Tíminn - 09.08.1983, Qupperneq 3

ÞRIÐJUDAGUR 9. ÁGUST 1983
fréttir
„ER EKKI HLUTVERK IAHDSVIRKIUN-
AR AB SAFNA INNEIGNUM BANKA”
— segir Valur Arnþórssori, stjórnarmaður í Landsvirkjun, um flutning á
90 milljónunum til Reykjavíkur
við þetta mál, þannig að hann væri ekki
■ „Það þýðir ekki að líta svo einhliða
á þetta mál eins og það hefur verið
túlkað í fjölmiðlum fram að þessu. Það
kom auðvitað ekki til greina að halda
áfram að safna inncignum í banka - það
er ekki hlutverk virkjunarfvrirtækis.
Hins vegar má segja að lækkun raforku-
verðs hefði komið til greina. En þá er
líka viðbúið að þegar fram í sækti
hefðum við þurft að kaupa raforku á
hærra verði af öðrum virkjunum, kaupa
línur eða fara að virkja, sem kostað
hefði margfalt meira en þessar 90 mill-
jónir króna", sagði Valur Arnþórsson,
einn af stjórnarmönnum Landsvirkjun-
ar. Tíminn hafði samband við Val vegna
fréttar um að um 90 millj. króna inni-
stæða Laxárvirkjunar í Landsbankanum
á Akureyri muni nú hverfa þaðan suður
til Reykjavíkur.
Valur tók fram að verið væri að safna
fyrir sig vissum upplýsingum í sambandi
nógu vel í stakk búinn til að svara öllum
spurningum þar að lútandi nú strax. Þess
mætti þó geta að nú væru 39-40 millj.
króna á bókum og reikningum í Lands-
bankanum. Landsvirkjun þurfi aðborga
framkvæmdir við stórbyggingu sem verið
sé að reisa á Akureyri sem áætlað er að
kosti um 25 millj. króna. Þá þurfi
Landsvirkjun að yfirtaka verulegan
hluta af aðveitustöð á Rangárvöllum við
Akureyri. Ekki mætti heldur gleyma
því, að vissan tíma hafi Akureyringar
þurft að kaupa töluverðan hluta af sinni
raforkuþörf út af byggðalínu. Hafi því
komið til álita hvort Laxárvirkjun hefði
átt að kaupa Norðurlínu frá Brennimel
í Hvalfirði að Rangárvöllum, sem líklega
hefði kostað í kringum 500 milljónir
króna fyrir utan spennistöðvar á leiðinni.
í sambandi við hugsanlegar virkjunar-
framkvæmdir sagði Valur einnig fróðlegt
að athuga hve mikið fjármagn sé komið
í Blönduvirkjun og hvað hún konti til
með að kosta.
Valur benti hins vegar á, að þegar
upphaflegt samkomulag var gert um
sameiningu Landsvirkjunar og Laxár-
virkjunar hafi rekstursafkoma og lausa-
fjárstaða beggja fyrirtækjanna verið
mjög svipuð og málið því litið mjög vel
út. frá sjónarmiði Laxárvirkjunar. Síðan
hafi Landsvirkjun af ýmsum ástæðum
þurft á mciri raforkuverðshækkunum að
halda en Laxárvirkjun. T.d. hafi Lands-
virkjun árum saman verið látin tapa í
rekstri, með opinbcrum ákvörðunum,
sem orsakað hafi að upp hlóðst skulda-
hali sem komið hafi mjög illa við fyrir-
tækið vegna þróunar á verði Bandaríkja-
dollara. Jafnframt haft Landsvirkjun
lent í þrem slæmum vatnsárum og þess
vegna þurft að standa í framkvæmdum
til að tryggja nægt vatn fyrir raforkukcrfi
landsins. Ekki megi heldur gleyma því
að Landsvirkjun hafi keypt byggðalín-
urnar af ríkinu og þar með tekið að sér
miklar greiðslur sem óhjákvæmilega
vcrði að endurspeglast í raforkuverðinu
í stað þess að ríkið hafi áður þurft að
standa undir greiðslum af þeim í gcgnum
skatttekjur st'nar.
Við spurðum Val hvort þörf hefði
verið fyrir stórhýsiö sem verið er að
byggja á Akureyri. eða hvort einungis
væri verið að byggja til þess að nota
bankainnistæðurnar. eins og jafnvel
hefði mátt skilja af útvarpsfréttum nú
um helgina. Hann kvað Landsvirkjun
þarfnast þessarar byggingar. „Það má
ekki glcyma því að sameining Lands-
virkjunar og Laxárvirkjunar var ekki
cndilcga sú höfuðbreyting sem varð í
raforkumálunum. Fram að þessu má
segja að Landsvirkjun hafi verið eins-
konar sérvirkjunarfyrirtæki höfuðborg-
arsvæðisins, með tilstyrk ríkisins, en
vcrður - fyrir þessa aðgerð Akureyrar-
bæjar og við aö kaupa byggðalínurnar -
að eiginlegu fyrirtæki nánast allra
landsmanna. Við þessa miklu breytingu
er sett á fót svæðisskrifstofa Landsvirkj-
unar á Akureyri, sem á að hafa umsjón
með öllum rekstri Landsvirkjunar frá
Holtavörðuheiði, norður og austur um
til Hafnar i Hornafirði". Valur kvað
þessa skrifstofu strax í byrjun þurfa á að
halda a.m.k. heilli hæð í hinu nýja húsi,
sem verður fjórar hæðir. Stór hluti af
öðru rými í húsinu verði í upphafi
leigður opinberum aðila. Valur sagði
rétt að byggingin væri við vöxt ef ein-
vöroungu væri miðað við Landsvirkjun.
En byggingarskilmálar hafi kveðið á um
4 hæða hús á þessari lóð. Hafi því verið
um að ræða að byggja á annarri lóð og
óhentugri, cllegar að byggja aðeins hluta
hússins og eyða fjármunum í bráða-
birgðáþak, sem ekki hafi vcrið talinn
skynsamlegur kostur.
- HEI.
„TAKMARKIÐ
ER HEILSA
FYRIR ALLA
ÁRIÐ 2000”
— segir Leo A. Kaprio,
framkvæmdastjóri WHO
■ „Eg tel að margar þjóðir gætu tekið
Islendinga til fyrirmyndar hvað varðar
uppbyggingu heilbrigðiskerfisins eink-
um á sviði heilsugæslu og faraldsfræði",
sagði Leo A. Kaprio framkvæmdastjóri
Evrúpusvæðis WHO, Alþjúðahcilbrigð-
ismálastofnunarinnar, en hann er nú um
þessar mundir staddur hér á landi í
opinberri heimsókn.
„Vegna smæðar landsins er gott að
fylgjast með því hvernig kerfið virkar,
en þróunin hér hefur verið mjög jákvæð
og hæfilega stórar heilsugæslustöðvar
hafa verið reistar hér. Því miður hefur
þróunin verið sú í þróunarlöndunum að
þar hafa verið byggðar of stórar heilsu-
gæslustöðvar og þjónustan hefur ekki
náð til fólksins eins og vera þyrfti. Það
er nú takmark WHO, að upplýsa þessar
þjóðir um hagkvæmni í þessum efnum
og er þá gott að benda á ísland sem
fyrirmynd.
Ástandið á Evrópusvæði Alþjóðaheil-
brigðismálastofnunarinnar er mjög
misjafnt, og á ég þá bæði við pólitískt,
efnahagslegt og félagslegt ástand. Það
segir sig sjálft, að í þeim löndum þar sem
þjóðartekjur eru nokkuð rýrar og þjóð-
félagsástand ótryggt eins og t.a.m. í
Tyrklandi verður erfiðara fyrir heilbrigð-
iskerfið að starfa eðlilega. Ég tel það
nokkuð æskilegt að fjármunum þeim
sem varið er til heilbrigðismála séu um
8-10% af þjóðartekjum eins og er
ríkjandi meðal flestra Norðurlandanna
og flestra Evrópulanda. Ef við lítum svo
á ástandið á þessu sviði í Austur Evrópu
þá er því víða nokkuð ábótavant þó þeir
verji miklum fjármunum til heilbrigðis-
mála. Má í því sambandi benda á
Pólland þar sem meira þyrfti að gera í
fyrirbyggjandi aðgerðum á sviði heil-
brigðismála. Það er t.d. Ijóst að þar eru
vinnuslys nokkuð tíð, og áfengisvanda-
rnál viðurkenndur vandi. Hér gctur Al-
þjóðaheilbrigðismálastofnunin að sjálf-
sögðu ekki gripið inní, en hún getur
gefið ráð og leiðbeint þjóðum í þessum
efnum.
Við hjá Alþjóðaheilbrigðismálastofn-
unni erum nú með langtímamarkmið á
prjónunum, undir kjörorðunum „heilsa
fyrir alla árið 2000". Við tcljum þetta
ekki svo nijög fjarlægt og gerum okkur
jafnvel vonir um að hægt verði að koma
á fót lágmarks heilbrigðiskerfi fyrir alla
jarðarbúa um árið 2000. Okkur er að
sjálfsögðu Ijóst að til þess að heilbrigð-
iskerfið geti starfað í einu landi, þarf
viðkomandi þjóð að geta brauðíætt sig
og séð meðlimum sínum fyrir lágmarks-
þjónustu, auk þess sem pólitískt ástand
verður að vera nokkuð tryggt. Þetta
hefur horft til betri vegar á undanförnum
árum og ástæðulaust annað en að vera
bjartsýnn um að það takist", sagði Leo
A. Kaprio enn fremur.
Leo Kaprio mun dvelja hér til 12.
ágúst n.k. og eiga m.a. viðræður hér við
forseta íslands, utanríkisráðherra, heil-
brigðisráðherra og aðra fulltrúa heil-
brigðisyfirvalda um samvinnu íslands og
WHÖ. Hann mun verja mestum tíma
heimsóknar sinnar til að kynnast skipu-
lagi heilbrigðismála hér á landi utan
höfuðborgarsvæðisins og heimsækir,
m.a. heilsugæslustöðina á Egilsstöðum,
Neskaupstað, Húsavík og Akureyri.
-ÞB.
■ Frá fundi með Leo A. Kaprio framkvæmdastjóra Evrópusvæðis WHO. F.v. Páll
Sigurðsson ráðuneytisstjóri, Leo A. Kaprio, Almar Gríntsson læknir, og Olafur
Ólafsson landlæknir. Tímamynd: Róbert.

-
■ Geysir í Haukadal var látinn svelgja í sig sápu s.l. laugardag og lét árangurinn ekki á sér standa. Skömmu eftir að sápan
hafði verið látin í hverinn, gaus hann kröftugu gosi við mikinn fögnuð viðstaddra. Menn mynduðu gosið í bak og fyrir, enda
telst það til meiriháttar viðburða þegar fyrirbærið kemst í gang á annað borð. Tímamynd: Þorfinnur.