Tíminn - 15.07.1981, Blaðsíða 10

Miövikudagur 15. júli 1981
um
barna
10
heimilis-tíminn
Nefnd starfadi í vetur — og:
Gerði tillögur
skólamáltíðir
og um leið samfelldan skólatíma
■ Margt skólabarniö hefur látiö sér nægja gosfiösku og prins póló i
morgunmat, hádegismat og jafnvel kvöldmat, ef dæma má af neyslu
könnun og upplýsingum, sem iiggja fyrir um neyzluvenjur skóla-
barna. Holiara væri aö börnin fengju samlokur meö góöu áleggi, og þá
helzt meögrófu brauöi og eitthvaö gott aö drekka meö.
Timamynd GE.
■ Þriggja manna
nefnd, sem Landbúnað-
arráðherra skipaði hef-
ur unnið að tillögugerð
varðandi fyrirkomulag
á matarneyzlu skóla-
bama á skólatima i
skólunum. Hefur nefnd-
in skilað áfangaskýrslu
til ráðherrans um málið.
Var það gert snemma i
vor til þess að vinna
mætti að undirbúningi
málsins i sumar, svo
hægt væri að hefja til-
raunir i skólum i sam-
ræmi við tillögur nefnd-
arinnar nú i haust.
Nefndarskipun þessi er tilkom-
in vegna könnunar, sem Mann-
eldisráö lét fara fram á mataræöi
sktílabarna i Reykjavlk áriö 1977-
78. Þar kom fram, aö neyzla
barna heföi mikiö breytzt frá þvi
sem var fyrir 40 árum, þegar
samsvarandi könnun var gerö.
Gífurleg sælgætis og gosdrykkja-
neyzla er meöal barna, neyzla
járns og fituleysanlegra vitamina
er i lágmarki. Neyzla máltiöa i
heimahilsum hefur minnkaö
verulega en neyzla ávaxta og
grænmetis aukizt.
1 nefndinni, sem landbUnaöar-
ráöherra skipaöi, eru Oddur
Helgason sölustjóri MS, Baldur
Johnsen yfirlæknir og Bryndis
Stönþórsdóttir hUsmæörakenn-
ari.
Hádegis hlé felld niður?
Heimilis-Ti'minn snéri sér til
Baldurs Johnsen og grennslaöist
fyrir um störf nefndarinnar.
Hann sagöi, aö i vetur heföi
nefndar menn haft samband viö
skólastjóra og fræösluyfirvöld i
Reykjavikog gert Uttekt á mann-
eldismálum i skólunum. Augljóst
er, aö nauösynlegt er, aö bæta
möguleika nemenda til þess aö fá
a.m.k. kaldar máltiöir og gera
aö föstum liö i sktílastarfinu.
Nefndin hefur gert tillögur um, aö
nemendur geti fengiö valdar mál-
tiöir, sem eru næringarefnafræöi-
lega Urvalsfæöa. Yröu þær af-
hentar hjá kennara og matarins
neyttí skólastofulikt og nU gerist
um nesti, ef börn eru meö þaö
meö sér i skólanum. Ráögert er,
aö yfirleitt allsstaöar yröu skóla-
stofurnar notaöar, en ekki þyrfti
aö koma til hönnun eöa lagfæring
á hUsnæöi i þessum tilgangi.
Hugmyndir nefndarinnar fela
einnig i sér þann möguleika, aö
stytta megi skólatimann, meö þvi
aö fella niöur hádegishlé, sem
yfirleitthefur veriö I skólum. Til-
gangurinn meö þvi hefur veriö, aö
börn færu heim til þess aö boröa,
en breyttir heimilishættir hafa
haft þaö i för meö sér, aö fjöl-
margir krakkar hafa ekki aö
neinu aö hverfaheimai hádeginu,
þegar foreldrar vinna Uti allan
daginn. Ef börnin þyrftu ekki aö
fara heim þyrftu kennarar heldur
ekki aö biöa i hádegi, eins og
sums staöar er, og ætti þaö aö
geta haft einhvern sparnaö i för
meö sér, sem siöan mætti nýta til
greiöslu á matvælunum aö ein-
hverju leyti. Annars er ráögert,
aö börnin greiöi eitthvaö fyrir
matinn, sem þau fengju I skólun-
um.
Baldur sagöi: Þaö veröur aö
litaá þaö sem grundvallarsjónar-
miö, aö tíeölilegt sé, aö krakkar,
sem eru aö vinna viö sitt nám
langan vinnudag, fái dcki mat á
meöan. Sjálfsagt þykir, aö full-
orðnir hafi alls staöar mötuneyti
þar sem þvi veröur viö komiö.
Vitaö er, að krakkar, sem ekkert
fá aö borða missa áhugann á
náminu, og kennslan nýtist þeim
engan veginn.
Böm fái matarpakka
Hugmyndin er, að hvert barn
fái matarpakka, sem i væru t.d.
samlokur meö áleggi, sérstak-
lega völdu með tillititilnæringar-
efnanna. Járn og kalk skortir
nokkuð i neyzlu barna, og yrði
þaö haft i huga viö samsetningu
matarpakkanna. Siöan yröi höfö
mjólk til drykkjar, eða ávaxta-
safar, og fengju börn að ráöa,
hvað þau drykkju meö brauöinu.
Einnig yröu ávextir á boöstólum,
eftir þvi sem þurfa þætti.
Tilbilningur matarpakkanna
yrði tnilega boöinn Ut, en þess má
geta, aö Mjólkursamsalan i
Reykjavik ræöur nú þegar yfir
dreifingarkerfi, sem nær til allra
sktíla I borginni, þar sem ekið er
með m jólk og önnur drykkjarföng
i skólana. Geta börn fengiö þetta
keypt fyrir ákveöiö verö og
drukkiö i matartimunum I skóla-
stofunum.
1 formála aö skýrslu, sem
Landlæknisembættið lét gefa Ut
um könnum Manneldisráös á
mataræöi skólabarna I Reykjavik
segir Ólafur Ólafsson landlæknir:
Eitt brýnasta verkefniö I næring-
armálum hér er aö stuðla aö
bættum neysluvenjum barna og
unglinga. Skólamáltlöir ber aö
stórauka Istaö þess aö leggja þær
niöur, eins og nú er gert viöa.
Ef farið veröur að tiilögum
nefndarinnar, sem hér hefur litil-
lega verið sagtfrá er Utlitfyrir aö
einhverjar breytingar til hins
betra geti orðiö á hér á næstunni.
fb
■ Fólk er töluvert farið
að tina krækling hér á
landi, en þeir sem ekki
nenna þvi geta keypt sér
krækling i dós úti i næstu
búð. Hér kemur upp-
skrift að ofnbökuðum
kræklingi. Þetta er létt-
ur og góður málsverður,
sem gott er að gripa til
að sumarlagi, ef við
nennum ekki að leggja
allt of mikið á okkur við
ma*seldina.
Ofnbakaður kræklingur
Uppskriftin er ætluö fjórum og
i hana þarf eina dós af kræklingi
Kræklingur
með sósu og
rifnum osti
(400 grömm), 1 pakka af holland-
aissósu, 2 matskeiöar af hvitvini,
1/2 tsk esdragon,l/2 tsk kervill, 2
msk hakkaö persil og svolitiö
smjör I skálina eöa skálarnar,
sem bakaö veröur i.
Látiö soðiö renna af kræklingn-
um og setjiö I velsmurt form. Ef
þiö eigiö litlar skálar, sem hægt
er aö setja i einn skamt fyrir
hvern, er gaman að nota þær.
Búiö til hollandaissósuna eftir
uppskriftinni á pakkanum, eða
notiö sósu úr djúpfrystri dós eða
úr niöursuðudós. Blandið vininu
út i sósuna og sömuleiöis krydd-
inu. Stráið persil yfir allt saman,
þegar sósunni hefur verið hellt yf-
ir kræklinginn i skálunum.
Bakiö i ofni i ca 5 minútur við
250 stiga hita. Ef vill má strá
rifnum osti yfir allt saman og láta
hann bráöna saman við sósuna.
Litil mjólkursaga:
Undanrennan
súr þrem dög-
um fyrir síd-
asta söludag
■ Mjólkurmálin hér á höfuö-
borgarsvæöinu eru i hinum mesta
ólestri um þessar múndir, eins og
reyndar hefur komiö f ram I frétt-
um daglega aö undanförnu.
Mjólk er súr á „siöasta söludegi”
og jafnvel fyrr, enda siöasti sölu-
dagur stimplaður á umbúöirnar
langt fram i timann. Kona nokk-
ur hringdi i' okkur og vildi segja
okkur mjólkursögu. Hún haföi
brugöiösér i búö á laugardaginn,
(i eina af þessum „ólöglega”
opnu verslunum) þar keypti hún
undanrennu, sem hún haföi ekki
haft tima til aö ná i á föstudaginn
i sinni eigin búö. Hún spuröi
kaupmanninn um dagsetninguna,
sem var 14. júli. A laugardaginn
var hins vegar aöeins kominn 11.
jUli, svo ástæöulaust virtist aö i-
mynda sér, aö mjólkin væri sUr.
Undanrennan var i lagi á laug-
ardag, en þegar átti aö fara aö
dreypa á henni á sunnudaginn var
hún oröin gallsúr, en haföi þó ver-
iö geymd I isskáp, sem bUinn er
einum af hinum ágætu hitamæl-
um, sem seldir hafa veriö aö und-
anförnu til þess aö auövelda fólki
aö fylgjast meö hitastiginu i is -
skápunum sinum.
A sunnudaginn var aöeins kom-
inn 12. júli, og þvi þrir dagar I siö-
asta söludag. Þarf ekki aö hug-
leiöa þaö frekar, hvernig undan-
rennan heföi þá veriö oröin, en
hún fór að sjálfsögöu beint I vask-
inn.
NU hefur verið tilkynnt, að
styttur veröi heimilaöur stimpil-
timi IMjólkursamsölunni, þannig
aö nU má ekki stimpla eins langt
fram i tfmann og veriö hefur.
Vonandi breytist þá ástandiö,
en annars sagöist konan ekki sjá
annaö ráö vænna, en kannaö væri
hvort mjólkin kemur áreiöanlega
ósUr úr kúnum hér á Suöurlandi.
Það skyldi nú aldrei vera, aö
svo væri ekki?
fb