Tíminn - 18.01.1981, Side 6

Utgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri:
Steingrimur Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdótt-
ir. Afgreiöslustjóri: Siguröur Brynjólfsson. — Ritstjórar: Þórar-
inn Þórarinsson, Jón Helgason, Jón Sigurösson. Ritstjórnarfuli-
trúi: Oddur V. Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrimsson.
Blaöamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghildur
Stefánsdóttir, Friörik Indriöason, Friöa Björnsdóttir
(Heimilis-Timinn), Heiöur Helgadóttir, Jónas Guömundsson
(Alþing), Jónas Guömundsson, Kristin Leifsdóttir, Ragnar örn
Pétursson (iþróttir). Ljósmyndir: Guöjón Einarsson, Guöjón
iRóbert Agústsson. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir:
Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þor-
!steinsdóttir. — Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siöumúla
15, Reykjavik. Simi: 86300. Auglýsingasimi: 18300. Kvöldsimar:
86387, 86393. — Verö I lausasölu 4.00. Askriftargjald á mánuöi:
kr. 70.00. — Prentun: Blaöaprent hf.
Notið tækifærið
í liðinni viku birti Dagblaðið niðurstöður nvrrar
skoðanakönnunar, i þetta skipti um afstöðu al-
mennings til efnahagsráðstafana rikisstjórnar-
innar. Hingað til hefur það einatt verið svo að
mark hefur verið að skoðanakönnunum Dagblaðs-
ins, jafnvel þótt menn hafi haft sinar efasemdir
um vinnubrögð blaðsins við þær, og þvi er ekki á-
stæða til annars en að taka eitthvert mark á niður-
stöðunum i þetta sinn.
Niðurstöður þessarar skoðanakönnunar hafa að
sjálfsögðu verið birtar i fjölmiðlum, og eru þær
mjög eindregið á þá lund að almenningur fagnar
aðgerðum rikisstjórnarinnar og lýsir skilningi og
stuðningi við stefnu rikisstjórnarinnar. Sennilega
er það rétt hjá leiðarahöfundi Þjóðviljans sl.
föstudag að af niðurstöðunni megi ráða að tveir
Sjálfstæðismenn af hverjum þremur styðji rikis-
stjórndr. Gunnars Thoroddsen, en sjálfur formað-
ur flokksins, Geir Hallgrimsson, og lið hans allt
hafi þar með gersamlega slitnað úr öllum tengsl-
um við flokksmennina.
Auðvitað fagna menn slikri niðurstöðu, bæði
fyrir hönd rikisstjórnarinnar sérstaklega, en ekki
siður af þeirri ástæðu að i þessu felst að stjórninni
er veitt sjaldgæft tækifæri til að koma stefnu sinni
fram með velvilja og stuðningi fólksins. Frammi
fyrir afstöðu almennings ætti stjórninni að vera ó-
hætt að taka ummæli verkalýðsforingja af mátu-
legri alvöru þegar þeir hóta hindrunaraðgerðum.
Og flest bendir reyndar til þess að forystumenn
hagsmunasamtakanna hafi orðið svo berlega var-
ir við jákvæða afstöðu almennings að samtökin
muni halda að sér höndum meðan ráðstafanirnar
eru að koma fram.
En þetta ágæta tækifæri verður rikisstjórnin að
kunna að notfæra sér til að tryggja árangur stjórn-
arstefnunnar til frambúðar. Þær ráðstafanir sem
nú hafa komið fram eru aðeins fyrsti áfangi og
munu aðeins skila takmörkuðum árangri ef ekki
verður þegar gengist i þvi að undirbúa næsta
áfanga með frekari aðgerðum er komi til skjal-
anna þegar liður að vori.
Verði þetta ekki gert nú á næstu vikum er mjög
hætt við að frekari árangur verði næsta litill, eða
renni hreinlega út i sandinn þegar liður fram á
haustið. Og það er ekki að efa að almenningur
hefur fullan skilning á þessu og fullan vilja til að
taka vel frekari aðgerðum i framhaldinu af þeim
sem þegar hafa komið fram.
Um þetta segir Guðmundur J. Guðmundsson,
alþingismaður og verkalýðsforingi, m.a. i viðtali
við Morgunblaðið hinn 7. þessa mánaðar:
,,Sannleikurinn er sá að það er ástæða til að ótt-
ast, þegar kemur fram á sumarið, að þessar að-
gerðir verði ekki nægjanlegar... Þvi ættu næstu
aðgerðir að verða aðrar en skerða kaupið. Þvi ætti
rikisstjórnin að nota vekjaraklukku og sofa ekki
fram til 1. júni. Það verður að halda mjög vel á
hlutunum....”
Næstu áfangar hljóta að koma fram fljótt eftir
að Alþingi kemur saman aftur.
JS
Erlent yfirlit
Þórarinn Þórarinsson:
Fær Carter síðar
betri dóma en nú?
Ýmsir fréttaskýrendur eru þeirrar skoðunar
Sadst, Carter og Begin aö undirrita Camp Davidsamkomulagiö.
SA, sem þetta ritar, átti þess
kost að dveljast i Bandarikjun-
um siöustu tvo mánuðina fyrir
forsetakosningarnar 1952, þegar
þeir Eisenhower og Stevenson
leiddu saman hesta sina.i fyrra
sinn.
Það er ekki sízt eftirminni-
legt, aö Truman sem þá var for-
seti var i ótrúlega litlu áliti hjá
Bandarikjamönnum á þeim
tima. Honum og stjórn hans var
eiginlega fundið allt til foráttu.
Hann hafði rétt til að bjóða sig
fram aftur, en hafnaði að not-
færa sér hann, enda myndihann
hafa kolfallið fyrir Eisenhower.
Stevenson sem vann sér fljótt
mikið fylgi með snjallri ræðu-
mennsku sinni, reyndi að vera
sem minnst bendlaður við Tru-
man og stjórn hans. Fyrir at-
beina Stevensons og ráðunauta
hans tók Truman eins litinn þátt
i kosningabaráttunni og mögu-
legt var.
NU, tæpum þrjátiu árum
siðar, er annað álit á Truman.
Hann er nú almennt talinn i röð
fremstu forseta Bandarikjanna.
Sú afstaða hans að láta Banda-
rikin hindra að kommúnistar
næðu yfirráðum i Suður-Kóreu
þykir nú bera vott um snarræði
og kjark. Ariö 1952 var þátttak-
an i Kóreustyrjöldinni ein
ástæðan fyrir óvinsældum Tru-
mans.
Ýmsir bandariskir fjölmiðla-
menn velta þvi fyrir sér, hvort
Carter eigi eftir að hljóta betri
eftirmæli sem forseti en ætla
mætti af ósigri hans i kosning-
unum i haust. Niðurstaöa
flestra þeirra er sú, að eftirmæli
um Carter eigi eftir að breytast
og batna.
ÞÓTT margt hafi orðið Carter
óhagstætt á sviöi utanrikismála
eins og byltingin i' Iran og innrás
Rússa i Afganistan liggja eftir
hann verk á þvi sviði sem munu
vinna honum aukna viðurkenn-
ingusiðar, en eru enn umdeild i
Bandarikjunum.
Þar er fyrst að nefna
samningana um Panama-
skurðinn sem munu tryggja
Panama yfirráö yfir skurðinum
frá næstu aldamótum. Johnson,
Nixon og Ford höfðu ekki treyst
sér til að leysa þetta mál sem
spillti orðið i vaxandi mæli sam-
búð Bandarikjanna og
rómönsku Ameriku. Carter
hafði áræði til að höggva á hnút-
inn. Enn er þetta mál svo við-
kvæmt i Bandarikjunum, að tal-
iðer, að það hafi átt þátt i ósigri
sumra þingmanna i kosningun-
um i haust að þeir greiddu at-
kvæði með samningunum.
Þá hefur afstaöa Carters til
málefna i suðurhluta Afriku
valdið deilum. Carter studdi
Breta I þvi að leysa Ródesiu-
málið á þann veg sem gert var.
Margir Bandarikjamenn vildu
halda áfram beinum eða óbein-
Carter forseti
hlutann i Ródesiu. Með þessari
afstöðu sinni hefur Carter vafa-
litið aukið álit Bandaríkjanna
meðal Afrikuþjóða sunnan
Sahara.
Þýðingarmesta verk Carters
á sviði utanrikismála er þó
vafalaust samkomulagið milli
stjórna Israels og Egyptalands,
sem kennt er við Camp David.
Það er viðurkennt að þar hafi
Carter sýntmikla hæfileika sem
stjórnmálamaður. Enn er of
snemmt að dæma um hinn
endanlega árangur en óneitan-
lega hefur samkomulagið i
Camp David gerbreytt stööunni
við austanvert Miðjaðarhaf og
dregið úr ófriðarhættu þar,
a.m.k. i bili.
Barátta Carters fyrir auknum
mannréttindum i heiminum
hefur verið umdeild þvi að oft
hefur stjórn hans orðið að hafa
meira og minna samneyti við
rikisstjórnir sem litt hafa haldið
mannréttindi I heiðri. I ýmsum
tilfellum hefur þessi barátta
Carters þó borið árangur. Hún
hefur jafnframt áréttað vilja og
óskir Bandarikjamanna i
mannréttindamálum. Mann-
réttindi komast ekki i fram-
kvæmd nema einhverjir þori og
reyni að berjast fyrir þeim.
Carter hóf á loft merki sem
Bandarikin láta vonandi ekki
falla niður.
Carter skilji eftir sig mörg eftir-
minnileg verk á sviði innan-
landsmála. Þó hefur heppilegra
áhrifa frá honum gætt á ýmsum
sviðum.
Þannig telja náttúruverndar-
menn að Carter hafi sýnt mál-
um þeirra mikinn áhuga og
komiðfram ýmsum breytingum
i þá átt sem þeir hafa talið æski-
lega.
A sviði orkumála hefur Carter
komið fram ýmsum umbótum,
sem miða að þvi að gera Banda-
rikin óháðari innflutningi. Sum-
ar af þessum ráðstöfunum hafa
valdið óánægju ýmissa hópa og
aukið óvinsældir hans.
Carter hefur ekki skipaö
dómara i hæstarétt en hann
hefur skipað fleiri menn i hátt-
settar dómarastöður en venju-
legter á einu kjörtimabili. Hann
er talinn hafa vandaö val
dómara betur en fyrirrennarar
hans og yfirleitt ekki látið póli-
tisk sjónarmið ráða eins og oft
hefur viljað brenna við.
Það sem átti mestan þátt i
óvinsældum Carters, var verð-
bólgan og atvinnuleysið. En þar'
var við ramman reip að^draga
og vald forsetans takmarkað i
þeirri glimu. Svo getur lika
farið i þeim efnum, að Baanda-
rikjamenn hafi keypt köttinn i
sekknum, þegar þeir kusu
Reagan og'það eigi eftir að gera