Ísafold - 06.03.1928, Qupperneq 3

ISAFOLD
3
Magn. Guðm. spurði forsætisráðh. ofan í staðreyndir, að íslenskir tog- mestu að forðast lækkun krónunnar. i starfsemi þess til varna berklaveik- vinnnbóta í Reykjavík í vetur, og að
að því, hvað hann ætlaði sjer með arar væru aldrei sektaðir. Hvað vissu Um hækkun er ekki að ræða á næst- inni. Stjórn sjóðsins á að vera þannig einum af þingmönnum jafnaðarmanna
'tTitanleyfið. útlendir stjórnmálamenn um þann ljóð unni, og þessvegna er svo hægt um skipuð, að í henni er æðsti maður flokksins hefði verið í sjálfsvald sett
Ráðherrann svaraði: á ráði ráðherrans, að engu orði hans góða samv’innu í málinu innan stjórn- Oddfellowreglunnar á íslandi, og ann- hverjir skyldu njóta vinnunnar.
Svo hefir verið til ætlast, að sjer- væri trúandi. peir sæju ekki allaræðu arini.ar. ar maður, í fjelaginu, sem ráðh. samþ. 3. Hver aukning hefði orðið á starfs
fræðingar athuguðu málið, þeir Geir hans. peir vissu ekki að í sömu ræð- Ólafur Thors: Eftir yfirlýsingu og þirðji maður, sem ráðh. tilnefnir. maxmaliðí ríkisins á þessu ári, hver
.Zoega vegamálastjóri og Steingr. Jóns- unni, sem hann hjeldi þessu fram, Magnúsar Kristjánssonar sný jeg máli Landsstjórnin hefir því yfirtökin í, væri kostnaðurinn af þessu, og hvort
son rafmagnsstjóri. reyndi hann að gera sjer mat úr því mínu til forsætisráðherra. Jeg spurði málinu, ræður meirihluta stjórnarinn- stjórnin ætlaðist til að hið aukna
Hefir vegamálastjóri þegar athug- að íslenskur togari hefði verið sekt- hann nýverið um hvað hann hygðist ar og á auk þess samkvæmt tilskipun starfsmannahald, sem vitað væri um
að málið. En nú er það hjá Stgr. J. aður. fyrir um gengismálið. Hann svaraði: um sjóðinn að setja reglur fyrir hann. að væri nokkuð, yrði til frambúðar.
ti! umsagnar. Hvernig færi nú, eftir að þessi mað- „Jeg er ekki f jármálaráðherra/ ‘ Hvað Með því að skýfa frá þessu sýndi hann P. Ott. gat þess að hann hefði ekki
í þessu sambandi gat Tr. p. þess, ur væri komin í dómsmálaráðherra- felst í slíku svari ? Liggur ráðning fram á, að það sje svo langt frá, að orðið þess var, að í fjárlagafrv. stjórn
hve mál þetta væri afskaplega var- sæti, er útlendir lögbrjótar er hjer þeirrar gátu í því hver það er sem er sjóðurinn hefði verið afhentur Odd- arinnar fyrir árið 1928, væri gert ráð
hugavert. Járnbrautin væri ekki nema væru dæmdir, kæmu heim til sín. fjármálaráðherrá. fellowreglunni, að sannleikurinn er að fyrir neinum útgjöldum af auknu
lítill liður málsins. Hjer væri um að Hingað til hefðu Íslendingar átt Alþjóð mun hafa talið víst, að í honum var gefin álitleg fjárfúlga til starfsmannahaldi.
ræða að veita fjelagi virkjunarleyfi, mæta málsvara, svo ekkert ilt hefði stjórn Tr. p. mundi höfuð kempa fest- þess að gera sjóðinn færan um að Forsrh. svaraði fyrirspurninni um
er ætti að hafa 80—100 miljóna hluta- af hlotist, þó togaraskipstjórar og ingarstefnunnar settur yfir „mál mál- gegna hlutverki sínu. atv.bæturnar. — Sagði hann, að sjer
fje. —1 togaraeigendur erlendis hefðu borið anna,“ gengismálið. í almenningsvit- J. J. ráðh. svaraði þessu litlu, en hefðu borist frá jafnaðarmönnum í
Hann skoðaði það sem þyngstu sakir á ísl. dómstóla og rjettarfar. undinni er því M. Kr. ákveðinn fest- ummæli hans um Oddfellowfjel. voru bænum óskir um fjárframlög úr rík-
skylda á herðum sjer, að fara varlega En hvað mættu þeir sín nú þeir ingarmaður. alveg óviðeigandi og lýsti hann því sem issjóði í þessu skyni og hann hefði
i þessu máli. mætu menn, er þeir hefðu fengið sjálf Við sem kunnugir erum að tjalda- erlendu leynifjelagi, þótt kunnugt sje, orðið við þeim tilmælum, og að hann
Erá ráðherrans hendi lá málið þá an dómsmálaráðherrann á íslandi 'á baki töldum alla þingmenn Pramsókn- að það er ísl. og almenningi sje al- hefði falið 4. þm. Reykv. Sigurj. Ól.
J>annig. Hann vantaði umsögn Stgr. móti sjer,
J. til að ákveða hvað gera skyldi, en
hann teldi sig skyldugan til að fara
ákaflega varlega.
Jónas ráðherra vitnaði í ummæli
ar ákveðna festingarmenn að M. Kr. kunn starfsemi þess til heilla þjóðfje- umráð þess, hverjir vinnunar nytu,
einum undanskildum. laginu. Máí þessu efni benda á: Holds og vegamálastjóra yfirumsjón verks-
M. Kr. hefir nú lýst yfir því, að veikraspítalann, Yífilsstaðahælið, Rad- ins. Sagði hann að á s. 1. vetri hefði
vaucga. .„ . . hann vilji forðast lækkun krónunnar íumsjóðinn og sumardvalahæli barna, fráfarandi stjórn "veitt nokkuð meira
Ólafur Thors útlistaði málið fyrir lrtGups, nns ans a sjo í s ormgja, um jjæjj]jUn sje gRLi að ræða „á en að öllu þessu hefir fjel. haft for- fje í þessu skyni.
er jer var ormgi a y u í vo ar. næsjunnj <í ilann forðast að nefna göngu með hinum besta árangri. Dómsmálaráðh. svaraði fyrirspurn-
. a vera a' ra errann a í anægju festingU; gefur helst í skyn að hann M. G. upplýsti, að hann hefði skipað í inni um laun Hæstarjettarritarans
sje ekki festingarmaður. stjórn Thorkilliisjóðsins þá Klemens og starfsmannaaukninguna.
Jeg spyr nú Tr. p.: Hefir hann Jónsson fyrv. ráðh., Guðm. Sveinbjörns Kvað hann það vera eftir tilmælum
trygt sjer ákveðna yfirlýsingu Magn. son skrifstofustjóra og Jón Pálsson frá dómurum Hæstarjettar, að Hæsta-
honum síðar.
Allmargir flokksmenn Tr. V. á þing- „ , . , ,
bekkjum vilja að sjerleyfið sje veitt, a
heimta það. Tr. p. þorir því ekki að
En það mun annars einróma álit
Jonssonar. , , „ ,. , , , j* <u. j±uöi,ju,u ruaa. „ix. „
Jeg spyr ráðherrann: iEtlar hann s u ummæ í um ís ens ta u ger ar f ^ingœrmaðvir þegar á herðir ? Eða er ur tók M. G. fram, að hann byggist
affi vrita sjerleyfið ef Steingr. Jónsson “enn ,], er cnd bln«' ^eSan. hann var
mælir með því, þótt hann sjálfur hafi hjer vlldl hann ekkert se^a'
lýst því yfir hjer í deildinni í dag að
af engu stafj Islendingum jöfn hætta,
sem af því, að veita slíku risafyrir-
tæki heimild til starfa hjer á landi.
pessu svaraði Tr. p. engu orði.
Sendiherratnálið.
Shell-fjelagið.
olíugeyma svo stóra,
Ár eftir ár hefir Tíminn hamast hvað liggur bak við, og er þess getið
. , K „ , fslendinga, að sæmara hefði verið fyr
segjast ætla að neita þvi. En hann . .,, . . _ . ál't 'tt -—&— Mía, „uululal,k ^0»-
þykist skjóta málinu undir dóm Stgr. f^jeni^kuzn bíöðum ” en^h 1 au”a&með órök 1 8enPSD1^Iinn, “®ur en hann fól bankagjaldkera og munu allir telja þá rjettarritari nyti svo hárra launa fyrst
"111 M- Kr- yfirstjórn þess. Er M. Kr. menn til þess ágætlega hæfa. Ennfrem- um sinn.
Um starfsmannaaukninguna sagði
hann hækkunarmaður ef hækkun verð- við, að Oddfellowfjel. mundi fást til ráðherrann, að settir hefðu verið til
ur við komið? að taka aftur við gjöfinni, ef óskað tolleftirlits og löggæslu sinn maður-
Ef Tr. p. ekki hefir trygt sjer hið væri, en auðvitað mundi það stórlama inn í hvorum kaupstaðanna, ísafirði,
, fyrra, þá hefir hann svikið það mál Thorkilliisjóðinn og framkvæmdir hans Akureyri, Seyðisfirði og Vestmanna-
omsmr . ( . ). þa er ex ma, gem j,ann }ief jr talið stærsta mál þjóð- um lengri tíma. Pjelagið hefði gefið eyjum, en starfi mannsins á Isafirði
sem snua \er ur a . agnusi u - arinnar á þessari öld. gjöfina af góðum hug, en fyrst henni væri nú svo háttað, að hann væri til
niun ssym. ann í?a e ,^e a^lnu Jeg bið forsrh. um skýlaust. svar, væri tekið með slíku vanþakklæti, aðstoðar þegar skip kæmu og ynni þá
fjv 1. 1 _a aue? „.an< sfu u VI og bendi á, að einmitt nú er tækifærið þætti sjer líklegt, að fjelagið, sem und- fyrir tímakaup. pessi ráðstöfun væri
, erJ !1<l : l r* -l1 fyrir stjórnina til að fara síðasta á- ir engum kringumstæðum skiftir sjer gerð til reynslu.
yn er a eiji fangann.; malinu. af stjórnmálum, mundi fúslega taka Kostnaðurinn af þessu væri tiltölu-
l cr Pess&e f Forsrh. Tr. P.: Jeg hefi æfinlega við gjöfinni aftur og nota hana á sama lega lítill.
gegn „sendiherratildrinu' ‘, „legáta txl að Englendxngar með þessum hætti ,)orið gengismáliS fyrir brjósti og hátt 1 þarfir baráttunnar gegn „Hin- P. Ott. þakkaði svörin, það sem þau
farganinu' ‘ sagði Magn. Guðm. En sjeu að koma sjer upp oliugeymslu ,|ldrei farið dult með aí5 jeg vil festa um hvíta dauða.“ Hann upplýsti einn- næðu.
hvað skeður. pegar ritstjórarnir eru hjer a landi fyrir herskipatlotann. - krónuna. <Jl. Th. hefir mjer stundum ig að gjöf Oddfellowfjel. ætti að verja Kvað hann, að alt öðruvísi hefði
orðnir ráðherrar bar ekki á því, að Magnus Guðmundsson. eg e i \ei þdtt fylgja mjer linlega í málinu. — til að reisa hælið, en vöxtum Thor- staðið á með styrk þann, sem veittur
þeir hugsi um að hagga því fyrirkomu- Shell-fjelaginu þa einu heimxld sem Hann var a]taf kur við fyrv. stj6rn killiisjóðsins ætti á eftir að verja til var til atvinnubóta á síðastl. vetri,
lagi sem er. ... log standa ílh Getgátur Jonasar eru í því. rekstrar hælisins á sumrum, þó þannig, því hann hefði aðeins verið veittur
Annaðhvoxt ha a þeir aldrei memt 1 ægi egar, exn um e menn a a 1 Dómsmálaráðh. (J. J.): Ein af þrem síð nokkuð yrði jafnan lagt við höfuð- mönnum sveitföstum utan bæjar og
meitt með þessu skrafx, ellegar þeir þá sjon að þvi, að notkun olíu fer mjog llöfuðsyndum ól. Th. er sú, að jafnvel stólinn. eftir að bæjarstjórnin í Reykjavík
hafa skift um skoðun. vaxandi hjer a landx. þótt Kveldúlfur tapaði miljónumá „Ohm“-máliS. lxefði 'ákveðið samskonar hjálp handa
Pessu svaraði Tr. p. þannlg- Lög a ur ors/ “mæ 1 onasar eru gengishækkun þorði Ólafur ekki að Dómsmálaráðh, reiðir höggið hátt, þeim sem þar voru sveitlagir, og þá
tkV0Sa’ aS Víð h°tum Send,herra ÞfS f13’ aS kemSt ekkl hja þV1 halda fram skoðun sinni í málinu við en verður minna úr. °S ’ hefði fátækrafulltrúum bæjarins verið
Khofn Porseti dexldarxnnar (B. Sv. að vxta þau. Ef raðherrann fær grun f gtjórn en vrttommna nr. menn er Jmesta þörf
nextaði því í fyrraað bera upp txll. um að fyrv. stjorn hafx trygt exnhverju ÓL Th ; Tryggvi hefir ekki svaraS íón hefíf tek ðtormxnTyrb hefðu vinnunnar. En nú í vetur hefði
tx þess að breyta þessu txl hags- ^ hvort sje heldur aS M. Kr. sje ~ fáta strandferðas/ið óðinn bja^ga bæjarstjórn ekki sjeð ástæðu til að
•e m, þar eð onnur og akv ja tnfnrlaust Kemnr bá m a festmSarmaðnr eða hltt að hann s-ialf- enskum togara, Ohm að nafni, í sumar. veita slíkan styrk, og hefði þessi styrk-
vextxnguna. aka mallð tafarlanst.Kemnrþan.a ur gje svikari ^ gína gtærgtu hug_ hft J ó^rt að taka bor’ f ir veiting því fullkominn pólitískan jafn-
Með þessu þottxst raðherrann hafa txl alxta hvort vextxr af stofnkostnaðx gj6n j gkora - hann að gkýra tyi. % biörran- aðarmenshrtxlæ í sjer.
«efið fullnægjandi svör umfranx það sem fuHnægxr þ,>rfunum mælalaust fr4 mimléíkBnrim, arlaunfnna sem alls voru 12000 ^r Um greiðsluna til Hæstarjettarrit-
Varhonum sxðar bent a að ef hugur xsvxpxnneru mexri en sá sparnaður a J6nag ^ mjer til miska að hafa ™ \ /> ara sagði hann, aS þingið yrði að sjálf
hefðx fylgt m'áli áður, þá hefðx stjórn- flutnxngskostnaðx, sem næst með þvx ekki r t að beita áhrifum mínum á ti? Jrifnar á Óðfi sögðu at taka að nýj'u ákvörðun um
*»»'**■ “» »' E, fjiv. ™ at stööva hrtk„„ “á-SS’i gXí, avSram .5°« vilj. si„„m &«. ef„i f,»
Ól. Thors mælti á þessa leiffi: með feldu, ber ráðherra tafarlaust að kv“™art fV 3 ffU S- sýndi fram á að samkvæmt log«m . ..
L.„dsstjO„mn heftt agt fjn, j»„g. ,.y„a .« k.pp. þ-n . E» opn.be,- ö„um m!uum áhrifum , m61i eu þa5 p ^ eu ti] um ,t„„fs».»»„„»l!„i»g„„., þí „„göi
.8 ftWoB Synr M 1B, „em lega m. „„Sh™ ekk. h„e5f„ m„l- ekki h^smu»a Kveldálfe, £l'C“LJÍS „»8um., mundTekii öll tol
jrað fyrir gengisviðauka, þó login sem ínu fyr en 1 fulla hnefana. Og það er , , „ „ „ -.. . . , ,- „j> „„„ r j/wm rnujiuig ... . ’., _ . 0. . , ,
* ii • i ... - , , - „ , , .., heldur þratt fynr þa. Praman at var verið óhiákvæmilegt að heimta björg- koma txl grafar. Sjer væn kunnugt
giltu næðu ekki lengra en til arsloka storhneyksli er raðherra að orannsok- iv.„* „* „;~n J TT ,s, . . . “ m _ Q ■■_____________ ,„„•«• . ■*
1Q9S „ _ .í. ... +;, . „ - PS netnilega lxnan tyrir þaö, aö exgxn- unarlaun. Hann skýrði einnig frá, að um, að 3 monnum hefði verið bætt við,
^ ,J ■ leggur, ,v- f>7ir fz- nðnmali gerrst tilþess aðnikaslikum hagSmunir fjellu að öllu saman við f H biörgunarlaun hefðu að fyrra við toll og löggæslueftirlitið í Reykja-
íð, sem kippir þessu í lag. Hún ætlast getsokum. pvi ekkert gefur storveW- , „„ -KUf u ojurgunanaun uenm au 6 ___J J
,• iij. ,.•» n « • n, n skoouii inina, 611 niargt er olíkt um Vjvocr^i verið boðin fram í bvriun af vik og befði hver þessara manna 300
til að það frv. verði samþykt, svo sam- unum ótviræðari rjett til afskifta af _ T - „ „ Diagoi veiio oooin xrarn x oyrjun ax. , * ,
T.emi komist á. íslenskum málum og kröfum um sjer- kk J ________ umboðsmannx hxns strandaða skxps og kr. a nxanuðx. En auk þess getx vemð
Gat stjórnin ekki farið eins að með rjettindi og fríðindi þeim til handa en að Oðinn hefði eingöngu verið txl þess um íneiii au mngu a ræ a,
sendiheirann ? Pelt niður fjárveiting- tilkynning ráðhexn-a um að eitt stór- Tr- P- svaraði aldrei fyrirspurn fenginn af því hvað hann hefði sterka sje ekki enn vitað. Ennfremxxr upplýsti
una en borið síðan fram frv. um að veldanna hafi þegar trygt sjer slík Ólafs. vjel. Hann benti ennfremur á, að hann, að sjer værx kunnugt um að
, . .g , sierr-jettindi Eigi er því annafí sýnna, en að Tr. strandvarnaskipin gætu yfirleitt ekki kuið væn að greiða hmum hýju log-
epetatamiigíurmí a^uglxm uppi. Sannleik- ' Ráðherrann hefir gerst til þess að P- hafl nn Peoar svikið þessa stærstu gefið sig við -björgnnum eins og þess- gæslumönnum út um land að minsta
urinn er sá, að ráðherrann hefir alveg opna borgarhliðin og bjóða stórveWun- hngs3en sma> nema hltt W r3ettara- ar\en ef f 7en3a kæmxst a, að það kostx 4300 kr.
snúist í málinu, en þykir hneysa að um heim. Hvar í heimi, sem slíkt að >ratt f>TÍr alt „vaWxð“, sem hann værx gert fyrxr ekkert mundu þau fá Svor raðherranna vxð þessu voru
viðurkenna það. hneyksli eða óhapp hefði hent ráðh., v«r stöðugt að gorta af, hafi aðstaðan ærnar tafxr. htxUjörleg og oakveðxn, en 4. jnm
Tr V svaraði enon orði valdboðið honum að láta jafnaðarmenn M. G. sýndi ennfremur fram á, að Reykv. Sigurj. 01. fann astæðu til ao
útlendu jámsmiðirnir. ráðá stefnunni í gengismálinu í bili, J. J. hefði enga heimild haft til að leggja stjórninni lið í atvinnubóta-
Utanríkisráðherrann ! Pa var enn eltt mal> sem V1kið var en Tr. p. sitji nú um fyrsta færi að gefa þessar 8000 kr., en ef hann hefði málinu.
að við Tryggva pórhallsson; undan- svíkja þá og taka að nýju upp sína viljað gefa þannig af annara fje, þá Frásagnarlist“
Magn. Guðm. benti Tr. p. á skrif þága sú, er hann veitti hjer í sumar fyrri stefnu í málinu. hefði verið nær að gef-a það innlendu dómsmálaráðherrans
’ihans um árið, og bægslagarxg, er Jón tU að hingað kæmu erlendir járn-- ............ góðgerðafjelagi, því að margir værn
theitinn Magnússon rjeCi til sín ungan smiðir. i Thorkillusjóðuriim. þurfandi hjer. Að gefa eftir öll björg- * Hún er almenxungi landsins alkunn.
lögfræðing í stjórnarráðið, til þess að Já) jeg veitti þessa undanþágu seg- Eitt árásarefnið, sem J. J. raðh. unarlaun hefði verið að gefa erlendu Uln nÝ )fj°la< 1 þeim aldingarði ósann-
sinna ýmsum störfum er koma utan- ir ráðherrann. En það má vel vera, að hafðl a fyrv- stjórn var tilskipunin um vátrýggingarfjelagi, sem við höfum indanna, er sagan um 25 þúsundirnar
ríkismálunum við. þetta hafi ekki verið rjett. Thorkilliisjóðinn. Sagði hann ákaflega al)s engar skyldur við. Óðinn eyddi til Yestmannaeyja.
Sjálfur hefði Tr. p. strax ráðið til — Landsmenn spyrja: Hvernig vík- hlutdrægt og rangt fra þvi mali. Eftir miklum tíma og kolum við björgun- J* J .var að tala um ,,fjarsoun“ fyr-
■fiín manxi til sömu starfa. ur þvi við með vilja og framkvæmdir hans sögusögn liggur það mál þannig ina og þessar 12000 kr. ekki nema verandi stjórnar. Hann talaði lágt,
Jeg er kominn að raun um, sagði Tr. ráðherrans. Hann gerir þau verk sem fyrir, að sjóðurinn hafi verið afhentur hæfileg borgun. nærri hvíslandi um salinn. Hann þótt-
P-. að þetta er nauðsynlegt, a. m. k. hann álítur sjálfur að sjeu ekki rjett. Oddfellowfjelaginu. Magnús Guð-
nU. Störfín hafa áreiðanlega aukist Hver ræður?
síðan um árið!!!
t Gengismálið.
Dómsmálaráðherrann og útlönd. Hringsól Tryggva pórhallssonar.
Tvent var það í framkomu J. J. Magnús Jónsson: pað fer tvennum er þannig vaxið, að Oddfellowfjelagið
ist taka andköf af vandlætingu. Til-
Þrjár fyrirspurnir burðir hans mintu glöggt á leikpersónu
frá Pjetri Ottesen. eina í Njáluleikriti Jóhanns Sigur-
fram á, að þessu máli er alt annan veg P. Ott. bar fram . þrjár fyrirspurnir jónssonar, 'á kgl. leikhúsinu í Höfn.
háttað. Hann sýndi fram á, að málið til stjórnarinnar. Johs. Poulsen Ijek Mörð Valgarðsson.
1. Hvernig á því stæði, að Hæsta- Hann gekk í keng og gaut höfðinu í
mundsson varð fyrir svörum í þessu
máli og sýndi ljóst og skilmerkilega
-'dómsmálaráðh., í eldhúsumræðunum, sögum um það, hver sje skoðun fjár- bauð landsstsjórninni að gefa 40—50 rjettarritara hefði frá síðustu ára- allar áttir.
sem er þess eðlis, að alvariegar af- málaráðherra í því máli. Menn vissu þús. kr. og leggja það í Thorkilliisjóð- mótum verið greidd laun, sem svaraði Að þeim leik var það fundið, að öH
leiðingar geta af hlotist, svo alvarleg- að hann var ákveðinn hækkunarmaður. inn gegn því að reist yrði hæli handa til 6300 kr. árslauna, þrátt fyrir það, persónan benti strax á hið innra eðli
ar, —að rjett mun það vera sem Ól. Nú er sagt að hann hafi snúist. ViII berklaveikum börnum og veikluðum. þó samþykt hefði verið á síðasta þingi mannsins. Á slíkum manni yrði aldrei
Th. hjelt fram, að ráðherra sem slíkt ráðherrann ekki skera úr. Með þessari gjöf er sjóðurinn þess að greiða á þessu 'ári fyrir Hæstarjett- vilst.
framferði sýndi, myndi alstaðar, nema Magnús Kristjánsson: Jeg hefi megnugur að reisa sumarhæli fyrir arritarastarfið 2500 kr. Ráðherrann minti á ieikpersónu
•á íslandi, verða að leggja niður völd. aldrei sagst vera ákveðinn hækkunar- börn og reka það sjálfur. pessar að- 2. Hvort rjett væri að stjórnin hefði þessa. Leikarinn í Höfn og J. J. áttu
Ráðherrann hjeldi því fram, þvert maður. Eins og sakir standa varðar gerðir OddfellowfjeL er einn liðurinn veitt 10.000 kr. úr ríkissjóði til at- það sameiginlegt að tilburðir allir