Sigurðsson á Hrauni í
Aðaldal hefði að undanförnu
merkt fugla fyrir P/Skovgaard í
Skovbo í Danmörku. Bað ísa-
fold Pjetur að gefa sjer
upplýsingar um þessar fugla-
merkirigar og hvort hann
hefði merkt rjúpuna, sem skot-
in var í haust í Skilmanna-
hreppi.
Hefir blaðinu nú borist eftir-
farandi brjef frá honum:
„Hefi jeg nýlega meðtekið
brjef frá „ísafold“ þar sem
jeg er spurður að hvort jeg
h.afi merkt rjúpu þá sem skotin
hafði vérið á Litlu-Fellsöxl í
Skilamannahrepp í haust. Enn-
íremur er jeg beðinn að gefa
upplýsingar þessu viðvíkjandi.
Rjúpu þessa hefi jeg ekki
’merkt, heldur hr. Þorgeir Jak-
Nýja Skotland, Canada.
jarðarinnar með sömu sriild og
7.
Grafönd (úr sama hreiðri aður- Þá minna hafi hann um sig.
og sú fyrst talda) skotin 16. Hreppstjóri og sýslrinefndarmaður
jan 1927, Cork, írland. er hann enn Þann (laí? í (laS
Á þessu sjest glögt hversu rækir Þessi störf ineð sama alnma
ákaflega þýðingarmikil þessi °8’ fl°ri sem aður'
merkistarfsemi er fyrir vísindin-
Árið 1923 var Árni sæmdur
(!i.
Síðastliðið vor fjekk jeg þrjá riddarakrossi Fálkaorðunnar.
nýa menn til merkistarfsins hjer.
í Aðaldal. Einn þeirra er hr. -------—~------
ÍÞorgeir Jakobsson, sem rjúpuna
merkti. Ef einh’ erjir fleiri vilja „Ræður og kvæði“ heitir lítil
bjóða sig fram til starfsins, mun bók, sem nú er nýkomin út hjer.
hr. Skovgaard taka því með Er hún eftir J. Krishnamurti,
þokkum. Utanáskrift til hanser: og hefir inni að halda ræður
Hr. P. Skovgaard, • Skovbo pr. þær og kvæði, er hann flutti
Viborg, Danmark. ; við eldana í Ommen 1927. ÍJt-
Hjá honum geta þeir sem gefandinn er frú Aðalbjörg Sig-
vilja fengið allar nánari upplýs- urðardóttir. Ritar hún formála
ingar. ^fyrir bókinni, og getur þess, að
Að svo mæltu orðlengi jeg lallmiklar umræður hafi orðið
Huifsdalsmálið.
Sorglegt sýnishorn af
rjettarfarinu íslenska.
Eins og kunnugt er, var í byrj-
un júlímánaðar s.l. kært yfir því,
að fundist hefðu nokkrir falsaðir
atkvæðaseðlar í atkvæðum þeim
er greidd voru hjá Hálfdani Hálf-
danarsyni hreppstjóra í Hnífsdal.
Síðan þessi kæra kom fram, hefir '•
veldara fyrir rannsóknardómar-
ann en að hnekkja þessari skoðun
manna, ef lmn væri röng, með
því að veita öllum blöðum jafnaa
aðgang að málinu. Og í raun eg
veru var önnur meðferð málshis
óforsvaranleg og óleyfileg.
í byrjun ætlar rannsóknardóm-
ari sjer auðsjáanlega að leyfa öll-
um blöðum að fá þær upplýsing-
'•ar, sem hægt var að láta í tje. E*
honum snerist snögglega hugur.
;,Það var aðeins stjómarblaðið, sen»
mátti fá skýrsluna. — Eru ekki
fingraför dómsmálaráðherrans 4
þessu ?
mál þetta verið rannsakað af þrem
rannsóknardómurum, nú síðast a£
Halldóri Kr. Júlíussyni, sýslu-
manni í Strándasýslu.
iMál Jietta hefir, sem eðlilegt er,
vakið mikla athygli í landinu og í Tímanum, fyrra laugardag, er
mikið umtal meðal manna. — Al- 'sagt frá því, að í næsta blaði komi
menningur liefir átt erfitt með að' ítarleg skýrsla um Hnífsdalsmálið,
fylgjast með gangi málsins, eink- j1 og að skýrslunni fylgi um 40 rit-
um vegna þess, að þær frásagnir, liandarsýnishorn. Og í Alþbl. s. 1.
af málinu, er símskeyti að vestan föstudag er sagt frá því í bæjav-
fluttu, voru ærið pólitískt litaðar. j frjettum, að Tíminn komi snemma
Frjettirnar komu aðallega í skeyt-1 út næsta dag, og þar birtist ítar-
um til Frjettastofunnar, er tvö leg skýrsla um Hnífsdalsmálið. —
jrólitísk blöð á ísa.firði sendu.
Það stóð heima, Tíminn kom út
Morgunblaðið hafði þá reglu, að ^ gnemma á laugardag og er ekkert
birta skeytin frá báðum blöðunum; annað í því bláði, en skýrsla um
jöfnum liöndum og þau komu, svo. þetta mál. Er sagt berum orðum
mcnn ættu hægara með að vinsa; í skýrslunni, að ritstjóri Tímans
úr á báða bóga. Aftur á móti voru hafi fengið rjettarbókina til yfir-
það ýms önnur blöð lijer í bæn-, lestrar og notkunar við skýrslu-
um, sem aðeins birtu skeytin frá gerðina. Hann fjekk ennfremur
öðru hinna ísfirsku blaða. — Bar ^ hina fölsuðu atkvæðaseðla og rit-
mest á þessu hjá Alþýðublaðinu handarsýnishom til þess að láta
og Tímanum, því þau birtu aðeins geræ myndamót af skriftinni.
skeytin frá Skutli, blaði ísfirskra j l>að er ómögulegt að skilja
sósíalista. Þessi sömu blöð reyndu ■ þessa framkomu á annan veg en
svo að lialda' því fram, að Mbl. þann, að það hafi verið sjálfnr
va'i'i lilutdrægt í málinu!! Sjálf dómsmálaráðh., útvörður rjettví',-
voru þessi blöð hlutdrægust1 innar á fslandi, sem hefir lagt svo
allra blaða lijer. Ogdilutdrægnin J fyrir, að þannig skyldi fara með
gekk svo langt, að sjálfur dóms- þetta mál. Þessi framkoma dóms-
málaráðherrann krafðist þess af málaráðlierrans sýnir greinilega,
Frjettastofunni, að hún hætti að ]ivað fyrir honum vakir: Pólitísk
fá skeyti frá ritstjóra Vestur-
lauds! Gerði Frjettastofan það
ekki, yrði hún svift ríkissjóðs-
ofsókn og ekkert annað.
Hjer verður vitanlega elckert um
það sagt, hvort skýrsla Tímans
styrknum! Dómsmálaráðherrann sje rjett, að því lcyti sem liún na
hafði ekkert að setja út á skeyti Hitt dylst ekki, að skýrslan er lit-
„Finns póstmeistara“, en þau voru ng 0g einhliða sett, fram. Skýrslan
send að tillilutun Skutuls! líkist helst forsendum fyrir sekt-
ardómi þeirra Hálfdans Hálfdan-
arsonar og Eggerts Halldórsson-
ar. — Rannsóknardómarinn, sem
væntanlega á að kveða upp sekt-
ardóminn, þa'rf ekki annað en
ákveða fangelsisvist hinna dóm-
Þegar Halldór Kr. -Júlíusson
Irafði lokið rannsókn sinni og hann
var kominn hingað suður með öll
málsskjölin, fór annar ritstjóri
þessa blaðs á hans fund og óskaði » ., , , ,
1 , feldu manna, og er þa rnalmu lok
þetta ekki frekar.
Virðingarfylst,
Pjftur Sigurðsson.
um Krishnamurti hjer á landi
nú upp á síðkastið, síðan hún
flutti erindi sitt um hann. Býst
hún ekki við, að þeim umræðum
Áheit á Strandarkirkju. Nýlega sje lokið. En hún segist ekki
fjekk Morgunblaðið brjef frá vilja taka þátt í deilum um
Þorsteini Júnssyni í Laufási í liann, en kjósa heldur að gefa
Vestmannaeyjum. Segir svo í mönnum sýnishorn af boðskap
brjefinu: „Jeg hitti fyrir stuttu hans og þein\ kenningum, sem
enskt fiskiskip, er bað mig að hann flytur. Og því hafi hún
koma meðfylgjandi 2 £ á fram- komið út á íslenska tungu þess-
færi, sem væri áheit á Strandar- um ræðum hans og kvæðum. —
kirkju.“ 1 —.
eftir að fá skýrslu um málið. 1
fyrstu var rannsóknardómari treg-
ur, en lofaði þó að koma sjálíur
kl. 10 næsta dag niður á skrif-
stofu Mbl. Næsti dagur leið svo,
að H. Kr. Júl. sýndi sig ekki. A
þriðja degi Iiringdi svo ritstj. Mbl.
til hans og minti hann á loforðið,
en þá neitaði Halldór afdráttar-
laust íið gefa blaðinu nokkra
skýrslu. Sagðist mundi gefa Tím-
anum skýrslu, hann væri stjórnar-
blað og þar ætti slcýrslan heima.
H. Kr. Júl. var bent á, að Mbl.
hefði gert sjer far um, að skýra
lesendum sínum sem nákvæmast
frá þessu mikilsverða, máli, rneð
því að birta skeyt.i frá báðum
ið í bili.
Rannsókn og öll meðferð á þessu
Hnífsdalsmáli, er ágætt sýnishorn
af rjettarástandinu í þessu landi.
VTið stöndum enn aftur í miðöld-
unum með alt sem að rannsókn og
meðferð sakamála lítur. Hörmu-
legast er ástandið gagnvart þeim
sem ákærðir eru. Sá sem grunað-
ur er að hafa unnið glæpsamlegt,
verk, virðist rjettlítill eða öllu
heldur rjettlaus meðan rannsókn-
in fer fram. Það fer að öllu leyti
eftir vitsmunum og hæfileikum
rannsóknardómarans, hvort hinn
grunaði maður fær að halda óskert
ísfirsku blöðunum. En með því að' um mannrjettindum, uns rjettur
neita blaðinu um upplýsingar, stigi aðili, dómarinn, hefir kveðið upp
rannsóknardómarinn eindregið
spor í þá átt, að setja pólitískan
'flokksstimpil á sakamál þetta. En
rannsólcnardómarinn lijelt fast við
neitun sína.
Þetta atvik er talsvert eftir-
tektarvert. Maður er skipaður til
þess að rannsaka sakamál. Meðal
manna vestra hefir farið talsvert
orð a£ því, að rannsókn H. Kr.
Júl. liafi verið einhliða og ærið
pólitískt lituð. Ekkert var auð-
dóm sinn.
Hjer skal engum getum að því
leitt, hvort þeir Hálfdán og Firg-
ert. /sjeu sekir eða saldausir. En
hinu er afdráttarlaust haldið fram,
að meðferðin á þeim, einkum sú
sem þeir verða fyrir í blaði stjórn-
arinnar, að fyrirlagi og undirlagi
sjálfs dómsmálaráðherrans, er ó-
boðleg siðuðu þjóðfjelagi.
Það er sagt i'rá því í lok skýrsl-
unnar í Tímanum, að rithandar-