Fréttablaðið - 10.12.2008, Blaðsíða 4

MARKAÐURINN 10. DESEMBER 2008 MIÐVIKUDAGUR4
F R É T T A S K Ý R I N G
Milljarðar
króna
1.400
1.200
1.000
800
600
400
200
31. des. 2006 31. mars 2007 30. júní. 2007 30. sept. 2007 31. des. 2007 31. mars. 2008 30. júní. 2008
17
5 m
ill
ja
rð
ar
1.617 milljarðar
300
200
100
Fjöldi
í þús.
október júní
2006 2008
F J Ö L D I I C E S A V E -
R E I K N I N G A Í B R E T -
L A N D I O G H 0 L L A N D I
A
lþingi samþykkti
á föstudag þings-
ályktun sem heim-
ilar ríkisstjórninni
að ganga til samn-
inga um Icesave-málið. For-
senda þeirra viðræðna er að
Íslendingar ábyrgist innistæð-
ur á reikningum upp að 20.887
evrum á hvern reikning. Málið
tengist náið efnahagsaðstoð frá
Alþjóðagjaldeyrissjóðnum og
ýmsum þjóðum. En sem kunn-
ugt er fékkst sú aðstoð ekki fyrr
en Icesave-málinu var landað.
HVAÐ STÓÐ TIL?
Fljótlega eftir bankahrunið varð
ljóst að Íslendingar kynnu að
þurfa að ábyrgjast innistæður á
reikningum í útibúum bankanna
erlendis. Glitnir, Kaupþing og
Landsbankinn höfðu allir tekið
við innlánum í útibúum erlend-
is.
Samkvæmt íslenskum lögum,
sem byggð eru á tilskipun Evr-
ópusambandsins, er starfrækt-
ur sérstakur Tryggingasjóður
innstæðueigenda og fjárfesta.
Sjóðurinn er sjálfseignarstofn-
un, en fjármálastofnanir leggja
honum til fé, eftir ákveðnum
reglum. Eftir því sem næst
verður komist eru um nítján
milljarðar króna í sjóðunum
nú.
Samkvæmt þingskjölum
verða innlán í Kaupþingi er-
lendis greidd upp með eign-
um bankans. Innlán hjá Glitni
þykja lítil, að því er fram kemur
í þingskjölum. Eftir standa inn-
lán upp á hundruð milljarða
króna á Icesave-reikningum í
Landsbanka. Tekið var við
innlánum í útibúum í Bret-
landi og Hollandi.
Ellefta október var
tilkynnt að Íslending-
ar og Hollending-
ar hefðu náð sam-
komulagi um lyktir vegna Ice-
save-reikninga þar í landi.
„Samkomulagið kveður á um
að íslenska ríkið muni bæta
hverjum og einum hollenskum
innstæðueiganda innstæður að
hámarksfjárhæð 20.887 evrur.
Hollenska ríkisstjórnin mun
veita Íslandi lán til að standa
undir þessum greiðslum og hol-
lenski seðlabankinn mun ann-
ast afgreiðslu krafna innstæðu-
eigendanna,“ segir í yfirlýsing-
unni.
LÁTUM EKKI KÚGA OKKUR
Skömmu eftir að tilkynnt var
um samkomulagið við Hollend-
inga, rituðu Stefán Már Stefáns-
son, prófessor í lögum við Há-
skóla Íslands, og Lárus Blöndal
hæstaréttarlögmaður grein í
Morgunblaðið. Hún fékk nokkra
umfjöllun en þar færðu þeir
meðal annars rök fyrir því að
Tryggingasjóðurinn ætti sam-
kvæmt lögum ekki að ábyrgj-
ast hærri upphæðir en væru
í honum hverju sinni; ríkið og
þar með skattgreiðendur
þyrftu ekki að borga.
Í þessu umhverfi voru
jafnframt miklar umræður
um væntanlega efnahags-
aðstoð Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins og ýmissa þjóða.
Það stóð fast; málið var ekki
tekið fyrir í stjórn sjóðsins.
Þá töldu þráspurðir
ráðamenn að
þau mál tengdust ekki Ice save-
málinu.
Sjötta nóvember lýsti Geir H.
Haarde, forsætisráðherra, þessu
yfir á Alþingi: „Við munum
ekki láta kúga okkur í því máli
og við munum ekki láta þann
svarta blett sem þessir Ice save-
reikningar eru verða okkur til
trafala.“
STENST ÞAÐ?
Síðar kemur á daginn að Íslend-
ingar gangast undir að ábyrgj-
ast þær innistæður á Icesave-
reikningum og öðrum innláns-
reikningum í útibúum bankanna
erlendis sem eignir duga ekki
fyrir. En hvenær varð það ljóst?
Í tillögu til þingsályktunar
um lyktir Icesave-málsins, sem
Alþingi samþykkti á föstudag,
segir: „Íslensk stjórnvöld voru
ekki tilbúin til að fallast á að ís-
lenska ríkinu bæri að ábyrgj-
ast greiðslur til innlánseigenda
ef þær færu fram úr því sem
Tryggingasjóður innstæðueig-
enda og fjárfesta gæti staðið
undir af inngreiðslum í sjóðinn.“
Tillögunni var dreift á Alþingi í
lok nóvember.
Þriðja nóvember fór utan bréf
til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins,
sem nefnt er „Letter of intent“.
Undir það skrifuðu fyrir Íslands
hönd Árni M. Mathiesen fjár-
málaráðherra og Davíð Oddsson
seðlabankastjóri.
Í tólfta lið bréfsins kemur
fram að reiknað sé með því að
vergar skuldir ríkisins nemi 109
prósentum af landsframleiðslu í
lok þessa árs.
Þegar stjórn Alþjóðagjaldeyr-
issjóðsins samþykkti að veita Ís-
lendingum efnhagsaðstoð, meðal
annars á þeim grunni að Íslend-
ingar samþykktu að ábyrgjast
Icesave-reikningana, var birt
skýrsla starfshóps sjóðsins um
íslensk efnahagsmál. Þar var
meðal annars að
finna sundur-
liðun á vergum
skuldum.
Þar var gert
ráð fyrir því að
ábyrgðir vegna Icesave-reikn-
inganna yrðu hátt í 50 prósent af
vergri landsframleiðslu.
Það virðist því hafa legið fyrir,
í síðasta lagi þriðja nóvember, og
verið ein meginforsenda fyrir
efnahagsaðstoð Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins og forsenda fyrir
mati hans á stöðu efnahagsmála
hér og skuldastöðu ríkisins, að
ríkið, og þar með skattgreiðend-
ur, myndi ábyrgjast innistæð-
ur á Icesave-reikningum Lands-
bankans.
BRÚTTÓ
Mikil óvissa er enn um hversu
háar fjárhæðir ríkið þarf að
ábyrgjast vegna Icesave-reikn-
inganna.
Töluverðar upphæðir, jafnvel
sem nemur um 1.200 milljörð-
um króna, eru taldar hafa legið
á Icesave-reikningunum.
Enn fremur hafa menn
haldið því fram að eign-
ir Landsbankans ytra dugi
„vonandi“ fyrir þessum
skuldbindingum.
Alþingi samþykkti uppruna-
lega áætlun um Icesave
Ætla má að íslensk stjórnvöld hafi upphaflega gert ráð fyrir að ábyrgjast innistæður á Icesave-reikningum. Samt var full-
yrt að Íslendingar myndu ekki láta kúga sig til þess. Ingimar Karl Helgason fór yfir málið og komst að því að þótt eignir
Landsbankans ytra dugi fyrir öllum skuldbindingum þurfi samt að greiða upp undir hundrað milljarða króna vegna málsins.
HAUST 2007
Udirmálslána-
kreppan byrjar í
Bandaríkjunum
ÁRAMÓTIN 2007-8
Álitsgjafar Markaðarins
telja Icesave með þremur
bestu viðskiptum ársins 2007 FEBRÚAR 2008
Seðlabankastjóri
fær alvarlegar
viðvaranir um
fjármögnun
íslenskra banka á
fundi í Lundúnum
MARS 2008
Seðlabankinn
afléttir bindi-
skyldu vegna
starfsemi í úti-
búum íslenskra
banka erlendis
Línan sýnir hvernig innistæður á reikningum í Landsbankanum uxu
frá síðari hluta árs 2006 og fram á mitt þetta ár. Innistæður uxu jafn-
framt sem hlutfall af fjármögnun bankans og voru komnar yfir 60 pró-
sent þegar bankinn féll.
Rétt er að hafa í huga að línan endurspeglar ekki innistæður á Ice-
save-reikningum eingöngu. Til að mynda var um fjórðungur innlána í
bankanum hér á landi. Enn fremur eru innistæður birtar í íslenskum
krónum, miðað við það gengi sem stuðst var við í fjórðungsuppgjör-
um bankans hverju sinni.
Litaða svæðið sýnir þá upphæð af heildarinnistæðunum sem Íslend-
ingar ætla að ábyrgjast. Litbrigðin sýna hugsanleg nettóútgjöld Íslend-
inga þegar eignum Landsbankans ytra hefur verið komið í verð.
Rauði borðinn á botninum sýnir til samanburðar árlegan kostnað við
allt heilbrigðis- og félagskerfið á Íslandi..