Ísafold - 29.07.1929, Blaðsíða 3

1 S A F 0 L D
3
nes-jarðskjálftana; sjást þeir ekki
á mælnm þessumf
— Sjaldan kemur það fyrir, því
jarðskjálftarnir á Reykjanesi eru
hverahræringar rjett í yfirborðinu
og ná því yfir mjög takmarkað
svæði.
Annars var mikið um jarðhrær-
ingar hjer í vetur, frá því í nóv-
ember seint og fram í janúar. —
Voru upptökin stundum í Hengl-
inum, eftir því sem sjeð varð
af mælunum, stundum í Borgar-
fjarðardölum, stundum alveg lijer
þó mælarnir sýndu þá greinilega.
En kringum Hengilinn fundust
þeir greinilega, og jafnvel fleiri
en mælarnir sýndu.
— Hafa mælarnir sýnt marga
kippi síðan á þriðjudaginn var?
— Aðfaranótt föstudags sýndu
mælarnir marga kippi. Annars er
ekki gott að átta sig á jarðskjálfta
blöðunum. Það er Páll Halldórs-
son, sem hefir umsjón mælanna
með höndum. En hann er ekki
heima nú, og erfitt fyrir mig að
fylgjast með í þessu efni, þareð
i grendinni, og stundum lengra jeg hefi ekki kynni af mælunum
1 burtu. TTrðu menn hjer í Rvík nema endrum og eins.
varir við fáa af kippum þessum,
Bilferð nm Norðnrland.
Fyrsta blaðagrein, sem jeg man hvern tíma seint og síðarmeir á
«ftir að jeg læsi með athygli, er æfinni lifa það að fara í bíl frá
jeg var barn, var grein um „mótor- j Suðurlandi og norður til Akur-
vagna“ í „Norðurlandi“, að mig eyrar. Menn voru að vona að svo
ininnir eftir Einar H. Kvaran.
—• Hann spáði því þar, að
þeir myndu verða framtíðarfar-
-artæki hjer á landi. Rökstuddi
hann það m. a. með því, að vegir
þyrftu ekki að vera sjerlega vand-
gæt-i farið.
Seinni partinn í fyrrasumar fórU
fáir langferðamenn ríðandi yfir
Holtavörðuheiði. I sumar er það
sjaldgæf sjón. Hjer á dögunum
voru um 100 ferðamenn í Forna-
ofan
aðir fyrir þá, og einkum, að þeir j hvammi í einu á norðurleið í bíl-
um — og þó eru það margir, sem
trúa því tæplega, enn í dag, að
bílfært sje milli Borgarness og
Akureyrar.
Þegar jeg stóð niður á hafnar-
bakka hjer á dögunum og var á
förum sjóleiðis til Borgarness og
þaðan landveg til Akureyrar, þótti
mörgum viðstöddum ifurðalnlegt
að jeg var eltki í reiðfötum, ætl-
aði alls ekki að fara á hestbak,
var alls ekki við því búinn — ætl-
aði yfir Öxnadalsheiði í bíl.
gætu hæglega farið upp og
talsverðar brekkur.
Eftir að hafa lesið grein þessa,
man jeg eftir því, að jeg skemti
mjer oft við að sjá í huganum
mótorvagninn hans Einars þjóta
upp og niður Moldhaugnahálsinn.
Hafði jeg smátt og smátt gert
mjer ákveðna grein fyrir ytra
útliti vagnsins. Sjálfur var jeg
vitanlega við stýrið, mig minnir
«ð það væri aftan á. Um mótor
vissi jeg vitanlega ekkert, en
hafði þó hugmynd um að elds-
ueytis þyrfti við, eins og í eim-
Teiðar. Jeg held að jeg hafi notað
‘sauðatað.
Fyrir ekki ákaflega mörgum ár-
Um þóttu bílarnir óþjóðlegt far-
artæki; um þá var stundum talað
sem óþarfa skemtifargan, sagt að
við ættum að nota hið innl. vinnu-
ufl, hestana; í stað þess að áusa
fje í bíla og bensín út úr landinu.
— í mokkur ár urðu bílarnir að
•smeygja sjer fram hjá kerrulest-
unum á Suðurlandsveginum, þorslc
hausaböggunum og olíuklæddum
ferðamönnum, sem ferðuðust með
hesta sína eftir bílvegunum dög-
um saman, lágu í tjöldum og höfðu
illa æfi, meðan ferðafólkið þaut í
þægilegum bílum fram og aftur.
En að því kom, að sunnlenskir
hændur sáu sjer hag í því, að
spara vinnuafl, tíma og fje, með I
því að nota bílana til flutninga.
Nú senda kaupmenn í Reykjavík
bíla heim á lilað til bænda langt
austur í sveitum og bóndinn af-
hendir ull sína í hlaðvarpanum,
•og skrifar á blað hvaða vörur
hann vilji fá heim til sín til baka,
sparar sjer með því mörg dags-
verk, mikið strit og fje. Og nú er
”það segin saga í hverri sveit sem
Opnast fyrir bílsamgöngur, að
bændur taka þau flutningatæki í
Þjónustu sína umsvifa og orðalaust
~~ af því að reynslan er sú —
°>nkum þar sem kaupstaðarleið er Sveinatungu
^hng, að bílflutningarnir eru ódýr-, Sveinatungu
'Uri en flutnipgar með hestum.
Hyrir örfáum árum talaði ungt
fólk oft, um hvort það myndi ein-
Við vorum tveir saman norður
yfir heiði, Ólafur Thors og jeg,
og vorum rjetta 9 tíma frá Reykja-
vík til Borðeyrar, hjeðan í Borg-
arnes með togaranum „Þórólfi“,
í bíl þaðan til Gilsstaða í Hráta-
firði og á bát yfir um fjörðinn, til
hins gestrisna heimilis Hinriks
Theódórssonar. — En þessi grein
á ekki að vera um norðlenska gest-
risni, enda þyrfti mikið rúm ef
henni ætti að lýsa að verðleikum.
Óneitanlega er það nokkuð ein-
kennilegt að fara í fyrsta sinn
norður í land í bíl, sömu leiðina
sem maður hefir oft og mörgum
sinnum bagsast á hestum í mis
jöfnum veðrum með alskonar erf-
iðismunum, einkennilegt að finna
til þess hvernig fjarlægðirnar alt
í einu styttast.
Nú mega menn vitanlega ekki
halda, að kominn sje með ein-
hverjum töfrabrögðum upphleypt-
ur vegur yfir Holtavörðuheiði og
um endilangt Norðurland. Vegur-
inn er að mestu leyti sá sami og
hann var, nema hvað samfeldu
akbrautarspottarnir lengjast ár-
lega, og vegurinn að öðru leyti er
betur ruddur en hann var' áður,
brautir breikkaðar á stöku stað,
vegurinn lagfærður í gilskorning-
nm og borið ofan í brautarspotta
sem liggja yfir mýrarsund. Sam-
feld akbraut er komin upp undir
í Norðurárdal. Milli
og Fornalivamms
hefir lítið verið aðliafst, því komið
hefir til orða að leggja veginn
þar sunnan við Norðurá. En nú
er unnið við veginn ofan við
Fornahvamm og er hann að miklu
leyti lagður þaðan og upp að
Hvassá.
Á Holtavörðuheiðinni voru vond-
ir vegarkaflar, er við fórum norð-
ur þ. 21. júní. Höfðu gengið stór-
rigningar undanfarið og kominn
aur í gömlu brautarspottana, svo
bíllinn víngsaðist og sentist áfram
gegnum eðjuna, en stöðvast hvergi.
Bar á því sem víða annarstaðar
við vegabætur, einkum þær sem
gerðar eru til bráðabirgða, að
vegamenn leggja meiri áherslu á
að sletta ofaníburði á vegina, en
að ræsa frá þeim aðrennslisvatn.
Þegar mýravatnsborð er í vegar-
hæð utan við veginn, undir eins
og úrfelli kemur, þá rennblotnar
vegurinn, hve vel sem í hann er
borið, og ofaníburðurinn verður
aur einn. Góð framræsla, sem víða
er mun fyrirhafnar minni en of-
aníburðurinn, gerir oft mikið
meira og varanlegra gagn.
Þvi hefir lengi verið viðbrugðið
hve frjálslegt það væri að ferðast
á hestum um landið. Menn væru
ekki neinum eða neinu háðir. Jeg
fyrir mitt leyti hefi oft fundið til
þess, að hið dásamlega frelsi getur
hæglega snúist í argasta ófrelsi,
sem einkum er tilfinnanlegt þegar
menn vilja komast áfram. Öðru
maii er að gegna, ef ekki er um
neitt ferðalag að ræða í venjii-
legum skilningi, þegar alveg er
sama hvort dagleiðir eru stuttar
eða. langar, eða jafnvel engar.
Utivist á hestbaki er holl og ágæt
í alla staði — og frjálsleg.
En þegar maður er á ferðalagi
til þess að komast sem fyrst leiðar
sinnar er það blátt áfram þolin-
mæðisverk að vera á hestum. Og
maður er bundinn í báða skó —
háður hestunum, færinu, veðrinu,
fylgdarmanninum, fólkinu á gisti-
heita. En að bílaöldin var upp-
runnin yfir sýsluna, sást best á
því, að hjá Stóra-Ósi í Miðfirði
trónaði“ rauð bensíndæla upp
ur geymi, sem grafinn er þar í
jöi’ð. Jeg veit ekki gerla hvernig á
því stóð, að þegar jeg sá skramb-
ans dæluna datt mjer í hug hin
alkunna saga uni sr. Matthías
Joehumsson og rakarann, það
kemur manni svo á óvart að sjá
boi’gartæki eins og bensín-„tank“
norður á móabarði í Miðfirði. —-
En merkilegra er þó, meiri and-
stæður, að sjá sömu ,innrjettingu‘
á hlaðinu á Víðimýri, fáein fótmál
frá torfkirkjunni. Gamli og nýi
tíminn. Er vonandi að þeim komi
vel saman. Að eftir því sem dag-
legu fötin okkar verða alþjóðlegri,
eftir því vaxi ástundun á því að
varðveita forn verðmæti.
Á ,vegferðareisu‘ okkar um Húna-
vatnssýslu, gerðist ekkert sjer-
lega sögulegt — nema á hinu póli-
tíska sviði, en út í þá sálma verður
eigi farið hjer. — Vegirnir yfir
Hrútafjarðarháls og Mvilavegurinn
austan við Miðfjörðinn voru í
þetta sinn ekkert betri en Iiolta-
vörðuheiðin yfirferðar. Einkum er
Múlavegur slæmur, og ættu Hún-
vetningar að hugleiða hvort þeim
væri það ekki fyrir bestu að bönn-
uð væri xxmferð um þann veg eins
og hann er einhvern tírna vors,
þegar mestar eru leysingar.
Af ófærðinni á Vatnsskarði
gengu miklar tröllasögur, enda
hefir Vatnsskarði, Bólstaðahlíðar-
brekkustraðirnar og gömlu braut-
arspottarnir vestast á skarðinn
eigi verið taldir bílferðalegir.
Það varð því að ráði, að hinir
,pólitísku‘ bílar, er þarna voru á
ferðinni, sjálfstæðisbíllinn iog ríkis-
sjóðsbíllinn, jneð Jónasi frá Hriflu
og Haraldi Guðmundssyni, yrðu
samferða yfir Skarðið. Því nú á
bílinn. En bilinn átti Jónas Krist-
jánsson í Borgarnesi. Til auðkenn-
ingar hefir hann prentað framan
á bílrúðuna „Jónas“ með stórum
stöfum.
Auðkenningu þessa misskildi
æskulýður Sauðárkróks sýnilega,
og lijelt að dómsmálaráðherrann
núverandi sýndi slíkt yfirlæti að
hann hefði prentað nafn sitt á
farkostinn.
En ungmenni staðarins ráku upp
stór augu er út úr bílnum kom Jón
á Reynistað. Ekki tók betra við
er Magnús Guðmundsson sýndi sig.
Næstur kom Ólafur Thors. Þá
rann á sumt unga fólkið tvær
grímur, hvort þetta myndi ekki
geta verið ráðherrann. Nógu var
hann fjári valdssnannslegur. En
hann kom þarna í fyrra og þekt-
íst því fljótt. Seinastur kom jeg
Út úr hílnum. Heyrðist þá hrískur
og pískur um hópinn. Þama er
hann, sögðu börnin — uns þau
fengu að vita sem var, að þetta.
var hvergi nærri Hriflu-ráðherr-
ann, heldur ,fjólupabbinn sjálfur.‘
Niðurlag.
V. St.
bílferð á dag, hvernig sem hamast
er og hve vel sem gengur.
Bílferð eftir sæmilegum vegum
er eitthvað annað. Þá eru ferða-
menn frjálsir og óháðir, óháðir
veðri, geta lialdið áfram nótt og
dag, þotið hundruð ldlómetra milli
mála, eru altaf ferðbúnir, þurfa
hvoi’ki dúður nje tjasl nje sækja
hesta, leggja á, spenna og reyra
og bíða eftir Pjetri og Páli, fram
eftir öllxxm dögum. Og einmitt
vegna allra þessara þæginda, og
vegna þess að bílflutningar eru að
jafnaði ódýrari en hestaflut.ningar
þegar mikið er að flytja í einu,
þá í’yðja bílarnir sjer til rúms hvar
sem þeim verður við komið.
stöðunum, má í raun og veru þessmn síðustu tímum er öfugmæl-
aldrei um frjálst höfuð strjúka,
og kemst ekki nema 3—6 tíma
„TIminii“
og ungu stúlkumar j Borgamesi.
Fyrsti vei’ulegi viðkomustaður á
þessari ferð var Hvammstangi. —
Hjeldum við síðan þaðan þrír,
Magnús Guðmundsson, Ólafur
Ihors.og jeg, í bíl til Akureyrar,
með nokkrum viðkomustöðum. Á
Hvammstanga liomum við um nón-
bil þ. 22. Þar var margt manna fyr-
i:’, og mun yfir helmingur aðkomu-
manna liafa komið þangað í bílunx
úr sveitunum þar í kring. Þar
voru alskonar bílar saman komnir,
og var einkennilegt í fyrSta sinni
að heyra luinvetnska bændur tala
sín á milli um bxlategundir, eins
og þeir hjer áður töluðu um gæð-
inga og i’eiðhestakyn, og halda
fram kostum Buick, Chevrolet og
Pontiac, eða Jivað þeir nú allir
inxx alkxxnna snxxið til sanns vegar,
að eigi sje leiðin „lengi farin af
svo mörgum mönnum“. Eftir því
sem menn erxx fleiri saman í hóp,
eftir því er bílfei’ðalag greiðara og
öi’ugg-ara þegar vegir eru slæmir
— og sannaðist það síðar á þess-
ari fei’ð.
Við komxxnx að Víðimýri og feng-
um bensín og kaffi. Seintekinn
gróði fyrir Steingrím bónda að
selja bensín og gefa kaffi um leið.
Fórum síðan rakleitt út að Reyixi-
stað til gistingar.
Fyrir eina tíð þótt.i það góð
dagleið frá Viðimýi’f út á Sauð-
árkrók, og varð að hafa nxikla
aðgæslxx* til þess að dagurinn ent-
ist. Leiðin er xxm 27 knx. En á þess-
ari leið er hvert gestrisnis og höfð
ingsheimilið við annað, sem
ómögxxlegt var að fara fram hjá,
ríðandi með lausa hesta. Þar eru
heimreiðar bi’eiðar. Og laxxsu hest
arnir þekkja viðkonxustaðina og
renna á lagið.
Með öðrum orðum. Hið frjáls-
lega ferðalag á hestum varð þaixn-
ig, að klárarnir rjeðxx því livar
konxið var við. Því eitt er að fara
fram hjá bæjum þegjandi og
hljóðalaust, þegar eklii er tími til
að tefja — annað að ríða 1 loftinu,
fyrir heimfúsa hesta, með upp-
reiddum svipum og barsmíðum,
Slíkt er alveg ófyrirgefanleg
ókurteisi.
Þegar við komum niður á Sauð-
árkrók daginn eftir, söfnuðxxst
börn staðarins í kringum aðkomu-
Eltki ósjaldan liefir það sjest í
Tímanum, að flest unga fólkið í
landinu væri í stjórnmálum
fylgjandi spyrðubandi Bolsa og
Framsóknar. Óþarft er að taka það
fram lijer, að þessi staðhæfing
Tímans er helber vitleysa og á
ekki við minstu rök að styðjast.
En nú er komið anúað ldjóð í
strokkinn, sbr. grein í Tímanum
nýlega, uni landsmálaftuid þann,
er Sjálfstæðisflokkurinn lijelt. í
Borgarnesi 24. júní s.l. Kvartar
Tíminn sáran yfir því, að Sjálf-
stæðisinenn hafi gert „liávaða með
samtölum og gangi xxm gólf og
stundum lófaklappi og fótastappi“
þegar ræðxxmenn Framsóknar byrj-
uðu ræðxxr sínar, svo að illmögu-
legt var að lieyra til ræðumanna.
Segir hann, að nxeðal ]xeii-ra sem
skrílslegast ljetu óg ekkert vildu
iieyra hjá andstæðingunum, voru
stúlkur innaxi við tvítugsaldur með
líkamann sveipaðan í silki og
flos.“
Aumingja Jónas Þorbergsson.
Hann var aðalsprauta Fiíamsókn-
ar á Borgarnesfundinunx. Hann
hefir mest gumað af því í Tíman-
um, að alt unga fólkið fylgdi
Framsókn. Yfir-Jónas hefir talið
undir-Jónasi trú unx þetta. En
þegar undir-Jónas þreifar á veru-
leikanum, sjer hann að alt sem
yfir-Jónas sagði eru blekkingar og
rugl. Og þá kann undir-Jónas
eklci að stilla skap sitt; hann eys
skömmum og brigslyi’ðum yfir
unga fólkið, sem nú alt í einu
el* oi’ðið af óupplýstum skríl!
Er þetta ekki ágæt lýsing á hátt-
erni þeii’ra Tímamanna? Ef ein-
hver dirfist að hafa aðra skoðun
á landsmálum en þeir Tímaklíku-
menn, er hann ofsóttur og svívirt-
ur á alla lund.
Tíminn segir, áð ungu stúlh-
urnar í Borgarnesi hafi ekki farið
dult með skoðanir sínar í lands-
málum. Hafi þær þökk fyrir. Hn
sama á sjer stað um xxnga fólkið
víðsvegar um land.