Ísafold - 03.04.1928, Blaðsíða 1

Ísafold - 03.04.1928, Blaðsíða 1
Afgreiðsla í Austurstræti 8. Árgangnrinn kostar 5 kr. Gjalddagi 1. júlí Póstbox 697. Vikublað Morgunblaðsúis. Elsta oar besta fr jettablaS landsins. Jón Kjartansson Valtýr Stefánsson ritstjórar Sími 500. ísafoldarprentsmiðja h.f. Olian 09 hlutlevsii. Shell og Anglo Persian. Hjeðinn og Jónas. Þegar dómsmálaráðh. hjerna var í sem mestum hamaganginum í eldhúsumræðunum í Nd. um fyrri mánaðamót, var það sem kunn- xig't er eitt af viðfangsefnum hans, að segja frá breytingUm þeim, sem orðið liafa hjer á olíu- versluninni. Ráðherrann gaf það í skyn, a* olíugeymarnir hjer við Skerja- fjörð væru bygðir með það fyrir augum, að hernaðarþjóð hefði Jieirra not í næsta ófriði. f tilefni af samþykt Alþingis í sjálfstæðismálinu um daginn, hafa íjölda mörg lieimsblöð getið um okkur Islendinga. Þeir sem gert hafa málefni okkar að verulegu umtalsefni, hafa lokið upp einuin munni iim það, hve geysilega það væri okkur þýðingarmikið, að gæ ta hins ítrasta hlutleysis, gagn- vart Öllum þjóðum: Hin alveg skýlausa krafa ísl. þjóðarinnar í þeim efnum er sem sje í fullu samræmi við álit heims- ins. aldrei Jónas ráðh. stendur sem sje : tveim fótum í flokkapólitíkinni, er hann talar um þessi mál, og er því fvrst fyrir að ræða málið frá því sjónarmiði. En svör við þessu eru mjög ein- föld. 1. Pjelagið, sem á olíustöðina við Skerjafjörð, landspilduna og niannvirkin öll, er íslenskt fjelag. Hefir það því ekki komið til greina, að neinir útlendingar fengju eignarráð yfir landspild- unni. 2. Hlálegt er að tala um lepp- mensku, þó íslenskir menn, sem eiga í hlutafjelagi hafi fengið eitthvað fje að láni erlendis. Getur enginn maður með óbrjálaðri þann |cross og megum blanda útlendingum í þau vand- kvæði. Hin litla hlutlausa þjóð verður ávalt að læra að standa sem einn skynsemi talað um „leppmensku“ hlutabrjefum Anglo Persian. Nú skyldu menn halda, að eng- inn íslendingur vogaði sjer að ger- ast erindreki fyrir Anglo Persian, þetta fjelag, sem hið þýska stór- blað talar um, sem eign hins breska flota. En livað skeður ? Olíugeymar Anglo Persianfjelags- ins eru reistir hjer, — ekki við Skerjafjögð, þeir eru við Reykja- víkurhöfn. Olíugeymarnir við Iteykjavíkur- höfn eru ekki eign íslensks fje- lags, ekki eign íslendinga að neinu leyti, þeir eru eign útlendinga — eign breska flotans. Svo mikið lá á að fá leyfi til handa Bretum, að byggja olíugeymana hjer við höfn- ina, í sjálfum bænum, að jafnað- armenn í bæjarstjóm neituðu um tvær umræður um málið í vor sem leið. Þó bæjarfulltrúarnir hefðu eigi j haft minsta tækifæri til þess að kynnast málinu fyrri en á fundinn kom, . var málið hespað af sam- stundis, í fullri óþökk margra bæj- arfulltrúa. — Sölufjelag fyrir Anglo Persian, erindreki fyrir hið hættulega fjelag, fjelag breska flotans, er Olíuverslun íslands. — Eru hjer birt einkunnarorð fje- lagsins, eins og þau standa á brjef- um þess. maður gagnvart útlöndum. En þó svo sje, hafa óhappa um- mæli ráðherrans flogið sem fiski- saga út um heiminn. Um afleið- ingarnar verður engu spáð. En úr því seni komið er, er engin ástæða til þess að halda þögn um málið j skyldi Landsbankinn kallast „lepp- fyrir þá sök. Ef Jónas ráðherra vill halda Jieiriú hugsun til streitu, þá getur hann með sama rjetti sagt, að Samband íslenskra sam- vinnufjelaga hafi gerst „leppur“ Andelsbankans er Sambandið feklc fje að láni hjá þeim banka. Eða hjer heima fyrir. Blað danslrra j jafnaðarmanna hjer í bæ liefir rið- ur“ fyrir National City Bank, af því hann liefir fengið þar fje að ið á vaðið. Ritstjórinn Haraldur,; láni? Þe gar dómsmrh. rís úr sæti sínu í þingsalnum, til þess að skýra frá því, að stórveldi eitt, sem ekki er h jer langt undan, hug'si til þess að nota olíustöðina við Skerjafjörð í ófriði, þá gefur ráðherrann það í skyn, að sri þjóð, sem hjer um ræð ir, hafi með því alveg skýlaust gert árás á dýrmætasta sjálfst^eð- 'isvíg'i þjóðarinnar, hlutleysi. Við sem þekkjum orðbragð og lundarfar ráðherrans, vitum vel, að hann er langt frá því að vera herra yfir tungu sinni. Honum var bent á það hjer í blaðinu, að um- mæli hans gagnvart umræddri þjóð, væru ósæmileg. Og ráðlierr- ann sýndi síðan nokkra viðleitni, þö klaufaleg væri, til þess að breiða yfir ummæli sín, og gera sem minst úr þeim. Þetta er virðingarvert úr því sem lromið var. Þó íslenska þjóðin hafi ratað í það ólán, að liafa dómsmálaráð- herra, sem eigi yfirvegar orð sín, hefir yfir því kvartað, hve lítið menn vissu hjer um þessi olíumál. Eftir skrifum hans sjálfs að dæma, má með sanni segja um þann mann, að hann veit lítið. Það væri að bera 1 bakltafullan lækinn að fjölyrða lijer um þann sjálfsagða hlut, hve öllum íslend- ingum er það Ijóst, að við þurfum af ítrasta. megni og fremstu getu að sporna við því, að okkur verði blandað í ófrið stórþjóðanna ,ef að j höndum ber. Allir sjá, að það er fyllilega rjettmætt, að liaft sje vakandi auga á, að ekkert sje það aðhafst,! er að því geti stuðlað. Um olíuverslunina í því sani- bandi verður ekki rætt til hlítar í einni blaðagrein. En hjer skal að 3. Ráðherrann hefir alveg sjer- staklega góða aðstöðu til þess að vit'a, að hann fer með ósannindi, e> liann talar um að fjel. það, sem á Skerjafjarðarstöðina, sje „lepp- ur“ fyrir hið erlenda Shellfjelag. i Hann hefir fengið mikilsmetinn lög’fræðing til þess að rannsaka I það mál sjerstaklega. Og lögfræð- ! ingurinn hefir, að því er Morgbl. hefir heyrt, ekkert að fjelags- ! skapnum fundið. Það er öllum vitanlegt að hinir íslensku eigend- ! ur Skerjaf jarðárstöðvarinnar bera '! fullkomna áhyrgð á hlutum sínum í fjelaginu, og hafa yfir fjelaginu fullkomin umráðarjett. Er þá í fám orðum feykt burtu ásökunum ráðherrans. En árásir ráðherrans á fjelag eins minst á einu þáttinn, sern j þetta, liafa borið sinn árangur. — spunnist hefir út af eldhúsumræð-1 menn bafa sem sje fengið alveg um Jónasar ráðherra. ! sjerstaka ástæðu til þess að athuga (SÖLUFJELAG FYRIR AnGLO PERSIAN OlL Co LtD.) En brjefritarinn, framkvæmda- stjórinn, eða formaðurinn er Hjeð- inn Valdimarsson. En mn fyrirkomulag fjelags þessa, „Olíuverslunar lslands,“ hefir fátt vitnast, frekar en um annan leynifjelagsskap. Haraldur, sem kvai’tár um, hve lítið menn viti mn olíuverslunina, ætti að gefa sessunaut sínum á þingbekkjum, Hjeðni Valdimars- sýni, alnbogaskot — og spyrja. í blaði Haraldar var nýlega fjargviðrast yfir því, hvort Magn- ús Guðmundsson hafi verið riðinn við olíuverslun meðan hann gegndi ráðherrastörfum. Er rjett að svala forvitni blaðs- ins, og segja sem er, að svo var ekki. En það er annar Magnús nú í ráðherrastól, Magnús Kristjánsson. Hann, fjármálairáðherrann okkar, er í fyrir Anglo Persian fiokksmenn hans og samherja með tvöföldum þunga. Hjeðinn, stuðningsmaður Jónas- ar er foringi leppanna, fyrir olíu- fjelag breska flotans, Magnús Kristjánsson samverkamaður Jón- asar er í stjóm leppanna, og Tryggvi, þessi veslings stjómar- herra, er gerir það eitt, sem hon- um er sagt, hefir lagt blessun sína yfir alt saman — á ensku. Sfðnstn fregnir. Leyndin rofin. Nýlega birtist í Lögbirtingablað- inu tilkynning um hlutafjelagið OLÍUVERSLUN ISLANDS. Er þar sem vera ber tilgreint ' hverjir eru í stjórn. Eru þar hinu svonefnda söluf jelagi' efstir á blaði Hjeðinn Valdi- er þar í marsson alþingismaður, á Spít- stjórn eftir því, sem menn vita alastíg 9, og Magnús J. Krist- best. Fjármálaráðherrann okkar J’ánsson fjármálaráðherra, í .. . . „ Kirkjustræti 8 B. nuverandi er sem sie emn af er- i . , , „ , Þarí þvi eigi lengur að styðj- mdrekum ohufjelags þess, e(r er- ast við sögusagnir um stjórn fje- lend stórblöð telja hættuleg*ast lags þessa. fjelag það, sem stendur að olíu- sjálfstæði landsins. stöðinni hjerna við höfnina. ! Magnús Kristjánsson fjármála- ( ’ ráðherra. Hjeðinn Valdimarsson Rætt var um þetta olíumál út þingmaður o. fl. eru erindrekar af ummælmn dómsmálaráðherrans Anglo Persianfjelagsins — bresku í þýska stórblaðinu „Vossische flotamálastjórnarinnar. Hugleitt var hvort! fram í svæsnum æsingatón, eru m. a. þessar: 1. Magnús Guðmundsson hefir leyft Shellfjelaginu að eignast landspildu við Skerjafjöx-ð. 2. Fjelag hefir vei’ið stofnað hjer sem lætur tungu sína stjórxiast af! á landi, sem á hina nýju olíustöð. Tvær olíustöðvar hafa verið reistar hjer á landi í sumar; stöðin við Skerjafjörð og stöðin við ReýkjaVíkurhöfn. Þegar dómsmálaráðlierrann íús upp til þess að tala um olíumálið, Zeitung“. Hugleitt var hvort! Vill Haraldur vita meira? milinist hann eigi nema á aðra smíði olíugeymanna hjer á landi j Forsætisráðherrann okkar, Tr. stöð. j gæti staðið í nokkru sambandi við Þórhallsson, hefir gefið Bretanum Aðfinslur hans, sem bornar erxx i lxernaðarráðstafanir. Þá komst leyfi til þess að eiga mannvirkin blaðið að þeirri niðurstöðu, að (hjerna við höfnina. gi’unur gæti á þvx leikið; ekki j Hann liafði svo mikið við, er vegna þess, að Shellfjelagið ætti liann gaf það leyfi, að hann gaf vegna út leyfisbrjefið á enska tungu og sjúklegri róghneigð, sem gleyxxit getm' ábyrgð þeirri er • á honum hvílir sem ráðherra og gleymir um hyggju fyrir velferð alþjóðar, vegna síbrennandi ofsóknaræðis í garð andstæðinga, þá kemur slíkt böl ekki öðrum þjóðum við. Við Islendingar verðum að bera Hlutafje þess fjelags er að vísu stofnað lögum sanxkvænxt, en hið íslenska hlutafje fjelagsins hefir verið fengið að láni frá útlöndum. 3. Hið íslenska fjelag er ,leppur‘ fyrir hið erlenda olíufjelag; og er Magnús Guðmundsson viðriðinn þá leppmensku. hjer hlut að máli, heldux þess, að hjer mundi olíufjelagið Anglo Persian vera að vefrki. Engin ástæða væri til þess að hafa oi-ð á því, þó Shellfjelagið bygði hjer olívxgeyma, nema vegna þess að grunur ljeki á, að Anglo Persianfjelagið væri í einhverju makki við Shell, því það væri alkunnugt, að breska flota- (ritaði nafn sitt, að svo miklu leyti sem við var komið, á ensku. Bretinn er tók við brjefinu, lief- ir víða farið. En aldrei hafði hann á bygðu bóli sjeð slíkan undir- lægjuhátt. Það er því lýðmn ljóst, að allar þær ásakanir, sem Jónas ráðherra hefir borið fram í þessu máli, hafa eigi komið þar niður, sem málastjórnin ætti meirihlutann af hann ætlaðist til; þær hafa hitt Berklalækningar Reykjavík á opinberan kostnað. FB 29. mai’s. (Tilkynning frá ríkisstjórninni.) Það er hjer með tilkynt, að rík- isstjornin borgar ekki almenna læknishjálp sem veitt er berkla- sjúklingum í Reykjavík, eftir lok þessa mánaðar öðrum læknum en bæjarlækninmn í Reykjavík og hjeraðslækninmn ]>ar og ekki slturðlæknishjálp öðrunx en pró- fessor Guðnnxndi Thoroddsen. Enn heyríst ekkert frá Undir- jónasi um það, hver gefur út Tímann, eða hvort hann hafi orðið nokkurs áskynja í reikn- ingum kaupfjelaganna um það efni.

x

Ísafold

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ísafold
https://timarit.is/publication/315

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.