Tíminn - 09.04.1981, Qupperneq 6

6
Fimmtudagur 9. april 1981
MiSP:
Ctgcfandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Augiýsingastjóri:
Steingrimur Gisiason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhanns-
dóttir. Afgreiösiustjóri: Sigurður Brynjólfsson. — Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson, Jón Helgason,
Jón Sigurðsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. ólafsson. Blaða-
menn: Agnes Bragadóttir, Atii Magnússon, Bjarghiidur
Stefánsdóttir, Friðrik Indriðason, Friöa Björnsdóttir
(Heimilis-TIminn) Heiður Helgadóttir, Jónas Guðmundsson
(þingfréttir), Jónas Guðmundsson, Kjartan Jónasson,
Kristinn Hallgrfmsson (borgarmál), Kristin Leifsdóttir, Ragn-
ar örn Pétursson (iþróttir). Ljósmyndir: Guðjón Einarsson,
Guðjón Róbert Agústsson. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir.
Prófarkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir, Maria
Anna Þorsteinsdóttir. — Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar:
Siöumúla 15, Reykjavlk. Slmi: 86300. Auglýsingasimi: 18300.
Kvöldslmar: 86387, 86392. — Verö i lausasölu 4.00. Áskriftar-
gjaldá mánuði: kr.70.00. — Prentun: Biaðaprent hf.
Leiðrétt kosningaskipan
Á aðalfundi miðstjórnar Framsóknarmanna um
sl. helgi var sérstaklega fjallað um kjördæmamál
og kosningakerfi, en sem kunnugt er er i ráði að
stjórnarskrárnefnd skili störfum á þessu kjörtima-
bili og jafnvel að stjórnarskrárbreyting verði lögð
fyrir þjóðina til staðfestingar i næstu almennum
kosningum.
Hingað til hafa aðrir flokkar jafnan staðið að
breytingum án þess að taka tillit til skoðana eða
óska Framsóknarmanna, og það skiptir þess vegna
miklumáli að Framsóknarflokkurinn hefur nú þeg-
ar mótað sér almenna stefnu i þessu mikilvæga
máli.
Ályktun miðstjórnar um þetta mál ber með sér að
hún byggist á málamiðlun, þar sem reynt er að
koma til móts við þær mismunandi skoðanir sem
gætthefir innan flokksins. Reyndar eru mjög
skiptar skoðanir um þetta innan allra stjórnmála-
flokkanna, og i sjálfu sér er það aðeins eðlilegt. Með
ályktun miðstjórnarinnar hefur Framsóknar-
flokkurinn mótað sér almenna meginstefnu og gefið
forystuliði flokksins þar með vegarnesti til þeirra
viðræðna sem fram undan eru.
Varðandi kjördæmaskiptingu og vægi atkvæða i
einstökum landshlutum ályktaði miðstjórnin þetta:
„1. Miðstjórnin telur fjölgun kjördæma koma til
greina, þó verði i aðalatriðum haldið sömu kjör-
dæmaskipan og verið hefur siðan 1959.
2. Vægi atkvæða verði leiðrétt meðhliðsjónaf þvi
hlutlíalli sem var þegar núverandi kjördæmaskipan
var ákveðin. Þetta verði gert með fjölgun kjör-
dæmakjörinna þingmanna og breyttum reglum um
úthlutun uppbótarþingsæta. Fjölgun þingmanna
verði þó takmörkuð eins og frekast er unnt.
3. Kjördæmakjörnum þingmönnum verði ekki
fækkað i neinu kjördæmi miðað við núverandi kjör-
dæmaskipan”.
1 þessari niðurstöðu felst, að núverandi kjördæmi
verði lögð til grundvallar, en ekki stefnt að gjör-
byltingu kjördæmaskiptingarinnar.
1 öðru lagi er við það miðað að þingsætum á Al-
þingi verði ekki fjölgað nema óhjákvæmilegt reyn-
ist til samkomulags og þá sem minnst. Á hinn bóg-
inn verði frekar við það miðað að fækka uppbótar-
þingmönnum eitthvað til móts við þá fjölgun kjör-
dæmakjörinna þingmanna sem felst i þvi að vægi
atkvæða á Suðvesturlandi verði leiðrétt á við aðra
landshluta samkvæmt þvi sem var 1959.
í slikri breytingu gæti falist að þingmönnum
Reykjaneskjördæmis yrði fjölgað um þrjá og þing-
mönnum Reykvikinga um tvo. Samhliða verði þær
breytingar gerðar á úthlutun uppbótarþingsæta að
þau skiptist fyrst og fremst á fjölmennustu kjör-
dæmin. ,
í þriðja lagi er lögð áhersla á þá grundvallarreglu
að landsbyggðin að öðru leyti haldi þingstyrk sin-
um.
Þá er i ályktun miðstjórnarinnar gert ráð fyrir
|)yi að kosningaréttur miðist við 18 ár, Alþingi starfi
i einni málstofu, sjálfstæði sveitarfélaga verði auk-
ið og, siðast en ekki sist, að kosningar verði gerðar
persónutundnari en nú er.
í þvi mikilvæga atriði felst að valkostir kjósenda
um einstaka frambjóðendur á listunum verði aukn-
ir.
Kjartan Jónasson:
Erleht yfirlít
Er Helmut Schmidt
að missa tökin?
— Vinsældir hans fara minnkandi, efnahagur ríkisins
versnandi og utanríkisstefnan „einangruö” innan Nató
1 fyrsta skipti siöan Helmut
Schmidt tók viö kanslaraem-
bætti i Þýskalandi af Willy
Brandt, áriö 1974, sýna skoö-
anakannanir aö vinsældir hans
fara nú minnkandi. Svo ramt
kveöur aö þessu aö hann er ekki
lengur vinsælasti stjórnmála-
maður V-Þýskalands, sam-
kvæmt einni könnuninni, heldur
utanrikisráðherrann, Hans-Di-
etrich Genscher. Aörar kannan-
ir sýna, að fylgi hans meðal
kjósenda eru nú ekki nema 43%
istaö 55% aö meöaltali á siðasta
ári en þá voru kosningar og haft
að oröi aö Schmidt væri alltaf
jafnsigurstranglegur, en hiö
sama yröi kannski ekki sagt um
flokk hans, Sósialdemókrata-
flokkinn.
Þá fer ekki á milli mála að
andinn i V-þýsku þjóðinni er ,
verri nú en oft áöur og margir
likja honum viö ástandiö eins og
það var áriö 1974, áður en Willy
Brandt fór frá. Stuöningsmenn
Schmidts fullyrða þó, aö þaö sé
ekki persóna hans sem valdi ó-
ánægju almennings heldur ýmis
ótviræð merki um að vestur-
þýskur efnahagur og áhrif V-
Þýskalands i heiminum sé hvort
tveggja mjög á undanhaldi.
Raunar má segja að fótunum
hafi verið kippt undan V-Þýska-
landi að þessu leyti á mjög
skömmum tima og ekki lengra
siðan en siöastliöið ár aö V-
Þjóöverjar voru öfundaðir af
traustum efnahag og minni
kreppu en viöast annars staöar
i hinum vestræna heimi. Það
var lika þá sem Schmidt lét sér i
fyrsta skipti um munn fara þau
ummæli, aö V-Þýskaland
gegndi mikilvægu hlutverki i
varðveislu friöarins og i þvi aö
halda niöri spennunni milli
Sovétrikjanna og Bandarikj-
anna. Engin slik ummæli heyr-
ast nú úr munni vestur þýska
kanslarans enda virðist hann
sjálfur fremur óákveöinn hvort
hann eigi fremur aö fylgja for-
dæmi vinar sins, forsetans i
Paris.og treysta vináttuna við
Bandarikin ellegar halda áfram
á svipaðri braut og hingað til og
reyna aö halda vissri fjarlægö
gagnvart risaveldunum báöum
en reyna jafnframt aö miöla
málum milli þeirra.
Bæöi Helmut Schmidt og
Giscard d’Estaing Frakklands- ■
forseti gagnrýndu Jimmy Cart-
er fyrrverandi Bandarikjafor-
seta oft óvægilega og þá einkum
fyrir tvennt. Annars vegar sök-
uðu þeir hann um stefnuleysi og
hins vegar um skilningsleysi á
abstööu Evrópurikja gagnvart
Giscard d’Estaing Frakklands-
forseti hefur færst nær Banda-
rlkjunum I afstöðu sinni til
Sovétrlkjanna.
Sovétrikjunum og þá um leið aö
hann heföi farið of óvægilega i
sakirnar viö Sovétrikin án þess
að gefa þeim tækifæri til aö
koma til móts við Bandarikin.
Siðan Reagan settist á for-
setastól i Bandrikjunum hefur
hvoru tveggja þessara ágalla
Carters gætt, en þó veröur ekki
annaö séð en Evrópuriki séu á-
nægöari með stjórnvöld i
Bandarikjunum nú en þau voru
fyrir ári síðan. Helsta undan-
tekningin er þó V-Þýskaland,
þar sem stjórnvöld virbast ekki
hafa gert upp við sig hvaða
stefnu beri að taka i málinu,
helst að þau fylgi sömu stefnu
og áöur, aöeins af minni sann-
færingarkrafti.
Aö vissu leyti má segja að
leiöir þeirra fóstbræöra,
Schmidts og d’Estaings, hafi
skiliö. Þannig má segja aö orðið
„détente” hafi vikið úr munni
franska forsetans fyrir orðinu
„stablisation”. Hann fellst og á
margt i stefnu Reagans, svo
sem uppbyggingu hernaöar-
styrks og að frekari útþensluað-
gerðum Sovétrikjanna verbi
ekki látiö ósvaraö.
Einn talsmaður stjórnarinnar
i Frakklandi sagði nýlega:
„Ólikt Þýskalandi erum við
ekkert smeykir við aö treysta
hernaðarmátt okkar og ólikt
Bretlandi höfum viö raun-
verulegan her viö höndina til að
verja hagsmuni okkar og
standa i skilum viöa um heim.”
Hann visar hér til herja Frakka
I Afriku og flota þeirra á Persa-
flóa sem þar hefur raunar nána
samvinnu við bandariska flot-
ann. Þetta hernaðartal
Frakka minnir raunar á söguna
af de Gaulle þegar hann haföi
hlustað á tal stórveldanna
nokkra stund, um hversu oft
þeir gætu eytt heiminum með
kjarnorkuvopnum sinum, og
stundi svo við: „Já, þvi miður
getum viö Frakkar ekki eytt
heiminum nema einu sinni”.
Aðra sögu er aö segja af V-
Þýskalandi. Þar hafa stjórnvöld
tilkynnt niðurskurö á framlög-
um til hermála og munu ekki
fremur en siðastliðin ár geta
mætt þriggja prósenta reglu
Natórikjanna. Þó herma óstaö-
festar fréttir aö Giscard
d’Estaing Frakklandsforseti
hafi talið Schmidt á aö endur-
skoða þessa ákvörðun siöast
þegar þeir félagar hittust.
Þá eru ekki nema nokkrir
dagar siöan Hans-Dietrich
Genscher, utanrikisráðherra V-
Þýskalands, var i Moskvu,
fyrsti háttsetti vestræni stjórn-
málamaðurinn sem þangað
kemur siöan Reagan settist i
forsetastól. Raunar hvatti hann
Sovétmenn til að fara sér hægt i
Afghanistan og Póllandi og
hafnaði alfarið tilmælum Sovét-
manna um aö ganga á bak
skuldbindingum V-Þjóöverja
viö Bandarikin um að leyfa að
þar verði komið fyrir nýjum
meöaldrægum kjarnorkueld-
flaugum. Hins vegar sagbi hann
i viðræðum við Gromyko, utan-
rikisráðherra Sovétrikjanna, að
stefna V-Þjóðverja væri i föst-
um skorðum en ekki óstöðug
eins og „verðbréfamarkaður-
inn” og stæðu V-Þjóðverjar enn
frammi fyrir þeim ákvörðunum
sem teknar voru 1970, mundu
þau velja sömu stefnuna aftur
þrátt fyrir atburðina i Afghan-
istan og órólgikann yfir Pól-
landi. Skorinorðari yfirlýsingu
um að fylgja beri slökunar-
stefnunni áfraip er vart að
vænta frá nokkrum stjórnmála-
manni eins og málin standa nú.
Það er þvi svo að sjá að
stjórnvöld i V-Þýskalandi og þá
Helmut Schmidt hyggist — auk
vandans heima fyrir — troða
þann vandrataða veg aö ein-
angrast fremur meöal vest-
rænna rikja en að leggja vog
sitt á vogarskál „styrkleika-
prófunarinnar”. Hitt er svo
annaö mál, að þykist önnur
Evrópuriki komast að raun um
að stefna Reagans sé ekki að-
eins að sýna Sovétmönnum aö
Vesturlönd láti ekki bjóða sér
hvað sem er heldur aö hann
hyggist i raun setja hjól vig-
búnaðarkapphlaupsins og kalda
striösins á fullan gang á nýjan
leik,er ekki að vita nema V-
Þýskaland eignist bandamenn
fleiri.
Helmut Schmidt ásamt utanrikisráðherranum, Hans-Dietrich
Genscher.
JS