Tíminn - 09.04.1981, Blaðsíða 9

Tíminn - 09.04.1981, Blaðsíða 9
Fimmtudagur 9. april 1981 13 Norræn samsýning á Kjarvalsstöðum Það munu nú liðin þrjú ár sið- an undirbúningur hófst að sttírri, norrænni myndlistarsýn- ingu kvenna. Sýningu á mál- verkum og teikningum, en upp- haflega er hugmynd að þessari sýningu komin frá tveim lista- konum, þeim Marianne Agren og Bergijtítu Ragnars, en sú fyrrnefnda á heima i Sviþjtíð. Alls eiga tæplega 50 konur verk á þessari sýningu, sem er far- andsýning, og byrjaði i Maimö Konsthaii i Sviþjtíð, ftír þaðan til Finnlands, Noregs og nú til tsiands, en ferð sýningarinnar lýkur siðan I Danmörku. Listakonurnar eru frá þessum löndum, en auk þess er þarna a.m.k. ein færeysk listakona, Frida Zachariassen, sem er lát- in vera dönsk. Að mega ekki vera dauð- ur NU hefur þessi sýning sem áð- ur sagði áð á íslandi, að Kjar- valsstöðum þar sem hún mun hanga næstu vikurnar. Tekur hún upp Vestursal hússins og eins er hengt á Utvegg salarins, eða á ganginn. Norræni menningarmála- sjtíðurinn veitti 100 þUsund danskar kr. til þessarar sýning- ar, er á að sýna málverk og teikningar eftir „núlifandi” listakonur. Nánar er myndavalið nU ekki skilgreint, sem sé að listakonan má ekki vera dauð, og einhver sagði, að ekki hefði mátt senda grafik, sem hefur verið mikið I ferðalögum undanfarið eða norræn- grafik og aðrar list- greinar á myndlistarsviði voru einnig Utilokaðar að þessu sinni. En til frtíðleiks, þá eru myndir eftir sex listakonur frá Islandi, en þær eru: Valgerður Bergs- dtíttir, Sigriður Björnsdóttir, Edda Jtínsdóttir, Borghildur Óskarsdtíttir, Bergljót Ragnars og Björg Þorsteinsdóttir, og þetta virðist nokkur breittUrtak og ef gjöra má ráð fyrir svipuðu Urtaki á hinum Norðurlönd- unum, ætti þessi sýning að sýna fleira en það hverjir eru ekki dauðir á Norðurlöndum. Það er ekki auðvelt að segja til um það, hvort þetta sýn- ingarform, eða kyngreina i norræna samsýningu, sé rétt aðferö. Listakonur eru liklega frjálsastar kvenna i samfélagi voru. Þetta er þvi ekki fanga- sýning að neinu leyti, en ef til vill sýnir þetta, eða glöggvar stöðu kvenna i málverki og teikningu þessara landa. En ef sýningin á að vera liður i svo- kallaðri jafnréttisbaráttu kvenna, er hUn ekki sannfær- andi. Mjög svipaðar hömlur eru lagðar á konur og á karla, er vilja vinna aö listsköpun. Baráttan fyrir brauðinu kemur viðlika niður á listinni hjá báð- um kynjunum, og sömu þrá- hyggju verða bæöi kynin að sýna, tilþess aðhasla sér völl og öruggan grundvöll i myndlist. Og oft virðist manni að konunni vegni betur i þvi að helga sig listum, en karlmönnum, en það kann þó að vera á misskilningi byggt. Allavega verður ekkert um þessa sýningu sagt hér Ut frá sjdnarhorni veika kynsins. Þetta eru aöeins myndir eftir 47 myndlistarmenn á Norðurlönd- um. Mynd eftir Valgerði Bergs* dtíttur (teikning) en Vaigeröur er ein þeirra islensku kvenna, er þátttaka 1 norrænu sýningunni. Myndirnar Það sem vekur sérstaka at- hygli þeirra er sýninguna sjá, er það, að svokölluö abstraktlist virðist vera á töluverðu undan- haldi. Auðvitað eru abstrakt- myndir á sýningunni, en flestar myndirnar eru af einhverju áþreifanlegu, eöa sýnilegu. Samt er fjölbreytnin ótrUlega mikil og má segja aö sýningin spanni alla undirtóna nUtima myndlistar. Þó mun óhætt að fullyrða að myndir af fólki séu hvaö algengastar. Ýmist kynja- verur, eða maðurinn I sinu dag- lega amstri. Þá er dálltiö um landslag og jafnvel frammUr- stefnu. En fjrst og fremst er þetta skemmtileg og áhugaverð myndlistarsýning. Það er vitanlega óhugsandi, aö fara að geta um einstakar myndir, eða einstaka mynd- listarmenn, þar sem 47 lista- menn sýna saman, enda verður það ekki gert hér. Vönduð sýningarskrá fylgir myndunum, og þar rita margir lærðir menn um eitt og annaö, er sýninguna varðar. Mér skilst að sýningin muni standa i 3—4 vikur, sem er ágætt. Tveggja helga reglan á myndlistarsýningum, er að verða býsna hvimleið og er nán- ast afarkostur. En myndlistar- hUs eru dýr og örðugt fyrir ein- staklinga að leigja stærri sali i langan tima, þvislik Utgerð, eða málverkasýningar, skila ekki alltaf miklum peningalegum arði, þá ekki slst á vorin þegar menn eru að fara af snjósleðum upp á hrosssin, eða eru byrjaðir vorverk og orönir þreyttir á menningu,innisetum og vetrar- ins hriðum. Stjórn Kjarvalsstaða og starfslið hafa þó átt nokkuð góö- an vetur, þótt allt sé undir meö- alári I náttUrunnar hegðan. En þessi sýning er lika sum- arkoma og þvi ættu sem flestir að leggja þangaö leið sina. PÁSKATILBOÐ: VERÐLÆKKUN A VEGGSKÁPUM OG BORÐSTOFUSETTUM Húsgögn og . , . Suðurlandsbraut 18 mnrettmgar simi 86-900 Sönglist að Kjarvalsstöðum heimi Mið-Ameriku, auk þess sem mér sýnist, að hUn hafi „temperament” sem hæfi þess- ari sönglist. Lauslegar þýðingar á textunum fylgdu i söngskrá, og Anna JUliana „lek” innihald þeirra. Eins og við er að bUast snUast þeir allir um ástina og samskipti konu og karls — það eru bara Þjóðverjar og þeirra áhangendur sem hafa gert þetta samband óhlutlægt með hjali um rósir og landslag. 7.4. Sigurður Steinþtírsson. Anna JUliana Sveinsdóttir og Lára Rafnsdóttir héldu tónleika á Kjarvalsstöðum hinn 2. april. Salarkynnin eru að þvi leyti skemmtileg, að þarna eru ein- tómir Kjarvalar á veggjum, málverk Grethe og Ragnars Ás- geirssonar. Hins vegar er hljómburður heldur leiðinlegur þarna, eins og fyrri daginn, auk þess sem hvin i þakinu ef hreyfir vind. En sé kveikt á loft- ræstikerfinu, ýlfrar það. Það er merkilegt með hUsagerðarlist vora, að þvi meira, sem i hana er borið, þeim mun meiri sorgarbörn verða hUsin, enda er nUtima hUsagerðarlist einkum i þvi fólgin að storka náttUrulög- málunum, sérstaklega þyngdaraflinu. Sýningarsalir eiga ekki að vera fullir af belg- ingi, heldur hlutlausir og nota- gildir, en loftið á Kjarvalsstöð- um þykist vera listaverk sjálft, og hrópar I sifellu: „sjáðumig! sjáðu mig!”, sem væri svosem tiltölulega meinlaust, ef þetta væri einungis á optiskan hátt gert, en þegar hvinurinn, ýlfrið og brestirnir bætast við, er of langt gengið. Svona lagað er þó ekki algert einsdæmi i heimi hér, eins og áður hefur verið frá skýrt i þáttum þessum, því fyrir fáeinum árum málaði Chagall leiktjöld við Töfraflautu Móz- arts i Metrópólitan-operunni i New York þannig, að óperan var sem undirspil við leiktjöld- in. Sem var rangt, þvi leiktjöld eiga að styðja óperuna, en ekki vaða yfir hana. Hins er þó að gæta, að af ein- hverri ástæðu eiga Kjarvals- staðir vaxandi vinsældum að fagna sem tónlistarsalur, eins og berlega kemur fram af reynslu siðustu daga og vel kann svo að fara að maður venjist þessu öllu saman. Að visu sá ég einu sinni leikrit sem hét „Fólk er ekki tómatar”, sem lagði Ut af þeirri frétt, sem birtist fyrir fáeinum árum, að bandariskum garðyrkjumanni hefði tekizt að rækta upp nýtt afbrigði af tómötum, sem væru tenings- laga, og þvi auðveldir I pökkun. En sá böggull fylgdi skammrifi, að tómatar þessir voru vondir á bragðið og hýðið þykkt og leður- kennt, „en menn munu venjast þvi”. Eftir frásagnir dagblaða af söngnámskeiði Gerard Souzay, og dómi hans um önnu JUliönu, er ekki auðvelt að tala um hana eins og hverja aöra söngpiu, en Souzay hrósaði henni á hvert reipi. Anna JUliana á það sam- merkt með t.d. Ólöfu KolbrUnu að hafa tvær raddir, eina á efri nótunum og aðra á hinum neðri. En raddirnar liggja þannig, að neðri og litlausa rödd Ólafar er tiltölulega sjaldan notuð, en hins vegar syngur Anna JUliana mestmegnis á neðri nótunum — sU rödd er hvorki litlaus né hversdagsleg, öðru nær, en hins vegar mjög óvenjuleg. Það, að hafa tvær raddir, er auðvitað tæknilegur galli, sem þó kann ekki að vera mikið við að gera, en að hafa sérkennilega rödd kann að vera kostur, innan um allar venjulegu raddirnar: fagottið hefur t.d. sérkennilega rödd, og hver vildi missa það Ur fjölskyldu tréblásturshljóðfær- ,anna? Konsert önnu JUliönu og Láru Rafnsdóttur byrjaði meö Gluck (1714-1787), sem Anna flutti frábærlega vel — mér fannst sem hUn flytti mér þessa tónlist, en væri ekki að gala i hinum endanum á saln- um: ManUela Wiesler gerir þetta iðulega, og ég tel það vera hið hæsta form tónlistar- flutnings. Næst lék Lára 3 lög eftir E. Grieg (1843-1907) — öll yfirlætislaus, svo sem væru þau valin þannig að þau yfirskyggöu ekki ariu Glucks með eldglær- ingum. Við sem kunnum ekki á pianó teljum jafnan, að það sé auðvelt að spila „róleg lög”, en kunnugir segja mér, að það séu einmitt þau lög sem séu erfið — hitt sé bara fingraleikfimi. Og svo söng Anna JUliana Sveinsdóttir lagaflokk eftir Grieg, við texta H.C. Andersens og Henriks Ibsens. 1 þessum flokki er m.a. Jeg elsker dig, sem Anna telur falla áheyrend- um bezt I geð, þvi hUn endurtók það ilokin — Skandinavar fengu stuttan frægðartima um alda- mótin, einkum Norðmenn, með sinum stóru skáldum og það er gaman fyrir okkur nUtimamenn að lesa Bernard Shaw tala um Ibsen eins og „hinn stóra”: nUna litur heimurinn á Skandi- naviu sem lönd hinna brostnu drauma — misheppnaðan só- sialisma, viti til varnaðar. Mér fannst stUlkurnar flytja þetfa vel, og textinn með islenzku- framburði svo sem réttmætt er: sem minnir mig á þaö, að 1956 kom Friðrik IX hipgað og Ás- geir Asgeirsson forseti flutti ræður. Þá bar einhver i mennta- skólanum sérlega illa fram og dönskukennarinn Bodil Sahn sagði: „svona má enginn bera fram nema forsetinn.” Eftir hlé flutti Lára Rafns- dóttir tvær pianó-Utsetningar á gitarverkum eftir Albeniz (1860- 1909). Lára er frá tsafirði, eins og sivaxandi fjöldi tónlistar- manna vorra, og við tökum ofan fyrir þvi öllu saman. Hins vegar vil ég ekki vera að leggja neina sérstaka dóma á pian- isma Láru á grundvelli þessara tónleika — þetta voru allt smá- verk en vel af hendi leyst — en sem heild voru tónleikar þeirra stallsystra verulega ánægjuleg- ir. Loks fluttu þær spænska söngva eftir Granados (1867- 1916): þarna hefur Anna JUliana sérstætt forskot, þvi hUn er að parti til alin upp i spænska

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.