Tíminn - 12.04.1983, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 12. APRIL 1983
ERFIÐUR
í TAUMI
■ Danzas heitir þessi háfætti „Dane“-
hundur, og hefur hann komist í heimsmeta-
bók Guinness, sem hávaxnasti hundur
heimsins. Eigandi Danzas er Peter Comley
í Milton Keyes, en nágranni hans er Richard
litli Donovan fjögurra ára, sem hundurinn
er mjög vinalegur við.
Á myndinni sjáum við hvar Danzas
kemur til hans og heldur í göngubeislið sitt
til að sýna Richard litla, að hann vilji fara í
gönguferð. Richard lét til leiðast, en honum
gengur illa að hafa taumhald á þessum
stórvaxna leikfélaga sínum, sem von er
þegar stærð þeirra er höfð í huga.
ánægöur með árangur og nokkuð
ánægður með taflmennskuna.
Ég tel allavega að þetta sé besti
árangur sem ég hef náð eftir að
ég flutti hingað".
Er mikill munur á skáklífi hér
á landi og í Svíþjóð?
„Já, það er mikill munur þar
á. Það er miklu almennari skák-
áhugi hér á landi en þar. Þetta
stendur sjálfsagt í einhverju
sambandi við það að þið eignuð-
ust Friðrik Ólafsson, sem náði
mjög langt og keppti um réttinn
til að skora á Botvjnnik 1959.
Svo var heimsmeistaraeinvígið
haldið hér og það hefur vafalaust
haft sín áhrif.
íslensk blöð fjalla miklu meira
um skák en sænsk blöð gera og
það gildir um aðra fjölmiðla.
Skákkunnátta er líka miklu al-
mennari hér, meðalskákmaður-
inn á íslandi er miklu sterkari en
meðalskákmaðurinn í Svíþjóð.
Menn sem aldrei tefla á mótum
fylgjast með skákfréttum hér og
kunna mikið í skák. Þar fyrir
hefur skákáhugi Svía, einkum
ungra Svía aukist að undanförnu
og þar kemur sjálfsagt að ein-
hvcrju leyti til árangur Ulfs
Andersoris, sem óefað er núna í
tölu sterkustu skákmanna heims.
Eru einhver mót framundan
hjá þér á næstunni,
„Ékkert sem ég hef ákveðið
en ég hef áhuga á að taka þátt í
World open í Bandaríkjunum í
sumar. Jú. hugsanlega gerir
sigurinn núna það að verkum að
auðveldara verði -fyrir mig að
komast á sterk mót. Ég lauk
einum áfanga að alþjóðlegum
meistaratitli áður en ég kom
hingað og auðvitað stefnir maður
að því að ná fullum titli."
Hugsarðu þér að tefla áfram á
íslandi og kannske gerast ís-
lenskur ríkisborgari?
„Já, ég hef engin áform um að
flytjast frá íslandi aftur. Ég kann
mjög vel við mig hér og fæ nóg
tækifæri til að iðka skáklistina."
- JGK.
erlent yfirlit
■ ERLENDIR fréttaskýrend-
ur hafa nú á orði. að lokið sé
hveitibrauðsdögum Juris And-
ropov. sem leiðtoga Sovétríkj-
anna. Hann hafi yfirleitt þótt
fara vel af stað og virzt ákveðinn
í því að beita sér fvrir umbótum
bæði inn á við og út á við.
Margt af þessari viðleitni hans
hafi spáð góðu í fyrstu. en brevt-
ingarnar orðiö hægari en hann
muni hafa gert sér vonir um.
Erfiðleikunum hafi ekki verið
rutt úr vegi. enda muni þurfa
lengri tírna en hveitibrauðsdag-
ana til aö, sigrast á þeim. Sntám
saman hafi ílest sótt aftur í hið
fyrra horf.
Það virtist Ijóst að Andropov
ætlaði að láta þaö vcrða fyrsta
verkcfni sitt inn á við að auka
hagræðingu í framleiöslunnL ög
h'amla gegn seinagangi, skipu-
lagsleysi. aðhaldsleysi og vinnu-
svikum. sern tvímælalaust hafa
aukizt í Sovétríkjunum hin síðari
ár. Sérstaklcga virtist Andropov
ætla að lcggja áherzlu á eflingu
ncyzluvöruframleiðslunnar. eink-
um þó á sviði landbúnaðarins.
■ Claude Cheysson utanríkisrádherra Frakka heimsótti Moskvu í vetur og ræddi m.a. við Andropov. Þá
var spáö hatnandi sambúð Rússa og Frakka, en síðan hefur kastast í kekki vegna brottvísunar 47 rússneskra
sendiráðsmanna frá Frakklandi vegna meintra njósna.
Hveitibraudsdögunum er
lokid hjá Juri Andropov
Bætast veikindi vid erfidleikana?
og endurskipulagningu sam-
göngukerfisins.
Ymsar mannabreytingar, sem
bentu til þessa. áttu sér stað í
cfstu stöðum, en mesta athygli
vakti þó. þegar Geidar Aliyev,
49 ára gamall leiðtogi kommún-
ista í Azerbaijan, var skipaður
fyrsti varaforsætisráöherra. Al-
mennt var þá talið, að hann ætti
að taka fljótlega við af hinum 77
ára gamla forsætisráðherra, Nik-
olai Tikhanov.
Það er talið að barátta And-
ropovs fyrir bættum framleiðslu-
háttum hafi borið nokkurn ár-
angur og benda hagtölurnar fyrir
janúarmánuð til þess. Hinsvegar
kemur fréttaskýrendum yfirleitt
saman um, að miklu mciri breyt-
ingar séu nauðsynlegar og þá
reyni fyrst á, hvort Andropov
geti eitthvað lagað kerfið, þcgar
hann rcynir að koma þeim fram.
Eins mikil hætta þykir á, að þá
sæki í gamla horfið.
ÝMSAR breytingar mátti
fljótlega marka á stefnunni út á
við eftir að Andropov hófst til
valda. Þetta kom m.a. fram varð-
andi viðræðurnar um meðal-
drægu eldflaugarnar í Evrópu.
Rúmum mánuði eftir valda-
töku hans, buðu Sovétríkin að
fækka meðaldrægum eldflaugum
í Evrópu til jafns við samanlagð-
ar meðaldrægar eldflaugar Breta
og Frakka. Óneitanlega gengu
Rússar mun lengra en áður til
samkomulags meö þessu tilboði.
Slík niðurstaða myndi þó verða
þeim hagstæð. Þetta tilboð
markar athyglisverðan viðræðu-
grundvöll. en ckki endanlegan
samningsgrundvöll.
Ríkisstjórnirnar í Vestur-Evr-
ópu hafa viljað svara þessu til-
boði með jákvæðu gagntilboði.
Þær hafa enn ekki fengið Reagan
til að ganga nema lítið skref til
móts við það. Jafnframt hefur
Reagan kallað Sovétríkin full-
trúa hins illa og boðað vígbúnað-
arkeppni í háloftunum. Þetta
hefur aukið-tortryggni Rússa,
sem var næg fyrir.
Eins og nú horfir, bendir
margt til þess, að ekkert sam-
komulag náist um meðaldrægar
eldflaugar, en í stað þess magnist ’
vígbúnaðarkapphlaupið. Það
yrði Andropov óhagstætt. því að
■ Andropov.
hann þarf að vcrja fjármagninu í
vaxandi mæli til framfara innan-
lands.
Tortryggni Rússa í garð vcst-
rænu ríkjanna cr hins vegar svo
mikil, að þcir myndu sennilcga
nú sem fyrr taka á sig auknar
byrðar vegna vígbúnaðar.
Málflutningur Reagans auð-
vcldar Andropov að fá almcnn-
ing til að sætta sig við vígbúnaö-
arkapphlaupið. cf sú yrði niður-
staðan, að það færðist í aukana.
Andropov lét það í Ijós í
viðræöum við einræðishcrra
Pakistans og ýmsa fleiri fljótlega
eftir valdatöku sína. aó hann
vildi ná samkomulagi um Afgan-
istan, scm cr orðið Rússum
þungur baggi.
Viðræður um þetta eru nú að
hefjast undir forustu Sameinuðu
þjóðanna, cn Rússar cru orðnir
svo flæktir í eigin neti íAfganist-
an, að flestar útgönguleiðir
verða þeim erfiðar. Hætt cr því
við, að Afganistan verði þeim
áfram. crfiður baggi, a.m.k. í
náinni framtíð.
Viðræöur við Kínvcrja voru
hafnar áður en Andropov tók
við forustunni. Hann hcfur látið
í Ijós áhuga á bættri sambúð viö
Kínvcrja. Margt bcndir þó til að
þaö taki langan tíma að ná
sæmilcgum árangri, þótt hcldur
miöi í þá átt, cn hingaö til hcfur
það þó vcrið mcira í oröi cn á
borði.
í Austur-Evrópu, cjnkum þó í
Póllandi, hefur ekki dregið úr
hinum cfnahagslegu erfiðleikum.
Pólitísk vandamál fylgja í kjöl-
farið.
Þannig cr staða Andtopovs og
Rcagans ckki ólík að því lcyti,
aö lítið sér út úr þcim crfið-
lcikum, scm við er að fást, bæði
inn á viö og út á við. Það virðist
ekkert sældarbrauð að vera leið-
togi risaveldis.
VAFALAUST gildir (rað líka
um Andropov eins og Reagan,
aö þeir valdamenn og ráðunaut-
ar. sem liann hefur við hliö sér.
eru ekki sammála um lciðir til
lausnar hinum margháttuðu
vandamálum. Þar mun bæði að
finna hauka og dúfur, líkt og
vestanhafs.
Ólíklegt er, að Andropov sé
cnn búiiin að ná svipaöri stöðu
og Stalín, að gcta ráðið einsam-
all. Enn viröist hann ekki hafti
náð lengra i framkvæmdaráði
flokksins, cn að vcra fremstur
meðal jalningja. eins og upphal-
lcga var sagt um Brésnjcf.
Vafasamt er að Andropov nái
lengra. Þar er m.a. aldurinn til
fyrirstöðu. Andropov vcrður 69
ára á þessu ári. Við þetta bætist
að heilsa hans e.r ckki talin
traust, þótt crfitt sé að fullyrða
um það af þeim mismunandi
sögusögnum, scm gcngið liafa
um hcilsufar hans.
Þaö vakti t.d. mikla athygli í
síðastliönum mánuöi, að hanri
kom hvcrgi viö sögu í 10 daga
cða frá 15. marz til 25. marz.
Sennilegast þótti, að fjarvcra
hans stafaði af cinhvcrjum vcik-
indum.
Fréttaskýrcndur hafa síðan
grafið það upp, aö Andropov
hafi haft óvcnjulegar fjarvistir
tvö síðustu árin. Þctta cr byggt á
því, að rússncsk blöð fylgjast vel
mcð hvcnær lciðtogar cru á
sjónarsviðinu.
Samkvæmt þcssum heimildum
var Andropov fjarvcrandi 1982
frá 29. janúar til 1. marz, frá 25.
marz til 22. apríl og frá 1.
scptcmbcr til 26. októbcr. Á
árinu 1981 virðist hann hafa
vcrið fjarvcrandi frá því snemma
í júlí og fram í miðjan ágúst og
síðan frá 25. ágúst til 6. nóvem-
bcr.
Það gerðist á nteðan Andro-
pov kom ekki fram á sjónarsvið-
ið í síðastliðnum mánuði, að
Gromyko var skipaður fyrsti vara-
forsætisráðherra við hlið Aliy-
evs. Sumir tclja að það hafi
styrkt Andropov, því að þeir
Gromyko og Andropov virðast
hafa verið samherjar hin síðari
ár-
Aðrir telja, að Gromyko hafi
verið settur við hlið Aliyevs til
þess að hann yrði ekki of áhrifa-
mikill, en flest var áður talið
benda til þess, að Andropov
ætlaði Aliyev forsætisráðherra-
embættið.
Þórarinn
Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar